STUDIEGIDS SENIORENCONSULENTENVORMING HOGERE LEERGANGEN VOOR FISCALE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN CVO

HOGER ONDERWIJS STUDIEGIDS SENIORENCONSULENTENVORMING HOGERE LEERGANGEN VOOR FISCALE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN CVO Academiejaar 2012-2013 www.fhs.be

[2] INHOUDSTAFEL Inleiding pg 03 Waarom Seniorenconsulentenvorming studeren? pg 04 Waarom studeren aan de Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen? pg 05 Seniorenconsulentenvorming, iets voor u? pg 06 Overzicht van het leerplan pg 08 Omschrijving van de modules Gerontologie pg 09 Psychosociale hulpverlening pg 10 Vormingswerk en agogische vaardigheden pg 11 Inclusief ouderenbeleid pg 12 Praktische inlichtingen pg 13 Kostprijs van de opleiding pg 14 Professoren en lectoren pg 16 Uw tewerkstelling: seniorenconsulent of ouderenbeleidscoördinator? pg 18 Een getuigenis pg 19 Ligging en contactgegevens pg 20

Inleiding De opleiding Seniorenconsulentenvorming werd in 1989 in Vlaanderen opgestart door het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen. De opleiding werd vanaf 2000 erkend en gesubsidieerd door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs. Sinds 2000 volgden honderden volwassenen de opleiding Seniorenconsulentenvorming. Van bij het begin stond de opleiding borg voor een hoge onderwijskwaliteit dankzij excellente lesgevers en de modulaire opbouw. In 2008 werd de opleiding Gezinswetenschappen overgedragen aan de vzw HUB-EHSAL. Sinds 2009 werd ook de opleiding Seniorenconsulentenvorming ondergebracht in de vzw HUB-EHSAL, meer precies in de Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo. De opleiding Seniorenconsulentenvorming wil een antwoord geven op de nood aan kennis over ouderen. Ze wil ook mensen van diverse leeftijden de kans geven om bij te leren over het belang en het functioneren van ouderen in de hedendaagse samenleving. Het uitgangspunt van de opleiding is de waardering en erkenning van de competenties van ouderen. Onze aandacht gaat uit naar de manier waarop de ouder wordende mens, gebruikmakend van al zijn mogelijkheden, antwoordt op de uitdagingen waarvoor hij zich gesteld ziet. We willen voorkomen dat over ouderen enkel wordt gesproken in functie van hun ouderdom, hun leeftijd of hun gebreken. We willen daarom hun bijdrage aan gezin, familie en de samenleving voor het voetlicht brengen. De opleiding wil daarom voldoen aan de volgende kenmerken: de studie over ouderen wordt onderwezen op hoog niveau; de opleiding is praktijkgericht, met een stevige theoretische onderbouw; de opleiding wordt verzorgd door academici en andere experten uit het werkveld. Wij danken u alvast voor de belangstelling die u toont voor onze hogeronderwijsinstelling. We hopen u binnenkort te mogen verwelkomen als één van onze studenten. [3] Luc Maes Herman De Cnijf Els Messelis Voorzitter Directeur Coördinator

Waarom Senioren consulentenvorming studeren? [4] De levensverwachting van vrouwen en mannen stijgt. Er zijn steeds meer ouderen. De kennis over het verouderen en de studie over ouderen in familie en samenleving wordt dan ook steeds belangrijker. De opleiding Seniorenconsulentenvorming speelt daarop in door een actuele, kwalitatieve, praktijken toekomstgerichte opleiding aan te bieden. De opleiding stelt de cursist in staat om zijn zelfkennis te verhogen en om de ouder wordende omgeving beter te leren kennen. Er is nood aan seniorenconsulenten die de brug kunnen slaan tussen ouderen en organisaties die instaan voor het ouderen(zorg)beleid. De opleiding speelt in op de vergrijzing van de bevolking en op de toenemende professionalisering binnen de ouderenzorg en het ouderenbeleid. De opleiding Seniorenconsulentenvorming is een millefeuille eersteklas De informatie over de opleiding Senioren consulentenvorming rolde mijn leven binnen op een scharniermoment. Bij het afronden van mijn beroepsloopbaan was ik op zoek naar een nieu we zinvolle wending. Eén van de richtinggevende krachtlijnen in dat proces was mijn interesse voor het ouder worden en het ouder zijn. Ik heb een gezonde nieuwsgierigheid naar alles wat met levensloop van mensen en maatschappelijke evolutie te maken heeft. De opleiding SCV was mij op het lijf geschreven. Hét pluspunt voor mij is de gelaagdheid van de hele opleiding zowel naar modules, lesinhouden als docenten. Dat dit alles gebeurt in een gezonde groepssfeer en in een aangenaam kader, maakt het geheel nog boeiender en rijker. Het modulaire systeem van de opleiding benadert de senior en de vergrijzing telkens vanuit een bepaalde invalshoek. Men kijkt onder andere naar het eigen ouder worden, naar de zorg voor ouderen, naar vergrijzing als een maatschappelijk gegeven, naar de betekenis van ouderen voor een samenleving De opleiding is één van de sturende krachten die mijn leven nu vorm geeft. Ik werk mij als vrijwilliger-seniorenconsulente meer en meer in binnen het lokaal ouderen-netwerk. Door de opdrachten en taken die we kregen binnen de modules heb ik contacten gelegd met mensen van het lokaal dienstencentrum, van het OCMW en van de plaatselijke politiek. Zo gids ik leerwandelingen, werk ik mee aan een vorming seniorenraadgever en ben ik betrokken bij het grootschalig behoefteonderzoek bij ouderen. Ik zet mijn voelsprieten op voor wat er beweegt op het brede vlak van vergrijzing. De opleiding SCV is voor mij een inspiratiebron met een duurzame werking. Het is als een kompas, waarbij ik, voortdurend zoekend, mijn eigen weg uitstippel. Kortom: de opleiding SCV is voor mij een millefeuille eersteklas! Marleen De Bels is verbonden aan de opleiding als studiecoach

Waarom studeren aan de Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen? Het programma van de Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen (HLFSW) stelt u in staat om het beroep van seniorenconsulent uit te oefenen: een beroep met toekomst. De opleiding wordt opgebouwd vanuit een pluralistische en interdisciplinaire benadering. De intergenerationele rijkdom en ouderen in gezinnen en familienetwerken staan centraal. In de opleiding beklemtonen we de rechten en plichten van senioren op economisch, sociaal en cultureel gebied. We besteden prioritair aandacht aan de persoon in de gezinscontext en in de maatschappij. De klemtoon ligt op het ondersteunen van formele en informele vormen van integratie van ouderen, zowel van diegenen die hulp vragen als van ouderen die belangrijke actieve bijdragen leveren aan de samenleving. De opleiding beoogt een flexibele vertaling van ondersteuningsprincipes in uiteenlopende situaties. De cursussen worden gedoceerd door academici en andere experten op het vlak van ouderen(zorg)beleid. De docenten waarborgen een kwalitatief hoogstaande opleiding die een combinatie is van theoretische kennis en de praktische toepassing ervan. De opleiding aan HLFSW heeft betrekking op alle invalshoeken van ouderen: inzichten vanuit de psychogerontologie, de sociale gerontologie, groepswerk met ouderen, ouderenbeleid, communicatie met ouderen komen aan bod. De spreiding van de opleiding (over minimaal 2 en maximaal 4 jaar, met 1 dag les per week) geeft de cursist voldoende ruimte om de leerstof te verwerken. Het schriftelijk studiemateriaal dat aan HLFSW wordt gebruikt is een mix van handboeken, syllabi en actuele artikels. Als afgestudeerde van HLFSW beschikt u niet alleen over een grote theoretische kennis maar ook over een ruime praktische deskundigheid in het werken met ouderen. Boeiende vakken en bekwame docenten Dankzij de opleiding seniorenconsulentenvorming heb ik een ruim inzicht gekregen: vakken zoals psychogerontologie (zingeving, tijdsbesteding), communicatie met ouderen, agogische vaardigheden hebben ertoe geleid dat ik nu meer voeling heb met ouderen. Ook op beleidsniveau zijn er nog veel hiaten. Graag wil ik me voor die doelgroep blijven inzetten omdat de opleiding me duidelijk maakte waar de knelpunten en de noden zijn. Het waren vaak de praktijkervaringen die de weg naar de theorie veel toegankelijker maakten. De interviews, de gesprekken, de vormingen hebben me veel inzicht gegeven in de mat e- rie senioren. We kregen veel opdrachten en in combinatie met de vele andere taken was het niet altijd evident om alles te klaren. Volhouden is dus de boodschap! Mijn tips voor toe komstige studenten? Seniorenconsulentenvorming is een boeiende opleiding met zeer bekwame docenten en met toekomstperspectieven. Want er zullen in de toekomst nog veel seniorenconsulenten nodig zijn. Katrin Vandoren, cursiste Seniorenconsulentenvorming

Seniorenconsulentenvorming, iets voor u? [6] Doelgroep Jongeren en ouderen die willen werken met ouderen, in dienstencentra, woonzorgcentra, thuiszorg, gemeenten, OCMW s, vormingscentra; 50-plussers die een beter inzicht willen krijgen in hun eigen verouderingsproces en dat van hun familieleden; Leden van ouderenverenigingen en (ouderen)adviesraden die hun kennis over begeleiding van ouderen en ouderenbeleid willen actualiseren; Geëngageerde personen die zich als vrijwilliger willen inzetten voor ouderen; Professionals die hun deskundigheid in het werken met ouderen verder willen ontwikkelen. Profiel van de SCV-student in het academiejaar 2010-2011 en 2011-2012 2010-2011 2011-2012 Module A (25 studenten) Vooropleiding Module A (19 studenten) Assessment 16% 16% Secundair onderwijs-hoger Beroepsonderwijs 48% 58% Bachelor-Master 36% 26% Geslacht Vrouw 96% 90% Man 4% 10% Andere 8% 0% Leeftijd <40 jaar 16% 10% 40-50 jaar 52% 27% >50 jaar 32% 63% Toestand op de arbeidsmarkt Werkend 64% 79% Werkzoekend 20% 16% Gepensioneerd 8% 5% Andere 8% 0%

Toelatingsvoorwaarden Het decreet betreffende het volwassenenonderwijs van 15 juni 2007, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 31.08.2007, stelt het volgende: Art. 34. 1. Om als cursist toegelaten te worden tot een opleiding van het hoger beroepsonderwijs, moet de cursist voldaan hebben aan de deeltijdse leerplicht. Daarenboven moet de cursist beschikken over een van de volgende studiebewijzen: 1 een studiegetuigschrift van het tweede leerjaar van de derde graad van het secundair onderwijs; 2 een diploma van het secundair onderwijs; 3 een certificaat van een opleiding van het secundair onderwijs voor sociale promotie van minimum 900 lestijden; 4 een certificaat van een opleiding van het secundair volwassenenonderwijs van minimum 900 lestijden; 5 een diploma van het hoger onderwijs voor sociale promotie; 6 een diploma van het hoger beroepsonderwijs; 7 een diploma van het hoger onderwijs van het korte type met volledig leerplan; 8 een diploma van bachelor of master. Er wordt rekening gehouden met Elders Verworven Competenties (EVC) en Elders Verworven Kwalificaties (EVK). Daarvoor kan een assessment georganiseerd worden, waarbij de cursist een verhandeling schrijft en een mondeling gesprek voert. Diploma Indien de cursist slaagt voor de vier modules van de opleiding, behaalt hij het door de Vlaamse Gemeenschap erkende diploma van Gegradueerde in de Seniorenconsulentenvorming. Bijscholingsmodules Wie niet alle modules wenst te volgen, maar toch geïnteresseerd is in een gedeelte van de opleiding kan inschrijven voor één welbepaalde module of submodule. De bijscholing brengt de geïnteresseerde in dat geval op de hoogte van de nieuwste tendensen in het gekozen aspect van ouderenbeleid en ouderenzorg. Iedere bijscholing levert een wettelijk erkend certificaat van de bijscholing op. [7]

Overzicht van het leerplan [8] * Toegang tot module B, C en D: mits basisinzicht in de gerontologie. Om dat basisinzicht te verwerven, is het volgen van module A verplicht. De opleiding is modulair opgebouwd en bestaat uit vier modules. Module A: Gerontologie A1 Algemene gerontopsychologie en demografie A2 Veranderingen in relaties A3 Geriatrie m.i.v. veranderingen in lichamelijkheid A4 Psychogeriatrie Module B: Psychosociale hulpverlening* B1 Communicatie B2 Stervensbegeleiding B3 Psychosociale aspecten van thuis- en mantelzorg B4 Practicum Module C: Vormingswerk en agogische vaardigheden* C1 Tijdsbesteding, netwerkvorming & maatschappelijke participatie C2 Beleidsparticipatie en economische participatie C3 Agogische vaardigheden C4 Animatie C5 Practicum Module D: Inclusief ouderenbeleid* D1 Sociale zekerheid & juridische aspecten D2 Algemeen ouderenbeleid D3 Huisvesting zorgvoorzieningen specifiek behoeftegericht ouderenbeleid D4 Practicum Totaal aantal uren Aantal uren 200 u 80 u 200 u 80 u 260 u 60 u 80 u 260 u 60 u 120 u 920 u

Omschrijving van de modules Module A: gerontologie Gerontologie is de basismodule. Het accent ligt op ouderen in de samenleving en de psychosociale inzichten van het ouder worden. Er worden theoretische kaders over ouder worden aangereikt die als kapstok kunnen dienen voor de hele opleiding. De diversiteit binnen de ouderengroep en de gevolgen van het ouder worden, worden vanuit de psychologie, de sociologie, de gerontologie en de medische wetenschappen toegelicht. De competenties en de mogelijkheden van ouderen worden in de verf gezet. Relaties van ouderen binnen familienetwerken en de inter- en intragenerationele solidariteit in de huidige samenleving worden besproken. De weerslag van de demografische veranderingen op het gezin komen eveneens in ruime mate aan bod. Deze module focust vooral op kennisoverdracht. Weten is de doelstelling. Afgeleid daarvan wordt een verhoogd inzicht en een genuanceerde en kritische visie op ouderen verwacht. A1: Algemene gerontopsychologie en demografie De situatie van de ouderen in onze samenleving: demografie - door dr. Lieve Vanderleyden Ouderen uit de migratie:situatie en leefwereld Psychogerontologie - door prof. em. Alfons Marcoen Maatschappelijke positie van ouderen - door Els Messelis Beeldvorming van ouderen in de media - door prof. em. Magda Michielsens Psychogerontologie: zingeving, tijdsbeleving en zelfbeleving - door dr. Nancy Van Ranst Integratieopdracht psychogerontologie - door Els Messelis A2: Veranderingen in relaties De oudere binnen zijn/haar familie: een exploratie van het intergenerationeel relatienetwerk - door dr. Sara Mahieu Partnerrelatie en intieme seksualiteit bij ouderen - door Fons Verhoelst A3: Geriatrie m.i.v. veranderingen in lichamelijkheid Veranderingen in het lichaam bij het verouderen. Ziekteverschijnselen en omgang hiermee op de hoogste leeftijden - door prof. dr. Jean-Pierre Baeyens Menselijk handelen bij ouderen: een holistische, ergotherapeutische visie - door Jordy Boey Ouderen met een verstandelijke beperking - door dr. Joris Van Puyenbroeck A4: Psychogeriatrie Rouw, depressie, suïcide en middelenmisbruik bij ouderen - door dr. Ann Haekens Klinische ouderenpsychologie - door Luc Van de Ven [9]

Module B: Psychosociale hulpverlening [10] De communicatie met ouderen, de zingeving en de levensvragen bij ouderen staan centraal in deze module. Veel aandacht gaat naar het opzetten van een kwalitatieve communicatie, het tegengaan van geweld binnen de familiale context, de optimalisatie van zingeving in het leven, levensvragen bij ouderen en rouwbegeleiding. De rol die gezinnen spelen in de zorg voor en de steun aan ouderen is cruciaal binnen deze module. Deze module beoogt kennisoverdracht en de praktijk. Aan de hand van oefeningen wordt bekeken hoe methodische richtlijnen in de communicatie met ouderen het best gehanteerd worden. De visie op de ouder wordende mens bepaalt sterk de wijze van omgaan met ouderen. B1: Communicatie Het gesprek met de oudere mens - door Herman Dierickx Omgaan met culturele diversiteit in de ouderenzorg en -dienstverlening - door Liesbet Tilsley Communicatie en zingeving bij ouderen - door dr. Nancy Van Ranst Narratieve gerontologie en levensverhaalmethoden - door Joke Willaert en Els Messelis B2: Stervensbegeleiding Recht op een waardig levenseinde - door prof. dr. Wim Distelmans Omgaan met eindigheid en rouwbegeleiding - door prof. dr. Manu Keirse B3: Psychologische aspecten van thuis- en mantelzorg Van thuiszorgdecreet naar woonzorgdecreet ouderen - door Lieve Belmans Goede afspraken maken goede vrienden: financiële afspraken in de thuiszorg - door Lieve Belmans Ouderenmis(be)handeling: doorbreek het taboe - door Ans Geers en Els Messelis Familiebegeleiding in thuiszorg en residentiële zorg - door Arlette Van Assel Informele zorg van ouderen in Vlaanderen - door dr. Lieve Vanderleyden B4: Practicum door dr. Nancy van Ranst

Module C: Vormingswerk en agogische vaardigheden Zinvolle tijdsbesteding, sociale netwerken, maatschappelijke participatie en levenslang leren van ouderen dragen bij tot hun welbevinden en actieve deelname in de samenleving. Ouderen kunnen op verschillende manieren zinvol actief blijven en diverse rollen uitoefenen, zowel binnen als buiten de familiale netwerken. In deze module wordt een aangepaste attitude ontwikkeld om met behulp van bepaalde methodieken ouderen te activeren op het terrein van vormingswerk. Het leren en hulp geven bij het leren (oudereneducatie) zijn belangrijk. De cursist leert de opgedane kennis flexibel aanwenden in verschillende contexten. C1: Tijdsbesteding, netwerkvorming en maatschappelijke participatie (Ontbreken van) sociale netwerken van ouderen: kwetsbaarheid - door drs. Nico Dewitte (Problemen bij) netwerkvorming en sociale cohesie bij ouderen: vereenzaming - door Els Messelis Het sociaal-cultureel landschap in Vlaanderen - door Dirk Verbist Maatschappelijke participatie en tijdsbesteding bij ouderen - door drs. Tine Buffel C2: Beleidsparticipatie en economische participatie Voorbereiding op pensioen: een nieuwe uitdaging - door Kris Desmet Empowerment van ouderen - door Koen Geenen Strategische planning bij verenigingen en social-profitwerk - door Jon Goubin Empowerment bij ouderen: innovatieve uitdagingen - door Els Messelis Ouder worden en werken: een probleem of een uitdaging? - door Annette Smedts Participatiestructuren voor ouderen - door Wim Van Roy C3: Agogische vaardigheden Preventie bij ouderen - door Bruno Buytaert Gerontagogiek en oudereneducatie - door Huib Hinnekint Methodische ondersteuning voor mensen die ouderen willen ondersteunen in leren - door Els Messelis De groepswerkmethodiek in het welzijn en de zorg voor ouderen - door Arlette Van Assel De mogelijkheden en beperkingen van preventie in het werken met ouderen - door Arlette Van Assel C4: Animatie Animatie bij ouderen - door Luk Remans C5: Practicum door Els Messelis en Arlette Van Assel [11]

Module D: Inclusief ouderenbeleid [12] Ouderen in gezinnen en in de maatschappij staan centraal in deze module. Ouderen vormen een belangrijke doelgroep voor het beleid. Omdat het gezin een belangrijke eenheid is in de samenleving, dient de overheid aandacht te besteden aan de noden en de behoeften van ouderen in gezinnen, familienetwerken en de maatschappij. Niet alleen het juridische, fiscale en economische aspect maar ook wonen, mobiliteit, zorg, levenslang leren en tijdsbesteding vormen aspecten van een inclusief ouderenbeleid. De recente ontwikkelingen in gezinnen en families zorgen voor verschuivingen in de ouderenzorg. Er wordt geleerd om het ouderenbeleid mee vorm te geven en het procesmatig te ondersteunen. D1: Sociale zekerheid en juridische aspecten Intergenerationele solidariteit - door prof. dr. Bea Cantillon De juridische en fiscale positie van ouderen - door Luc Maes Tegemoetkomingen bij ouderen - door Karine Rochtus Juridische positie en erfeniskwesties bij ouderen - door meester Liliane Versluys Inkomen en pensioenen - door Kristel Wijshof D2: Algemeen ouderenbeleid Opmaken van ouderenbeleidsplannen - door Hilde Adamczak De politieke participatie van ouderen - door prof. em. Ann Hermans Internationaal en Europees ouderenbeleid - door Huib Hinnekint Lokaal sociaal beleid en ouderenbeleid: hand in hand? - door Karine Lycops Werking van de lokale ouderenadviesraden - door Els Messelis Belgian Ageing Studies: historiek, ontwikkeling, methodiek en resultaten - door prof. dr. Liesbeth De Donder Federaal, Vlaams en provinciaal ouderenbeleid - door Mie Moerenhout Lokaal ouderenbeleid - door Luk Remans Inspraak en beleidsparticipatie voor, door en met ouderen - door Wim Van Roy D3: Huisvesting, zorgvoorzieningen en specifiek behoeftegericht ouderenbeleid Onveiligheidsgevoelens bij ouderen: de blauwe mythe voorbij - door prof. dr. Liesbeth De Donder Zorgbestendig wonen - door Pieter Van Hoof Overzicht van wetgeving ouderenzorgbeleid & zorgvoorzieningen in Vlaanderen - door Mathieu Martens D4: Seminarie door Els Messelis en Luk Remans

Praktische inlichtingen Verloop van het academiejaar De lessen worden gegeven op Campus Brussel van de Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB), Stormstraat 2, 1000 Brussel. U krijgt één dag per week les, van 9u30 tot 12u en van 13u tot 16u. Modules lopen van eind september tot februari en van februari tot juni. Module A wordt elk jaar minstens één keer aangeboden. De modules B, C en D worden jaarlijks georganiseerd (met uitzondering van module D die niet voorzien wordt in het academiejaar 2012-2013). U vindt hiernaast de planning tot en met academiejaar 2014-2015. Op dinsdag 18 september 2012 wordt voor alle studenten een basisworkshop Actief leren en studeren georganiseerd. Op dinsdag 20 november 2012 wordt een verdiepingsworkshop Actief leren en studeren aangeboden. Planning modules 2012-2013 Lesdag Planning modules tot en met 2014-2015 2013-2014 Module A maandag Module C dinsdag Module D maandag Module B dinsdag 2014-2015 Module A dinsdag Module C maandag Module B maandag Module A Module B Module C overwegend op dinsdagen overwegend op maandagen overwegend op maandagen Start 18 september 2012 17 september 2012 11 februari 2013 Einde 5 februari 2013 5 februari 2013 20 juni 2013 Inschrijving Inschrijven kan door het inschrijvingsformulier ingevuld en ondertekend terug te bezorgen aan de Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo. De inschrijving is definitief na betaling van het inschrijvingsgeld op rekeningnummer IBAN BE20 0000 50203156 (BIC BPOTBEB1) van de HLFSW, met vermelding: Opleiding Seniorenconsulentenvorming module [A, B, C of D] en de naam van de cursist. Inschrijvings- of cursusgelden worden niet terugbetaald. [13]

Kostprijs van de opleiding [14] De opleiding Seniorenconsulentenvorming valt onder de regeling van het volwassenenonderwijs. Er wordt In alle modules moet u verder rekening houden met cursusgeld en een beperkte uitgave voor de aankoop Volgende cursisten worden gedeeltelijk vrijgesteld en betalen een inschrijvingsgeld van 0,25* euro per één* euro per lestijd aangerekend. Een aantal cate- van handboeken en extra kopieën. lestijd: gorieën worden geheel of gedeeltelijk vrijgesteld van inschrijvingsgeld. Inschrijvingsbedragen De bedragen voor module A en module B, exclusief cursusgeld, zijn: Volledig bedrag: 200 euro inschrijvingsgeld Volledig vrijgesteld van inschrijvingsgeld: 0 euro Gedeeltelijk vrijgesteld van inschrijvingsgeld: 50 euro De bedragen voor module C en module D, exclusief cursusgeld, zijn: Volledig bedrag: 299 euro inschrijvingsgeld Volledig vrijgesteld van inschrijvingsgeld: 0 euro Gedeeltelijk vrijgesteld van inschrijvingsgeld: 78 euro Volledige of gedeeltelijke vrijstelling van betaling inschrijvingsgeld Volgende cursisten worden volledig vrijgesteld van betaling van het inschrijvingsgeld: alle cursisten met een inkomen via maatschappelijke dienstverlening of een leefloon of die ten laste zijn van één van deze categorieën; alle cursisten met een inkomen uit een wachtuitkering of een werkloosheidsuitkering; voor een opleiding die gevolgd wordt in het kader van een door de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding erkend traject naar werk. alle cursisten met een inkomen uit een wachtuitkering of een werkloosheidsuitkering; alle cursisten die in het bezit zijn van één van de volgende attesten of die ten laste zijn van een persoon die in het bezit is van één van de volgende attesten: o een attest, uitgereikt door de bevoegde overheid, waaruit een arbeidsongeschiktheid van tenminste 66% blijkt; o een attest waaruit het recht blijkt op een integratietegemoetkoming aan gehandicapten; o een attest waaruit de inschrijving bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap blijkt. * vanaf 1 januari 1,15 euro * vanaf 1 januari 0,30 euro

Opleidingscheques De opleiding kan (gedeeltelijk) betaald worden met opleidingscheques. Opleidingscheques zijn er voor werknemers die op eigen initiatief (dus niet op vraag van de werkgever) een opleiding volgen. Elk jaar kan voor maximaal 250 euro opleidingscheques aangevraagd worden bij de VDAB. Van die 250 euro betaalt u slechts de helft, de Vlaamse overheid legt de rest bij. De opleidingscheques mag u gebruiken voor het betalen van het inschrijvingsgeld. Meer info krijgt u bij de VDAB (Cel Opleidingscheques voor werknemers, Keizerslaan 11, 1000 Brussel) of via hun website: www.vdab.be. Betaald educatief verlof Omdat de opleiding Seniorenconsulentenvorming een door het Departement Onderwijs erkende en gesubsidieerde opleiding is in het kader van het hoger beroepsonderwijs, komen de studenten in aanmerking voor 100 of 120 uren afwezigheid voor educatief verlof. Dat betaald educatief verlof moet opgenomen worden tussen de aanvang van de module en het einde van de eerste examenzittijd. Bij het begin van iedere module wordt het document Aanvraag educatief verlof ter beschikking gesteld van de cursisten. Hulp bij studie U kunt als cursist individuele coaching en groepscoaching aanvragen. Seniorenconsulente Marleen De Bels staat in voor die begeleiding. [15]

Professoren en lectoren U vindt hieronder een overzicht van de professoren en de lectoren van de verschillende colleges: [16] Hilde Adamczak - Diensthoofd Dienstencentra OCMW te Genk Prof. dr. Jean-Pierre Baeyens Professor bij Université du Luxembourg en geriater te Oostende Lieve Belmans - Maatschappelijk werkster en educatief medewerkster bij Ons Zorgnetwerk te Leuven Jordy Boey Ergotherapeut en diensthoofd ergotherapie bij AZ Damiaan te Oostende Drs. Tine Buffel, Master in Sociale en Culturele Agogiek, VUB Bruno Buytaert - Medewerker VIGez (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en ziektepreventie) Prof. dr. Bea Cantillon - Prof. Sociaal Beleid en directeur bij Centrum Sociaal Beleid Herman De Leeck Prof. dr. Patrick Deboosere - Doctor in de Sociale Wetenschappen en professor bij de VUB (Faculteit Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen Interface Demography Vakgroep Sociaal onderzoek) Herman De Cnijf - Directeur Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo Prof. dr. Liesbeth De Donder - Doctor in de Agogische Wetenschappen en Onderzoekseenheid Agogiek bij de VUB Kris Desmet - Voormalig directeur bij Seniorencentrum Brussel Drs. Nico Dewitte - Wetenschappelijk medewerker bij de VUB en docent bij Hogeschool Gent Herman Dierickx - Master in de Psychologische Wetenschappen en zelfstandig eerstelijnspsycholoog Prof. dr. Wim Distelmans - Kankerspecialist en professor in de palliatieve geneeskunde bij de VUB Koen Geenen - Ergotherapeut en opleidingscoördinator Bachelor in de Ergotherapie bij de K.H. Kempen en Onderzoeksmedewerker Vonk 3 bij de K.H. Kempen Ans Geers - Vormingsmedewerker bij Vlaams Meldpunt Ouderenmis(be)handeling te Zottegem Jon Goubin - Master in de Communicatiewetenschappen en coördinator interne kwaliteitszorg en organisatieontwikkeling bij Socius Dr. Ann Haekens Ouderenpsychiater bij het Psychiatrisch Ziekenhuis Broeders Alexianen te Tienen en het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Vlaams- Brabant Oost te Tienen Prof. em. Ann Hermans - Voormalig hoogleraar bij de K.U.Leuven (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen) en houder meerdere politieke mandaten Huib Hinnekint - Voormalig directeur van het Centrum voor Andragogisch onderzoek en expert bij de Vlaamse Ouderenraad

Prof. dr. Manu Keirse - Master in de Klinische Psychologie en in de Medico-Sociale Wetenschappen en Ziekenhuisbeleid, in Familiale en Seksuologische Wetenschappen, Doctor in de Medische Wetenschappen, Rijksuniversiteit Leiden en voorzitter Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen Karine Lycops - Master in de Pedagogische Wetenschappen en de Sociale Pedagogiek en hoofd Sociale Dienst OCMW te Genk Luc Maes - Voorzitter Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo en EHSAL-FHS-Seminaries Dr. Sara Mahieu - Doctor in de Psychologische Wetenschappen en psychologe in het woon- en zorgcentrum Den Olm Prof. em. Alfons Marcoen - Hoogleraar Emeritus bij de KU Leuven (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Centrum voor Ontwikkelingspsychologie) Mathieu Martens - Algemeen Directeur rust- en verzorgingstehuis Mater Dei Els Messelis - Maatschappelijk werkster en Master in de Sociale Gerontologie. Coördinator Seniorenconsulentenvorming Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo Prof. em. Magda Michielsens - Doctor in de Letteren en Wijsbegeerte, Em. prof. Universiteit Antwerpen en Universiteit Nijmegen, het Magda Michielsens Onderzoekshuis Mie Moerenhout - Gerontologe en directeur Vlaamse Ouderenraad Luk Remans - Vormingsmedewerker Welzijnsvoorziening bij de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten Karine Rochtus - Maatschappelijk werkster bij de Nationale Dienst Maatschappelijk Werk van de Christelijke Mutualiteit Annette Smedts Loopbaanadviseur en begeleiding en advies bij Vibam Liesbet Tilsley - Master in de Politieke en Sociale Wetenschappen en minderhedenambtenaar bij de Provincie Antwerpen (Dienst Welzijn en Gezondheid) Arlette Van Assel - Sociaal Pedagoge, Hoofd Cluster Preventie, Consultatie en Deskundigheidsbevordering bij GGZ Regio te Breda Luc Van de Ven - Master in de Klinische Psychologie en klinisch ouderenpsycholoog bij UPC-KU Leuven Dr. Lieve Vanderleyden - Doctor in de Sociale Wetenschappen en wetenschappelijk attaché/ expert bij de Studiedienst Vlaamse Gemeenschap Pieter Van Hoof - Master in de Sociale Gerontologie en afgevaardigd beheerder bij De Kleine Kasteeltjes Dr. Joris Van Puyenbroeck, Doctor in de Orthopedagogie, docent HUB Dr. Nancy Van Ranst - Doctor in de Psychologische Wetenschappen bij Hogere Leerg angen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo en bij de Arteveldehogeschool te Gent Wim Van Roy - Master in de Politieke Wetenschappen en coördinator bij De Wakkere Burger Dirk Verbist - Master in de Politieke en Sociale Wetenschappen en directeur van de Federatie van Organisaties voor Volksontwikkelingswerk (FOV) Fons Verhoelst - Klinisch en gezondheidspsycholoog, seksuoloog, filosoof en psychoanalytisch psychotherapeut Meester Liliane Versluys - Advocate Kristel Wijshof - Medewerkster Pensioendienst-Studiedienst bij LCN/OKRA Joke Willaert - Master in de Sociale Gerontologie en lector bij de Arteveldehogeschool te Gent [17]

Uw tewerkstelling: seniorenconsulent of ouderenbeleidscoördinator? [18] Werken als seniorenconsulent Seniorenconsulenten kunnen aan de slag in thuiszorgdiensten, in gemeenten en OCMW s, woonzorgcentra, transmurale en residentiële settings om daar ouderen en families te begeleiden en te ondersteunen. Ook in dienstencentra en in de sociaal-culturele sector zijn ze vaak actief. De cliëntgebonden taken zijn onder andere: contact leggen met de oudere, samen met de oudere zijn hulpvraag vastleggen, stappen zetten voor het bieden van ondersteuning, voorlichting, informatie, advies en vorming geven, familieleden en mantelzorgers ondersteunen De professiegebonden taken zijn onder andere: de eigen deskundigheid bevorderen, zich profileren De algemene competenties van de seniorenconsulent houden tal van kernkwaliteiten in om als beroepskracht actief te zijn (onder meer communicatief, assertief en empathisch zijn). De seniorenconsulent beschikt daarnaast over specifieke competenties (o.a. in staat zijn om diverse contacten te leggen, netwerken te ontwikkelen en te onderhouden, adviezen op te maken, vorming aan te bieden, vrijwilligers te bege- De seniorenconsulent is een professioneel deskun- als seniorenconsulent leiden, vergaderingen te leiden, bruggen te bouwen dige die bevordert dat de oudere de regie over zijn of De organisatiegebonden taken zijn onder andere: tussen ouderen, het beleid en ouderenorganisa- haar eigen leven houdt. Hij streeft naar vergroting van samenwerken met collega s en diverse organisa- ties ). de zelfredzaamheid en het welbevinden van de oudere ties, vrijwilligers begeleiden, bijdragen leveren via informatie, advies en begeleiding. De senioren- aan de ontwikkeling van het ouderenbeleid consulent komt niet in de plaats van aanbieders van (adviesraden ondersteunen, adviezen opstellen, zorg- en hulpverlening voor ouderen maar is een afsprakennota s maken ). steun bij het vinden van de juiste diensten. Daarbij gaat hij uit van de mogelijkheden van de oudere zelf.

Seniorenconsulentenvorming: een boeiende reis De opleiding seniorenconsulent volgde ik uit pure interesse. Want leren, levenslang leren is een uitdaging voor iedereen. De opleiding seniorenconsulent toonde mij een wereld die ik voordien niet kende. Iedere week met de trein vanuit West-Vlaanderen naar Brussel sporen was al een ervaring op zich. Werken met de computer en het spreken voor een groep zijn vaardigheden die ik vroeger niet voor mogelijk hield. Als aankomende senior en omdat ik nog actief ben in de sociale sector als verpleegkundige, ben ik begaan met het fenomeen van de vergrijzing. Zowel jongeren als ouderen staan voor een enorme uitdaging. Ook als oudere is het nodig om nog een stuk verantwoordelijkheid te durven dragen voor onze maatschappij. Heel wat ouderen zetten zich in voor ouderenverenigingen. Ze zijn de voortrekkers en geëngageerden die deze steeds groter wordende groep stimuleren en aansporen hun stem te laten horen in onze maatschappij. Participatie aan het beleid zorgen er voor dat het ouderenbeleid niet meer weg te denken is in onze eigen gemeenten. Mijn visie over ouderen is positief toegenomen. Het kapitaal dat ouderen ons nalaten, kunnen we niet verloren laten gaan. Ik kreeg de kans om mensen te ontmoeten die een hart hebben voor ouderen. Ik denk hier aan de seniorenraad, de schepen verantwoordelijk voor het ouderenbeleid, de dienst van het OCMW en zoveel anderen die zich inzetten voor het werken met ouderen. Voor mezelf was de reis doorheen de vier modules samen met de medecursisten en ondersteund door de lesgevers een heel boeiende ervaring. Ik hoop met deze opleiding in de toekomst een meerwaarde te kunnen betekenen voor de senioren in mijn omgeving. Christel Logie, cursiste Seniorenconsulentenvorming Werken als ouderenbeleidscoördinator Meer en meer worden seniorenconsulenten binnen het lokaal ouderenbeleid aangeworven als ouderenbeleidscoördinator. Lokaal ouderenbeleid is een belangrijk aandachtspunt in gemeenten en OCMW s. Het functieprofiel van een ouderenbeleidscoördinator omvat drie belangrijke luiken: kennis, vaardigheden en attitudes. Kennis: o.a. kennis van en inzicht in de psychologische en de maatschappelijke aspecten van het ouder worden, kennis van de sociale kaart en van de acties ten aanzien van ouderen in de gemeente. Vaardigheden: o.a. begeleidende/ coachende vaardigheden (werken met groepen; nieuwe initiatieven opstarten, ) en algemene vaardigheden (adviezen opstellen en opvolgen; analyseren en synthetiseren; communicatievaardigheden ). Attitudes: o.a. verantwoordelijkheidszin, creatief denken, diplomatie. We staan er borg voor dat de student die de opleiding Seniorenconsulentenvorming volgt, alle competenties die nodig zijn om een goede seniorenconsulent of ouderenbeleidscoördinator te worden zal verwerven. [19]

Ligging De cursussen vinden plaats in de gebouwen van de Hogeschool- Universiteit Brussel (Stormstraat 2, 1000 Brussel). De school is vlot bereikbaar met het openbaar vervoer: het station Brussel-Centraal ligt op enkele minuten wandelen, verschillende metrohaltes bevinden zich vlakbij en de MIVB-bussen met nummers 29, 38, 63, 66 en 71 houden halt vlak voor de HUB. Welkom op onze infodagen woensdag 27 juni 2012 van 13u tot 16u30 zaterdag 30 juni 2012 van 9u tot 13u zaterdag 8 september 2012 van 9u tot 13u FHS Banaba Psychosociale gerontologie Indien je wil bijleren over ouderen en je beschikt over een diploma hoger onderwijs zoals een bachelor in Sociaal werk, Gezinswetenschappen, Orthopedagogie, Ergotherapie, Verpleegkunde of Toegepaste psychologie, dan kun je binnen de HUB ook opteren voor de banaba Psychosociale gerontologie. Meer informatie over deze opleiding vind je op www.hubrussel.be/psychosocialegerontologie. in de HUB, Campus Brussel, Stormstraat 2, 1000 Brussel Contact HLFSW: Stormstraat 2 1000 Brussel Tel: 02-210 13 41 Fax: 02-217 64 12 E-mail: scv@fhs.be Web: www.fhs.be SENIORENCONSULENTENVORMING De Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo zijn een onderdeel van de Hogeschool-Universiteit Brussel