Trabeculectomie De operatieve behandeling bij glaucoom Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo.
Inleiding De arts heeft met u besproken dat u een oogaandoening heeft die glaucoom heet. Deze oogaandoening blijkt bij u niet goed te behandelen met medicijnen en/of laserbehandeling. Daarom is, in overleg met u, gekozen voor een operatie. In deze folder leest u meer over deze operatie, in medische termen trabeculectomie genoemd. Over de aandoening glaucoom is een aparte folder verkrijgbaar. Trabeculectomie Bij een trabeculectomie wordt de oogdruk verlaagd, om daarmee de schade aan uw oogzenuw te beperken. Het doel is om uw huidige gezichtsveld en zicht te behouden. Het is helaas niet mogelijk om verbetering van uw zicht te bereiken. Kamerwater en oogdruk Het vocht in de oogbol, het zogenaamde kamerwater, speelt een belangrijke rol bij het in stand houden van de oogdruk. De aanmaak en afvoer van dit kamerwater moeten in evenwicht zijn. 1
Als het kamerwater niet goed wordt afgevoerd, kan de oogdruk te hoog worden, met glaucoom als gevolg. In de aanvullende informatie achterin deze folder leest u hoe de afvoer van kamerwater in het oog verloopt. De operatie Bij operatie wordt de afvoer van het kamerwater verbeterd. De arts maakt een kleine afvoergang voor het kamerwater onder het bovenooglid, op de grens van het oogwit en het regenboogvlies. Het kamerwater kan daardoor gemakkelijker afvloeien vanuit de oogbol. De druk in het oog kan daardoor dalen. Met de operatie wordt geprobeerd om de oogdruk zo te verlagen dat oogdrukverlagende medicijnen niet meer nodig zijn. Bij ongeveer 30% van de glaucoomoperaties blijven oogdruppels na de operatie toch noodzakelijk. Bij ongeveer 10 % van de patiënten is op den duur (soms na jaren) een hernieuwde operatie noodzakelijk, vanwege dichtgroeien van de afvoergang. De kans hierop is groter op jonge leeftijd en bij een donkere huidskleur. Ook als u eerder aan het oog bent geopereerd, is er een grotere kans dat de afvoergang weer dichtgroeit. 2
Voorbereiding U heeft van de oogarts op de polikliniek een recept voor oogdruppels meegekregen. U haalt deze oogdruppels een aantal dagen voor de operatie bij uw apotheek. Voor de operatie Voor deze behandeling wordt u een aantal uren opgenomen op de afdeling Dagbehandeling. U maakt bij Bureau Opname de afspraak voor de behandelingsdatum. Wij vragen u om op de dag vóór uw opname tussen 15.00-16.00 uur te bellen met de afdeling Dagbehandeling van locatie Zwijndrecht, tel. (078) 654 24 86. U hoort dan hoe laat u de volgende dag wordt verwacht. Als u op maandag wordt opgenomen, dan kunt u de vrijdag daarvoor bellen. Nuchter zijn niet nodig Voor de glaucoomoperatie die u ondergaat hoeft u niet nuchter te zijn. 3
Wat neemt u mee Als u medicijnen gebruikt, neemt u alleen die medicijnen mee, die u tijdens uw verblijf in het ziekenhuis moet innemen. U hoeft zich voor de operatie niet om te kleden. Wilt u wel een overhemd of blouse aantrekken? Sieraden en make-up U mag tijdens de operatie geen sieraden dragen. We raden u aan om uw sieraden en eventuele andere waardevolle zaken thuis te laten. Wij kunnen hier geen verantwoording voor dragen. Make-up, nagellak, kunstnagels en piercings moet u voor de operatie verwijderen. Houdt u er rekening mee dat u na de behandeling niet zelf een voertuig mag besturen. We raden u aan om een familielid of bekende te vragen om u naar huis te brengen. Zonnebril Het is mogelijk dat uw ogen na de operatie wat overgevoelig op licht reageren. We adviseren u daarom een zonnebril mee te nemen. 4
De opname Op het afgesproken tijdstip meldt u zich bij de receptie (hoofdingang) van locatie Zwijndrecht.. De receptioniste legt u uit hoe u naar de afdeling Dagbehandeling op de 1 e etage loopt. Op de afdeling ontvangt één van de verpleegkundigen u en brengt u naar uw kamer. Op de afdeling wordt een aantal voorbereidingen voor de operatie gedaan, zoals het druppelen van het oog dat geopereerd wordt. Zo nodig krijgt u nog een tabletje ter voorbereiding op de operatie. U krijgt een operatiejasje over uw kleding aan en na enige tijd wordt u in een rolstoel naar de operatieafdeling gebracht. Op de afdeling Dagbehandeling wordt gemengd verpleegd. Dit betekent dat mannen en vrouwen in dezelfde kamer liggen 5
De operatie Op de operatieafdeling neemt u plaats in een speciale stoel. In deze stoel wordt u ook geopereerd. De operatie vindt plaats onder plaatselijke verdoving. U krijgt een injectie vlak naast het oog. Deze injectie ervaren de meeste mensen als pijnloos. De behandeling duurt ongeveer 30 minuten. Na de operatie Na de operatie wordt u weer teruggebracht naar de afdeling Dagbehandeling. Hier wordt gecontroleerd hoe het met u gaat. Als alles goed gaat kunt u direct naar huis. Ook krijgt u voor vertrek uit het ziekenhuis een oogkapje mee om uw geopereerde oog te beschermen als u slaapt. Als u in de loop van de dag pijn krijgt, kunt u als pijnstiller Paracetamol gebruiken, volgens de instructies op de bijsluiter. Meestal kunt u de eerste tijd na de operatie slechter zien dan voor de operatie. Dit komt mede door de oogdruppels die u moet gebruiken na de operatie. 6
Controle Voordat u naar huis gaat, krijgt u een afspraak mee voor controle de volgende dag bij de oogarts op de polikliniek Oogheelkunde. Daarna blijft u voor uw reguliere glaucoomcontroles terugkomen bij uw oogarts. Uw oogarts spreekt met u af hoe vaak deze controles bij u nodig zijn. De eerste twee weken na de operatie De eerste twee weken na de operatie moet u zich houden aan de volgende leefregels: U mag niet wrijven in uw ogen. Het operatiewondje blijft nog enige tijd kwetsbaar. s Nachts en bij rusten overdag beschermt u het geopereerde oog met het meegekregen oogkapje. U kunt zich gewoon douchen en wassen, maar wees voorzichtig rondom uw ogen. U mag niet zwemmen. Wees voorzichtig met activiteiten die een drukverhoging kunnen geven, bijvoorbeeld zwaar tillen of kracht zetten. Als u lenzen draagt, is het beter om nu een bril te dragen om irritatie van uw oog te voorkomen. 7
Probeert u weg te blijven uit stoffige omgevingen en fiets niet bij winderig weer. Dit om te voorkomen dat er iets in uw oog komt. De oogarts bespreekt met u wanneer u weer een voertuig mag besturen. Ook bespreekt de oogarts met u wanneer u weer mag sporten. Als u plotseling of steeds waziger gaat zien, pijn krijgt of misselijk wordt, moet u direct bellen met de polikliniek Oogheelkunde, tel. (078) 654 12 33. Buiten kantoortijden belt u met de afdeling Spoedeisende hulp van locatie Dordwijk, tel. (078) 652 32 10. Tot slot Als u verhinderd bent, wilt u dit dan zo snel mogelijk laten weten. De opengevallen plaats kan dan voor een andere patiënt gebruikt worden. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan contact op met de polikliniek Oogheelkunde. 8
Ook voor het maken of verzetten van een afspraak bij de polikliniek Oogheelkunde, belt u voor alle locaties naar tel. (078) 654 12 33. Aanvullende informatie Oogdruk en kamerwater Binnen in het oog wordt vocht geproduceerd. Dit vocht heet kamerwater. Het kamerwater speelt een belangrijke rol bij het in stand houden van de bolvorm van het oog, en het op peil houden van de oogdruk. De hoogte van de oogdruk hangt af van het evenwicht tussen aanmaak en afvoer van het kamerwater. Te hoge oogdruk kan bijvoorbeeld ontstaan wanneer het kamerwater niet goed wordt afgevoerd. Afbeelding 2A. Doorsnede van het oog. 9
Afbeelding 2B. Detail doorsnede van het oog Het kamerwater bevindt zich in de oogkamers (zie afbeeldingen 2A en 2B). Het wordt aangemaakt in de achterste oogkamer. Het stroomt naar de voorste oogkamer en wordt daar afgevoerd via een afvoerkanaal. De toegang tot dit afvoerkanaal bevindt zich in de hoek tussen iris en hoornvlies, de zogenaamde kamerhoek. Het kamerwater (intern oogvocht) heeft niets te maken met het (uitwendige) traanvocht. 10
Storingen in de afvoer van het kamerwater: Bij sommige mensen wordt het kamerwater niet snel genoeg afgevoerd door het afvoerkanaal. Daardoor stijgt de oogdruk, met chronisch glaucoom tot gevolg. Bij andere mensen is er te weinig ruimte in de kamerhoek, de ruimte tussen iris en hoornvlies (zie afbeeldingen 2A en 2B). Dit heet een nauwe kamerhoek. Omdat in deze kamerhoek zich ook de toegang tot het afvoerkanaal bevindt, wordt de afvoer van het kamerwater vertraagd. Daardoor stijgt de oogdruk, met als gevolg chronisch glaucoom. Bij een nauwe kamerhoek en daardoor een vertraagde afvoer van het kamerwater, kan het oogvocht zich ophopen in de achterste oogkamer achter de iris. De iris wordt daardoor naar voren gedrukt. Daardoor wordt de kamerhoek dichtgedrukt, en het afvoerkanaal volledig afgesloten. Dan ontstaat een sterke acute drukstijging in het oog: acuut glaucoom. 11
12
Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2016 pavo 0546