TEELTBEGELEIDING WK 5 (3 februari 2017) LINURON Door Linuron met 500 liter water te spuiten verbetert de contactwerking: je hebt dan een relatief hoog geconcentreerd mengsel. En dat werkt voor contactwerking beter. Men kan daar 0,5 liter minerale olie aan toevoegen, met name op zonnige dagen zal daardoor de contactwerking nog feller worden. Kijk echter wel goed uit of de gewassen echt nog wel in rust zijn: door de olie loopt het middel ook makkelijker wijkende knoppen in en neemt de schadekans op het siergewas toe: ook daarop werkt de Linuron dan feller in. Dus op korte termijn doen en alleen als de planten echt nog stil staan. Als het over pioenen gaat: daar kunnen we Linuron inzetten op de stengels met nog niet uitgevouwen blad, maar hierop geen olie gebruiken want dan nemen de kruidachtige stengels ook meer Linuron op en is er meer kans op schade. Let op: Controleer uw gewas goed alvorens te spuiten! Sommige mensen regenen even na, in dat geval zou men mogelijk wat minder op de rust-toestand kunnen letten is ons verteld, kijk echter uit, schade is ook met dit middel gewoon mogelijk bij onjuist gebruik. Wijzelf gebruiken het ook wel, maar alleen op de gewassen en toestand waarin we ervaring hebben. Let ook op de toelatingen!!!! SCHADUWHAL TBV SKIMMIA Mocht u met plannen lopen om een schaduwhal te bouwen voor bijvoorbeeld de teelt van Skimmia, houdt dan goed rekening met de mogelijkheid dat er in de winter wel eens een (zwaar) pak sneeuw kan vallen. De constructie moet dus zo zijn dat of het dak rond loopt (de zogenaamde bogentunnels) of het dak (als het plat is) in een oogwenk geopend kan worden. Wijzelf hebben verleden jaar een hal gebouwd op ons containerveld die eenvoudig open gerold kan worden. Een sneeuwbui valt namelijk altijd precies op een moment dat u niet op het perceel aanwezig bent Onze voorkeur gaat uit naar het bouwen van de hal voor het planten!!! De ervaring leert ons dat tijdens het bouwen er nogal veel gesleept moeten worden met materialen en gereedschappen en dat dat de structuur van het perceel meestal niet ten goede komt, terwijl juist Skimmia zeer gevoelig is voor structuurbederf. Tevens is het beter voor de plant als hij meteen in de schaduw komt te staan: De planten worden altijd door ons in de schaduw opgekweekt en kunnen dus bij een scherp voorjaarszonnetje schade oplopen. Dus eerst bouwen en het schaduwnet erover, dan de benodigde grondbewerking(en) uitvoeren en daarna planten!!! Plant altijd op bedden. U kunt er eventueel nog voor kiezen op de bedden iets verhoogd aan te leggen, dit zorgt voor een betere ontwatering. Wij adviseren om per bed 4 rijen te planten. Deze rijen staan 40 cm uit elkaar en dat betekent dus dat het bed 1,20 m breed wordt. Het loop- c.q. oogstpad moet minimaal 60 cm breed zijn, omdat de plant aan beide kanten van het padje nog zo n 20 cm naar binnen groeien. Loop altijd over het padje en stap nooit meer tussen de planten. U kunt er voor kiezen om het padje af te dekken met bv. boomschors, bedenk wel dat de schors tijdens het verteren een hoop stikstof uit de grond trekt en dat het weer stikstof gaat leveren als het grotendeels verteerd is. Op de juiste bemestingsstrategie komen we in de loop van het voorjaar terug. 1
IJZERCHELATEN EN PH Bij een hoge ph en een gewenste ijzergift moet rekening worden gehouden met het feit, dat ijzerchelaten op een basis van DTPA hun stabiliteit al verliezen bij een ph van 6,5 à 7. De chelaatvormer (DTPA) laat dan het ijzer los, waarna de voedingsstof neerslaat en niet meer beschikbaar komt voor het gewas. Bij een lage ph is de keuze voor ijzer op basis van DTPA ok, u bent goedkoper uit. Bij een hoge ph moet gekozen worden voor zg. rood ijzer op basis van chelaatvormer EDDHA. Laat u door uw leverancier of voorlichter goed voorlichten. KERB (zie ook historie) Optimale temperaturen voor het gebruik van Kerb zijn temperaturen tussen 5 en 12 graden bij licht vochtig weer. De werking is tegen de volgende onkruiden (bestaand onkruid wordt niet bestreden): duist, ereprijssoorten, hanepoot, kleefkruid, muur, perzikkruid, straatgras, varkensgras, zwaluwtong, windhalm, zwarte nachtschade, meldesoorten, hoenderbeet, herderstasje, hennepnetel, graanopslag, ganzevoetsoorten, dovenetel en kleine brandnetel. Kerb werkt niet tegen kruiskruid en kleine veldkers. Het middel werkt langdurig. Het kan worden gemengd met Butisan S, waardoor kruiskruid en veldkers ook bestreden worden. In die gevallen moet u wel de gebruiksaanwijzing van Butisan volgen: Vochtige grond en een droge dag na het spuiten. Voor Kerb is een nevelige vochtige dag het beste, ook wat regen is geen probleem: Het middel spoelt niet makkelijk in, vandaar ook de langdurige werking. Butisan spoelt wel makkelijk in, vooral direct na een bespuiting! Kerb kan volvelds over het gewas gespoten worden als de planten in rust zijn (zie het staatje voor de gewasgevoeligheid). Kerb kan ook worden gecombineerd met Basta of Finale: Er moet dan uiteraard onderdoor gespoten worden met een kap. Hiervoor is droog zonnig weer het beste en het moet 4-6 uur droog blijven na de bespuiting. Spuiten met Chloor IPC kan gezien de afgelopen koudeperiode ook nog wel, let daarbij altijd op dat het gewas totaal in rust moet zijn. Vooral Hypericum en Hydrangea macrophyla zijn gewassen die snel op hogere temperaturen reageren en gaan werken. ORGANISCHE STOFGEHALTE Op zandgronden met een laag organische stofgehalte is het van belang om dit minimaal op peil te houden, dit is makkelijker gezegd dan gedaan omdat snijheesters vaak voor langere tijd hetzelfde perceel staan. Zorg er dus voor dat u bij aanplant van een nieuw perceel voldoende organische stof aanvoert (groencompost) of een bemesting uitvoert met een vaste mest waar veel droge stof inzit (bijv. stalmest). Op bestaande percelen wordt soms compost als een laagje aangebracht op de bovenlaag, dit werkt goed tegen onkruid (goede compost is 100% onkruidvrij) en dit wordt vanzelf wel (langzaam) vermengd met de ondergrond door het bodemleven. Percelen met een organische stofgehalte onder de 3% hebben het probleem dat er veel uitspoeling is en bodemherbiciden slecht werken of uitspoelen naar de wortel. Streef ernaar om op de 3% te blijven: als u niets doet wordt dit gehalte jaarlijks lager. 2
LUIS IN DE KAS Bij hogere temperaturen kan in kasteelten (en tunnels) spoedig het eerste bezoek van luizen worden verwacht. Het is nu koud nog te vroeg, maar in stookkassen zeker al wel mogelijk is. Vooral Helleborus en hortensia worden door hun vroege groei meestal niet vergeten door deze lastpostjes. Teppeki werkt zeer goed, Calypso of Gazelle kan ook. VIBURNUM TREK (herhaling) Bij het forceren van de sneeuwballen moet men behalve op luis ook alert zijn op spint en trips. De schade van spint is een ieder wel bekend, die van trips is echter minder bekend. Schade van trips in sneeuwballen uit zich door bruine vlekken in de bloemen. Op deze vlekken vormt zich dan ook nog soms botrytis. De trips doet altijd schade aan de jongste toppen van de planten, ze nestelt zich in de knoppen, als deze uitlopen is de schade reeds aanwezig. Voorkom trips door een goede hygiëne: Land vol met onkruid is vragen om trips, tevens kunnen (elzen)hagen een bron van besmetting zijn. Weet u of vermoedt u dat trips aanwezig is, spuit dan zodra de knoppen maar enigszins schuiven om de schade te beperken. (Calypso en de meeste sterkere luizenmiddelen). MANGAAN EN IJZER (Herhaling) De gebreksverschijnselen van bovengenoemde sporenelementen komen het meest voor op gronden met een hogere ph. De verschijnselen zijn als volgt waar te nemen in het gewas: de jonge bladeren kleuren tussen de nerven geel, bij mangaangebrek blijft er een randje naast de nerven groen. Het verschil is vrij moeilijk te zien, maar na een (vloeibare) mangaanbemesting ziet men binnen een week verschil. Let wel: bij een mangaanoverschot kunnen de verschijnselen exact hetzelfde zijn. IJzergebrek kan het beste worden opgelost door 450-900 gr. IJzerchelaat 7% DTPA te strooien, meestal wordt Librel FeDP 7% gestrooid. Is uw ph echter boven de 6,5, strooi dan 500-1000 gr ijzerchelaat 6 % EDDHA, meestal wordt dan gekozen voor voor Librel Fe 80. Strooi ruim voor de groeiperiode, omstreeks eind februari. IJzer kan ook zeer goed vloeibaar worden toegediend. Spuit of giet dan 1 liter Fertichel per are. Het gewas moet altijd worden nageregend voor een goede werking en om verbranding te voorkomen. Mangaangebrek: spuit in het voorjaar, in de avond (ook weer vanwege kans op verbranding) 200 gram mangaansulfaat per 100 liter water. Op percelen met veel mangaanproblemen kunt u het beste een aantal keer per jaar spuiten. De problemen komen het meeste voor op gronden met een hogere ph, waar dan ook nog min of meer zuurminnende gewassen worden geteeld. Voorbeelden hiervan zijn: Skimmia, Leucothae, Cephalanthus, Ilex. Aronia, Cytisus, Myrica en Quercus. Ook Photinia past niet op gronden met een zeer hoge ph. Als de ph echt te hoog is, dan zijn de problemen niet te verhelpen met de bovenstaande methoden. De plant groeit dan eenvoudigweg niet op die grond. Ook de structuur van de grond of wortelproblemen van de plant kunnen invloed hebben op de beschikbaarheid van spoorelementen voor de plant. Uiteraard geldt dat bij een slechte structuur van de grond de elementen minder makkelijk op te nemen zijn voor de plant dan bij een goede structuur. Ditzelfde geldt voor de kwaliteit van het wortelgestel, bij slechte wortels of bij een (te) klein wortelgestel is het voor de plant moeilijker om alle voedingselementen op te nemen uit de grond. Bij een te lage ph kunnen ook bij de opname van diverse stoffen problemen ontstaan. 3
BALANS (UPDATE) Indien voeding en grond goed in balans zijn zal uw plant sterker zijn en meer weerstand hebben tegen plagen en ziekten: Hypericum op een te natte plaats zal het eerste in de roest lopen en een sneeuwbes die te droog staat zal eerder spint krijgen. Ook een slecht of onevenwichtig gevoede plant is minder sterk en dus vatbaarder. Feitelijk deed men het eigenlijk vroeger beter: Minder bespuitingen en geen kunstmest, maar organische mest. De economische dwang van productie en tijd heeft ons eigenlijk de verkeerde kant uitgedrongen en daar doen we allemaal min of meer aan mee. Gelukkig worden dankzij de veredeling veel planten meer resistent tegen plagen en ziekten. Ook worden de middelen vaak minder schadelijk: een bespuiting is feitelijk behalve een aanslag op de plaag of ziekte, ook een aanslag op de plant, net als medicijnen dit eigenlijk ook voor mensen zijn. Grondverbeteraars in de vorm van biologische schimmels vinden steeds meer hun weg en diverse van deze middelen hebben hun nut bewezen. We staan eigenlijk aan de basis van een nieuw tijdperk, de grote fabrikanten (als bijv. Bayer) zien ook in dat de natuurlijke bestrijdingen en plantweerstand de toekomst hebben, ze investeren hier in het groot in, niet alleen door eigen onderzoek, maar ook door het kopen of deelnemen van/in bedrijven die daarin gespecialiseerd zijn. De balans in de grond wordt terecht als steeds belangrijker ervaren!!! Japanse trips in hortensia Het verdient aanbeveling deze nieuwe vorm van trips die nu (helaas) vrij algemeen in Nederland voorkomt afdoende te bestrijden: Van diverse verschillende voorlichters komen wel wat verschillende geluiden, het moet echter goed te doen zijn daar de eenvoudige telers in het buitenland (zonder voorlichting) en de telers in Nederland die spint met middelen als Vertimec bestrijden (dus de telers die eerder de spuit pakken en minder de biologie gebruiken) totaal geen problemen hadden. De volgende middelen zouden moeten werken: Mesurol mengen met Calypso, Gazelle of Actara. Vertimec, Decis, Conserve (onder glas), Winner. Nocturne heeft alleen toelating in rozen nog. Diverse middelen moeten overgedoseerd worden voor een goede werking. Daar de meer eenvoudige telers vaak geen problemen hadden en tegen spint sowieso meestal Vertimec gebruiken wordt door ons aangeraden dit in de eerste twee bespuitingen te gebruiken, wel zwaar doseren... Raadpleeg uw voorlichter en/of bel ons 4
CHLOOR IPC: Bespuiting herhalen Diverse kwekers hebben reeds in november of begin december een Chloor-IPC bespuiting uitgevoerd. De adviesdosering is 2 l/ha en indien nodig mag de bespuiting herhaald worden. Wanneer er dus een vroege bespuiting met 2 l/ha uitgevoerd is, mag de bespuiting herhaald worden voor een optimale duurwerking. Als u reeds 4 liter per ha heeft gespoten dus niet! Zeker met het oog op beperkter wordende mogelijkheden later in het jaar is een herhalingsbespuiting het overwegen waard. Ook kleine, net boven de grond staande onkruiden worden bestreden. Toepassen op vochtige grond, bij donker weer en hoge luchtvochtigheid geeft een betere effectiviteit. Chloor IPC kan nu worden gemengd met Kerb. Voor Chloor IPC moet het gewas in rust zijn, dus niet alle gewassen komen nog in aanmerking!!! Voor Kerb mag lichte groei aanwezig zijn, dit is nu de goede tijd, wat later of eerder kan/kon ook. STIKSTOFMESTSTOFFEN Meststoffen met nitraat (bijvoorbeeld kalksalpeter) werken snel, worden makkelijk en snel door de plant opgenomen, maar spoelen ook snel uit. Meststoffen met een deel ammonium (bijvoorbeeld kalkammonsalpeter) werken langzamer en spoelen minder snel uit. Ammonium wordt in de grond omgezet in nitraat, dat wordt opgenomen door de plant. Meststoffen met nitrificatieremmers (bijvoorbeeld Entec) werken ook langzaam en daardoor ontstaat minder uitspoeling. De remmer laat de omzetting van ammonium naar nitraat langzamer verlopen. Organische meststoffen (als DMC, Farmershouse en Culterra) bevatten stikstof die langzaam vrij komt. Eén keer strooien is meestal voldoende. Gecoate meststoffen voor de vollegrond (als Agriblen en Multigrow) geven hun voeding geleidelijk af, wat vooral voordelig is op uitspoelinggevoelige zandgrond. De grond moet voldoende vochtig zijn voor een goede werking. Wijzelf gebruiken met succes Agriblen in onze Skimmia s. Het kan raadzaam zijn een stikstofmonster of een stikstofbijmest-monster aan te vragen. Sommige gronden met een redelijke hoeveelheid organische stof of een verterende grasmat produceren zelf stikstof, een stikstofmonster kan vanaf ca. half april genomen worden. Een stikstofbijmestmonster kan vanaf half mei worden genomen. Hieruit kunt u opmaken of u nog moet bijmesten. Verwar het geheel niet met stikstofleverend vermogen, dit wordt op eerdere monsters vermeld. Dit geeft echter slechts een indicatie van hetgeen uw grond zou kunnen leveren. Temperatuur, de toestand van uw organische stof en neerslag kunnen dit vermogen echter sterk beïnvloeden. U kunt met meststoffen schuiven indien u 2-jarige teelten hebt als Callicarpa, Ilex verticillata, Viburnum op. Compactum, Malus, etc. Tevens zijn er gewassen zoals de rozen uit de Fantasy serie en Salix Silverglow waar minder of geen bemesting nodig is. Ook kunt u aan de hand van uw grond en gewas de stikstofmestgift verdelen, waardoor minder uitspoeling ontstaat. U krijgt weer uitgebreid advies over de stikstofgift als de tijd daar is: Elk gewas heeft zijn eigen behoefte en tijd van geven, mede aan de hand van waar het hoogtepunt van de groei ligt of moet liggen. Volgens de nieuwe wetgeving over de mestgiften mag u alleen de gebruiksruimte meerekenen, dus niet de teeltvrije zones etc. Het is nu nog veel te vroeg voor het geven van stikstof!!!! 5
STIKSTOFLEVEREND VERMOGEN (NLV) Het stikstofleverend vermogen geeft een inschatting van de hoeveelheid stikstof, die tijdens de groei vrijkomt door afbraak van organische stof. Deze stikstof wordt dus zonder bemesting uit de bodem geleverd. Voor een goede bepaling van de stikstof die u in het voorjaar moet geven moet echter een stikstofmonster worden genomen. Behalve van de organische stof is het NLV ook afhankelijk van de verhouding tussen koolstof en stikstof (C/N ratio) in de organische stof. Een lage C/N ratio verhoogt het stikstofleverend vermogen. Dierlijke mest heeft een lage C/N ratio en levert dus veel stikstof. Het bodemleven en de temperatuur spelen ook een rol in het NLV. Als het koud is, is er weinig bodemleven en komt er ook minder stikstof vrij. Daarnaast speelt ook de grondsoort een rol, dit heeft deels te maken met de ouderdom van de organische stof. Oude organische stof levert minder stikstof dan jongere organische stof. Op dalgronden ligt het organische stofgehalte 4 x hoger dan op duingronden, toch wordt er maar 2,5 x zoveel stikstof geleverd. Dit komt omdat de organische stof in dalgronden relatief oud is. Veen heeft het grootste stikstofleverend vermogen: 228 kg. per ha per jaar. Dalgrond: 155 kg, rivierklei 149 kg, zeeklei 112 kg, zand 96 kg, löss 86 kg en duinzand 63 kg. Nogmaals: dit vermogen betekent niet dat u dit van uw stikstof-mestgift af mag trekken, voor een juiste bepaling van uw gift is de beschikbare hoeveelheid in april bepalend. Dit kunt u pas meten als de grond voldoende is opgewarmd. Andere grondmonsters dan die van stikstof kunnen gewoon in de winter genomen worden, deze meststoffen kunnen ook in januari/februari gegeven worden, mits de juiste keuzes worden gemaakt. Houd altijd bij de bemesting ook rekening met uw Ph. Bij een lage Ph is bekalken eenvoudig, maar een hoge Ph naar beneden krijgen in de vollegrond is niet eenvoudig. Gebruik bij een hoge Ph zuurwerkende meststoffen. HERHALINGEN Voor onze trouwe internetlezers: U vindt natuurlijk regelmatig onderwerpen, zoals bovenstaande, die ook vorig jaar behandeld, maar nu weer actueel zijn.. U zult bovendien begrijpen, dat we elk jaar nieuwe klanten en dus ook nieuwe abonnees hebben. Daarnaast worden er elk jaar toch vaak weer nuttige toevoegingen (updates) en aanbevelingen gedaan, waardoor het vaak toch aan te raden is de zaak nog eens na te lezen. Voor de rest hopen we op uw begrip en u kunt altijd de stukken die u al denkt te weten overslaan. CONTROLES Boom en snijheesterkwekers (buiten en binnen) staan in de spotlight 2017 en enkele klanten hebben al bezoek gehad!!! Zorg dat de gewasbeschermingsmonitor klopt (was eerst gewasbeschermingsplan) en dat spuitlogboek klopt en de kast! Verder moeten de spuiten (veldspuit maar ook motorvatspuit!!) gekeurd zijn! 6
Tijdens deze gewasbijeenkomst wordt u bijgepraat over de ontwikkelingen op het gebied van arbeid, energie en de individuele zuiveringsplicht van afvalstromen. De diverse beleidsspecialisten van LTO Glaskracht Nederland gaan per thema in op de actualiteiten. U krijgt per thema ruim de gelegenheid om vragen te stellen. PROGRAMMA 19.15 uur Ontvangst 19.30 uur Opening door Aad Vernooy (LTO Glaskracht Nederland) 19.35 uur Ontwikkelingen gas en elektriciteit voor kleinere bedrijven door Rob van der Valk (LTO Glaskracht Nederland) 20.10 uur Arbeidszaken door Peter Loef (LTO Glaskracht Nederland) met o.a.: controles op naleving arbeidswet; naleving schijnconstructies; minimum jeugdloon werken met laag loon; cafetariaregeling; Werkgeverslijn land- en tuinbouw. 20.45 uur Pauze 21.00 uur Zuiveringsplicht afvalstoffen op individuele basis door Daan van Empel (LTO Glaskracht Nederland) met o.a.: kwel en inzijging (is maatwerk mogelijk?); kasdrainage gekoppeld aan vollegrond buiten; lozen op het riool; wat als een teler geen drainage heeft?; wat als een teler geen gewasbeschermingsmiddelen gebruikt?; wat geldt voor zeer kleine glasopstanden (250m 1000m)?; handhaving. 22.00 uur Afsluiting LOCATIE M. van der Hoorn Orchideeën BV: Paradijsweg 49, 2461 TL Ter Aar AANMELDEN Deze bijeenkomst is alleen te bezoeken door leden van LTO Noord Glaskracht, LTO Noord, LLTB of ZLTO. Meld u aan via het aanmeldformulier. Aanmelden is verplicht en kan tot dinsdag 7 februari (maximaal 50 deelnemers). MEER INFORMATIE : Neem voor meer informatie contact op met Aad Vernooy, mobiel 06 250 641 60, e-mail avernooy@ltoglaskracht.nl. 7
IPM Ruim 57.000 mensen vonden dit jaar hun weg naar de IPM Essen, zo laat de organisatie weten. Het was wederom een feestje voor de internationale sierteelt, waarbij verreweg de meeste standhouders aangaven optimistisch gestemd te zijn over de dag van morgen. De sierteelt doet over de grote lijn goede zaken en dat was te merken bij zowel de veredelaars, de technische toeleveranciers als de kwekers/producenten. Foto s: Impressie van onze stand AGENDA: We staan weer op de Tuinbouwrelatiedagen te Gorinchem van 14-16 februari. De openingstijden zijn van 13-21 uur. Robert-Jan, Job en Wouter zullen aanwezig zijn. 8
Voor het eerst veilen op Koningsdag (bron Flora Holland) Voor het eerst in de geschiedenis heeft Royal FloraHolland besloten de klokken te laten draaien op Koningsdag(/Koninginnedag). Dit geldt voor alle locaties van Royal FloraHolland, inclusief de bloemistenklokken van Naaldwijk en Eelde. Royal FloraHolland heeft hiertoe besloten omdat er een duidelijke wens was van zowel kopers als aanvoerders. De animo was bij aanvoerders en klanten hoger om op Koningsdag (27 april 2017) te veilen, dan op Hemelvaartsdag (25 mei 2017). Op Hemelvaartsdag wordt niet geveild. Koningsdag valt dit jaar op een donderdag en ongeveer twee weken erna is het Moederdag, op 14 mei. De prognose is dat het aanvoervolume rond Koningsdag om deze reden groter is dan rond Hemelvaartsdag. Royal FloraHolland verwacht de dag na Koningsdag een drukke vrijdagveiling. Hemelvaartsdag valt dit jaar wél drie dagen voor de Franse Moederdag (28 mei 2017). Maar de inkooppiek daarvan is aan het begin van die week, na alle andere relevante feestdagen. Het veilen op Koningsdag is dit jaar een pilot die na afloop zal worden geëvalueerd. Hierbij wordt niet alleen naar klanttevredenheid gekeken, maar ook naar het aantal aanvoerders en klanten wat actief geweest is. Tevens worden de prijsvorming en de kosten onder de loep genomen. 9