PATIËNTEN INFORMATIE Sterilisatie van de vrouw
2
PATIËNTENINFORMATIE Algemeen Door middel van deze folder wordt u geïnformeerd over sterilisatie van de vrouw. Wij adviseren u de informatie zorgvuldig te lezen. Het is goed u te realiseren dat bij het vaststellen van een aandoening de situatie voor iedereen anders is. Wat is sterilisatie? Sterilisatie van de vrouw is een ingreep waarbij de gynaecoloog de eileiders afsluit zodat eicellen niet langer kunnen worden bevrucht. De ingreep is definitief. Een hersteloperatie is soms mogelijk, maar is niet zonder risico en wordt niet vergoed door de ziektekostenverzekeraars. Zwanger raken is vanwege littekenvorming in de eileiders moeilijk. Het is daarom belangrijk dat u de voordelen en nadelen goed tegen elkaar hebt afgewogen voordat u besluit deze operatie te ondergaan. Verschillende methoden Er zijn verschillende manieren waarop een sterilisatie kan worden uitgevoerd. De gynaecoloog kan een kijkoperatie in de buik (laparoscopie) uitvoeren, of een kijkoperatie via de baarmoeder (hysteroscopie). Ook kan een gewone buikoperatie worden gedaan. De gynaecoloog bespreekt met u welke methode voor u het beste geschikt is. Kijkoperatie in de baarmoeder/hysteroscopie Tijdens de kijkoperatie in de baarmoeder neemt u plaats in een stoel voor gynaecologisch onderzoek. Daarna brengt de gynaecoloog de hysteroscoop in via de bettoccihi metode. Dit houd in dat er verder geen instrumenten gebruikt worden. Omdat de voor- en achterwand van de baarmoeder dicht tegen elkaar aan liggen, brengt de arts wat vloeistof in de baarmoeder. Daardoor zet de baarmoeder uit en krijgt de arts beter zicht op de eileiders. Dit kan wat menstruatieklachten geven. Via een katheter sluit de gynaecoloog de eileiders af met een spiraaltje. Het spiraaltje, gemaakt van roestvrij staal, nikkel, titanium en dacron-vezels, 3
zorgt ervoor dat de eileiders in ongeveer drie maanden tijd dichtgroeien. Deze methode wordt ook wel de Essure-methode genoemd. Deze behandeling vindt plaats op de polikliniek. U kunt snel na de ingreep naar huis. Kijkoperatie in de buik/laparoscopie De gynaecoloog maakt in de onderrand van de navel een sneetje van ongeveer een centimeter en brengt een kijkbuis in de buikholte. Vervolgens wordt een holle naald in de buikholte gebracht. Via deze naald wordt de buik een beetje opgeblazen met koolzuurgas, zodat de eileiders zichtbaar worden door de kijkbuis. Door een ander sneetje boven het schaambeen wordt een instrument ingebracht waarmee Filshieclips rond de eileiders worden geklemd. Deze Filshieclips sluiten de eileiders af. Soms worden geen Filshieclips geplaatst, maar worden de eileiders dichtgebrand. Een laparoscopische ingreep gebeurt meestal in dagbehandeling en onder narcose. De ingreep duurt ongeveer een half uur. Een laparoscopische ingreep is direct na de ingreep betrouwbaar als anticonceptie. In een enkel geval lukt het de gynaecoloog niet om de sterilisatie uit te voeren met een kijkbuisoperatie. Een gewone buikoperatie kan dan nodig zijn. Een buikoperatie Tenslotte bestaat de mogelijkheid dat de gynaecoloog de sterilisatie uitvoert met een gewone buikoperatie. Deze buikoperatie geschiedt altijd onder volledige narcose. De gynaecoloog maakt dan een snede in de buik ter hoogte van de bikinilijn en bevestigt clips rond de eileiders of brandt deze dicht. Voor een buikoperatie moet u enkele dagen in het ziekenhuis worden opgenomen. Het is niet altijd van tevoren te voorspellen dat u een buikoperatie zult ondergaan. Soms blijkt tijdens een laparoscopische sterilisatie dat een gewone buikoperatie nodig is, bijvoorbeeld omdat er ernstige 4
PATIËNTENINFORMATIE verklevingen in de buik worden gevonden. Als u grote bezwaren heeft tegen een buikoperatie, is het raadzaam die bedenkingen van tevoren te bespreken met de gynaecoloog. Voorbereiding Het is belangrijk dat u tijdens de sterilisatie niet zwanger bent en dat er niet zeer recent een bevruchting heeft plaatsgevonden. De gynaecoloog bespreekt dit met u. Een hysteroscopische sterilisatie vindt plaats tussen de 3e en 10e dag na start van de menstruatie. Als u een laparoscopische operatie of een buikoperatie ondergaat, is het belangrijk dat u aan de gynaecoloog en/of de anesthesioloog doorgeeft welke medicijnen u gebruikt. U wordt op de dag van de operatie opgenomen. Geruime tijd voordat u onder narcose gaat, mag u niet meer eten, drinken en roken. Meer daarover leest u in de folder Opname, die u krijgt uitgereikt wanneer u een afspraak maakt voor de opname. Na de ingreep Na een laparoscopische sterilisatie kunt u last hebben van buikpijn. Indien nodig kunt u een pijnstiller krijgen. De pijn is meestal aan het eind van de dag van de ingreep verdwenen. Ook kan pijn in de schouder voorkomen doordat koolzuurgas in de buik is geblazen. Tijdens de dagen na de ingreep kunt u wat vaginaal bloed verliezen. De wondjes in uw buik zijn gehecht. Voordat u wordt ontslagen uit het ziekenhuis, hoort u of de hechtingen moeten worden verwijderd, of dat ze vanzelf oplossen. U kunt met de hechtingen gewoon douchen. Ook na een hysteroscopische sterilisatie kunt u wat napijn hebben. Meestal verdwijnt die pijn binnen een paar uur. De eerste week na de ingreep kunt u wat vaginaal bloed verliezen. Het is beter te wachten met baden, zwemmen, sauna, tampons en seksueel contact tot dit bloedverlies is gestopt. 5
Na een hysteroscopische sterilisatie dient u nog drie maanden anticonceptie te gebruiken. De eileiders hebben tijd nodig om dicht te groeien. Na drie maanden controleert de gynaecoloog met een inwendige echo of de eileiders zijn dichtgegroeid. Soms wordt wat contrastvloeistof in de baarmoeder gespoten en een röntgenfoto gemaakt. Zo kan de gynaecoloog eveneens zien of de eileiders dicht zijn. Mogelijke complicaties Geen enkele operatie is vrij van de kans op complicaties. Indien u hevig bloedverlies hebt, als de buikpijn heviger wordt en/ of als u koorts krijgt, is het verstandig contact op te nemen met de gynaecoloog. Bij een laparoscopische sterilisatie treedt een heel enkele keer beschadiging op van darm en/of blaas. Een sterilisatie biedt geen honderd procent zekerheid dat u nooit meer zwanger zult worden. Na een laparoscopische sterilisatie is de kans op zwangerschap ongeveer drie op duizend. Over de hysteroscopische sterilisatie is nog niet alles bekend omdat de techniek betrekkelijk nieuw is. Bij een onderzoek onder 50.000 vrouwen die de afgelopen vijf jaar deze vorm van sterilisatie ondergingen, is niet één zwangerschap gemeld. Spijt Sterilisatie is in principe een definitieve ingreep. Na een laparoscopische sterilisatie kan de gynaecoloog in het geval van spijt proberen de eileiders te herstellen. Hier is echter een relatief zware operatie voor nodig. De kans op een spontane zwangerschap na zo n hersteloperatie is veertig tot tachtig procent. Lukt het niet spontaan zwanger te raken, dan bestaat de mogelijkheid tot een IVF-behandeling (reageerbuisbevruchting). Een hysteroscopische sterilisatie is onomkeerbaar omdat de eileiders zijn dichtgegroeid. Maar ook dan is een IVF-behandeling nog mogelijk. 6
PATIËNTENINFORMATIE Vragen Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, stelt u deze dan gerust aan uw behandelend arts of huisarts. Bent u verhinderd, neemt u dan zo spoedig mogelijk contact op met de polikliniek Gynaecologie via (010) 291 22 80. Niet alle zorgverzekeraars hebben een sterilisatie in het basispakket. Het is daarom verstandig eerst bij uw verzekeraar te informeren over uw polis. Meer informatie staat te lezen op de website van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie, www.nvog.nl 7
De informatie in deze folder is belangrijk voor u. Als u moeite heeft met de Nederlandse taal, zorg dan dat u deze folder samen met iemand leest die de informatie voor u vertaalt of uitlegt. The information in this brochure is important for you. If you have any difficulties understanding Dutch, please read this brochure together with somebody who can translate or explain the information to you. Bu broşürdeki bilgi sizin için önemlidir. Hollandaca dilde zorlanıyorsanız, bu broşürü size tercüme edecek ya da açıklayacak biriyle birlikte okuyun. Informacje zawarte w tym folderze są ważne dla Państwa. Jeśli język niderlandzki sprawia Państwu trudność, postarajcie się przeczytać informacje zawarte w tym folderze z kimś, kto może Państwu je przetłumaczyć lub objaśnić. Maasstad Ziekenhuis Maasstadweg 21 3079 DZ Rotterdam T: (010) 291 19 11 E: info@maasstadziekenhuis.nl I: www.maasstadziekenhuis.nl I: www.maasenik.nl (kinderwebsite) mzp2050 maart 2017