Water Efficiency Criteria Self closing valve Sensor valve WELL Water Efficiency Labelling Het nieuwe Europese label voor water- en energiezuinige sanitaire kranen. WELL Manufacturer: Product category: Type: Model: Registration number: Schell GmbH & Co.KG Wash basin valve Time/sensor valve Celis E HD K WA10058 20110228 Flow rate > 6,0 l/min 9,0 l/min Controlled flow rate 4,0 l/min 6,0 l/min Flow independent temperature setting Temperature limit / Cold water valve Information about use and installation: www.well online.eu. A Label of EUnited Valves European Valve Manufacturers Association
WELL. Het nieuwe label van de Europese kraanwerksector. Alles wijst erop dat de wereldbevolking reeds in 2011 de kaap van 7 miljard zal ronden. Het gevolg: de vraag naar water, om te drinken en om zich te wassen, zal blijven toenemen terwijl ook landbouw en industrie meer nodig zullen hebben. Spaarzaam omspringen met energie: de uitdaging van de toekomst. De meeste landen in Centraal-Europa hebben voldoende water ter beschikking. Toch lijkt het erop dat, onder invloed van de klimaatverandering, tijdens bepaalde periodes in het jaar ook hier tekorten kunnen ontstaan. De groeiende vraag naar water leidt automatisch tot een verhoging van de energiekosten. Er is bijvoorbeeld 0,4 kw/m³ nodig om drinkwater gewoon al te kunnen zuiveren en vervoeren. Nog meer CO 2 komt er vrij om dit dan ook nog eens te verwarmen. 1 m³ warm water vraagt zo een energie-input van ca. 34 kw. Feiten die de Europese Commissie ertoe hebben aangezet om de sector in het kader van de strategie ecologisch ontwerp hun verbruikers duidelijk de efficiëntie van energiegerelateerde producten mee te laten delen. WELL doorslaggevend voor ontwerpers, architecten, installateurs en klanten. EUnited, de Europese vereniging van kraanwerkproducenten, heeft als koepelorganisatie met WELL een nieuw classificatiesysteem ontwikkeld waarmee ontwerpers, architecten, installateurs en klanten een instrument in handen krijgen om het water- en energieverbruik van sanitaire kranen in te schatten. SCHELL is lid van de Europese vereniging van kraanwerkproducenten 2
Drinkwaterverbruik voor huishoudelijke doeleinden in 2008: 121 liter gemiddelde waarden, met betrekking tot de watergift aan gezinnen en kleine bedrijven Toilet doorspoelen 33 l 12 % 27 % 36 % Bad nemen/douchen/ lichaamsverzorging 43 l 6 % 6 % 4 % 9 % De was doen 15 l Aandeel kleine bedrijven 11 l Schoonmaken, auto, tuin 7 l De vaat doen 7 l Eten en drinken 5 l Bron: BDEW Bundesverband der Energie- und Wasserwirtschaft e. V., 01.12.2009 Niet inboeten op kwaliteit. Een kraan komt in aanmerking voor classificatie op voorwaarde dat zij aan de Europese normen en standaards voldoet. De tests en toelatingen daarvoor gaan uit van een geaccrediteerde, onafhankelijke controle-instelling (EN ISO/ICE 17025), die deze in het kader van een typeonderzoek inricht en verstrekt. Zij gaat bijvoorbeeld controleren of er uitsluitend met materialen wordt gewerkt die voldoende hygiëne garanderen en waarvan uit een duurtest blijkt dat zij bedrijfszeker zijn. Openbare sanitaire ruimtes efficiënt en beter gepland. Uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat ca. 80 % van de totale kostprijs van een gebouw wordt uitgegeven wanneer dit al in gebruik is, d.w.z. om het operationeel en in goede staat te houden. Investeringen in water- en energie-efficiënte kranen gaan hier dus snel renderen. Er is de kostprijs voor onderhoud en reparaties, maar daarnaast zijn hier het waterverbruik en de energiekosten om dit te verwarmen doorslaggevende factoren. Het is daarom dat gebouwen vandaag volgens Green Building Standards (bijvoorbeeld LEED* en DGNB) worden geclassificeerd. WELL kan hierin ook zijn rol spelen. Drinkwater - zuiver en zuinig gaat wel samen. Zuiver drinkwater blijft van primordiaal belang. Dat kranen minder water verbruiken, vormt hierbij hoegenaamd geen probleem. Het is vooral belangrijk om de buizen zo te leggen en een gezien de behoefte en frequentie aantal kranen op het buizenstelsel aan te sluiten dat er geen stagnatiewater in achterblijft. Om voldoende stroomsnelheid te creëren moet met buizen van afmeting DIN 1988 (binnenkort: EN 806-300) worden gewerkt. In dit verband is ook een goede isolatie belangrijk, zodat het water op temperatuur blijft zoals voorzien in DIN 1988 (binnenkort: EN 806-200) en praktijkrichtlijn W 551 van de DVGW (Duitse vereniging voor gas en water). Kranen met een hoog debiet zijn indien lang niet gebruikt alleen maar nadelig. Wanneer ze door de manier waarop een gebouw wordt gebruikt lange tijd dicht blijven, dan kiest u best voor een model dat ook over een automatische stagnatiespoeling beschikt. *LEED = Leadership in Enviromental and Economic Design DGNB = Deutsche Gesellschaft für nachhaltiges Bauen 3
Hoe werkt de WELL-classificatie? Een overzicht. Overal waar men drinkwater gebruikt om te koken of om zich te wassen, schept het nieuwe WELL-label meer transparantie en duidelijkheid. De classificatie is een handige manier voor gebruikers om het energie- en waterverbruik van verschillende kranen tegen elkaar af te wegen. Dit systeem is niet van toepassing op badkranen en kranen voor de aansluiting van huishoudapparaten, die het waterverbruik niet rechtstreeks beïnvloeden. Dit zijn bijvoorbeeld kranen voor was- of vaatwasmachines, of sproeisystemen voor in de tuin. De kranen die een classificatie kunnen krijgen, zijn: wastafel- en bidetkranen douchekranen spoelsystemen voor wc s spoelsystemen voor urinoirs keukenkranen Drie verschillende labels: Home, Public en Upgrade. Aan sanitaire kranen voor privégebruik worden andere eisen gesteld dan aan kranen voor openbare en industriële omgevingen. In de eigen badkamer staan comfort en een individuele wellness-ervaring voorop, terwijl in openbare sanitaire ruimtes een spaarzaam gebruik van water en vooral hygiëne belangrijk is. Opdat WELL op deze verschillen zou kunnen inspelen, werd de classificatie in drie labels opgedeeld: Home voor privéwoningen Public voor openbare ruimtes Upgrade voor overal inzetbare accessoires Voorbeelden voor verschillende beoordelingscriteria Hoeveelheid Temperatuur Hoeveelheid Tijd Temperatuur Vooringestelde maximumtemperatuur * Temperatuur regeling Beoordelingscriteria voor uitloopkranen in de categorie Home Beoordelingscriteria voor douchekranen in de categorie Public Beoordelingscriteria voor uitloopkranen in de categorie Upgrade 4
Manufacturer: Product category: Type: Model: Registration number: Mustermann Shower valve Single lever valve Muster DA10076 20110303 Manufacturer: Product category: Type: Model: Registration number: Schell GmbH & Co.KG Wash basin valve Time/sensor valve Celis E HD K WA10058 20110228 Manufacturer: Product category: Type: Model: Registration number: Mustermann Accessories wash basin valve Regulating angle valve Muster ZW10077 20110303 Water Efficiency Criteria Water Efficiency Criteria Water Efficiency Criteria Flow rate > 9,0 l/min 12,0 l/min Controlled flow rate 4,5 l/min 9,0 l/min Flow independent temperature setting Temperature limit / Cold water valve Flow rate > 6,0 l/min 9,0 l/min Controlled flow rate 4,0 l/min 6,0 l/min Flow independent temperature setting Temperature limit / Cold water valve Flow rate > 6,0 l/min 9,0 l/min Controlled flow rate 4,0 l/min 6,0 l/min Information about use and installation: www.well online.eu. A Label of EUnited Valves European Valve Manufacturers Association Self closing valve Sensor valve Information about use and installation: www.well online.eu. A Label of EUnited Valves European Valve Manufacturers Association Information about use and installation: www.well online.eu. A Label of EUnited Valves European Valve Manufacturers Association Label Home Label Public Label Upgrade Volume Met upgrades naar meer efficiëntie. Accessoires voor uitloop- en douchekranen krijgen bij WELL eveneens een classificatie, op voorwaarde dat ze gecombineerd met andere componenten voor een water- en energie-efficiënter verbruik helpen zorgen. Dergelijke stukken krijgen afhankelijk van hun doelstelling de aanduiding Upgrade Volume (watervolume) of Upgrade Therm (energie) mee en zijn vooral interessant voor renovaties en moderniseringen. Uiteindelijk is het natuurlijk het gebruikspatroon van de gebruiker dat het daadwerkelijke water- en energieverbruik bepaalt. Toch wil het WELL-label laten zien waar er besparingen mogelijk zijn. Op vereisten gerichte criteria. Home,»Public«of»Upgrade«, wastafel- of douchekraan afhankelijk van het bedoelde gebruik en de vereiste hanteert WELL voor de classificatie van een sanitaire kraan verschillende beoordelingscriteria. Dat kunnen bijvoorbeeld debiet, temperatuur of tijd zijn. Op spoelsystemen voor wc s en urinoirs zijn afzonderlijke beoordelingscriteria van toepassing. Wat vinden we terug op het WELL-label? Het WELL-label ziet er grosso modo uit zoals het energie-efficiëntielabel, dat ook al bij huishoudapparaten zit. Op het WELL-label krijgt elk beoordelingscriterium als maximum twee sterren. Dit geeft dus een totaal van maximaal vier sterren voor Home (twee criteria: hoeveelheid en temperatuur), van maximaal zes sterren voor Public (drie criteria: hoeveelheid, temperatuur en tijd) en van telkens twee sterren bij de Upgrades. Een pijl geeft per criterium aan hoeveel sterren het product in kwestie daarvoor heeft gehaald. A voor maximale efficiëntie. Zodat u in een oogopslag kunt zien wat het maximale aantal sterren is, is er voor elke ster een balk in een bepaalde kleur. Haalt een kraan het maximale aantal sterren, dan staat de classificatiepijl (totaalscore) op de balk met de A voor maximale efficiëntie. 5
Uitloopkranen. Categorie Home. Thuis kan er bij wastafel-, keukenof bidetkranen uitsluitend worden bespaard op debiet en temperatuur van het water. De gebruiksduur speelt hier niet, omdat enkel belangrijk is wat iedere gebruiker op elk mogelijk moment verkiest. De techniek van vandaag zorgt ervoor dat drinkwater op een wateren energie-efficiënte manier toch comfortabel warm en hygiënisch is. Wat is er bijzonder aan de beoordeling van kranen in keukens? Die zijn er niet alleen om handen te wassen, maar ook en vooral om kook- en andere potten op te vullen en de vaat te doen. Omdat dit toch specifieke vereisten zijn, bieden deze kranen in vergelijking met de modellen aan wastafels een groter debiet. De beoordeling. Per beoordelingscriterium kunnen hoogstens twee sterren worden gegeven. Kranen van het type Home krijgen dus maximaal vier sterren. Welke kranen kunnen welke beoordelingen krijgen? Modellen Hoeveelheid Temperatuur Eenhendelkranen * / * / Tweegreepskranen * / / Koudwaterkranen Hoeveelheid * / / Temperatuur Voorwaarde voor WELL-classificatie door EUnited Valves (uittreksel): 2.1.1 Drukgestuurde, restrictieve oplossing voor wastafel-* en keukenkranen (1 ster) Het maximale debiet ligt op 9,0 l/min voor wastafel- en op 12 l/min voor keukenkranen. Minimaal moet een debiet worden gerealiseerd van 6,0 l/min bij wastafelkranen en van 9,0 l/min bij keukenkranen. Mogelijke oplossingen die kunnen worden ingezet, zijn straalregelaars, hoekregelkranen, kranen met spaartoets (die standaard moet geactiveerd staan) of patronen met waterspaarstand, die als er meer vraag is naar water moet worden overschreden. 2.1.1 Niet-drukgestuurde, restrictieve oplossing voor wastafel- en keukenkranen (2 sterren), bidetkranen worden als wastafelkranen behandeld. Het max. debiet bedraagt 6,0 l/min bij wastafelkranen en 9,0 l/min bij keukenkranen. Minimaal moet een debiet worden gerealiseerd van 4,0 l/min bij wastafelkranen en van 6,0 l/min bij keukenkranen. 2.2.1 Debietonafhankelijke temperatuurinstelling (1 ster) Mengkranen worden energie-efficiënter wanneer de gewenste temperatuur grotendeels los van het debiet snel kan worden ingesteld. Eenhendelkranen en thermostaatkranen beschikken bijvoorbeeld over dergelijke functie. Bij thermostaatkranen wordt de temperatuur op een schakelveld ingesteld. Met eenhendelkranen wordt de temperatuur aan de hendel ingesteld, zonder dat het debiet verhoogt. Op zelfsluitende kranen of sensorkranen kunt u daarvoor de menghendel gebruiken of aan het bedieningselement draaien. 6
Beoordelingscriterium Behaald door Beoordeling Hoeveelheid (debiet) Temperatuur Drukgestuurde, restrictieve oplossing > 6,0 l/min en 9,0 l/min Niet-drukgestuurde oplossing met volumeregeling 4,0 l/min en 6,0 l/min Debietonafhankelijke temperatuurinstelling Vooringestelde maximumtemperatuur en koudwaterkranen Beoordelingscriterium Behaald door Beoordeling Hoeveelheid (debiet) Temperatuur Drukgestuurde, restrictieve oplossing > 9,0 l/min en 12,0 l/min Niet-drukgestuurde oplossing met volumeregeling 6,0 l/min en 9,0 l/min Debietonafhankelijke temperatuurinstelling Vooringestelde maximumtemperatuur en koudwaterkranen Totaal: max. 4 sterren Totaal: max. 4 sterren Classificatieoverzicht wastafel-/bidetkranen. Classificatieoverzicht keukenkranen. Voorbeeld voor een wastafelkraan Home met vier sterren Model: Eenhendelkraan Debiet: 6 l/min met ingestelde straalbegrenzer Temperatuur: instelbare temperatuurbeveiliging Voorbeeld van een WELL-label voor een wastafelkraan met vier sterren Opgelet: de hier weergegeven kranen dienen als voorbeeld. Aan een classificatie wordt gewerkt. Opmerking: bij tweegreepskranen wordt de gewenste uitlooptemperatuur dan weer bereikt door extra koud of warm water toe te voegen. Dit leidt tot een groter debiet en tot meer energieverbruik (geen score). 2.2.2 Vooringestelde maximumtemperatuur (2 sterren) Dit zijn alle systemen om de uitlooptemperatuur mee te beperken. Hieronder vallen thermostaatkranen met overbrugbare of vast instelbare temperatuurbeveiliging of eenhendelkranen en andere mengkranen met apparaten om de toevoeging van warm water te beperken. Dit kunnen manuele systemen zijn die voorkomen dat het bedienelement te ver opent. 2.2.3 Koudwaterkranen (2 sterren) Kranen die alleen voor koud water zijn bedoeld, worden als kranen met vooringestelde maximumtemperatuur beschouwd. Bij doelmatig gebruik moet hier geen energie worden voorzien om het drinkwater te verwarmen. De kraan moet als een gewone koudwaterkraan worden gekenmerkt, door deze bijvoorbeeld met blauw te markeren of een teken of symbool in die zin te gebruiken. Kranen voor warm of voorgemengd water (bijbehorend rood kenmerk of geen kenmerk) krijgen geen score omdat het energieverbruik niet aan de kraan kan worden bepaald. 7
Uitloopkranen. Categorie Public. Bij uitloopkranen in openbare sanitaire ruimtes primeren de hygiëne van de gebruiker en ook de water- en energie-efficiëntie. Omdat in dit geval water- en energieverbruik in hoge mate afhangt van de gebruiksduur dus hoe lang het water loopt, komt er voor de categorie Public naast debiet en temperatuur nog een beoordelingscriterium tijd bij. De beoordeling. Per beoordelingscriterium kunnen hoogstens twee sterren worden gegeven. Kranen van het type Public krijgen dus maximaal zes sterren. Welke kranen kunnen welke beoordelingen krijgen? Hoeveelheid Tijd Temperatuur Modellen Hoeveelheid Temperatuur Tijd Eenhendelkranen * / * / / Zelfsluitende kranen * / * / * / Kranen met elektronische sensor * / * / / Koudwaterkranen * / / / Tweegreepskranen * / / / Voorwaarde voor WELL-classificatie door EUnited Valves (uittreksel): 2.2.1 Tijdgestuurde, zelfsluitende kranen met of zonder sensoractivering (1 ster) Zelfsluitende kranen moeten na activering en na afloop van een vast ingestelde of instelbare looptijd zelfstandig dichtgaan. Standaard moet deze looptijd 10 s bedragen. 2.2.1.1 Sensorkranen met gebruiksafhankelijke on/ off-functie (2 sterren) Bij een sensorkraan moet de watergift stoppen wanneer de gebruiker het bereik van de sensor verlaat of de in de kraan geïntegreerde (instelbare) maximale looptijd wordt overschreden. 8
Beoordelingscriterium Behaald door Beoordeling Hoeveelheid (debiet) Drukgestuurde, restrictieve oplossing > 6,0 l/min en 9,0 l/min Niet-drukgestuurde oplossing met volumeregeling 4,0 l/min en 6,0 l/min Classificatieoverzicht voor wastafelkranen Public. Tijd Temperatuur Tijdgestuurde, zelfsluitende kranen met of zonder sensoractivering Sensorkranen met gebruiksafhankelijke on/off-functie Debietonafhankelijke temperatuurinstelling Vooringestelde maximumtemperatuur en koudwaterkranen Totaal: max. 6 sterren Voorbeeld voor een wastafelkraan Public met zes sterren Hoeveelheid: 6 l/min met ingestelde straalbegrenzer Tijd: Sensor met gebruiksafhankelijke on/off-functie Temperatuur: Koudwaterkraan Manufacturer: Product category: Type: Model: Registration number: Schell GmbH & Co.KG Wash basin valve Time/sensor valve Celis E HD K WA10058 20110228 Voorbeeld van een WELL-label voor een wastafelkraan met zes sterren Water Efficiency Criteria Flow rate > 6,0 l/min 9,0 l/min Controlled flow rate 4,0 l/min 6,0 l/min Flow independent temperature setting Temperature limit / Cold water valve Self closing valve Sensor valve Information about use and installation: www.well online.eu. A Label of EUnited Valves European Valve Manufacturers Association Hygiënetip: Met het oog op een hygiënische drinkwatervoorziening moet het water in het buizenstelsel regelmatig worden vervangen. Als een kraan gedurende afzienbare tijd buiten gebruik blijft (bv. tijdens schoolvakanties), wordt best een model met inschakelbare stagnatiespoeling gebruikt voor het geval men het water niet op een andere manier regelmatig kan vervangen. 9
Douchekranen. Categorie Home. De juiste douchekranen komen ook thuis de water- en energieefficiëntie ten goede, zonder dat dit qua comfort nadelige gevolgen moet hebben. Elke gebruiker kan zelf beslissen om, al naargelang het door hem vereiste comfort, een grotere dan het door de classificatie voorziene debiet te gebruiken. Als u de kraan opendraait, moet de spaarstand automatisch staan ingesteld (default-stand). Gebruikers mogen de spaarmodus enkel met een bewuste handeling kunnen verlaten. De beoordeling. Per beoordelingscriterium kunnen hoogstens twee sterren worden gegeven. Kranen van het type Home krijgen dus maximaal vier sterren. Welke kranen kunnen welke beoordelingen krijgen? Hoeveelheid Modellen Hoeveelheid Temperatuur Sensorkranen met on/off-functie * / * / Koudwaterkranen * / / Temperatuur Kranen met debietafhankelijke temperatuurinstelling * / * / Kranen met vooringestelde maximumtemperatuur * / * / Voorwaarde voor WELL-classificatie door EUnited Valves (uittreksel): Het debiet kan tot boven het waterspaarniveau worden gebracht (bv. door nog een sproeier op te zetten) op voorwaarde dat de gebruiker hiervoor een actieve handeling moet uitvoeren, ofwel standaard = waterspaarstand. Bij badkranen en douchesystemen kan enkel de douchefunctie worden beoordeeld. 10 Beoordelingscriterium: Hoeveelheid (debiet) (max. 2 sterren) Anders dan bij de sanitaire uitloopkranen moeten douchekranen, hand- en hoofdsproeiers of doucheslangen maar ook volledige sets met al deze onderdelen samen met het oog op de gezondheid en het comfort een minimaal debiet van 6,0 l/min en een maximaal van 12,0 l/min halen. Douchekoppen of -slangen die naderhand worden gemonteerd (upgrade) moeten een debiet hebben dat binnen bovengenoemd bereik ligt, willen ze geclassificeerd worden. 3.1.1 Drukgestuurde, restrictieve oplossingen (1 ster) De max. waterdruk bedraagt 12,0 l/min bij 2 bar waterdruk. Er moet een minimaal debiet van 9 l/min bij 3 bar worden bereikt. 3.1.1 Drukgestuurde oplossingen met volumeregeling (2 sterren) De max. waterdruk bedraagt 9,0 l/min bij 3 bar waterdruk. Het minimaal te behalen debiet is dan 4,5 l/min.
Beoordelingscriterium Behaald door Beoordeling Hoeveelheid (debiet) Drukgestuurde, restrictieve oplossing > 9,0 l/min en 12,0 l/min Niet-drukgestuurde oplossing met volumeregeling 4,5 l/min en 9,0 l/min Classificatieoverzicht voor douchekranen Home. Temperatuur Debietonafhankelijke temperatuurinstelling 1 Vooringestelde maximumtemperatuur en koudwaterkranen 2 Totaal: max. 4 sterren 1 Kranen met debietonafhankelijke temperatuurinstelling zijn eenhendelkranen, thermostaatkranen en kranen met een menghendel of draaikop. 2 Kranen met vooringestelde maximumtemperatuur zijn kranen met een temperatuurbeveiliging (vast of instelbaar). Voorbeeld voor een douchekraan Home met twee sterren Hoeveelheid: 18 l/min Temperatuur: Vooringestelde maximumtemperatuur door beveiliging Manufacturer: Product category: Type: Model: Registration number: Mustermann Shower valve Single lever valve Muster DA10076 20110303 Voorbeeld van een WELL-label voor een douchekraan met twee sterren Water Efficiency Criteria Flow rate > 9,0 l/min 12,0 l/min Controlled flow rate 4,5 l/min 9,0 l/min Flow independent temperature setting Temperature limit / Cold water valve Information about use and installation: www.well online.eu. A Label of EUnited Valves European Valve Manufacturers Association Opgelet: de hier weergegeven kranen dienen als voorbeeld. Aan een classificatie wordt gewerkt. Meer WELL-sterren? Een douchekop met een geregeld debiet van 9 l/min levert twee extra sterren op. Meer informatie over dergelijke upgrade -mogelijkheden die tot een nog efficiëntere installatie leiden, vindt u terug op bladzijde 14-17. Manufacturer: Mustermann Product category: Accessories shower valve Type: Temperature limiter Model: Muster Registration number: ZD10078 20110303 Water Efficiency Criteria Temperature control element Temperature limiter Information about use and installation: www.well online.eu. A Label of EUnited Valves European Valve Manufacturers Association 11
Douchekranen. Categorie Public. Bij douchekranen in openbare sanitaire ruimtes en industriële omgevingen is het vooral kwestie om water en energie te besparen. Daarom wil men hier het besparingspotentieel door gebruik van een extra in de tijd begrensd debiet maximaal benutten. De beoordeling. Per beoordelingscriterium kunnen hoogstens twee sterren worden gegeven. Kranen van het type Public krijgen dus maximaal zes sterren. Hoeveelheid Tijd Temperatuur Welke kranen kunnen welke beoordelingen krijgen? Modellen Hoeveelheid Temperatuur Tijdgestuurde, zelfsluitende kranen * / * / Sensorkranen met on/off-functie * / * / Koudwaterkranen Kranen met debietafhankelijke temperatuurinstelling Kranen met vooringestelde maximumtemperatuur * / / * / * / * / * / Voorwaarde voor WELL-classificatie door EUnited Valves (uittreksel): 3.2.1 Tijdgestuurde, zelfsluitende kranen met of zonder sensoractivering (1 ster) Zelfsluitende kranen moeten na activering en na afloop van een vast ingestelde of instelbare looptijd zelfstandig dichtgaan. Standaard moet deze looptijd 20 s bedragen. 3.2.1.1 Sensorkranen met gebruiksafhankelijke on/off-functie (2 sterren) Bij een sensorkraan moet de watergift stoppen wanneer de gebruiker het bereik van de sensor verlaat of de in de kraan geïntegreerde (instelbare) maximale looptijd wordt overschreden. 12
Beoordelingscriterium Behaald door Beoordeling Hoeveelheid (debiet) Drukgestuurde, restrictieve oplossing > 9,0 l/min en 12,0 l/min Niet-drukgestuurde oplossing met volumeregeling 4,5 l/min en 9,0 l/min Classificatieoverzicht voor douchekranen Public. Tijd Temperatuur Tijdgestuurde, zelfsluitende kranen met of zonder sensoractivering Sensorkranen met gebruiksafhankelijke on/off-functie Debietonafhankelijke temperatuurinstelling Vooringestelde maximumtemperatuur en koudwaterkranen Totaal: max. 6 sterren Voorbeeld voor een douchekraan Public met vier sterren Hoeveelheid: 18 l/min Tijd: Sensor met gebruiksafhankelijke on/off-functie Temperatuur: Thermostaat met vooringestelde maximumtemperatuur Manufacturer: Product category: Type: Model: Registration number: Mustermann Shower valve Time/sensor valve Muster DA10079 20110303 Voorbeeld van een WELL-label voor een douchekraan met vier sterren Water Efficiency Criteria Flow rate > 9,0 l/min 12,0 l/min Controlled flow rate 4,5 l/min 9,0 l/min Flow independent temperature setting Temperature limit / Cold water valve Self closing valve Sensor valve Information about use and installation: www.well online.eu. A Label of EUnited Valves European Valve Manufacturers Association Opgelet: de hier weergegeven kranen dienen als voorbeeld. Aan een classificatie wordt gewerkt. Een upgrade van de douchekop ( 9,0 l/min) kan twee extra sterren opleveren. + = Douchekraan vier sterren Douchekop twee sterren Doucheoplossing zes sterren 13
Upgrade-mogelijkheid. Categorie Volume. Wanneer een sanitaire installatie moet worden opgebouwd uit meerdere componenten, kan men door een Upgrade extra WELLsterren in de wacht slepen. Een WELL-upgrade is verder ook een belangrijke manier om bestaande installaties efficiënter te laten werken. Daarbij geldt het basisprincipe dat kenmerken van een categorie slechts eenmaal kunnen worden beoordeeld. Voorbeeld: een wastafelkraan Home met een debietclassificatie van één ster en een temperatuurclassificatie van één ster (C) wordt gecombineerd met een hoekregelkraan met een classificatie van twee sterren. De installatie krijgt er drie sterren bij (B-classificatie), geen vier. De categorie Hoeveelheid* (debiet) beperkt zich tot componenten van sanitaire uitloopkranen die niet modulair verpakt zitten. Wordt er dus een douchekraan zonder douchekop geleverd, dan kan deze met een rainshowerdouchekop van 18 l/min of anders met een sport-douchekop van slechts 9 l/min worden gecombineerd. Er zijn heel wat onderdelen bruikbaar om een sanitaire installatie te upgraden, zodat deze meer sterren krijgt. Voorbeelden voor wastafelkranen: debietbegrenzers, hoekregelkranen, straalregelaars, enz... Voorbeelden voor douchekranen: douchekoppen, handsproeiers, doucheslangen, debietbegrenzers, enz. * WELL hanteert met het oog op de uniformiteit bij sanitaire uitloopkranen de term volume, hoewel het hier technisch gezien het debiet (opgave in l/min) moet zijn. 14
Drukgestuurde debietbegrenzing Niet-drukgestuurde debietbegrenzing Classificatiecriteria upgrade Volume. Score 1. Hoeveelheid/debiet Score 2. Hoeveelheid/debiet Drukgestuurde debietbegrenzing Wastafel > 6,0 l/min en 9,0 l/min Keuken > 9,0 l/min en 12,0 l/min Douche + Upgrade Volume Niet-drukgestuurde debietbegrenzing Wastafel 4,0 l/min en 6,0 l/min Keuken 6,0 l/min en 9,0 l/min Douche > 9,0 l/min en 4,5 l/min en 12,0 l/min 90 l/min Voorbeelden voor een upgrade Volume met twee sterren SCHELL-hoekregelkraan COMFORT ECO met geïntegreerde debietbegrenzer (ingesteld op drukgestuurd) WELL-label voor de upgrade Volume met twee sterren SCHELL-hoekregelkraan COMFORT ECO Debietbegrenzer Voorbeelden voor een upgrade van een sanitaire installatie vindt u trouwens op bladzijde 10. Een upgrade van de debietbegrenzer ( 6.0 l/min) kan twee extra sterren opleveren. + = Eenhendelkraan één ster 12 l/min (temperatuur) Debietbegrenzer twee sterren Wastafeloplossing drie sterren 15
Upgrade-mogelijkheid. Categorie Therm. Wordt de uitlooptemperatuur van een kraan beperkt, dan gaat dit ook het energieverbruik onmiddellijk beïnvloeden. Dit heeft dus rechtstreeks te maken met de vereisten die de Europese ErPricht lijn1 vooropstelt. Die wil dat er rond energierelevante producten een beter informatiebeleid wordt gevoerd. Het betreft hierbij niet uitsluitend maatregelen die vast instelbare begrenzingen voorzien maar ook niveaus die door een bewust ingrijpen door de gebruiker kunnen worden overschreden. In het geval van thermostaatkranen zijn dit temperatuurbeveiligingen die vast instelbaar zijn of door de gebruiker bewust kunnen worden omzeild 2. Wastafelkraan Public Debiet Kraan met een ingestelde straalregelaar van 6 l/min 2 sterren Temperatuur Kraan met debietonafhankelijke temperatuurinstelling (menghendel) 1 ster 3 Tijd Kraan met door de gebruiker gestuurde sensor 2 sterren + upgrade Therm Temperatuur Voorbeeld van een combinatie. Een voorbeeld uit de praktijk laat zien hoe een upgrade Therm van een kraan tot een duidelijk betere classificatie kan leiden. Wastafelthermostaat voor wastafelkraan met vooringestelde maximumtemperatuur 2 sterren Classificatie van de hele installatie: 6 sterren 1 ErP: Energy related Products (energierelevante producten) 2 Tip: In kleuterscholen of verzorgingstehuizen moeten als bescherming tegen verbranding altijd maximumtemperaturen vast worden ingesteld. 3 Kenmerken in één categorie kunnen niet worden opgeteld. 16
Debietonafhankelijke temperatuurinstelling Vooringestelde maximumtemperatuur Classificatiecriteria upgrade Therm. Score 2. Temperatuur Score 2. Temperatuur Debietonafhankelijke temperatuurinstelling + Upgrade Therm Vooringestelde maximumtemperatuur Thermostaatkraan met temperatuurbeveiliging Voorbeelden voor een upgrade Therm met twee sterren. SCHELL hoekregel-thermostaatkraan met temperatuurbeveiliging Manufacturer: Product category: Type: Model: Registration number: Mustermann Accessories shower valve Temperature limiter Muster ZD10078 20110303 WELL-label voor de upgrade Therm met twee sterren + = Wastafelkraan vijf sterren Hoekregel-thermostaatkraan twee sterren Wastafeloplossing zes sterren Water Efficiency Criteria Temperature control element Temperature limiter Information about use and installation: www.well online.eu. A Label of EUnited Valves European Valve Manufacturers Association 17
Spoelsystemen voor wc s. Categorie Home. De wc doorspoelen is goed voor ca. 27% van het waterverbruik in een doorsnee huishouden. Intelligente maatregelen kunnen hier snel tot een grote besparing leiden en dit zonder enig functieverlies. Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer een gezin van vier personen het spoelreservoir van negen liter vervangt door een model met een 6-liter-spoeling met spoelkeuzeknop, het zo meer dan 50% water kan besparen. Wat belangrijk is: er wordt altijd een classificatie opgesteld en desbetreffende WELL-punten gegeven voor het geheel van het spoelreservoir plus de bijbehorende bedieningsplaat. Zo krijgen veel spoelreservoirs met éénvolumespoeling (geen punten voor de classificatie) een bedieningsplaat met start-stopfunctie (1 ster) of met een tweevolumespoeltechniek (2 sterren). De tweevolumetechniek heeft een voordeel dat in spaarmodus precies de vereiste hoeveelheid wordt gespoeld. Spoelhoeveelheid Voorbeeld mogelijke besparing Waterverbruik 9-liter-spoelreservoir: 20 x 9 l = 180 l/dag Waterverbruik 6-liter-spoelreservoir met spaartoets: 6 x 6 l = 36 l/dag 14 x 3 l = 42 l/dag Programma Waterbesparing 102 l/dag Voorwaarde voor WELL-classificatie door EUnited Valves (uittreksel): 5.1 Beoordelingscriterium: Hoeveelheid (spoelvolume) (max. 2 sterren) 5.1.1 Spoelhoeveelheid (vast of instelbaar) 6,0 l (1 ster) De spoelsystemen moeten geschikt zijn voor wcpotten type 6 conform EN 997 met een nominaal spoelwatervolume van 6,0 l. 18 5.1.2 Spoelhoeveelheid (vast of instelbaar) 5,0 l of 4,0 l (2 sterren) De spoelsystemen moeten geschikt zijn voor wcpotten type 5 en type 4 conform EN 997 met een nominaal spoelwatervolume van 5,0 l of 4,0 l. 5.2 Beoordelingscriterium: Spoelprogramma (max. 2 sterren) 5.2.1 Niet-gedefinieerde spoeling met kleinere volumes (start-stoptoets; drukspoeler met sneldrukfunctie 1 ster) 5.2.2 Spoeling met gedefinieerde kleinere volumes (tweevolumespoeling, spaartoets) (2 sterren)
Beoordelingscriterium Behaald door Beoordeling Classificatiecriteria. Hoeveelheid/spoelvolume Spoelprogramma Spoelhoeveelheid (vast of instelbaar) 6,0 l Spoelhoeveelheid (vast of instelbaar) 5,0 l ou 4,0 l Niet-gedefinieerde spoeling met kleinere volumes Spoeling met gedefinieerde kleinere volumes Totaal: max. 4 sterren Voorbeeld voor een wc-spoelsysteem Home met drie sterren Hoeveelheid/spoelvolume: Spoelreservoir 6-literspoeling Spoelprogramma: Tweevolumespoeling Opgelet: de hier weergegeven kraan dient louter als voorbeeld. Aan een classificatie wordt gewerkt. Praktische tip: Als u gebruik maakt van waterbesparende spoelsystemen voor wc s, neem dan ook de functionaliteit van de keramiek in acht. Verder moet een technicus nagaan of het afvoersysteem geschikt is voor een spoelvolume van 5 of van 4 liter. 19
Spoelsystemen voor wc s. Categorie Public. Overal waar sanitaire ruimtes door verschillende soorten gebruikers worden bezocht, liggen de eisen aan de uitrusting daar duidelijk hoger dan in een private omgeving. Om daarop in te spelen introduceert WELL een bijkomend criterium Hygiëne. Het gaat daarbij enerzijds om gebruikersen anderzijds om drinkwaterhygiëne. Met gebruikershygiëne bedoelt WELL het handenvrij activeren van de spoeling. De drinkwaterhygiëne is gegarandeerd wanneer na een langere periode van inactiviteit een stagnatiespoeling wordt geactiveerd. Spoelhoeveelheid Hygiëne Programma Voorwaarde voor WELL-classificatie door EUnited Valves (uittreksel): 5.3 Beoordelingscriterium hygiëne (max. 2 sterren/ ontbreekt bij Home) 5.3.1 Handenvrij activeren (1 ster) 5.3.2 Handenvrij activeren met stagnatiespoeling (2 sterren) 20
Beoordelingscriterium Behaald door Beoordeling Classificatiecriteria. Hoeveelheid/spoelvolume Spoelprogramma Spoelhoeveelheid (vast of instelbaar) 6,0 l Spoelhoeveelheid (vast of instelbaar) 5,0 l ou 4,0 l Niet-gedefinieerde spoeling met kleinere volumes Spoeling met gedefinieerde kleinere volumes Hygiëne Handenvrij activeren Handenvrij activeren met stagnatiespoeling Totaal: max. 6 sterren Voorbeeld voor een wc-spoelsysteem Public met vier sterren Hoeveelheid/spoelvolume: 4,5-liter-spoeling Spoelprogramma: Eénvolumespoeling Hygiëne: Handenvrij activeren met stagnatiespoeling Manufacturer: Product category: Type: Model: Registration number: Mustermann WC flush system Flush valve Muster WS10075 20110303 WELL-label voor wc-spoelsysteem Public met vier sterren Water Efficiency Criteria Flush volume 6,0 l Flush volume 5,0 / 4,0 l With flush stop function Dual flushing Contact free actuation Contact free actuation & stagnation flush Information about use and installation: www.well online.eu. A Label of EUnited Valves European Valve Manufacturers Association Opgelet: de hier weergegeven kraan dient louter als voorbeeld. Aan een classificatie wordt gewerkt. 21
Spoelsystemen voor urinoirs. Categorie Home. Spoelsystemen voor urinoirs vinden we tegenwoordig dan wel zelden terug in een privébadkamer, toch kunnen ze behoorlijk wat water uitsparen. Temeer omdat urinoirspoelers al automatisch waterbesparend zijn. Vergelijken we maar de vandaag al frequent gebruikte spaarspoelingen met een volume van 2 of 1 liter met de standaard tweevolumespoeling van een spoelreservoir met 3 liter, en het besparingspotentieel wordt al onmiddellijk duidelijk. Spoelhoeveelheid Hygiëne Programma Voorwaarde voor WELL-classificatie door EUnited Valves (uittreksel): 4.1 Beoordelingscriterium hoeveelheid (spoelvolume/ spoelvolume moet aan de keramiek worden aangepast/ max. 2 sterren) 4.1.1 Spoelhoeveelheid (vast of instelbaar) 2 l (1 ster) 4.1.2. Spoelhoeveelheid (vast of instelbaar) 1 l (2 sterren) 4.2 Beoordelingscriterium spoelprogramma 4.2.1 Aparte bediening per urinoir (1 ster) 4.3 Beoordelingscriterium hygiëne 4.3.1 Handenvrij activeren (1 ster) 22
Beoordelingscriterium Behaald door Beoordeling Classificatiecriteria. Hoeveelheid/spoelvolume Spoelprogramma Spoelhoeveelheid (vast of instelbaar) 2.0 l/min Spoelhoeveelheid (vast of instelbaar) 1.0 l/min Installatie van een urinoir*naast een wc * Urinoirs verbruiken op zich bij elke spoeling minder water Hygiëne Handenvrij activeren Totaal: max. 4 sterren Voorbeeld voor een urinoir-spoelsysteem Home met drie sterren Hoeveelheid/spoelvolume: 1-liter-spoeling Spoelprogramma: Installatie naast een wc Hygiëne: Niet handenvrij activeren Manufacturer: Product category: Type: Model: Registration number: Mustermann Urinal flush system Flush valve Muster US10074 20110303 WELL-label voor een urinoirspoelsysteem Home met drie sterren Water Efficiency Criteria Flush volume 2,0 l Flush volume 1,0 l Individual urinal flush control Flush programme controlled by user frequency Contact free actuation Contact free actuation & stagnation flush Information about use and installation: www.well online.eu. A Label of EUnited Valves European Valve Manufacturers Association Opgelet: de hier weergegeven kraan dient louter als voorbeeld. Aan een classificatie wordt gewerkt. Praktische tip: Spoeltechniek en keramiek moeten op een klein spoelvolume voorzien zijn. Voor de installatie moet een technicus controleren of de keramiek en de sifon wel geschikt zijn. 23
Spoelsystemen voor urinoirs. Categorie Public. In openbare, industriële omgevingen behoren urinoirs tot de stan daarduitrusting van sanitaire ruimtes. Naast hun duidelijk lagere water ver bruik hebben zij het grote voordeel dat zij hygiënisch zijn. De waterbesparende factor komt vooral aan bod in de categorie Programma. Nieuwe spoelkranen worden vaker gebruikt en gaan dan in de zogenaamde stadionmodus. Bij frequenter gebruik wordt daarbij in vergelijking met de gewone volledige spoeling automatisch op een lagere spoelhoeveelheid of spoelfrequentie overgeschakeld. Wordt de gebruiksfrequentie opnieuw normaal, dan wordt weer na elk gebruik met de ingestelde spoelhoeveelheid gespoeld. In de categorie Drinkwaterhygiëne is een tweede ster te verdienen wanneer de kraan een stagnatiespoeling kan uitvoeren. Hier wordt met bepaalde intervallen (bv. elke 24 uur) na het laatste gebruik een dwangspoeling opgestart. Dit is een efficiënte manier om stagnatiewater uit de aangesloten leidingen weg te spoelen. Spoelhoeveelheid Hygiëne Programma Voorwaarde voor WELL-classificatie door EUnited Valves (uittreksel): 4.2. Beoordelingscriterium spoelprogramma (max. 2 sterren) 4.2.1 Aparte bediening per urinoir (1 ster) 4.2.2 Spoelprogramma afhankelijk van gebruiksfrequentie (bij stadionmodus langere spoelintervallen of kleinere spoelhoeveelheid/2 sterren/ontbreekt bij Home) 4.3 Beoordelingscriterium hygiëne (max. 2 sterren) 4.3.1 Handenvrij activeren (1 ster) 4.3.2 Handenvrij activeren met stagnatiespoeling (2 sterren, ontbreekt bij Home) 24
Beoordelingscriterium Behaald door Beoordeling Classificatiecriteria. Hoeveelheid/spoelvolume Spoelhoeveelheid instelbaar 2,0 l/min 1 Spoelhoeveelheid instelbaar 1,0 l/min 2 Spoelprogramma Aparte bediening per urinoir Spoelprogramma afhankelijk van gebruiksfrequentie 1 Hygiëne Handenvrij activeren Handenvrij activeren met stagnatiespoeling Totaal: max. 6 sterren 1 Bij stadionmodus langere spoelintervallen of kleinere spoelhoeveelheid 2 Spoelvolume moet aan de keramiek worden aangepast Voorbeeld voor een urinoir-spoelsysteem Public met zes sterren Hoeveelheid/spoelvolume: 1-liter-spoeling Spoelprogramma: Aparte bediening afhankelijk van gebruiksfrequentie Hygiëne: Handenvrij activeren met stagnatiespoeling Opgelet: de hier weergegeven kraan dient louter als voorbeeld. Aan een classificatie wordt gewerkt. 25
SCHELL inside. Uitstekend voorbereid op WELL. WELL geeft bouwbedrijven en ontwerpers een richtlijn in handen voor de planning van sanitaire ruimtes, zodat zij de gebruiksnorm van inrichtingen reeds vooraf kunnen bepalen. Zo kunnen oproepen voor werken in openbare gebouwen voortaan met een bepaalde minimumnorm worden bekendgemaakt. Op die manier wordt het bijvoorbeeld mogelijk om voor een gepland schoolgebouw kranen te bestellen die voor Public minstens een B-classificatie halen. SCHELL heeft hiervoor al vanaf heden de eerste modellen in de aanbieding die op basis van onderhavige typeonderzoeken een WELL-classificatie hebben gekregen. Naast de nieuwe installatie biedt SCHELL echter ook producten om bestaande voorzieningen te moderniseren. Zo kunt u met een Upgrade de efficiëntie van bestaande installaties moeiteloos optimaliseren. Kies bij WELL voor SCHELL en vraag om meer informatie. Wij geven u graag ook persoonlijk advies. 26
Voorbeeld: Beoogde classificatie Public A/B Elektronische douchekraan LINUS D-E-T ECO Douchekop Basic Wc-bedieningsplaat EDITION ECO Elektronische bediening van urinoirs AMBITION E Elektronische wastafelkraan PURIS E HDM Hoekregelkraan COMFORT ECO Voorbeeld: Beoogde classificatie Public C Zelfsluitende douchekraan LINUS D-SC-M Douchekop Basic Spoeler voor wc SCHELLOMAT SILENT ECO Urinoirdrukspoeler SCHELLOMAT BASIC Eenhendel wastafelkraan MODUS EH Hoekregelkraan COMFORT ECO 27
95 467 00 99/1.06/11 C SCHELL GmbH & Co. KG Armaturentechnologie Raiffeisenstraße 31 57462 Olpe Germany Tel. +49 (0) 27 61/8 92-0 Fax +49 (0) 27 61/8 92-1 99 info@schell.eu www.schell.eu SCHELL Belgium BVBA/SPRL Brusselsesteenweg 171 B-1785 Merchtem België Tel.: +32 52 37 17 70 Fax: +32 52 37 43 64 schell.be@schell.eu www.schell.eu Hamers & Kesber Ralph Posthouwer Rokerijweg 2 NL-1271 AH Huizen Nederland Tel. +31 35 6 56 68 88 Fax +31 35 5 25 70 06 info@hamersenkesber.nl www.schell.eu 28