Studie-opzet
Doelstellingen van het onderzoek Het Vlaams Energieagentschap wenstte via een face-to-face (vervolg)onderzoek bij de Vlaamse huishoudens een beeld te schetsen van: het energiebewustzijn enerzijds, het effectieve energiegedrag anderzijds, Evenals het energiegebruik Gelijkaardige onderzoeken vonden tweejaarlijks plaats sinds 99. In dit rapport wordt, waar mogelijk, de evolutie inzake energiebewustzijn en - gedrag in kaart gebracht. 3
Methodologie Onderzoekspopulatie Het onderzoek richt zich tot de Vlaamse gezinshoofden vanaf jaar OPGELET: bij vorige metingen werden Vlaamse individuen vanaf jaar bevraagd Onderzoeksmethode Face-to-face interviews door middel van het CAPI-systeem (Computer Assisted Personal Interviewing) Veldwerkperiode: mei - 30 juni 03 Incentive: Win for Life loten ter waarde van 6 in totaal Steekproef De studie werd gerealiseerd a.d.h.v. een staal van n=.00 respondenten. De maximale foutenmarge bij deze steekproefgrootte bedraagt 3,%. Bruto steekproeftrekking (adressen) o.b.v. het Orgasimbestand dat alle inwoners van België omvat. Gestratificeerde steekproef waarbij eerst gemeenten worden getrokken en vervolgens individuen.
Methodologie Vragenlijst De gemiddelde duurtijd van de vragenlijst bedroeg 35 minuten. Opgebouwd rond een aantal vaste thema s: attitude, kennis, dagdagelijks gedrag, investeringsgedrag, toekomstplannen en energieverbruik Aangevuld met een aantal adhoc vragen: 03 = EPC Met de vergelijkingen met de voorbije jaren dient omzichtig te worden omgesprongen aangezien er een aantal verschillen op zitten (zowel in methodologie, toegepaste weging als vraagstelling) 5
Conceptueel model Persoonsgebonden kenmerken Objectieve externe elementen Sociale achtergrond: Eigenaar/huurder Sociale klasse, opleiding, inkomen Geslacht en leeftijd Type woning Open / gesloten / appartement Oppervlakte... Belang van energiebesparing energiebewustzijn Attitude Stilstaan bij energie Gedrag - Dagdagelijks - Investering - Verbruik Kennis Evaluatie EPC 6
Gedrag
Investeringsgedrag: verwarming Het aandeel woningen dat hoofdzakelijk met aardgas wordt verwarmd, blijft toenemen (69%). In 03 worden minder dan op 0 woningen (%) voornamelijk verwarmd met stookolie (9% minder tov 0) en minder dan op 0 (7%) met elektriciteit. Met welke brandstof of energiebron verwarmt u hoofdzakelijk uw woning? 00 0 03 69 57 6 7 0 7 3 3 0 0 aardgas stookolie elektriciteit hout steenkool gasflessen % op basis: Allen (n=00)
Investeringsgedrag: verwarming leeftijd woning In de meest recente woningen wordt bijna uitsluitend met aardgas verwarmd. In woningen ouder dan 5 jaar treffen we meer stookolietanks en elektrische verwarming aan. Met welke brandstof of energiebron verwarmt u hoofdzakelijk uw woning? totaal 00 (n=06) 0 57 totaal 0 (n=0) 6 7 3 totaal 03 (n=00) 7 69 3 <=5 (n=60) 95 6-0 (n=7) 6 3-5 (n=39) 6 0 3 6-0 (n=56) 9 6 0-5 (n=55) 6 65 6-30 (n=59) 9 63 6 30+ (n=63) 65 3 elektriciteit aardgas/gas stookolie steenkool butaan- of propaangas hout andere % op basis: Allen 9
Investeringsgedrag: verwarming Hoe landelijker de woning gelegen is, hoe minder er met aardgas wordt verwarmd en hoe meer met stookolie. Met welke brandstof of energiebron verwarmt u hoofdzakelijk uw woning? totaal 00 (n=06) 0 57 totaal 0 (n=0) 6 7 3 totaal 03 (n=00) 7 69 3 GROTE agglomeraties (n=33) 9 76 0 Stedelijke gemeenten (n=5) 6 77 3 Secundaire gemeenten (n=75) 6 7 3 andere gemeenten (n=5) 6 5 3 7 elektriciteit aardgas/gas stookolie steenkool butaan- of propaangas hout andere % op basis: Allen 0
Investeringsgedrag: bijverwarming 7 op de 0 Vlamingen verwarmen de woning niet bij. Bijverwarming met elektriciteit is licht toegenomen in vergelijking met 0. Bijverwarming met hout is afgenomen. Welke is de tweede belangrijkste brandstof of energiebron waarmee u zich verwarmt? 0 03 69 69 7 0 geen bijverwarming elektriciteit hout aardgas stookolie steenkool gasflessen % op basis: Allen (n=00)
Investeringsgedrag: verwarmingssysteem op 0 Vlamingen hebben een individuele CV-installatie. 93% van deze individuele installaties werken in de eet-/zitkamer via radiatoren/convectoren. Via welk verwarmingssysteem verwarmt u hoofdzakelijk? 73 75 79 00 0 03 6 5 9 7 6 individuele installatie voor centrale verwarming gmsch installatie van CV voor verscheidene woningen in eenzelfde gebouw afzonderlijke verwarmingsapp. Werkt uw centrale verwarming in de eet-/zitkamer hoofdzakelijk via? % op basis: Allen (n=00) 00 (n=79) 9 0 (n=760) 93 5 03 (n=7) 93 radiatoren / convectoren vloerverwarming luchtverwarming weet niet % op basis: Hebben individuele CV (n=7)
Investeringsgedrag: verwarmingssysteem Van de aardgasgebruikers met een individuele CV-installatie, bezit 39% een hoogrendementsketel en 30% een condensatieketel. Welk type gasketel heeft u? 0 (n=9) 03 (n=56) 39 39 7 3 30 gewone ketel HR ketel HR+ condensatieketel, HR Top Label % op basis: Verwarmen met aardgas via individuele CV 3
Investeringsgedrag: verwarmingssysteem Het aantal stookoliegebruikers met een gewone ketel zit in dalende lijn. Van de stookoliegebruikers met een individuele CV-installatie, bezit % een HR ketel en % een condensatieketel. Welk type stookolieketel heeft u? 0 (n=37) 03 (n=69) 6 6 9 0 gewone ketel HR ketel, Optimaz condensatieketel, Optimaz Elite % op basis: Verwarmen met stookolie via individuele CV
Investeringsgedrag: verwarmingssysteem Als afzonderlijk direct verwarmingsapparaat naast de CV-installatie, komen een hout- of pelletkachel of een elektrisch verwarmingstoestel het vaakst voor. Naast de centrale verwarmingsinstallatie, welke afzonderlijke directe verwarmingsapparaten gebruikt u in uw woning? 03 (n=33) 6 5 geen van deze hout- of pelletkachel elektrisch verwarmingstoestel 0 open haard of inbouwcassette 3 gaskachel % op basis: hebben CV 5
Investeringsgedrag: verwarmingssysteem 3 op 0 Vlamingen die niet over een CV-installatie beschikken, gebruiken een gaskachel. Eveneens drie op 0 maken gebruik van elektrische accumulatoren. Welke afzonderlijke decentrale verwarmingstoestellen gebruikt u in uw woning? 03 (n=33) 30 30 gaskachel elektrische accumulator directe elektrische convector hout- of pelletkachel % op basis: hebben geen CV 6
Investeringsgedrag: ventilatie en oververhitting Het aantal woningen zonder ventilatie daalt tot 6 op 0. op 5 woningen heeft last van oververhitting in de zomer. Dit is een beter resultaat dan in 0. Welke uitspraak past het best bij uw woning? In mijn woning is/ zijn... voorzien 00 (n=06) 66 3 0 (n=0) 7 03 (n=00) 60 5 6 6 geen ventilatie raamroosters en afvoerventilatie mechanische ventilatie met warmte-terugwinning raamroosters mechanische ventilatie zonder warmte-terugwinning weet niet Heeft u, wanneer de zon fel schijnt in de zomer, last van oververhitting in uw woning? 00 (n=06) 76 0 (n=0) 6 7 03 (n=00) 9 ja neen wn-ga % op basis: Allen 7
Investeringsgedrag: koeling Minder dan op 0 (6%) woningen heeft een (mobiel) airconditioningssysteem. De interesse om er één te plaatsen blijft zeer laag (%). Heeft u in uw woning een airconditioningssysteem? Bent u of is uw gezin van plan om in de komende vijf jaar in uw woning een airconditioningssysteem te plaatsen? neen 93 93 93 mobiel airconditioningssysteem geïntegreerd koelsysteem 96 97 9 weet niet neen ja 3 3 3 00 (n=06) 0 (n=0) 03 (n=00) 3 3 0 (n=95) 00 (n=956) 03 (n=936) % op basis: Allen % op basis: Hebben airconditioningssysteem
Investeringsgedrag: isolatie op 0 woningen zijn voorzien van dak- of zoldervloer-isolatie, bijna de helft heeft muurisolatie en 3 op 0 heeft vloerisolatie, 5% beschikt over kelderisolatie en nog 3% van de woningen heeft enkel glas. Isolatievormen (geheel of gedeeltelijk) 00 0 03 76 0 5 30 3 5 5 5 3 dak en/of zoldervloer muren vloer kelder nog enkel glas* % op basis: Hebben een woning waarbij deze isolatie relevant is (n>00) 9
Investeringsgedrag: dak- of zoldervloerisolatie 7 op 0 woningen zijn geheel voorzien van dak- of zoldervloerisolatie. De oudste woningen hebben het vaakst geen dak- of zoldervloerisolatie. Is uw woning geheel of gedeeltelijk voorzien van dak- of zoldervloerisolatie? totaal 0 (n=0) 66 0 totaal 03 (n=9) 6 9 <=5 (n=37) 9 3 6-0 (n=5) 9 5 6-5 (n=) 9 6-0 (n=9) 7 9-5 (n=) 0 0 9 6-30 (n=5) 3 30+ (n=5) 60 5 gehele huis gedeeltelijke dak- of zoldervloerisolatie geen dak- of zoldervloerisolatie weet niet % op basis: Hebben woning met dak 0
Investeringsgedrag: muurisolatie 35% van de woningen in Vlaanderen is geheel voorzien van muurisolatie. Er is een duidelijk verband tussen de leeftijd van de woningen en de aanwezigheid van muurisolatie. Zijn de muren van uw woning die in contact staan met de buitenomgeving geheel of gedeeltelijk voorzien van muurisolatie? totaal 00 (n=06) 0 3 7 totaal 0 (n=0) 3 7 totaal 03 (n=00) 35 0 39 <=5 (n=60) 9 6-0 (n=7) 6 7 5-5 (n=39) 6 6 5 3 6-0 (n=56) 6 0 3-5 (n=55) 5 7 6 6-30 (n=59) 0 30 3 30+ (n=63) 7 3 5 3 gehele huis gedeeltelijke muurisolatie geen muurisolatie spouwmuren, weet niet weet niet % op basis: Allen
Investeringsgedrag: muurisolatie In 3 op de woningen met buitenmuurisolatie werd de spouw geïsoleerd. Waar is de buitenmuurisolatie geplaatst? 7 6 in de spouw van de buitenmuur aan de buitenzijde van de buitenmuur aan de binnenzijde van de buitenmuur weet niet % op basis: Hebben woning voorzien van buitenmuurisolatie (n=9)
Investeringsgedrag: vloerisolatie Is het gelijkvloers van uw woning geheel of gedeeltelijk voorzien van vloerisolatie? totaal 00 3 7 67 3 totaal 0 6 69 totaal 03 7 67 3 <=5 (n=36) 9 7 6-0 (n=5) 63 7-5 (n=33) 5 3 6-0 (n=5) 3 5 5-5 (n=) 36 0 5 3 6-30 (n=7) 3 5 60 3 30+ (n=53) 79 gehele huis gedeeltelijke vloerisolatie geen vloerisolatie weet niet % op basis: Allen 3
Investeringsgedrag: type beglazing Welke soort beglazing heeft de woning? totaal 0 (n=0) 5 77 totaal 03 (n=00) 3 7 <=5 (n=60) 7 5 6-0 (n=7) 70 30-5 (n=39) 6 6-0 (n=56) 3-5 (n=55) 0 6-30 (n=59) 9 69 30 30+ (n=63) 9 75 enkel glas gewoon dubbel glas Hrglas % op basis: allen
Investeringsgedrag: dubbelglas In de woningen met dubbel glas wint het verbeterd dubbel glas aan belang (6%). In de recentste woningen (<5jaar) wordt het vaakst verbeterd dubbel glas geplaatst. Welke soort beglazing heeft de woning? totaal 00 (n=9) 7 3 totaal 0 (n=930) 9 totaal 03 (n=9) 75 6 <=5 (n=60) 6 5 6-0 (n=7) 70 30-5 (n=39) 6 6-0 (n=56) 7-5 (n=55) 0 0 6-30 (n=57) 69 3 30+ (n=565) gewoon dubbelglas verbeterd dubbelglas of HR-glas weet niet 77 3 % op basis: Hebben dubbelglas 5
Voldaan aan ERP00? % heeft een minstens gedeeltelijk geïsoleerd dak en geen enkel glas meer en een zuinige CV-ketel. Dak (geheel of gedeeltelijk) Geen enkel glas meer % 7% 6% % % % Significante verschillen voor diegene die zowel dak- en glasisolatie hebben en een zuinige ketel: 35- jarigen (5%) - 5-5 jarigen (57,7%) - Bedienden (6,3%) - Middle High (60,%) en High (6,5%) - Leeftijd woning < 5 jaar - < 5 jaar geleden gerenoveerd (59%) % Zuinige ketel Geen van deze: % ERP 3/3 + muur: 30 % ERP 3/3 + muur en vloer/ kelder: % (basis: n=590) % op basis : Personen die vraag, vraag 7 EN vraag 3 of 3 hebben gehad (n=635) 6
Voldaan aan ERP00? % heeft een geheel geïsoleerd dak, geen enkel glas meer en een zuinige CV-ketel. Dak (geheel) Geen enkel glas meer 3% 3% 0% % 3% 3% % Geen van deze: % Zuinige ketel % op basis : Personen die vraag, vraag 7 EN vraag 3 of 3 hebben gehad (n=635) 7
Voldaan aan ERP00? : groep zonder indiv. CV op aardgas/stookolie 59% heeft een minstens gedeeltelijk geïsoleerd dak en geen enkel glas meer. Dak (geheel/ gedeeltelijk) Geen enkel glas meer 9% 59% 6% Geen van deze: 5% % op basis : Personen die vraag en vraag 7 hebben gehad EN vraag 3 en 3 NIET hebben gehad (n=3)
Voldaan aan ERP00? : groep zonder indiv. CV op aardgas/stookolie 50% heeft een geheel geïsoleerd dak en geen enkel glas meer. Dak (geheel) Geen enkel glas meer % 50% 6% Geen van deze: 6% % op basis : Personen die vraag en vraag 7 hebben gehad EN vraag 3 en 3 NIET hebben gehad (n=3) 9
Toekomstplannen: energiebesparende maatregelen De meest populaire investeringen in de komende 5 jaar zijn het plaatsen van een energiezuinige verwarmingsketel, het aanbrengen van dakisolatie en het plaatsen van dubbel/hr glas. Welke energiebesparende maatregelen bent u of is uw gezin van plan te nemen voor deze woning in de komende 5 jaar? aanbrengen van (extra) dakisolatie 3 0 plaatsen van een energiezuinige verwarmingsketel ter vervanging van een oudere ketel 3 79 aanbrengen van (extra) dubbelglas/hoogrendementsglas 7 aanbrengen van (extra) spouwmuurisolatie 7 aanbrengen van (extra) muurisolatie aan de buitenzijde van de muur 6 6 aanbrengen van (extra) muurisolatie aan de binnenzijde van de muur 5 7 aanbrengen van (extra) vloerisolatie 5 7 waarschijnlijk in komende 5 jaar waarschijnlijk niet in komende 5 jaar wn-ga % op basis: Allen (n=00) 30
Toekomstplannen: energiebesparende maatregelen 6% is van plan om in de komende 5 jaar PV-panelen te laten plaatsen; % een zonneboiler. % plant de installatie van een warmtepomp en 5% van een pelletketel. Welke energiebesparende maatregelen bent u of is uw gezin van plan te nemen voor deze woning in de komende 5 jaar? plaatsen van een zonneboiler plaatsen van fotovoltaïsche zonnepanelen 6 6 plaatsen van een pelletketel 5 7 plaatsen van een warmtepomp waarschijnlijk in komende 5 jaar waarschijnlijk niet in komende 5 jaar wn-ga % op basis: Allen (n=00) 3
Top 5 redenen: waarom geen toekomstplannen Dakisolatie (n=69) Vloerisolatie (n=696) dubbel of HR-glas (n=63) de maatregel is al (voldoende) aanwezig 5 de maatregel is al (voldoende) aanwezig de maatregel is al (voldoende) aanwezig 55 niet nodig, geen prioriteit, geen tijd 6 niet nodig, geen prioriteit, geen tijd 0 niet nodig, geen prioriteit, geen tijd ik ben te oud, het heeft voor mij geen nut meer 9 te moeilijk, te veel rompslomp, brengt stofvuil met zich mee 7 ramen zijn nog in goede staat 9 te duur in vergelijking met wat het oplevert 7 te duur in vergelijking met wat het oplevert ik ben te oud, het heeft voor mij geen nut meer 9 geen geld, te duur, financiële redenen 7 ik ben te oud, het heeft voor mij geen nut meer geen geld, te duur, financiële redenen 6 financieel praktische bezwaren geen nut (meer) % op basis: Eigenaar en zal dit waarschijnlijk niet doen in de komende 5 jaar 3
Top 5 redenen: waarom geen toekomstplannen Muurisolatie buitenzijde (n=6) Spouwmuurisolatie (n=666) muurisolatie binnenzijde (n=6) de maatregel is al (voldoende) aanwezig 33 de maatregel is al (voldoende) aanwezig 37 de maatregel is al (voldoende) aanwezig 3 niet nodig, geen prioriteit, geen tijd 9 niet nodig, geen prioriteit, geen tijd 7 niet nodig, geen prioriteit, geen tijd 3 ik ben te oud, het heeft voor mij geen nut meer ik ben te oud, het heeft voor mij geen nut meer 0 ik ben te oud, het heeft voor mij geen nut meer te duur in vergelijking met wat het oplevert 9 te duur in vergelijking met wat het oplevert geen interesse geen geld, te duur, financiële redenen geen geld, te duur, financiële redenen te moeilijk, te veel rompslomp, brengt stofvuil met zich mee 9 financieel praktische bezwaren geen nut (meer) % op basis: Eigenaar en zal dit waarschijnlijk niet doen in de komende 5 jaar 33
Top 5 redenen: waarom geen toekomstplannen Verwarmingsketel (n=6) Warmtepomp (n=700) Pelletketel (n=66) de maatregel is al (voldoende) aanwezig niet nodig, geen prioriteit, geen tijd 3 niet nodig, geen prioriteit, geen tijd 6 ketel werkt nog de maatregel is al (voldoende) aanwezig de maatregel is al (voldoende) aanwezig 9 niet nodig, geen prioriteit, geen tijd 5 ketel werkt nog 7 ketel werkt nog 7 ik ben te oud, het heeft voor mij geen nut meer 9 geen interesse geen interesse geen geld, te duur, financiële redenen 6 te duur in vergelijking met wat het oplevert ik ben te oud, het heeft voor mij geen nut meer 0 financieel praktische bezwaren geen nut (meer) % op basis: Eigenaar en zal dit waarschijnlijk niet doen in de komende 5 jaar 3
Top 5 redenen: waarom geen toekomstplannen zonneboiler (n=653) Zonnepanelen (n=679) niet nodig, geen prioriteit, geen tijd 5 niet nodig, geen prioriteit, geen tijd geen interesse 6 de maatregel is al (voldoende) aanwezig 5 te duur in vergelijking met wat het oplevert ik ben te oud, het heeft voor mij geen nut meer ik ben te oud, het heeft voor mij geen nut meer geen interesse geen geld, te duur, financiële redenen geen geld, te duur, financiële redenen 3 financieel praktische bezwaren geen nut (meer) % op basis: Eigenaar en zal dit waarschijnlijk niet doen in de komende 5 jaar 35
Conclusies investeringsgedrag 0% van de woningen beschikken over dak- en/of zoldervloerisolatie, 5% heeft muurisolatie, 3% heeft vloerisolatie en 5% heeft kelderisolatie. 9% van de woningen heeft gewoon dubbel glas en % beschikt over HR-glas. Daarmee is de isolatie van daken/zoldervloeren, muren en kelders er licht op vooruit gegaan in vergelijking met 0 (+%). De toepassing van HR-glas steeg het sterkst (+7%). Het aandeel woningen dat hoofdzakelijk met aardgas wordt verwarmd (69%), blijft toenemen (6% in 0), ten koste van stookolie (-9%). Van de aardgasgebruikers met een individuele CV-installatie, bezit reeds 39% een HRketel en 30% een condensatieketel. Van de stookoliegebruikers met een individuele CV-installatie, bezit reeds % een HR ketel en % een condensatieketel. In 03 heeft % een geïsoleerd dak (geheel of gedeeltelijk), dubbel glas en een zuinige CVketel. De meest populaire investeringen in de komende 5 jaar zijn het plaatsen van een energiezuinige verwarmingsketel (3%), het aanbrengen van dakisolatie (3%) en het plaatsen van dubbel/hr glas (%).
Verbruik: subjectief energieverbruik Meer dan in 00 en 0 heeft men het gevoel dat het energieverbruik gedaald is. Hoe zuiniger men zichzelf beschouwt, hoe sterker het gevoel van een dalend verbruik aanwezig is. Denkt u dat het energieverbruik van uw gezin de laatste 5 jaar* gestegen, gedaald of gelijk is gebleven? totaal 00 (n=06) 33 3 3 totaal 0 (n=0) 30 3 totaal 03 (n=00) 3 37 Niet stilstaan bij (n=57) 6 7 6 Neutraal (n=9) 0 30 Zuinig (n=55) 3 Heel zuinig (n=5) 9 3 gedaald gelijk gestegen weet niet (*) 00: de laatste 0 jaar % op basis: Allen 37
Verbruik: subjectief energieverbruik Het subjectieve gevoel van verbruik is licht verbeterd voor zowel verwarming, verlichting als elektrische toestellen. Ik heb het gevoel dat wij als gezin.verbruiken? 9 Heel veel Veel Gemiddeld Weinig Heel weinig weet niet 9 3 5 7 7 9 5 55 5 5 60 59 56 59 6 7 6 5 5 3 3 3 3 3 00 0 03 00 0 03 00 0 03 VERWARMING VERLICHTING ELEKTRISCHE TOESTELEN % op basis: Allen (n=00) 3