Beter verlichte scholen



Vergelijkbare documenten
Voel je goed en leer beter met SchoolVision

Voel je goed en leer beter met SchoolVision

Spaar de natuur Gebruik het juiste licht!

Optie uit 2 goede keuzes!! Kim van Rosmalen Philips Nederland Licht 2009

Spaar de natuur - Gebruik het juiste licht. Philips MASTER TL-D Eco. Energiezuinige TL-D verlichting waarmee u geld bespaart en de natuur spaart.

Verbetering van concentratie, motivatie en coöperatief leergedrag Klaslokaal van de toekomst! Kim van Rosmalen

Spaar de natuur - Gebruik het juiste licht. Philips MASTER TL-D Eco. Energiezuinige TL-D verlichting waarmee u geld bespaart en de natuur spaart.

Duurzame werkplek. Schakel over op energie-efficiënte kantoorverlichting

Mini LED-platform: prestaties in een compact formaat

MASTER LEDlampen. Oktober 2014

See what LED light can do. MASTER LEDlampen. Augustus 2013

Adembenemende schittering

See what LED light can do. MASTER LEDlampen. Maart 2012

KANTOR ROH LED Voordele WINKELS n waaier

Natuurlijk een Philips! Alle energiezuinige alternatieven op een rijtje.

See what LED light can do. MASTER LEDlampen. Juni 2013

See what LED light can do. MASTER LEDlampen. November 2012

See what LED light can do. MASTER LEDlampen. Februari 2013

See what LED light can do. MASTER LEDlampen. Juni 2014

Veelzijdige lokale lichtregeling

CoreLine. Kwaliteit met een scherpe prijs

Philips Lighting Eenvoudig het leven verbeteren met licht

See what LED light can do. MASTER LEDlampen. Februari 2014

CoreLine. Kwaliteit met een scherpe prijs

Verlichting. 1 Inleiding Gewenste lichtsterkte Verlichtingssystemen... 3

Optimize and save. Gratis* draadloze luidspreker. met Philips LED-verlichting. LED-verlichting

SmartForm de nieuwe norm voor kantoorverlichting met slanke inbouwarmaturen.

Branded beacon of light

Openbare verlichting: hoe kan het efficiënter?

LED's in kantoren. Creëer inspirerende en groene werkplekken

Flare. Comfort en rendement met leds

SmartForm de nieuwe norm voor kantoorverlichting met slanke inbouwarmaturen

Laaghangend fruit Bij bestaande verlichting: Is de verlichting overal en altijd wel effectief? Energie-efficiëntere lampen gebruiken.

Armaturen met vlakke diffusor

See what LED light can do. MASTER LEDlampen. Juni 2013

Folder Lichtbronnen. Productinformatie

NOW! LED NOW! Licht, dat zich vanzelf betaalt. vergoeding

LED VERLICHTING & VvE s

Catalogue Philips Lighting '19. LED lampen en buizen. Products. LED tubes

ELM. Adresseerbaar systeem voor lichtregeling en energiebeheer. pms 484. cool grey 11 DALI. ELM Network

PowerBalance opbouwarmatuur, prestaties. PowerBalance, surface mounted. Voordelen. Kenmerken

De leeromgeving op school is het allerbelangrijkste voor het welzijn van de leerlingen en hun leercapaciteiten.

3,5-5 m LEDOPLOSSING MET LAAG AG ENERGIEVERBRUIK VOOR RESIDENTIËLE ZONES. Muursteun. Rechte paal. Voetplaat. kio led

Vertrouw erop dat uw lampen presteren

LED LUIFELVERLICHTING

CorePro LEDlinear MV PHILIPS. LED-lampen. Voordelen. Kenmerken. Applicaties. Een LED Linear R7S met een nog hogere lumen output (2450 lm)

Energie zuinigeverlichting voor de agrarische sector

VISUEEL COMFORT STEEDS DE JUISTE KEUZE

Waarom InstantFit? LED-lampen EMEA Februari Februari 2015 BG LS&E LED-lampen

Armaturen met vlakke diffusor

LED luifelverlichting. Branded beacon of light 100% FOCUS ON PETROL 1

efficiëntie, comfort en gebruiksgemak

Richt uw huis in met licht

Attiva Lichtprojecten. Onderwijs en gezond licht

Haal het daglicht uw kantoor binnen DYNAMISCHE LED PANELEN 1:00

SmartBalance vrijstaande armatuur combinatie van prestaties en slimme vormgeving

Verlaag de kosten van uw downlighting met LED PLC

MesoOptics voor topprestaties

Optimize and save. Gratis* draadloze luidspreker. met Philips LED-verlichting. LED-verlichting

Aangenaam licht in een strak design

LED BE SMART. Slimme Fietspadverlichting

Arano bouwstenen van licht

Hoe meer u dimt, hoe warmer het licht

EFix TL5-serie voor een 'groener' kantoor

LumiStone inspirerende prestaties en vormgeving

EFix TL5-serie voor een 'groener' kantoor

Beschrijving. Hoe weet u of u conventionele TL hebt?

Waarom verlichting beheersen?

Light as a Service. Light as a Service: energie besparen zonder investering

Seminarie IBE-BIV. Functionele LED-toepassingen in office, retail en hospitality.

LumiStone inspirerende prestaties en vormgeving

SmartForm de nieuwe norm voor kantoorverlichting met modulaire inbouwarmaturen

Conventionele Brandmeldcentrale 500 Serie Zo eenvoudig als tellen tot drie

BETER ZIEN. LED-VERLICHTING IN DE INDUSTRIEHAL.

EFix TL5-serie voor een 'groener' kantoor

EFix TL5-serie voor een 'groener' kantoor

Overstappen naar energiezuinige lichtbronnen

meer besparen met minderwatt

CoreLine. LED armaturen. Kwaliteit met een scherpe prijs. Maak kennis met CoreLine: de complete LED-armaturenreeks

LEDLine Lineair Profielsysteem

Zo kiest u de juiste lampen voor uw woning

Geef je aquarium het licht dat het verdient

Duurzame systemen. Comfortabel genieten, maximale energiebesparing. Het goede gevoel, het juiste te doen

U5 Optimale manier voor perfect verlichten

Classic. Smart SKYLITE. Draadloos lichtregelsysteem

Stichting Adviescentrum Metaal

LED-verlichting. Make light work. in het kantoor van de toekomst. Dealer:

De tijd is rijp. Een intelligent LED verlichtingssysteem voor de hogere ruimtes. Ieder afzonderlijk armatuur is draadloos bestuurbaar.

KANTOORVERLICHTING LED - NIEUW LICHT OP DE ZAAK

Richt uw huis in met licht

Pacific LED 3 WT460C tot 50% energiebesparing en waterdicht

LuxSpace, vierkant, inbouw hoog rendement, visueel comfort en stijlvol ontwerp

LuxSpace Accent de beste energie-efficiënte reeks voor winkeltoepassingen

LuxSpace 2, hoog rendement, visueel comfort en stijlvol ontwerp

licht en onderwijs Wij weten wat LED voor u betekent

CoreLine Wand- en plafondarmatuur de duidelijke keuze voor LED s

Geïntegreerde lichtregeling. ELS - MDS - EMD - maatwerk

LuxSpace Accent de beste energie-efficiënte reeks voor winkeltoepassingen

Richt uw huis in met licht

Pacific LED 3 WT460C tot 50% energiebesparing en waterdicht

Transcriptie:

Beter verlichte scholen Nieuw licht op een duurzame toekomst voor het onderwijs

2 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Beter verlichte scholen We willen allemaal dat de jongere generatie de best mogelijke start maakt in het leven. De school speelt daarin een belangrijke rol, want die voorziet de kinderen van de kennis, vaardigheden en zelfvertrouwen die nodig zijn om vorm te geven aan hun eigen toekomst. Om te verzekeren dat zij het beste uit elke les halen, is het dus belangrijk te kunnen beschikken over verlichting van goede kwaliteit. Onze duurzame verlichtingsoplossingen hebben bewezen precies dát te doen, en zo de leeromgeving te optimaliseren en uitstekende resultaten te leveren. Duurzame schoolverlichting SchoolVision: beter leren Groen: maximaal energierendement De juiste keuze U wilt maximaal energie besparen of een optimale leeromgeving creëren? Als het aankomt op duurzame schoolverlichting hebt u de keuze. Of u nu kiest voor optimale leerprestaties met SchoolVision of voor maximale energiebesparing met een van onze andere groene oplossingen, u kiest altijd voor een duurzame toekomst. Beter voelen, beter leren Onze kinderen groeien op in een wereld die hen overvoert met informatie van televisie, internetspelletjes, mobiele telefoons en sms jes. Dat leidt tot het risico van rusteloosheid, stress en slechte concentratie op school. Het scheppen van een stimulerende leeromgeving kan ertoe bijdragen dat ze zich op hun gemak voelen en zich gemakkelijker concentreren waardoor ze het beste uit elke schooldag halen. Verlichting speelt daarin een positieve rol door de leerlingen alert te houden. Een les in energiebesparing Stijgende energieprijzen en de druk om de CO 2 -uitstoot te verminderen staan bij veel scholen hoog op de agenda. Verlichting biedt een aantrekkelijke manier om energie te besparen, aangezien oudere, inefficiënte verlichtingstechnologie in de grote meerderheid van schoolgebouwen verantwoordelijk is voor 50 tot 70% van de elektriciteitsrekening. Onze groene alternatieven verlagen de energiekosten en leveren licht van een betere kwaliteit. En gecombineerd met onze daglicht- en aanwezigheidsdetectors is de potentiële besparing nog groter. Uitschakelen van de verlichting als het klaslokaal leeg is, kan een besparing opleveren tot wel 80%. Onze geavanceerde, professionele verlichtingsoplossingen stellen u in staat uw school in het best mogelijke licht te presenteren. www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 3

Beter voelen, beter leren met SchoolVision SchoolVision is een nieuwe verlichtingsoplossing voor klaslokalen die helpt de leeromstandigheden te verbeteren door de dynamiek van het daglicht naar binnen te brengen in het klaslokaal. Hij houdt de leerlingen alert, geconcentreerd, ontspannen en gretig om mee te doen, en optimaliseert zo de resultaten voor leerlingen en leerkrachten. Duurzame schoolverlichting SchoolVision: beter leren Groen: maximaal energierendement 4 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Elke les is anders SchoolVision stelt leerkrachten in staat de verlichting in het klaslokaal te regelen om er precies de juiste sfeer en stemming te scheppen, ongeacht het tijdstip van de dag of de les die gegeven wordt. Het systeem biedt vier speciale scènes voor het klaslokaal die via een bedieningspaneel gekozen kunnen worden om de verlichtingssfeer aan te passen aan de onder handen zijnde taak. Hoe werkt het? Het activiteitenritme in het klaslokaal wordt ondersteund met veranderende patronen van warm licht en koelwit daglicht. Licht om te ontspannen en kalmeren of om te betrekken en stimuleren. De leerkracht kiest via een bedieningspaneel een van de vier speciale scènes voor het klaslokaal: Energie, Concentratie, Rust of Standaard. Elke verlichtingsscène biedt visueel comfort, zonder schaduwen of verblinding. Vier verlichtingsscenario s In de scène Standaard helpen normale lichtniveaus de leerlingen aandacht te schenken aan en te luisteren naar de leerkracht en dat maakt deze scène geschikt voor reguliere klassikale activiteiten. Als de leerlingen vroeg in de ochtend of na de lunch actiever moeten zijn, helpt het koele, frisse licht van de scène Energie hen te stimuleren. Voor meer uitdagende taken, toetsen of proefwerken kan de leerkracht overschakelen naar het frisse, heldere licht van de scène Concentratie om leerlingen te helpen zich te concentreren. En het warme licht in de scène Rust ten slotte zorgt voor een ontspannen sfeer voor individueel werken of rusttijd. Wat zijn de voordelen? SchoolVision creëert een uitstekende leeromgeving die de leerlingen de allerbeste start op school biedt. De hoge kwaliteit van het licht voldoet niet alleen aan alle relevante normen, maar is bovendien energiezuinig. Daglichtsensors dimmen de verlichting als er voldoende natuurlijk daglicht is, terwijl aanwezigheidsdetectors de verlichting uitschakelen als het klaslokaal leeg is. De SchoolVision oplossing verbruikt slechts iets meer energie dan de maximaal energiezuinige oplossing voor scholen. In vergelijking met de oude, inefficiënte verlichtingsoplossingen die geïnstalleerd zijn voor de jaren 1980, zou dit kunnen leiden tot energiebesparingen tot 50%. Geen wonder dat dit idee de wereld verovert! www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 5

Energie Standaard Wat: Hoger intensiteitsniveau, zeer koele lichtkleur Wanneer: Ondersteunt een fris begin van de dag ( s ochtends) of de middag (na de lunchpauze) Wat: Standaard intensiteitsniveau, normale lichtkleur Wanneer: Normale klassikale les Rust Concentratie Wat: Standaard intensiteitsniveau, warme lichtkleur Wanneer: Bevordert de rust in een klas die te hyperactief is Wat: Hoogste intensiteitsniveau, koele lichtkleur Wanneer: Ondersteunt de concentratie voor een toets Wetenschappelijk Onderzoek Een aantal scholen heeft al deelgenomen aan een onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar het effect dat de SchoolVision lichtoplossing heeft op het leren. Zij ontdekten dat deze niet alleen de aandachtsboog, de concentratie en het gedrag van de leerlingen verbeterde, maar ook dat de kinderen sneller lazen en minder fouten maakten. Want als kinderen zich goed voelen dan leren ze beter. Verbazingwekkende resultaten in Wintelre SchoolVision is onafhankelijk getest door de Universiteit van Twente op een basisschool in Wintelre. De voorlopige resultaten tonen aan dat leerlingen al direct na installatie van het verlichtingssysteem gemiddeld 8,7% hoger scoorden op een concentratietest. Na een maand was deze score zelfs opgelopen tot 13,6% hoger ten opzichte van de oude situatie, zonder SchoolVision. Op langere termijn worden de resultaten dus zelfs nog beter. De cijfers spreken voor zich in Hamburg Ook toonden de cijfers van een één jaar durend wetenschappelijk onderzoek door het academisch ziekenhuis Hamburg-Eppendorf onder 166 leerlingen en 18 leerkrachten aan dat het SchoolVision-systeem werkt. De leessnelheid steeg met 35% in het SchoolVision-experiment. Ook lazen de leerlingen gemiddeld 1051 woorden in een gegeven tijdsbestek, vergeleken met 780 in de referentiemeting. En de resultaten van de concentratietest waren zelfs nog duidelijker. Hier daalde het aantal fouten met bijna 45% van gemiddeld 17,45 fouten naar een gemiddelde van slechts 9. SchoolVision en hyperactiviteit Het Duitse onderzoek bestudeerde ook de effecten van dynamisch SchoolVision-licht op agressie en hyperactiviteit. Hoewel de waargenomen afname van de agressie niet significant werd bevonden, toonden de als bewijs gemaakte videobeelden wel een duidelijke verandering in de niveaus van hyperactiviteit. In feite nam de geobserveerde hyperactiviteit af met 76% als de leerlingen een rekenprobleem moesten oplossen onder de verlichtingsscène Rust. Bij de nulmeting en de controlegroep werd dit percentage bij lange na niet gehaald. 6 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Volledige resultaten van leerkrachten en leerlingen Het voor elke activiteit comfortabeler maken van het klaslokaal heeft een positieve invloed op zowel leerkrachten als leerlingen. In de onderzoeken bleek SchoolVision in feite zo populair te zijn dat kinderen in enkele gevallen zelfs vroegen om een specifieke lichtinstelling. Resultaten van het onderzoek in Hamburg Onderzoek onder 166 leerlingen (8-16 jaar) Concentratie: 45% minder fouten Lezen: 35% meer woorden gelezen Hyperactiviteit: 76% afname Errors (overall) 180% 170% 160% 16.3 150% 140% 130% 120% 110% 100% 90% 80% 1 Module Fouten met betrekking tot de concentratie -45% 1100 1075 1050 1025 2 9.0 1051 1000 Number of words read 970 950 925 900 875 850 825 800 775 750 780 725 700 1 2 Module Leesprestaties +35% 1800 Bron: Effectiviteit van dynamisch licht in Hamburgse schoolklassen, mei 2009 Academisch ziekenhuis Hamburg-Eppendorf, Kliniek en Polikliniek voor Kinder- en Jeugdpsychosomatiek, Michael Schulte- Marktwort, Claus Barkmann & Nino Wessolowski http://www.uke.de/kliniken/kinderpsychosomatik/ index_53560.php Optical measurement of motoral restlessness 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1437 712 25 min 5 min 75 min 10 min Rusteloosheid -76% Module 336 445 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 7

Ik help mijn school kosten te besparen en het milieu te sparen. Door eenvoudig de verlichting in gangen en klaslokalen te vervangen door Philips MASTER TL-D Eco-lampen besparen we meer dan 10% energie en beperken we onze CO 2 -uitstoot. Het kiezen voor verantwoorde verlichting was nog nooit zo eenvoudig. Dhr. Hans Verbraak (directeur van basisschool De Sponder, Nederland) Groen: een les in energiebesparing Goede verlichting verbetert niet alleen het leren; zij kan ook het groene imago van uw school verbeteren. Verlichting neemt een groot deel (meer dan 70% voor primair onderwijs en 60% voor secundair onderwijs) van het elektriciteitsverbruik in scholen voor haar rekening en toch hebben bijna alle scholen nog oude, inefficiënte systemen die energie en financiën van de school verspillen. Het wordt tijd om over te schakelen op onze groene alternatieven om tot 80% energie te besparen. Duurzame schoolverlichting SchoolVision: beter leren Groen: maximaal energierendement 8 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Lampen vervangen Opwaarderen voor energiebesparing Armaturen vervangen Extra besparingen kunnen bereikt worden door toepassing van lichtregelsystemen. Maak de switch naar groen De hedendaagse energiebesparende verlichtingsoplossingen bieden significante voordelen in de leeromgeving en hebben de potentie enorme besparingen te leveren. Onze groene oplossingen leveren niet alleen licht van betere kwaliteit dat aan alle relevante normen voldoet, ze kosten ook minder dankzij hun lagere energieverbruik. En dat betekent ook nog eens minder CO 2 -uitstoot. Een oplossing voor de overbelaste schoolfinanciën die bovendien helpt het milieu te sparen. Hoe kunt u voor uw school de switch maken? Philips biedt een aantal manieren om over te stappen op energiezuinige verlichting in uw school. De eenvoudigste oplossing is uw standaard TL-fluorescentielampen te vervangen door TL-D Eco lampen waarmee u tot 10% bespaart. Ook kunt u elektromagnetische VSA s vervangen door elektronische VSA's. Energiebesparingen van 30% zijn mogelijk vanaf het moment dat u op deze manier overschakelt. Ga nog een stap verder door het toevoegen van lichtregelsystemen zoals Occuplus met aanwezigheidsdetectie en daglichtafhankelijk dimmen, en dan kunt u zelfs nog meer besparen. Een andere manier is het opwaarderen van uw verlichtingsinstallatie met TL5-armaturen. Innovatieve oplossingen zoals de TL5-armaturen bieden significante energiebesparingen met een hoog rendement en een maximaal comfort. Als u in dit scenario OccuPlus lichtregeling toepast, kan de combinatie van TL5-armaturen en lichtregeling u tot 80% besparen van de energie die wordt gebruikt door oudere fluorescentieverlichtings-systemen. www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 9

Het is tijd om te switchen De klimaatverandering en het effect dat de CO 2 -uitstoot heeft op onze planeet staan hoog op ieders agenda, dus het is vanzelfsprekend dat we energie willen besparen. Maar nu er steeds meer wetgeving wordt geïntroduceerd die betrekking heeft op het gebruik van verlichting in scholen is het verstandig de switch snel te maken. Wij kunnen u helpen bij het behalen van maximale resultaten door u op de hoogte te houden van de Europese milieuwetgeving. Licht en wetgeving De EU heeft zich als doel gesteld vóór 2020 het totale energieverbruik met 20% te verlagen. Om deze doelstelling te kunnen realiseren, heeft de EU wettelijke richtlijnen ontworpen. Een daarvan is de EuP Richtlijn (Energy using Products) die de milieu-invloed van energieverbruikende producten beperkt. Er zijn maatregelen van kracht geworden voor het vaststellen van minimale eisen aan de energieefficiëntie van verlichting, en dat betekent automatisch dat sommige producten geleidelijk uit de markt zullen worden genomen volgens het hiernaast weergegeven tijdschema. Toekomstbestendige verlichting Philips is voorbereid op de omschakeling. Onze oplossingen voor scholen omvatten een complete reeks alternatieven die alle voldoen aan de nieuwste wetgeving. Bovendien verzekeren wij dat u voorop blijft lopen door conventionele fluorescentie-vsa s uit de markt te nemen en over te schakelen op zeer efficiënte elektronische voorschakelapparatuur. Dit is een maatregel die aanzienlijk verder gaat dan de wetgeving, want die vereist dit pas in 2017. U kunt dus een groene overstap maken die u lagere exploitatiekosten oplevert in vergelijking met conventionele oplossingen en bovendien profiteren van nog meer verlichtingsmogelijkheden voor uw school. 10 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Tijdschema voor de beëindiging van inefficiënte lampen In september van het jaar: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Matte gloeilampen Heldere gloeilampen 100 W Niet toegestaan Niet toegestaan Heldere gloeilampen 75 W Toegestaan Niet toegestaan Heldere gloeilampen 60 W Toegestaan Niet toegestaan Heldere gloeilampen 15 W, 25 W, 40 W Toegestaan Niet toegestaan In april van het jaar: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 TL-D standaardlampen (/33, /54) Toegestaan Niet toegestaan T12-lampen Toegestaan Niet toegestaan Hogedruk kwiklampen Toegestaan Niet toegestaan Ga voor meer informatie naar www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 11

Overzicht school \\01. Klaslokaal SchoolVision \\02. Klaslokaal Groen \\03. Gymnastiekzaal \\04. Gangen \\03 \\05. Kantoren \\06. Aula \\07. Buiten 12 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

\\05 \\02 \\05 \\04 \\01 \\06 \\07 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 13

\\01. Klaslokaal SchoolVision Licht kan een gezonde, stimulerende omgeving creëren die leerlingen helpt het beste uit elke dag te halen. Het SchoolVision-concept is een energiezuinig systeem dat helpt de leeromstandigheden te verbeteren door de dynamiek van het daglicht naar in het klaslokaal te brengen. Het houdt de jonge geesten alert, geconcentreerd en gretig om mee te doen, op welk tijdstip van de dag en bij welke les dan ook. Veldvest basisschool, Wintelre, Nederland A B C \\01. SchoolVision voor opbouwmontage \\02. SchoolVision OccuPlus \\03. SchoolVision bedieningspaneel Verbetert het welzijn en de prestaties Regelt omgevingen door het licht aan te passen aan taken en stemmingen Verlicht klaslokalen voor verschillende doeleinden, mensen en tijdstippen Bespaar tot 55% energie met aanwezigheids- en daglichtafhankelijke regeling Scènespecifiek dimmen Gemakkelijke en snelle installatie Een intuïtief bedieningspaneel dat door middel van LED s terugkoppeling geeft over de actieve verlichtingsscène Geschikt voor inbouwmontage 14 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

SchoolVision-systeem Het SchoolVision-systeem voor het verlichten van een standaard klaslokaal bestaat uit: A. 6x SchoolVision armatuur B. 1x School Vision OccuPlus C. 1x SchoolVision bedieningspaneel C A A A B A A A www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 15

\\ Referentieproject Klant Jan van Brabant College Project Verlichting van klaslokaal Locatie Helmond, Nederland Lichtoplossing SchoolVision-systeem Meer informatie www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 16 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Jan van Brabant College, Helmond, Nederland Bij het Jan van Brabant College in Helmond staat cultuur hoog in het vaandel, wat in de inrichting overal terug te zien is. Niet alleen in de vorm van veel kunstuitingen, maar ook in de vorm van kleur en veel licht. In dit opzicht speelt licht op deze school al een belangrijke rol bij het creëren van een inspirerende leeromgeving. Vanuit dit perspectief wilde het Jan van Brabant College als eerste middelbare school van Nederland meedoen aan een proef met stimulerende verlichting in klaslokalen. Hoe hebben ze dat gedaan? Als test werden de naar huidige maatstaven inefficiënte TL-lampen in één van de lokalen vervangen door het SchoolVision-systeem, dat de lichtintensiteit en de lichtkleur aanpast aan de activiteit in de klas. Van begin af aan was duidelijk dat leerlingen 's morgens anders reageren dan 's middags. Wat was het resultaat? Docenten zijn positief over de verlichting, omdat ze tijdens de les het licht kunnen afstemmen op de activiteit. Het is nog steeds de docent zelf die de les boeiend maakt, maar je kunt het verloop van de les positief beïnvloeden en zo een goede sfeer stimuleren. En de stand 'Rust' maakt de stemming inderdaad merkbaar rustiger, zonder dat men er sloom van wordt. Ook leerlingen geven aan dat ze zich beter kunnen concentreren. Het is niet zo dat iemand die meestal een vier voor wiskunde haalt, nu ineens een tien haalt. Maar als leerlingen zich beter op hun gemak voelen, zou je over de gehele linie een beter leerresultaat mogen verwachten. L. van Genugten, algemeen directeur Jan van Brabant College www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 17

\\ Referentieproject Klant Veldvest basisschool Project Verlichting van klaslokaal Locatie Wintelre, Nederland Lichtoplossing SchoolVision-systeem Meer informatie www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 18 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Veldvest basisschool, Wintelre, Nederland De Veldvest basisschool is een school die de individuele talenten van de leerlingen als uitgangspunt neemt. Zij onderkent dat omgevingsfactoren een belangrijke rol kunnen spelen in de manier waarop kinderen leren. Licht kan ook een positieve invloed hebben op de stemming. Niet alleen kan het bijdragen aan het gevoel van welzijn, maar het beïnvloedt ook de aandacht en concentratie. Hoe hebben ze dat gedaan? De bestaande verlichting in twee klaslokalen werd vervangen door de SchoolVision verlichtingsoplossing van Philips. Er waren vier speciale verlichtingsscènes beschikbaar waaruit de leerkracht kon kiezen via een bedieningspaneel. Door de balans tussen lichtintensiteit en lichtkleur/ temperatuur te variëren, creëren de scènes een bepaalde sfeer die past bij de taak of het tijdstip van de dag. Wat was het resultaat? Leerkrachten en leerlingen vinden het prettig werken in de klaslokalen met SchoolVision. Voorlopige resultaten laten zien dat de leerlingen onmiddellijk nadat de SchoolVision-oplossing was geïnstalleerd gemiddeld al 8,7% hoger scoorden in een concentratietest. Na een maand was deze score zelfs opgelopen tot een toename van 13,6% in vergelijking met de oude verlichting. Op de langere termijn is de verwachting dat de resultaten zelfs nog beter zijn! Met SchoolVision is het voor leerlingen gemakkelijker zich te concentreren, zodat zij betere leerprestaties kunnen leveren. Tamara Voorjans, leerkracht, Veldvest basisschool www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 19

\\02. Klaslokaal Groen De onderwijsbudgetten staan steeds meer onder druk. Daarom zijn onze duurzame (LED)- oplossingen ook ontworpen om scholen te helpen met hun financiën. Slimme functies passen de verlichting aan om gedurende de hele werkdag constante, comfortabele lichtniveaus te leveren. En ze schakelen het licht uit als het klaslokaal leeg is. Energiezuinige verlichtingsoplossingen die voor iedereen geweldige resultaten leveren. Bespaar tot 30% Bespaar Bespaar A tot B tot C 55% 10% \\01. SmartForm TBS460 \\02. OccuPlus \\03. MASTER TL5/TL-D Eco Eenvoudige montage Geoptimaliseerd voor algemene verlichting in open ruimten Ontworpen voor een grote reeks plafondtypes Bespaar tot 55% energie met aanwezigheids en daglichtafhankelijke regeling Veelzijdig en betrouwbaar, werkt in combinatie met DALIarmaturen Gemakkelijke en snelle installatie De meest energiezuinige oplossing, tot 10% besparen Eenvoudig een kwestie van lampvervanging 20 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Oude situatie 6x TCS097 2x TL-D 58 W conventioneel VSA Schoolbord 2x TL-D 58 W, conventioneel VSA Nieuwe situatie, voorbeeld 6x SmartForm TCS460 2x TL5 49 W HF-VSA OccuPlus Oppervlakte (m 2 ) 51 51 Branduren (per jaar) 1.500 1.500 Verbruikte W/m 2 21 4 kwh/jaar 1.600 300 Energiebesparing 80% CO 2 -reductie (kg) over de levensduur (15 jaar) 8.200 Besparing op energiekosten over de levensduur (15 jaar) 2.925,00 Een typisch voorbeeld op basis van het meest gebruikelijke scenario (energieprijs 0,15 per kwh, 0,42 kg CO 2 /kwh) A/C A/C A/C B A/C A/C A/C www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 21

\\ Referentieproject Klant Basisschool Élouges Project Verlichting van klaslokaal Locatie Dour, België Lichtoplossing Philips Extendolight TCS398 TL5 49 W M6, ActiLume-sensor Meer informatie www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 22 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Basisschool Élouges, Provincie Henegouwen, België Basisschool Élouges in de Belgische Provincie Henegouwen zocht naar een manier om de verlichting te verbeteren met een oplossing die een helderder en milieuvriendelijker leerproces zou opleveren ter ondersteuning van haar duurzame ondernemingsfilosofie. Verlichting vertegenwoordigt 70% van het energieverbruik van de school, dus het was essentieel dat de oplossing zo energiezuinig mogelijk zou zijn zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit van het licht. Hoe hebben ze dat gedaan? Het nieuwe automatische verlichtingssysteem met intelligente technologie bewaakt de intensiteit van het natuurlijke licht om overdag de opbrengst van de verlichting in het klaslokaal te optimaliseren. Om een complete beheersing van het energieverbruik te handhaven, schakelt de bewegingsdetectie het licht uit als het klaslokaal leeg is. Wat was het resultaat? In combinatie met de nieuwste energiezuinige verlichting bespaart het complete systeem nu tot 80% in vergelijking met het oude systeem. Bespaar tot 80% Het nieuwe systeem helpt ons echt energie te besparen, vooral als de klaslokalen niet in gebruik zijn, en dat levert een totale besparing op van wel 2.226 per jaar. Claudine Coolsaet, Wethouder van Onderwijs, Gemeente Dour www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 23

\\ Referentieproject Klant Basisschool Seekirchen Project Verlichting van klaslokaal Locatie Seekirchen, Oostenrijk Lichtoplossing Arano armaturen met MASTER TL5-lampen, ActiLume lichtregelaars Meer informatie www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 24 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Basisschool, Seekirchen am Wallersee, Oostenrijk De basisschool in Seekirchen wilde een uitgebreid renovatieprogramma ondernemen om de leeromgeving in haar schoolgebouw te verbeteren. De belangrijkste zorg van de school was het scheppen van een positieve sfeer met verlichting van hoge kwaliteit die zo belangrijk is voor effectief lesgeven. Maar zoals elke school wilde men ook het energierendement verbeteren om de verlichtingskosten te verlagen. Hoe hebben ze dat gedaan? De bestaande armaturen werden vervangen door nieuwe Arano armaturen voor klaslokaalverlichting. Deze zijn voorzien van optieken met een zilvercoating en leveren helderder lichtniveaus zonder verblinding. De moderne MASTER TL5-lampen en het geïntegreerde ActiLume lichtregelsysteem in de Arano armaturen verzekeren energiebesparingen en comfortabel licht in het klaslokaal. Wat was het resultaat? Dankzij de daglichtafhankelijke regeling en aanwezigheidsdetectie verbruikt de school nu tot 58% minder energie. Een helderder oplossing die bewijst dat het besparen van energie kinderspel is. Bespaar tot 58% www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 25

\\03. Gymnastiekzaal Verlichtingsoplossingen die langer meegaan en hun helderheid behouden, kunnen de onderhoudskosten drastisch verlagen in installaties met hoge plafonds zoals in gymnastiekzalen. Maar we weten dat u in een ruimte waar kinderen actief zijn en vrij moeten kunnen rondrennen ook zorgen hebt over de veiligheid. Onze oplossingen bieden u alle gemoedsrustdie u nodig hebt. \\01. TBH375 \\02. Pacific \\03. MASTER TL-D Secura Speciaal ontworpen voor multifunctionele sportzalen Sterke constructie van de behuizing beschermt de lampen tegen ballen Lamellen voorkomen dat de spelers direct in de lampen kijken Slagvast, stof- en waterdicht Flexibel voor individuele of lijnmontage Eenvoudig te installeren Voorkomt glasbreuk Eenvoudig een kwestie van lampvervanging, geen verstoring Geen compromis aan lichtkwaliteit 26 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Oude situatie 16x TBH375 3x MASTER TL-D 58 W/640 conventioneel VSA Nieuwe situatie, voorbeeld 16x TBH375 2x MASTER TL-D 58 W/840 HF-R VSA, daglichtregeling Oppervlakte (m 2 ) 252 252 Branduren (per jaar) 2.000 2.000 Verbruikte W/m 2 12,7 5,7 kwh/jaar 6.300 2.800 Energiebesparing 55% CO 2 -reductie (kg) over de levensduur (15 jaar) 22.500 Besparing op energiekosten over de levensduur (15 jaar) 6.300,00 Een typisch voorbeeld op basis van het meest gebruikelijke scenario (energieprijs 0,12 per kwh, 0,42 kg CO 2 /kwh) www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 27

\\ Referentieproject Klant Böblingen Project Gymnastiekzaalverlichting Locatie Leonberg, Duitsland Lichtoplossing MASTER TL5 Secura, LightMaster Modular Meer informatie www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 28 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Sporthal, Böblingen, Duitsland De school in Leonberg, in het gewest Böblingen, biedt studenten een grote diversiteit aan opleidings- en fysieke trainingsactiviteiten. Om te verzekeren dat zij kunnen beschikken over een veilige en goed verlichte omgeving in hun sporthal installeerde de school in 2008 nieuwe verlichting. Hoe hebben ze dat gedaan? De school koos voor MASTER TL5 Secura-lampen in armaturen met regelbare elektronische VSA s. Deze zijn zeer efficiënt en gekoppeld met intelligente daglichtafhankelijke regeling en aanwezigheidsdetectie zorgen ze ook voor een significante verlaging van de energiekosten. Als het daglichtniveau voldoende is, worden de lampen gedimd, wat het energieverbruik beperkt. Bovendien worden de lampen automatisch uitgeschakeld als de sportzaal niet in gebruik is. Wat was het resultaat? Dat resulteert in een ongelooflijke energiebesparing van 60%. In feite is de installatie zo succesvol dat Leonberg er zeker van is de verlichtingsnorm te worden die andere scholen in de regio Böblingen moeten volgen. Bespaar tot 60% www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 29

\\04. Gangen Gangen en trappen in scholen ontvangen vaak weinig of geen natuurlijk daglicht. Met de juiste verlichtingsoplossingen kunnen het veilige plaatsen worden die aangenamer aanvoelen zodat de leerlingen veilig naar hun volgende les kunnen lopen. En omdat de energiekosten een hoge prioriteit hebben, schakelen onze oplossingen voor aanwezigheidsdetectie de verlichting uit als die niet nodig is, zodat u maximale energiebesparingen kunt realiseren. Bespaar tot 50% Bespaar tot 30% Bespaar tot 80% 30% \\01. LuxSpace \\02. SmartForm TBS460 \\03. OccuSwitch Uiterst energiezuinige, duurzame oplossing LED-technologie voor constante lichtopbrengst Eenvoudig te installeren Lange levensduur (50.000 uur) Eenvoudige montage Geoptimaliseerd voor algemene verlichting in open kantoren Ontworpen voor een grote reeks plafondtypes Bespaar 30% energie met automatisch uitschakelen waar niemand aanwezig is Veelzijdig en betrouwbaar, werkt met elk type armatuur of lamp Gemakkelijke en snelle installatie 30 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Oude situatie 9x Fugato Compact FBS261 2x PL-L 18 W/840 conventioneel VSA Nieuwe situatie, voorbeeld 9x LuxSpace BBS480 LED 4000 K OccuSwitch Oppervlakte (m 2 ) 32 32 Branduren (per jaar) 2.000 2.000 Verbruikte W/m 2 9,5 3,1 kwh/jaar 600 100 Energiebesparing 70% CO 2 -reductie (kg) over de levensduur (15 jaar) 3.000 Besparing op energiekosten over de levensduur (15 jaar) 900,00 Een typisch voorbeeld op basis van het meest gebruikelijke scenario (energieprijs 0,12 per kwh, 0,42 kg CO 2 /kwh) Bespaar tot 10% \\04. MASTER TL-D/TL5 Eco De meest energiezuinige oplossing, tot 10% besparen Eenvoudig een kwestie van lampvervanging www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 31

\\ Referentieproject Klant Basisschool De Sponder Project Gangverlichting Locatie Roosendaal, Nederland Lichtoplossing 650 MASTER TL-D Eco-lampen (51 W) Meer informatie www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 32 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Basisschool De Sponder, Nederland Toen Philips Lighting in Roosendaal besloot haar 60ste verjaardag op een duurzame manier te vieren, bleek dat een geweldige les in energiebesparing te worden voor alle basisscholen in de regio. De Sponder, een school voor speciaal basisonderwijs met 380 leerlingen, was de eerste die kon profiteren van het initiatief om de armaturen in de hele school kosteloos te voorzien van energie-efficiënte en energiezuinige TL Eco-lampen. Hoe hebben ze dat gedaan? Philips was erop gespitst dat ook haar medewerkers duurzame activiteiten zouden ondernemen en hun zorg voor het milieu zouden demonstreren. Een team van Philips-medewerkers, leerkrachten en ouders van leerlingen verving alle oude lampen in de school door 650 MASTER TL-D Eco-lampen. Wat was het resultaat? Vergeleken met de oude lampen zullen de MASTER TL-D Eco-lampen de school naar verwachting 10% in energieverbruik besparen, een percentage dat zich laat vertalen in honderden euro sper jaar. Dit geld kunnen we natuurlijk investeren in andere activiteiten voor de kinderen van onze school. Bovendien leren we de kinderen dat we door verantwoord met energie om te gaan ook bijdragen aan een beter milieu." Hans Verbraak, directeur van basisschool De Sponder Bespaar tot 10% www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 33

\\05. Kantoren Kantoor- en personeelskamers vormen een welkom rustpunt voor leerkrachten en schoolmedewerkers. Maar vaak hebben die onvoldoende natuurlijke lichttoetreding en dat kan leiden tot energieverspilling als de lampen blijven branden als dat eigenlijk niet nodig is. Onze aanwezigheids- en daglichtafhankelijke regelsystemen verzekeren dat u kunt overschakelen op maximale besparingen. Bespaar tot 70% Bespaar tot 70% Bespaar tot 55% \\01. SmartForm TBS460 + ActiLume Creëert comfortabele verlichting Ontworpen voor een grote reeks plafondtypes Fraaie vormgeving met uitstekende afwerking \\02. SmartForm TCS460 + ActiLume Energie-efficiënt, combinatie van zeer efficiënte optieken, VSA s, lampen en intelligente regelsystemen Realiseert een hoog niveau van visueel comfort \\03. Occuplus Bespaar tot 55% energie met aanwezigheids- en daglichtafhankelijke regeling Veelzijdig en betrouwbaar, werkt in combinatie met DALIarmaturen Gemakkelijke en snelle installatie 34 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Oude situatie 4x TBS330 1x MASTER TL-D 58 W/840 L1-optiek, conventioneel VSA Nieuwe situatie, voorbeeld 4x SmartForm TBS460 1x MASTER TL5 49 W/840 D8-optiek, HF-VSA ActiLume Oppervlakte (m 2 ) 19,44 19,44 Branduren (per jaar) 2.500 2.500 Verbruikte W/m 2 13,7 5,4 kwh/jaar 600 200 Energiebesparing 65% CO 2 -reductie (kg) over de levensduur (15 jaar) 3.000 Besparing op energiekosten over de levensduur (15 jaar) 600,00 Een typisch voorbeeld op basis van het meest gebruikelijke scenario (energieprijs 0,12 per kwh, 0,42 kg CO 2 /kwh) Bespaar tot 10% \\04. MASTER TL5 Eco \\05. ToBeTouched De meest energiezuinige oplossing, 10% energiebesparing Eenvoudig een kwestie van lampvervanging Gemakkelijk te gebruiken en te programmeren lichtinstellingen Stijlvolle vormgeving met een ring die bij nadering oplicht www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 35

\\06. Aula De aula van de school is een plaats waar leerlingen en leerkrachten samenkomen voor een grote diversiteit aan activiteiten. De juiste verlichting kan helpen om vanaf een fris begin van de dag bij de ochtendbijeenkomst de juiste sfeer te scheppen. Om er voor het middageten een frisse, pure en aantrekkelijke situatie te creëren. Om gedenkwaardige momenten en lichteffecten voor schoolspelen te creëren. In combinatie met aanwezigheidsdetectors om de verlichting uit te schakelen als de aula leeg is, zullen scholen ook veel energie kunnen besparen. Bespaar tot 50% Bespaar tot 55% \\01. LuxSpace \\02. OccuPlus Uiterst energiezuinige, duurzame oplossing LED-technologie voor constante lichtopbrengst Eenvoudig te installeren Lange levensduur (50.000 uur) Bespaar tot 55% energie met aanwezigheids- en daglichtafhankelijke regeling Veelzijdig en betrouwbaar, werkt in combinatie met DALIarmaturen Gemakkelijke en snelle installatie 36 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 37

\\07. Buiten Het parkeerterrein en het schoolplein vormen bij leerlingen, ouders en bezoekers de eerste indruk van uw school. Maak die daarom op donkere ochtenden en avonden veilig en gastvrij met helder wit LEDlicht. Groene oplossingen die de beste cijfers halen voor energierendement. Bespaar tot 70% Bespaar tot 70% \\01. Mini Iridium LED & Mini MileWide LED \\02. CitySpirit LED \\03. Koffer 2 LED & Residium LED LED-technologie voor uiterst energiezuinige verlichting Lagere onderhoudskosten en lange levensduur Toekomstbestendige oplossing door mogelijkheid LED-module te vervangen LED-technologie voor uiterst energiezuinige verlichting en uitstekende verlichtingsprestaties Integreert perfect in de stedelijke architectuur 6 modellen met dezelfde 'look & feel' Energiezuinige oplossing, opwaardeerbare LED-module Constante lichtopbrengst, zachte lichtwaarneming Optimale lichtverdeling met minimale lichtvervuiling 38 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Bespaar tot 35% \\04. UrbanScene \\05. Pacific Totaaloplossing voor het verlichten van buitenterreinen Schept een open en aantrekkelijk verlichte omgeving Energiebesparing met uiterst efficiënte lampen, VSA s en LED s Slagvast, stof- en waterdicht Geschikt voor tal van toepassingen zoals fietsenstallingen en parkeergarages Eenvoudig te installeren www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 39

\\ Referentieproject Klant Gemeente Eindhoven Project Multifunctioneel centrum Meerrijk, basisschool De Startbaan Locatie Meerhoven, Eindhoven, Nederland Lichtoplossing UrbanScene armaturen met MASTERColour CDM-T 35 W lampen Meer informatie www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 40 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

Basisschool De Startbaan, Eindhoven, Nederland Meerrijk is een multifunctioneel centrum dat deel uitmaakt van de wijk Meerhoven in Eindhoven. Het centrum huisvest basisschool De Startbaan, een kinderdagverblijf en naschoolse opvang voor kinderen, een consultatiebureau plus nog andere organisaties. Meerhoven staat bekend om de kwaliteit van zijn stadsbeeld en locatie. De verlichtingsinstallatie van Meerrijk en De Startbaan vormt een goed voorbeeld van hoe de juiste verlichtingsoplossing de stedelijke omgeving kan versterken. Hoe hebben ze dat gedaan? UrbanScene armaturen leveren een complete oplossing met hun masten van verschillende hoogten en afmetingen. Dit heeft het de ontwerper mogelijk gemaakt de verlichting in Meerrijk aan te passen aan de verschillende sferen die zich voordoen in de loop van de dag. Wat was het resultaat? UrbanScene heeft geholpen in het Meerrijk-centrum een samenhangende stedelijke omgeving te creëren die effectiever voldoet aan de verschillenden behoeften en eisen van de bewoners die het elke dag gebruiken. www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 41

Elke investering in het onderwijs van onze kinderen is een investering in onze toekomst. Verlichting kan u helpen een uitstekende leeromgeving te creëren waarin leerlingen zich kunnen ontwikkelen. Onze intelligente oplossingen zijn ontworpen om de overschakeling naar duurzame, energiebesparende verlichting zo eenvoudig mogelijk te maken. Geld besparen is dus kinderspel. Meer informatie vindt u op: www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be U kunt ons ook direct mailen via: Lichtmail@philips.com voor Nederland Lightingnews@philips.com voor België 42 www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be

www.lighting.philips.nl www.lighting.philips.be 43

Voor meer informatie: Philips Nederland B.V. Divisie Licht Postbus 90050 5600 PB Eindhoven E-mail: lichtmail@philips.com www.lighting.philips.nl Licht infoservice Tel. +31 (0) 40 27 87 500 Fax +31 (0) 40 27 86 795 E-mail: licht.infoservice@philips.com Documentatieservice Tel. +31 (0) 40 27 87 501 Fax +31 (0) 40 27 86 795 E-mail: licht.documentatie@philips.com Philips Belgium NV Divisie Lighting Verantwoordelijke uitgever: G. Verachtert Tweestationsstraat 80 B-1070 Brussel www.lighting.philips.be Lightinginfoservice Tel. +32 (0) 2 525 75 75 Fax +32 (0) 2 525 75 79 E-mail: lightinginfoservice@philips.com 2010 Koninklijke Philips Electronics N.V. Alle rechten voorbehouden. Vermenigvuldiging, geheel of gedeeltelijk, is verboden zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteursrechthouder. De informatie in dit document maakt geen deel uit van enige aanbieding of overeenkomst, wordt geacht nauwkeurig en betrouwbaar te zijn en kan gewijzigd worden zonder voorafgaande kennisgeving. De uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor enig gevolg van het gebruik ervan. De publicatie van deze informatie ontsluit noch bevat enige licentie die is onderworpen aan het octrooirecht of enig ander recht op industriële of intellectuele eigendom. Uitgiftedatum: juli 2010 /322263568239 Gedrukt in Nederland