Ecologisch werkprotocol Flora- en faunawet (art. 75, 5 e lid onderdeel c) Herinrichting Bethunepolder Dit ecologisch werkprotocol dient op de werkplaats aanwezig te zijn en onder betrokken (onder)aannemers en werknemers bekend te zijn. 16 oktober 2012 Versie: definitief Geaccordeerd door: Provincie, DLG en Aannemer(s)
INHOUD Ecologisch werkprotocol... 2 Zorgplicht Flora en Faunawet (artikel 2)... 2 Art. 1 Zoogdieren...3 Art. 2 Zoogdieren (algemeen)...3 Art. 3 Vogels...3 Art. 4 Indien tijdens terreininspecties onverhoop (nieuwe) beschermde soorten aangetroffen worden door een terzake kundige voorzorgsmaatregelen genomen om de schade te voorkomen....4 Art. 5 Nieuwe vestiging van beschermde soorten op de werkterreinen, depots en rijbanen tijdens de uitvoering wordt zoveel mogelijk voorkomen door een aantal aanvullende maatregelen...5 Art. 6 De uitvoering van dit ecologisch werkprotocol wordt zorgvuldig georganiseerd...5 Toelichting op specifieke maatregelen... 6 Aanleg van dammen met en zonder duikers...6 Dempen van watergangenen afgraven van slootkanten (verbreden)...6 BIJLAGE 1 Kaart plangebied... 8 BIJLAGE 2 Veldinventarsatie Van de Goes & Groot...9 BIJLAGE 3 Lijst met beschermde Flora- en faunawet soorten...10 Pagina 1 van 15
Ecologisch werkprotocol Om schade aan beschermde en niet beschermde natuurwaarden in het projectgebied zoveel mogelijk te vermijden worden door de opdrachtgever en uitvoerder voorzorgsmaatregelen genomen. Deze maatregelen zijn beschreven in voorliggend ecologisch werkprotocol 1. Aan dit ecologisch werkprotocol zijn enkele randvoorwaarden gesteld: Dit ecologisch werkprotocol dient op de werkplaats aanwezig te zijn en onder betrokken (onder)aannemers en werknemers bekend te zijn. Bij uitbesteding aan (onder)aannemers, blijft de verantwoording en de zorgplicht bij de aannemer. DLG heeft de eindverantwoording als opdrachtgever. In de eerste uitvoeringsvergadering wordt het ecologisch werkprotocol besproken en door de uitvoerende partijen geaccordeerd. Indien nodig kan uit ecologische overwegingen bepaalde werkzaamheden worden stilgelegd of naar het oordeel van een ter zake kundige op een andere manier worden uitgevoerd. Dit gebeurt in overleg met de betrokken partijen. De opdrachtgever bepaalt of er een ter zake kundige wordt ingeschakeld. Zorgplicht Flora en Faunawet (artikel 2) Dit ecologische werkprotocol neemt allereerst de zorgplicht ex artikel 2 van de Flora en Faunawet als uitgangspunt. De uitvoerder dient voldoende zorg in acht te nemen voor alle in het wild levende dieren en planten, alsmede voor hun directe leefomgeving. Deze zorg houdt in ieder geval in dat een ieder die weet of redelijkerwijs kan vermoeden dat door zijn handelen of nalaten nadelige gevolgen voor flora of fauna kunnen worden veroorzaakt, verplicht is dergelijk handelen achterwege te laten voor zover zulks in redelijkheid kan worden gevergd, danwel alle maatregelen te nemen die redelijkerwijs van hem kunnen worden gevergd teneinde die gevolgen te voorkomen of, voor zover die gevolgen niet kunnen worden voorkomen, deze zoveel mogelijk te beperken of ongedaan te maken. De daartoe noodzakelijke maatregelen zijn opgenomen in onderstaand werkprotocol. Bij de projectvoorbereiding is op basis van een veldonderzoek 2 vastgesteld dat in het plangebied naast broedvogels geen beschermde soorten i.k.v Flora- en faunawet voorkomen. De werkzaamheden dienen bij voorkeur buiten de meest kwetsbare periode van de aanwezige broedvogels uitgevoerd te worden. Daarnaast zal tijdens de werkzaamheden mitigerende maatregelen uitgevoerd worden, zodat de verstoring van de werkzaamheden op de aanwezige soorten zo gering mogelijk is. Voor de overige (niet beschermde) flora en fauna blijft artikel 2 (zorgplicht) van de flora- en faunawet van toepassing. 1 Dit werkprotocol is slechts opgesteld voor de werkzaamheden in het project herinrichting Bethunepolder 2 Rapport: Bethunepolder, Inventarisatie beschermde fauna in 2011, Eindrapportage 4-11-2011, G&G rapport 2011-14, Ecologisch Onderzoeks- en Adviesbureau Van de Goes en Groot Pagina 2 van 15
Art. 1 Zoogdieren In het plangebied komen zoogdieren voor die vallen onder het vrijstellingsbesluit van de Flora- en faunawet, zoals Vos, Haas en Mol en foeragerende vleermuizen (beschermde soort tabel 3). Art. 2 Zoogdieren (algemeen) 1. De werkzaamheden moeten zoveel mogelijk gefaseerd worden uitgevoerd, zodat er ten tijde van de werkzaamheden voldoende leefgebied overblijft voor de eventueel aanwezige zoogdieren (o.a. haas, egel, hermelijn en konijn), waardoor deze tijdig een ander leefgebied kunnen zoeken; 2. Vleermuizen hebben geen hinder van de werkzaamheden, omdat de werkzaamheden alleen overdag uitgevoerd worden. Hiermee is de kans dat tijdens de werkzaamheden een foeragerende vleermuis wordt verstoord uiterst gering. 3. Vanuit de zorgplicht (art. 2) is het wenselijk verlichting van het werkterrein tijdens de werkzaamheden zoveel mogelijk te beperken. In perioden dat er geen werkzaamheden plaatsvinden, blijft geen verlichting branden. 4. Overigens in de wintermaanden is het effect van verlichting op foeragerende vleermuizen niet aanwezig omdat deze soortgroep in de periode tussen 15 november en 15 maart in winterslaap is. Art. 3 Vogels Werkzaamheden zijn mogelijk indien géén verstoring plaatsvindt op broedende weidevogels. 1. Voorafgaand aan het vogel broedseizoen (15 maart) kan de werklocatie ongeschikt gemaakt worden voor broedende weidevogels door het plaatsen van stokken met lange bouwlinten (16 stuks per hectare). Tijdens het plaatsen van linten wordt tevens het terrein afgezocht naar nesten van de vroeg broedende kievit. 2. Gedurende het weidevogel broedseizoen (15 maart tot en met 15 juli) zijn werkzaamheden alleen mogelijk na regelmatige inspectie van het werkgebied op aanwezige nesten en markering van de gevonden nesten. De nesten worden in het terrein duidelijk gemarkeerd door middel van een stok en tevens vastgelegd op een kaart en in een logboek. 3. In de buurt van de nesten mogen geen verstorende werkzaamheden plaatsvinden. De stokken dienen op voldoende afstand van de nesten geplaatst te worden (ca. 3 meter). 4. De terreininspectie vindt maximaal één week voor aanvang van de werkzaamheden plaats. 5. Mocht er een luwte-periode optreden van meer dan één week, dan zal alsnog een terreininspectie plaatsvinden voordat de werkzaamheden weer gaan plaatsvinden. 6. Als blijkt dat in het deelgebied waar de werkzaamheden gepland worden geen broedende vogels of nesten aanwezig zijn, kunnen tijdens het broedseizoen in dit deelgebied wel werkzaamheden worden uitgevoerd. Werkzaamheden zijn mogelijk indien géén verstoring plaatsvindt op broedende moerasvogels (o.a. ijsvogel, snor, grote karekiet of rietzanger). 1. Moeras- en watervogels broeden veelal tot 15 augustus, werkzaamheden die plaats vinden in wateroevers en op riet- en moeraspercelen dienen zoveel mogelijk buiten de periode van 15 maart - 15 augustus worden ingepland. 2. Werkzaamheden binnen een zone van 200 meter vanaf de grenssloot van de De Veenderij en het bosje van Robertson zijn in de periode van 15 maart 15 augustus uitgesloten. Pagina 3 van 15
Werkzaamheden zijn mogelijk indien géén significante verstoring plaats vindt in de periode 1 oktober - 1 april, op de vogels aangewezen in de Natuurbeschermingswetvergunning, zoals kolgans, grauwe gans, smient, krakeend en overwinterende ijsvogel. 1. Door de uitvoering van de werkzaamheden in ruimte en tijd te verdelen, wordt er rekening gehouden met het foerageerbiotoop van de genoemde vogelsoorten, hierdoor kan de verstoring tot een minimum worden beperkt en zal er geen significante verstoring optreden. 2. Mitigerende maatregelen als het plaatsen van stokken met bouwlinten (ca. 16 stuks per ha) zal voldoende zijn voor het verplaatsen van foerageerde ganzen. Gezien de openheid en het ruime aanbod van potentieel geschikt foerageergebied (grasland) in de Bethunepolder, is de verwachting dat de verstoring van de lokale en gefaseerde werkzaamheden op het totale foerageergebied van de kolgans, grauwe gans, krakeend in de Bethunepolder niet significant wordt. De Bethunepolder biedt voldoende alternatieve foerageergebieden voor genoemde grasetende soorten. 3. Weersomstandigheden als barre koude of sneeuwval kan het aanbod van geschikte foerageergebieden voor de kolgans, krakeend, grauwe gans, smient en ijsvogel beïnvloeden. Bij extreme weersomstandigheden (sneeuw en koude golf) wordt in overleg met de opdrachtgever (DLG) en een ter zake kundige een inschatting gemaakt of de verstoring van de werkzaamheden op genoemde soorten acceptabel blijft. Dit kan worden bepaald door direct voorafgaand en tijdens de werkzaamheden de foeragerende genoemde vogelsoorten te monitoren en het effect van de lokale werkzaamheden op de genoemde soort in te schatten. Indien nodig kunnen de werkzaamheden tijdelijk stil worden gelegd. Werkzaamheden zijn mogelijk indien géén verstoring of vernietiging plaats vindt op de mogelijk aanwezige zeldzame zomergast en rode lijst soort de kwartelkoning. 1. Sinds zomer 2012 is er in het oostelijk deel van de Bethunepolder een broedend kwartelkoning paar ontdekt. Een ter zake kundige zal voorafgaand aan de werkzaamheden nabij de locatie van 2012 nagaan of er weer een broedpaar van de kwartelkoning aanwezig is. De broedlocatie dient gemarkeerd te worden met een zichtbare duidelijke markering. Omdat het een zeer zeldzame zomergast betreft, zal er een extra beschermde maatregel worden uitgevoerd. Tot 15 augustus moet een gebied van twee hectare rond het gemarkeerde nest ongemoeid blijven. Werkzaamheden zijn mogelijk indien géén verstoring of vernietiging plaatsvindt op jaarrond beschermde nesten van bv roofvogels, spechten en (steen)uilen. 1. Vaste nest- en/of verblijfplaatsen van vogels (bv. buizerd, specht en steenuilen) zijn het gehele jaar beschermd. Er worden geen bomen gekapt of gebouwen gesloopt, daarom is het niet nodig extra maatregelen te nemen t.b.v. jaarrond beschermde nest- en/of verblijfplaatsen van vogels. Art. 4 Indien tijdens terreininspecties onverhoopt (nieuwe) beschermde soorten aangetroffen worden door een ter zake kundige, worden voorzorgsmaatregelen genomen om schade te voorkomen. 1. Indien na inspectie of tijdens de uitvoering van de werkzaamheden (nieuwe) beschermde soorten of groei- en verblijfplaatsen worden Pagina 4 van 15
aangetroffen, worden de werkzaamheden mogelijk uitgesteld tot het moment dat de betreffende soort het werkgebied heeft verlaten of naar het oordeel van een ter zake kundige op een zorgvuldige wijze uitgevoerd. 2. Rondom gemarkeerde vind- en groeiplaatsen van beschermde planten en nesten wordt een zodanige afstand in acht genomen dat verstoring en/of verontrusting tot een minimum beperkt blijft. De in acht te nemen afstand is afhankelijk van de betreffende soorten. 3. De verlichting van het werkterrein tijdens de werkzaamheden wordt zoveel mogelijk beperkt. In perioden dat er geen werkzaamheden plaatsvinden, blijft geen verlichting branden. 4. Voorafgaand aan de uitvoering wordt in een startoverleg samen met een ter zake kundige bepaald waar en in welke periode de werkzaamheden uitgevoerd kunnen worden. Art. 5 Nieuwe vestiging van beschermde soorten op de werkterreinen, depots en rijbanen tijdens de uitvoering wordt zoveel mogelijk voorkomen door een aantal aanvullende maatregelen 1. Op het werkterrein wordt voorkomen dat er (tijdelijke) grond- en/of zanddepots en takkenbossen en plassen ontstaan die als resp. voortplantingsbiotoop van amfibieën (o.a. rugstreeppad) en vogels (o.a. oeverzwaluw) zouden kunnen functioneren. 2. Indien niet voorkomen kan worden dat grond- en/of zanddepots meer dan 4 weken blijven liggen, dienen deze grond- en/of zanddepots direct na afwerking afgedekt te worden met landbouwplastic of een goed afsluitend zeildoek. Art. 6 De uitvoering van dit ecologisch werkprotocol wordt zorgvuldig georganiseerd 1. De veldinspecties voor weidevogels worden uitgevoerd door betrokken werknemers die de vaardigheid bezitten om de aanwezigheid van weidevogelnesten in het veld kunnen herkennen (vaardigheid: weidevogelbeheer) of een door de opdrachtgever ingehuurde ter zake kundige (ecologische begeleider). 2. De waarnemingen uit de veldinspecties worden schriftelijk vastgelegd in de vorm van een logboek/notitie en per omgaande gemaild aan de opdrachtgever. 3. Gemarkeerde nestlocaties worden vastgelegd op een werkkaart van het gebied. Deze kaart wordt zichtbaar opgehangen voor bij de werkzaamheden betrokken personeel. 4. De gemarkeerde nestlocaties en de te nemen voorzorgsmaatregelen worden met de bij de uitvoering betrokken personen periodiek besproken. 5. Indien in het terrein onverwacht andere beschermde soorten (Zie lijst in de bijlage) worden aangetroffen, wordt direct contact opgenomen met de opdrachtgever. 6. In overleg met de opdrachtgever wordt beoordeeld of de betreffende soorten ook daadwerkelijk schade kunnen ondervinden, welke maatregelen worden genomen om schade te voorkomen, danwel extra mitigerende maatregelen noodzakelijk zijn om de werkzaamheden te kunnen voortzetten. Pagina 5 van 15
Toelichting op specifieke maatregelen Aanleg van dammen met en zonder duikers Locatie waar een dam gepland is, afdammen met damwanden. Het afgedamde slootdeel leeg halen tot enkele decimeters diepte. Daarna de bagger met een kraan op de kant zo dun mogelijk uitleggen en direct daarna eventueel aanwezige vissen uit de bagger halen en uitzetten in een nabijgelegen, niet te verstoren sloot. Omdat er geen beschermde vissen en amfibieën te verwachten zijn 3 kan dit door de kraanmachinist zelf gedaan worden. Dempen van watergangen en afgraven van slootkanten (verbreden) Bij het dempen van watergangen, ophogen van slootbodems e.d. is het van belang om rekening te houden met de aanwezige visfauna en amfibieën. Dit geldt ook indien er sprake is van het afgraven van slootkanten (dus niet het enkel licht afplaggen van de bovenlaag maar een flinke ingreep tot op/onder de waterlijn). Hieronder staan enkele methoden om watergangen te dempen beschreven waarbij met visfauna en amfibieën rekening wordt gehouden. Bij iedere methode geldt dat er rekening moet worden gehouden met de periode van uitvoeren: niet uitvoeren in de kwetsbare periode van de dieren. De kwetsbare periode is globaal als volgt: november t/m februari (winterslaap amfibieën) en maart t/m half augustus (voortplanting amfibieën en vissen). Uitvoering is derhalve mogelijk in de periode half augustus t/m oktober. Wanneer uitvoering in de kwetsbare periode niet kan worden voorkomen dient dit goed onderbouwd te worden en mitigerende maatregelen te worden getroffen. Een goede mitigerende maatregel is het gefaseerd droogleggen en aansluitend visfauna verplaatsen. Bij deze methode wordt een watergang aan twee zijden afgedamd en gefaseerd leeg gehaald. Op het moment dat de watergang nog slechts weinig water in de diepere delen bevat kunnen de aanwezige vissen gemakkelijk worden gevangen en verplaatst naar een nabijgelegen geschikte niet te verstoren sloot. Deze methode werkt beter als er in de watergang een kleine verdieping wordt aangebracht waar de dieren zich kunnen verzamelen als de waterstand daalt; hieruit kunnen de dieren gemakkelijk worden gevangen. Een variant hierop is om de verdieping te maken in een deel van de watergang dat niet wordt gedempt, waarbij het te dempen gedeelte wordt afgedamd nadat de dieren zich in de verdieping hebben verzameld. Nadat de watergang volledig is leeg gemaakt, dient aansluitend de aanwezige bagger waarin mogelijk vissen aanwezig zijn hetzij handmatig te worden onderzocht op exemplaren en deze daarna verplaatsen naar een nabijgelegen niet te verstoren sloot. Indien voor de eerste optie wordt gekozen en de bagger achterblijft op de oorspronkelijke locatie dient deze te blijven liggen totdat deze volledig is uitgedroogd. Op deze wijze hebben amfibieën voldoende gelegenheid om te vluchten. Nadat op deze wijze met de bagger verstandig is omgegaan, kan de watergang worden gedempt, waarbij bij voorkeur voorafgaand aan demping middels een snelle visuele inspectie eventuele levende dieren alsnog kunnen worden verplaatst. 3 Zie ook rapport Veldinventarisatie beschermde fauna in 2011. Ecologisch Onderzoeks- en adviesbureau Van der Goes en Groot (bijlage 2) Pagina 6 van 15
Pagina 7 van 15
BIJLAGE 1 Kaart plangebied -Losse bijlage- Kaart plangebied Technisch plan Totaaltekening Concept 31-5- 2012 Arcadis Let op in definitieve versie Ecologisch Werkprotocol Definitieve kaart toevoegen. Pagina 8 van 15
BIJLAGE 2 Veldinventarisatie Van de Goes & Groot -Losse bijlage- G&G-rapport 2011-14 Bethunepolder Veldinventarisatie Van de Goes & Groot Ecologisch Onderzoeks en Adviesbureau Let op nog toevoegen. Pagina 9 van 15
BIJLAGE 3 Lijst met beschermde Flora- en faunawet soorten FFWET STATUS SOORTGROEP SOORT SOORT WTS Tabel 1 Algemeen Zoogdieren Aardmuis Microtus agrestis Tabel 1 Algemeen Zoogdieren Bosmuis Apodemus sylvaticus Tabel 1 Algemeen Zoogdieren Dwergmuis Micromys minutus Tabel 1 Algemeen Zoogdieren Bunzing Mustela putorius Tabel 1 Algemeen Zoogdieren Dwergspitsmuis Sorex minutus Tabel 1 Algemeen Zoogdieren Egel Erinaceus europeus Tabel 1 Algemeen Zoogdieren gewone bosspitsmuis Sorex araneus Tabel 1 Algemeen Zoogdieren haas Lepus europeus Tabel 1 Algemeen Zoogdieren hermelijn Mustela erminea Tabel 1 Algemeen Zoogdieren huisspitsmuis Crocidura russula Tabel 1 Algemeen Zoogdieren konijn Oryctolagus cuniculus Tabel 1 Algemeen Zoogdieren mol Talpa europea Tabel 1 Algemeen Zoogdieren ondergrondse woelmuis Pitymys subterraneus Tabel 1 Algemeen Zoogdieren ree Capreolus capreolus Tabel 1 Algemeen Zoogdieren rosse woelmuis Clethrionomys glareolus Tabel 1 Algemeen Zoogdieren tweekleurige bosspitsmuis Sorex coronatus Tabel 1 Algemeen Zoogdieren veldmuis Microtus arvalis Tabel 1 Algemeen Zoogdieren vos Vulpes vulpes Tabel 1 Algemeen Zoogdieren wezel Mustela nivalis Tabel 1 Algemeen Zoogdieren woelrat Arvicola terrestris Tabel 1 Algemeen Reptielen en amfibieën bruine kikker Rana temporaria Tabel 1 Algemeen Reptielen en amfibieën gewone pad Bufo bufo Tabel 1 Algemeen Reptielen en amfibieën middelste groene kikker Rana esculenta Tabel 1 Algemeen Reptielen en amfibieën kleine watersalamander Triturus vulgaris Tabel 1 Algemeen Reptielen en amfibieën meerkikker Rana ridibunda Tabel 1 Algemeen Mieren behaarde rode bosmier Formica rufa Tabel 1 Algemeen Mieren kale rode bosmier Formica polyctena Tabel 1 Algemeen Mieren stronkmier Formica truncorum Tabel 1 Algemeen Mieren zwartrugbosmier Formica pratensis Tabel 1 Algemeen Slakken wijngaardslak Helix pomatia Tabel 1 Algemeen Vaatplanten aardaker Lathyrus tuberosus Tabel 1 Algemeen Vaatplanten akkerklokje Campanula capunculoide Tabel 1 Algemeen Vaatplanten brede wespenorchis Epipactis helleborine Tabel 1 Algemeen Vaatplanten breed klokje Campanula latifolia Tabel 1 Algemeen Vaatplanten dotterbloem Caltha palustris Tabel 1 Algemeen Vaatplanten gewone vogelmelk Ornithogalum umbellatum Tabel 1 Algemeen Vaatplanten grasklokje Campanula rotundifolia Tabel 1 Algemeen Vaatplanten grote kaardenbol Dipsacus fullonum Tabel 1 Algemeen Vaatplanten kleine maagdenpalm Vinca minor Tabel 1 Algemeen Vaatplanten knikkende vogelmelk Ornithogalum nutans Tabel 1 Algemeen Vaatplanten koningsvaren Osmunda regalis Tabel 1 Algemeen Vaatplanten slanke sleutelbloem Primula elatior Tabel 1 Algemeen Vaatplanten zwanebloem Butomus umbellatus Pagina 10 van 15
FFWET STATUS SOORTGROEP SOORT SOORT WTS Tabel 2 Overige Zoogdieren damhert Dama dama Tabel 2 Overige Zoogdieren edelhert Cervus elaphus Tabel 2 Overige Zoogdieren eekhoorn Sciurus vulgaris Tabel 2 Overige Zoogdieren grijze zeehond Halichoerus grypus Tabel 2 Overige Zoogdieren grote bosmuis Apodemus flavicollis Tabel 2 Overige Zoogdieren steenmarter Martes foina Tabel 2 Overige Zoogdieren wild zwijn Sus scrofa Tabel 2 Overige Reptielen en apenwatersalamander Triturus alpestris Tabel 2 Overige Reptielen en levendbarende hagedis Lacerta vivipara Tabel 2 Overige Dagvlinders moerasparelmoervlinder Euphydryas aurinia Tabel 2 Overige Dagvlinders vals heideblauwtje Lycaeides idas Tabel 2 Overige Vissen bermpje Noemacheilus barbatulus Tabel 2 Overige Vissen kleine modderkruiper Cobitis taenia Tabel 2 Overige Vissen meerval Silurus glanis Tabel 2 Overige Vissen rivierdonderpad Cottus gobio Tabel 2 Overige Vaatplanten aangebrande orchis Orchis ustulata Tabel 2 Overige Vaatplanten aapjesorchis Orchis simia Tabel 2 Overige Vaatplanten beenbreek Narthecium ossifragum Tabel 2 Overige Vaatplanten bergklokje Campanula rhomboidalis Tabel 2 Overige Vaatplanten bergnachtorchis Platanthera chlorantha Tabel 2 Overige Vaatplanten bijenorchis Ophrys apifera Tabel 2 Overige Vaatplanten blaasvaren Cystopteris fragilis Tabel 2 Overige Vaatplanten blauwe zeedistel Eryngium maritimum Tabel 2 Overige Vaatplanten bleek bosvogeltje Cephalantera damasonium Tabel 2 Overige Vaatplanten bokkenorchis Himantoglossum hircinum Tabel 2 Overige Vaatplanten brede orchis Dactylorhiza majalis majalis Tabel 2 Overige Vaatplanten bruinrode wespenorchis Epipactis atrorubens Tabel 2 Overige Vaatplanten daslook Allium ursinum Tabel 2 Overige Vaatplanten dennenorchis Goodyera repens Tabel 2 Overige Vaatplanten duitse gentiaan Gentianella germanica Tabel 2 Overige Vaatplanten franjegentiaan Gentianella ciliata Tabel 2 Overige Vaatplanten geelgroene wespenorchis Epipactis muelleri Tabel 2 Overige Vaatplanten gele helmbloem Pseudofumaria lutea Tabel 2 Overige Vaatplanten gevlekte orchis Dactylorhiza maculata Tabel 2 Overige Vaatplanten groene nachtorchis Coeloglossum viride Tabel 2 Overige Vaatplanten groensteel Asplenium viride Tabel 2 Overige Vaatplanten grote keverorchis Listera ovata Tabel 2 Overige Vaatplanten grote muggenorchis Gymnadenia conopsea Tabel 2 Overige Vaatplanten harlekijn Orchis morio Tabel 2 Overige Vaatplanten herfstschroeforchis Spiranthes spiralis Tabel 2 Overige Vaatplanten hondskruid Anacamptis pyramidalis Tabel 2 Overige Vaatplanten honingorchis Herminium monorchis Tabel 2 Overige Vaatplanten jeneverbes Juniperus communis Tabel 2 Overige Vaatplanten klein glaskruid Parietaria judaica Tabel 2 Overige Vaatplanten kleine keverorchis Listera cordata Tabel 2 Overige Vaatplanten kleine zonnedauw Drosera intermedia Tabel 2 Overige Vaatplanten klokjesgentiaan Gentiana pneumonanthe Tabel 2 Overige Vaatplanten koraalwortel Corallorhiza trifida Tabel 2 Overige Vaatplanten kruisbladgentiaan Gentiana cruciata Tabel 2 Overige Vaatplanten lange ereprijs Veronica longifola Tabel 2 Overige Vaatplanten lange zonnedauw Drosera anglica Tabel 2 Overige Vaatplanten mannetjesorchis Orchis mascula Tabel 2 Overige Vaatplanten maretak Viscum album Pagina 11 van 15
FFWET STATUS SOORTGROEP SOORT SOORT WTS Tabel 2 Overige Vaatplanten moeraswespenorchis Epipactis palustris Tabel 2 Overige Vaatplanten muurbloem Erysimum cheiri Tabel 2 Overige Vaatplanten parnassia Parnassia palustris Tabel 2 Overige Vaatplanten pijlscheefkelk Arabis hirsuto sagittata Tabel 2 Overige Vaatplanten poppenorchis Aceras anthropophorum Tabel 2 Overige Vaatplanten prachtklokje Campanula persicifolia Tabel 2 Overige Vaatplanten purperorchis Orchis purpurea Tabel 2 Overige Vaatplanten rapunzelklokje Campanula rapunculus Tabel 2 Overige Vaatplanten rechte driehoeksvaren Gymnocarpium robertianum Tabel 2 Overige Vaatplanten rietorchis Dactylorhiza majalis praetermissa Tabel 2 Overige Vaatplanten ronde zonnedauw Drosera rotundifolia Tabel 2 Overige Vaatplanten rood bosvogeltje Cephalanthera rubra Tabel 2 Overige Vaatplanten ruig klokje Campanula trachelium Tabel 2 Overige Vaatplanten schubvaren Ceterach officinarum Tabel 2 Overige Vaatplanten slanke gentiaan Gentianella amarella Tabel 2 Overige Vaatplanten soldaatje Orchis militaris Tabel 2 Overige Vaatplanten spaanse ruiter Cirsium dissectum Tabel 2 Overige Vaatplanten steenanjer Dianthus deltoides Tabel 2 Overige Vaatplanten steenbreekvaren Asplenium trichomanes Tabel 2 Overige Vaatplanten stengelloze sleutelbloem Primula vulgaris Tabel 2 Overige Vaatplanten stengelomvattend havikskruid Hieracium amplexicaule Tabel 2 Overige Vaatplanten stijf hardgras Catapodium rigidum Tabel 2 Overige Vaatplanten tongvaren Asplenium scolopendrium Tabel 2 Overige Vaatplanten valkruid Arnica montana Tabel 2 Overige Vaatplanten veenmosorchis Hammarbya paludosa Tabel 2 Overige Vaatplanten veldgentiaan Gentianella campestris Tabel 2 Overige Vaatplanten veldsalie Salvia pratensis Tabel 2 Overige Vaatplanten vleeskleurige orchis Dactylorhiza incarnata Tabel 2 Overige Vaatplanten vliegenorchis Ophrys insectifera Tabel 2 Overige Vaatplanten vogelnestje Neottia nidus-avis Tabel 2 Overige Vaatplanten voorjaarsadonis Adonis vernalis Tabel 2 Overige Vaatplanten waterdrieblad Menyanthes trifoliata Tabel 2 Overige Vaatplanten weideklokje Campanula patula Tabel 2 Overige Vaatplanten welriekende nachtorchis Platanthera bifolia Tabel 2 Overige Vaatplanten wilde gagel Myrica gale Tabel 2 Overige Vaatplanten wilde herfsttijloos Colchicum autumnale Tabel 2 Overige Vaatplanten wilde kievitsbloem Fritillaria meleagris Tabel 2 Overige Vaatplanten wilde marjolein Origanum vulgare Tabel 2 Overige Vaatplanten wit bosvogeltje Cephalanthera longifolia Tabel 2 Overige Vaatplanten witte muggenorchis Pseudorchis albida Tabel 2 Overige Vaatplanten zinkviooltje Viola lutea calaminaria Tabel 2 Overige Vaatplanten zwartsteel Asplenium adiantum-nigrum Tabel 2 Overige Kevers vliegend hert Lucanus cervus Tabel 2 Overige Kreeftachtigen rivierkreeft Astacus astacus Pagina 12 van 15
FFWET STATUS SOORTGROEP SOORT SOORT WTS Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren baardvleermuis Myotis mystacinus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren bechstein s vleermuis Myotis bechsteinii Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren bever Castor fiber Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren bosvleermuis Nyctalus leisleri Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren brandt s vleermuis Myotis brandtii Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren bruinvis Phocoena phocoena Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren euraziatische lynx Lynx lynx Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren franjestaart Myotis nattereri Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren gewone dolfijn Delphinus delphis Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren gewone dwergvleermuis Pipistrellus pipistrellus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren gewone grootoorvleermuis Plecotus auritus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren grijze grootoorvleermuis Plecotus austriacus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren grote hoefijzerneus Rhinolophus ferrumequinum Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren hamster Cricetus cricetus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren hazelmuis Muscardinus avellanarius Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren ingekorven vleermuis Myotis emarginatus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren kleine dwergvleermuis Pipistrellus pygmaeus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren kleine hoefijzerneus Rhinolophus hipposideros Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren laatvlieger Eptesicus serotinus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren meervleermuis Myotis dasycneme Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren mopsvleermuis Barbastella barbastellus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren ruige dwergvleermuis Pipistrellus nathusii Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren noordse woelmuis Microtus oeconomus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren otter Lutra lutra Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren rosse vleermuis Nyctalus noctula Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren tuimelaar Tursiops truncatus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren tweekleurige vleermuis Vespertilio murinus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren vale vleermuis Myotis myotis Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren watervleermuis Myotis daubentonii Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren wilde kat Felis silvestris Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren witflankdolfijn Lagenorhynchus acutus Tabel 3 Bijl IV Zoogdieren witsnuitdolfijn Lagenorhynchus albirostris Tabel 3 Bijl IV Reptielen en boomkikker Hyla arborea Tabel 3 Bijl IV Reptielen en geelbuikvuurpad Bombina variegata Tabel 3 Bijl IV Reptielen en gladde slang Coronella austriacus Tabel 3 Bijl IV Reptielen en heikikker Rana arvalis Tabel 3 Bijl IV Reptielen en kamsalamander Triturus cristatus Tabel 3 Bijl IV Reptielen en knoflookpad Pelobates fuscus Tabel 3 Bijl IV Reptielen en muurhagedis Podarcis muralis Tabel 3 Bijl IV Reptielen en poelkikker Rana lessonae Tabel 3 Bijl IV Reptielen en rugstreeppad Bufo calamita Tabel 3 Bijl IV Reptielen en vroedmeesterpad Alytes obstetricans Tabel 3 Bijl IV Reptielen en zandhagedis Lacerta agilis Tabel 3 Bijl IV Dagvlinders donker pimpernelblauwtje Maculinea nausithous Tabel 3 Bijl IV Dagvlinders grote vuurvlinder Lycaena dispar Tabel 3 Bijl IV Dagvlinders pimpernelblauwtje Maculinea teleius Tabel 3 Bijl IV Dagvlinders tijmblauwtje Maculinea arion Tabel 3 Bijl IV Dagvlinders zilverstreephooibeestje Coenonympha hero Tabel 3 Bijl IV Libellen bronslibel Oxygastra curtisii Tabel 3 Bijl IV Libellen gaffellibel Ophiogomphus cecilia Tabel 3 Bijl IV Libellen gevlekte witsnuitlibel Leucorrhinia pectoralis Tabel 3 Bijl IV Libellen groene glazenmaker Aeshna viridis Pagina 13 van 15
FFWET STATUS SOORTGROEP SOORT SOORT WTS Tabel 3 Bijl IV Libellen noordse winterjuffer Sympecma paedisca Tabel 3 Bijl IV Libellen oostelijke witsnuitlibel Leucorrhinia albifrons Tabel 3 Bijl IV Libellen rivierrombout Stylurus flavipes Tabel 3 Bijl IV Libellen sierlijke witsnuitlibel Leucorrhinia caudalis Tabel 3 Bijl IV Vissen houting Conegonus oxyrrhynchus Tabel 3 Bijl IV Vissen steur Acipenser sturio Tabel 3 Bijl IV Vaatplanten drijvende waterweegbree Luronium natans Tabel 3 Bijl IV Vaatplanten groenknolorchis Liparis loeselii Tabel 3 Bijl IV Vaatplanten kruipend moerasscherm Apium repens Tabel 3 Bijl IV Vaatplanten zomerschroeforchis Spiranthes aestivalis Tabel 3 Bijl IV Kevers brede geelrandwaterroofkever Dytiscus latissimus Tabel 3 Bijl IV Kevers gestreepte waterroofkever Graphoderus bilineatus Tabel 3 Bijl IV Kevers heldenbok Cerambyx cerdo Tabel 3 Bijl IV Kevers juchtleerkever Osmoderma eremita Tabel 3 Bijl IV Tweekleppigen bataafse stroommossel Unio crassus Tabel 3 AMVB Zoogdieren das Meles meles Tabel 3 AMVB Zoogdieren boommarter Martes martes Tabel 3 AMVB Zoogdieren eikelmuis Eliomys quercinus Tabel 3 AMVB Zoogdieren gewone zeehond Phoca vitulina Tabel 3 AMVB Zoogdieren veldspitsmuis Crocidura leucodon Tabel 3 AMVB Zoogdieren waterspitsmuis Neomys fodiens Tabel 3 AMVB Reptielen en adder Vipera berus Tabel 3 AMVB Reptielen en hazelworm Anguis fragilis Tabel 3 AMVB Reptielen en ringslang Natrix natrix Tabel 3 AMVB Reptielen en vinpootsalamander Triturus helveticus Tabel 3 AMVB Reptielen en vuursalamander Salamandra salamandra Tabel 3 AMVB Vissen beekprik Lampetra planeri Tabel 3 AMVB Vissen bittervoorn Rhodeus cericeus Tabel 3 AMVB Vissen elrits Phoxinus phoxinus Tabel 3 AMVB Vissen gestippelde alver Alburnoides bipunctatus Tabel 3 AMVB Vissen grote modderkruiper Misgurnus fossilis Tabel 3 AMVB Vissen rivierprik Lampetra fluviatilis Tabel 3 AMVB Dagvlinders bruin dikkopje Erynnis tages Tabel 3 AMVB Dagvlinders dwergblauwtje Cupido minimus Tabel 3 AMVB Dagvlinders dwergdikkopje Thymelicus acteon Tabel 3 AMVB Dagvlinders groot geaderd witje Aporia crataegi Tabel 3 AMVB Dagvlinders grote ijsvogelvlinder Limenitis populi Tabel 3 AMVB Dagvlinders heideblauwtje Plebejus argus Tabel 3 AMVB Dagvlinders iepepage Strymonidia w-album Tabel 3 AMVB Dagvlinders kalkgraslanddikkopje Spialia sertorius Tabel 3 AMVB Dagvlinders keizersmantel Argynnis paphia Tabel 3 AMVB Dagvlinders klaverblauwtje Cyaniris semiargus Tabel 3 AMVB Dagvlinders purperstreepparelmoervlinder Brenthis ino Tabel 3 AMVB Dagvlinders rode vuurvlinder Palaeochrysophanus Tabel 3 AMVB Dagvlinders rouwmantel Nymphalis antiopa Tabel 3 AMVB Dagvlinders tweekleurig hooibeestje Coenonympha arcania Tabel 3 AMVB Dagvlinders veenbesparelmoervlinder Bolaria aquilonais Tabel 3 AMVB Dagvlinders veenhooibeestje Coenonympha tullia Tabel 3 AMVB Dagvlinders veldparelmoervlinder Melitaea cinxia Tabel 3 AMVB Dagvlinders woudparelmoervlinder Melitaea diamina Tabel 3 AMVB Dagvlinders zilvervlek Clossiana euphrosyne Tabel 3 AMVB Vaatplanten groot zeegras Zostera marina Pagina 14 van 15