Kleinschalig wonen binnen Zorgwaard Visie en uitgangspunten voor cliënten en familie V2_2013
Inleiding Zorgwaard is in 2006 gestart met de eerste kleinschalig woning Dorpzigt in Zuid-Beijerland. Daarna kwamen er al snel op meerdere locaties kleinschalige woningen voor bewoners met een psychogeriatrische indicatie bij. Sommige alleen, anderen met meerdere woningen op één locatie. Momenteel zijn er van Zorgwaard, verdeeld over de Hoeksche Waard, op 8 locaties kleinschalige woningen, te weten: De Kaai en de Heul in Immanuël te s Gravendeel, elk voor 8 cliënten per woning. Het Ouwe Land, Bonaventura, Over de Keene, en Land van Esschen in de Hoge Weide te Strijen, ook elk voor 8 cliënten per woning. t Huys te Hoecke te Puttershoek, een apart gebouw met op de begane grond 5 woningen en op de eerste etage 4 woningen, per woning kunnen 6 cliënten wonen. In Hofwijk, Mijnsheerenland staan 2 geschakelde woningen voor elk 7 cliënten; Moerkerken en Landzigt. Op Klaaswaal staat een woning voor 7 cliënten: Bliekenhof en ook in Heinenoord is een woning voor 7 cliënten; de Korenschoof. In Nieuw-Beijerland staat een woning voor 7 cliënten, deze woning is specifiek voor cliënten met een reformatorische achtergrond. Gravin Sophie in Oud-Beijerland, 7 woningen voor elk 6 cliënten. In deze folder wordt in grote lijnen de visie en uitgangspunten van het woon- en zorgaanbod van Zorgwaard inzake kleinschalig wonen geschetst. Ook kunt u achtergrondinformatie over kleinschalig wonen lezen. Zijn er verder nog vragen dan kunt u altijd terecht bij onze medewerkers.
Kleinschalig wonen Als gevolg van de dubbele vergrijzing groeit de komende jaren het aantal mensen met dementie en daarmee ook de behoefte aan zorg. Binnen deze zorg neemt het kleinschalig wonen langzamerhand een steeds grotere plaats in. Hiervan is sprake wanneer zorg geboden wordt aan mensen met dementie in een huiselijke en herkenbare omgeving. De bewoners vormen met elkaar een gewoon huishouden en kunnen zelf hun dagelijks leven inrichten. De medewerkers zijn onderdeel van het huishouden en sluiten, in de ondersteuning en zorg die zij verlenen, zo veel mogelijk aan bij de leefstijl en de voorkeuren van de bewoners. In kleinschalig groepswonen staat het gewone wonen in wijk of dorp voorop. Cliënten die intensieve zorg nodig hebben zijn in de eerste plaats bewoner van hun eigen privé- of groepswoning. De zorg is wel aanwezig maar voegt zich naar het wonen van de bewoner. Dit sluit in de meeste gevallen aan bij de wens van de bewoner. Voor mensen met dementie is dit uitgewerkt in de visie dat zorg en wonen voor de bewoners in de praktijk zoveel mogelijk het dagelijks leven in een normale thuissituatie benadert. De groepswoning is het huis van de bewoners en zij vormen als het ware een gezin, waarin zich ook de dagelijkse taken afspelen die in het huishouden gebeuren. Er is een huiskamer, er wordt gekookt en gemeenschappelijk gegeten. Daarnaast hebben de bewoners een eigen kamer om zich terug te trekken. Een kamer ingerichte met de eigen spulletjes en volgens de eigen smaak. Uit onderzoek komt naar voren dat kleinschalig wonen door mensen met dementie, familie en medewerkers aanzienlijk hoger wordt gewaardeerd dan het wonen en leven in de traditionele grootschalige verzorgings- en verpleeghuizen. Er wordt beter tegemoet gekomen aan hun behoeften op het gebied van wonen en levensinvulling en het sluit beter aan bij de belevingswereld van dementerenden. De behoefte aan veiligheid en geborgenheid wordt bereikt door middel van huiselijkheid, herkenbaarheid, de nabijheid van de woongroepbegeleider en betrokkenheid van de partner en familie. De bewoners worden meer betrokken bij het dagelijkse leven. Er is een grotere keuzevrijheid voor de bewoners, het is hun huis, ze kunnen gaan en staan waar ze willen. De band met de bewoners is intenser geworden, er ontstaat een gezinsgevoel. Ook is er een beter contact met de familie van de bewoner. Er is meer privacy voor de bewoners
en de woonomgeving wordt als veiliger en vertrouwder ervaren. Er is meer tijd en aandacht voor de individuele bewoner. En er zijn aanwijzingen dat kleinschalig wonen resulteert in een afname van het gebruik van rustgevende medicatie en incontinentiemateriaal. Ook zijn positieve effecten op het ziekteverzuim en arbeidstevredenheid van medewerkers waargenomen. Visie en uitgangspunten Zorgwaard hanteert de volgende visie: Zorg en wonen voor cliënten benadert zoveel mogelijk het dagelijkse leven in een normale thuissituatie. De bewoner (waar nodig ondersteund door zijn vertegenwoordiger) heeft hierbij de regie over de inrichting van zijn dagelijkse leven. Uitgangspunt hierbij is dat de cliënt de mogelijkheid geboden moet worden om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Als dit niet meer mogelijk is, dan is verblijf in een verzorgings- of verpleeghuis noodzakelijk. Zorgwaard wil er naar streven een verblijf te bieden zo dicht mogelijk bij de eigen woonomgeving. Voor de cliënt met een psychogeriatrische indicatie is kleinschalig wonen in de eigen woonkern het beste alternatief voor thuis. De protestants-christelijke levensopvatting van Zorgwaard loopt daar als een rode draad doorheen. De zorg en dienstverlening zijn gebaseerd op een diep besef van medemenselijkheid en gelijkwaardigheid. Zorgwaard hanteert voor kleinschalig wonen de volgende uitgangspunten: Er is sprake van kleinschalig wonen als: er een visie aan ten grondslag ligt die uitgaat van de behoefte van mensen met dementie; er gewerkt wordt met een vast team van medewerkers, waardoor medewerkers en bewoners elkaar goed kennen; het huishouden zelfstandig wordt gevoerd; de bewoner kan opstaan, naar het toilet gaan en naar bed gaan wanneer hij/zij dit zelf wil; de bewoner zelf (m.u.v. het bed en de linnenkast) de inrichting van de slaapkamer bepaalt. En er is, in overleg, de mogelijkheid tot inbreng van persoonlijke spullen in de huiskamer;
de bewoners, familie en het team samen de dagelijkse gang van zaken bepalen; het personeel niet in uniform loopt; het team in staat is om een huiselijke sfeer te creëren; de bewoner kan er blijven wonen tot aan het overlijden. Woon- en zorgaanbod Bij het woon- en zorgaanbod in al onze locaties gaan we zoveel mogelijk uit van de vraag die de als bewoner heeft. Het uitgangspunt is dat de bewoner zelf (ondersteund door de familie/naasten) de regie heeft over het eigen leven. Het is, als dit voor de bewoner een gewenste situatie is, uitdrukkelijk de bedoeling de familie/relaties te betrekken bij het wonen en de zorg. Het woon- zorgaanbod wordt vastgelegd in de zorgleveringsovereenkomst die in overleg met de bewoner en de familie wordt opgesteld. Groepsleiding, medewerkers en (para)medische dienst. In de groepswoningen wordt, per groepswoning, gewerkt met een vast team van medewerkers en vrijwilligers. Ook hierbij staat het uitgangspunt van de huiselijke situatie centraal. De medewerkers en vrijwilligers zijn geselecteerd op kennis en vaardigheden m.b.t. kleinschalig wonen en uitdrukkelijke motivatie om met deze doelgroep in deze specifieke woonzorgvorm te werken. Beide teams staat onder leiding van een teamleidinggevende. Er is gedurende 24 uur beschikbaarheid over een verzorgende functionerend op minimaal niveau 3 met aanvullende kennis en vaardigheden op het gebied van kleinschalig wonen. Tijdens de dag en avond is dit per groepswoning. 's Nachts wordt er tussen de verschillende woningen en de verzorgingshuiswoningen samengewerkt. Indien mogelijk wordt samenwerking gezocht met andere zorgorganisaties. Op Zuid-Beijerland wordt bijvoorbeeld samengewerkt met de Hospice. Iedere bewoner krijgt een EVV er als contactpersoon toegewezen. Ook de behandeling door artsen en bv. fysiotherapie of logopedie wordt waar nodig geleverd. Ook hierbij wordt per locatie/woning gewerkt met een vast team van hulpverleners, dat betekent dat de bewoner zoveel mogelijk dezelfde arts of fysiotherapeut krijgt als deze nodig is. Voor bewoners van een groepswoning vervalt wettelijk gezien de functie van de huisarts. Deze functie wordt overgenomen door de specialist ouderengeneeskunde.
De bewoner, de groepsleiding en de behandelaar bepalen gezamenlijk het tijdstip van de dag wanneer de behandeling/zorg wordt geleverd. Er wordt gewerkt volgens de eisen van wet- en regelgeving, o.a. Arbowet, kwaliteitswet, wet BOPZ, wet BIG. De groepsleiding is geschoold op het gebied van bedrijfshulpverlening. Dagelijkse gang van zaken Op de groepswoningen proberen we in zo n huiselijke mogelijke sfeer te wonen en te werken, we voeren een zelfstandig huishouden en bepalen gezamenlijk met de bewoners de dagelijkse gang van zaken. Zorgwaard heeft hiervoor een aantal uitgangspunten opgesteld, wat dit in de praktijk betekent leggen we hier verder uit: Bij inzorgname wordt gevraagd naar de religieuze levensopvatting van de bewoner en de daarbij behorende gewoontes, o.a. kerkbezoek. De bewoner wordt in de gelegenheid gesteld deze gewoontes uit te voeren. Hierover worden bij inzorgname afspraken gemaakt (o.a. over de rol van de familie hierbij) en deze afspraken worden regelmatig besproken. De bewoner kan de eigen kamer naar eigen wens inrichten. De zit-slaapkamer is volledig gestoffeerd. In verband met de werkomstandigheden van de medewerkers worden bed en linnenkast door de organisatie verstrekt. De overige inrichting van de zit-slaapkamer mag door de bewoner en de familie zelf worden uitgevoerd. Wel moet voor zodanige verlichting worden gezorgd dat de bewoner, indien nodig, goed geholpen kan worden. De bewoner kan zelf bepalen wanneer hij/zij uit en naar bed wil, wanneer hij/zij zich wil (laten) wassen en naar het toilet wil gaan. Ook staat de eigen wens centraal bij kledingkeuze en uiterlijke verzorging. Met de familie worden afspraken gemaakt over ondersteuning hierbij. Wanneer de bewoner in de groepswoning komt wonen worden afspraken gemaakt over specifieke wensen hierbij. Deze worden regelmatig besproken en zijn naar eigen wens (dagelijks) bij te stellen. De bewoner (of familie) is zelf verantwoordelijk voor de kleding. Er is gelegenheid om, tegen betaling, de was te laten doen. Er wordt op de woning gewassen. Zoals overal waar mensen samenwonen, moeten ook in de groepswoning afspraken worden gemaakt over huisdieren. Als op de eigen kamer een huisdier wordt gehouden en dit huisdier geen overlast bezorgd aan de andere bewoners zal dit geen probleem
zijn. Bij huisdieren die rondlopen (kat en hond) zal overleg met de woongroep noodzakelijk zijn. De verantwoordelijkheid en kosten voor de dierenarts, het verzorgen en voeden zijn voor de bewoner zelf. Omdat er een gezamenlijke huishouding wordt gevoerd zijn er dagelijks terugkerende huishoudelijke activiteiten die men thuis ook gewend was te doen, hieraan kan de bewoner deelnemen. Uiteraard zijn er ook andere activiteiten mogelijk. Er zijn (luister)boeken en spelletjes, er is een krant, een radio, televisie en dvd/videospeler. Maar ook creatieve bezigheden behoren tot de mogelijkheden. Uiteraard kan de familie hierbij betrokken worden. De woongroep en het team zijn zelf verantwoordelijk voor het eigen huishouden. In onderling overleg worden afspraken over de dagindeling hierbij gemaakt. Er wordt gezamenlijk bepaald wat er wordt gegeten en gezamenlijk gekookt. Ook worden de overige huishoudelijke taken door de groep zelf uitgevoerd, de medewerkers, waar mogelijk geholpen door de bewoners. Ook de boodschappen worden, indien mogelijk, samen met de bewoners gedaan. De was wordt in de groepswoningen gedaan. Dit geldt ook voor de bewonerswas. Hiervoor wordt een vergoeding gevraagd. De familie kan uiteraard de was ook zelf, thuis, doen. De groep is zelf verantwoordelijk voor de maaltijden, koffie, thee en overige dranken. Er is gelegenheid tot het gebruiken van alcoholische drank, deze dient de bewoner wel zelf te (laten) kopen. Het personeel werkt niet in uniform. Dit om de huiselijkheid te bevorderen, bij werkzaamheden waarbij hygiëne voorop staat, kan gebruik worden gemaakt van een wegwerpschort. Er wordt zoveel mogelijk naar gestreefd s morgens samen te ontbijten (kan ook in ochtendjas), ook gezamenlijk koffiedrinken, maaltijd gebruiken is een uitgangspunt. De medewerker eet mee.
De rol van de familie/bezoekers De groepswoningen kennen geen bezoektijden of bezoekregels; iedereen is de hele dag en avond van harte welkom. De beste tijd om langs te komen wordt door de (situatie van) de bewoner bepaald. Indien gewenst zal de groepsleiding hierover een advies kunnen geven. Tijdens bezoek kan de bewoner gebruik maken van de eigen zit-slaapkamer. Uiteraard is het bezoek ook welkom in de huiskamer, uiteraard dient rekening gehouden te worden met de andere bewoners. Indien het voor de bewoner wenselijk is kan ook een familielid/relatie, tegen betaling, mee-eten. Familie kan zelf koffie en/of thee zetten. Zorgwaard heeft als uitgangspunt dat professionele zorg aanvullend is op mantelzorger. Over de inbreng van de mantelzorger zal bij inzorgname afspraken worden gemaakt. We gaan ervan uit dat de mantelzorger de bewoner het beste kent en ook een aandeel levert in de activiteiten met en voor de bewoner.. Woongroepsamenstelling De woongroep bestaat, afhankelijk van de locatie uit 6 tot 8 bewoners met een indicatie die kleinschalig wonen mogelijk maakt. De samenstelling van de woongroep wordt bepaald door de voorkeur van de bewoner (huidige woonplaats) en de mogelijkheid die een bepaalde woongroep biedt; is er een plaats vrij in de woning die de bewoner en/of diens familie kiest. Specifieke informatie Alle woningen zijn anders, er wonen immers andere mensen. Dat betekent dat er op iedere locatie specifieke afspraken zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan welzijnsactiviteiten, mogelijkheden voor boodschappen doen en contacten met de buurt. U wordt hierover bij inzorgname geïnformeerd. Elke locatie heeft hierover een eigen informatiefolder. Klachtenprocedure Zorgwaard hanteert een klachtenregeling conform de wet Klachtenrecht en wet BOPZ. Deze klachtenregeling zit in de cliënteninformatiemap die bij inzorgname wordt uitgereikt. We streven ernaar om zo klantgericht mogelijk te werken en rekening te houden met ieders wensen en behoeften. Toch kunnen er fouten worden gemaakt waarover men een klacht wil indienen. Dat is een goed recht. De klacht kan worden ingediend bij de klachtencommissie van Zorgwaard.
Adresgegevens en bereikbaarheid Elke bewoner van de groepswoning heeft een eigen adres. Uiteraard is een eigen telefoonnummer aan te vragen. De medewerkers van de groepswoning zijn dagelijks (telefonisch) bereikbaar. Deze gegevens ontvangt de bewoner en diens familie bij inzorgname.