LEIEN. Plaatsingsgids

LEIEN Plaatsingsgids

Inhoudsopgave Algemeenheden Terminologie Garantie vezelcement leien Gamma vezelcement leien 5 Transport en opslag - Normalisatie 5 Verpakking 6 Hulpstukken 6 Bevestigingen 7 Omzettingstabel 7 Draagstructuur 7 Onderdak Menuiserite Extra 8 Soepel Onderdak Eterroof 8 Isolerend Star Onderdak Eterwood 8 Isolatie en binnenafwerking 8 Dekkingsmethodes : Overzicht 9 Dubbele dekking (voor dak en gevel) 9 Enkelvoudige horizontale dekking (voor dak en gevel) 9 Enkelvoudige dekking met ruitleien (voor dak en gevel) 9 Ruitdekking plaatsing in dambordpatroon 9 Dubbele dekking met open voeg 0 Dubbele dekking volgens het Cassettesysteem 0 Halfsteensverband (voor dak en gevel) 0 Enkelvoudige horizontale dekking in lijn 0 Halfsteensverband Schuin onder helling Trapdekking O P M E R K I N G E N : De lezer dient er zich van te vergewissen steeds de meest recente versie van de documentatie te raadplegen. De in dit document beschreven toepassingen gelden enkel voor standaardgevallen. Voor specifieke toepassingen is een aangepaste studie vereist. Waar nodig dient deze gids aangevuld te worden met de gegevens van de Technische Voorlichtingen 95 (Daken met natuurleien, opbouw en uitvoering) en 9 (Dakbedekkingen met leien, dakdetails, opbouw en uitvoering). De afwerking van New Stonit leien en Pommay leien gebeurt conform met de natuurleien. Dubbele Dekking (voor dak en gevel) Enkelvoudige Horizontale Dekking (voor dak en gevel) 5 Ruitdekking - Klassieke Plaatsing (voor dak en gevel) 6 Ruitdekking volgens Dambordpatroon 7 Dubbele Dekking met Open Voeg 8 Dubbele Dekking volgens het Cassettesysteem 9 R A A D P L E E G V O L G E N D E N O R M E N, T E C H N I S C H E G O E D K E U R I N G E N E N A T T E S T E N : ATG 9 : Leien Alterna NT. NBN-EN 9 : Leien en hulpstukken van vezelcement voor daken - klasse B. NBN B -00 : Dakbedekking met leien van vezelcement. NBN 5 : Hout-Beproevingsmethodes voor de kwaliteitsbepaling. NBN 7 : Hout-Leidraad voor de houtbescherming. Brandklasse : A - s, d0 CE : 89/06/EEC TV9 : Dakbedekkingen met leien Halfsteensverband (voor dak en gevel) Enkelvoudige Horizontale dekking in lijn Halfsteensverband Schuin onder helling 5 Trapdekking 6 Hulpstukken 7 Gereedschappen 8 Bewerking en Afbraak 8

Algemeenheden 5 Te r m in ol og i e Garanties Eternit vezelcementleien Een dak wordt gevormd door vlakken en snijlijnen. In het schema hierna vindt U de voornaamste termen. 0 JAAR GARANTIE OP DE INTRINSIEKE KWALITEITEN 5 9 6 8 7 8 7 6 Gamma Eternit vezelcementleien KLEUR Eternit N.V. garandeert gedurende 0 jaar vanaf de levering de intrinsieke kwaliteiten van de Eternit vezelcementleien inzake waterdichtheid, water opslorping door onderdompeling, vorstweerstand en buigsterkte overeenkomstig de bij levering geldende technische goedkeuringen of normen terzake. Voor leien die niet aan deze kwaliteitsnormen beantwoorden, worden door Eternit N.V. nieuwe leien ter vervanging franco werf geleverd met uitsluiting van afbraak- en plaatsingskosten. RECHTHOEKIGE LEIEN RUITLEIEN 0 x 0 0 x 0 x 0 x 0 x 00 0 x 00 0 x 0 x 00 0 x 70 0 x 0 x met rond 0 x 0 mm met (gevel) (dak en gevel) 50 mm 00 mm Alterna Donkergrijs 5 JAAR GARANTIE OP EEN HOMOGENE VEROUDERING Avondroze Henegouws blauw 5.... 5. 6. 7. 8. 9. 0. Nok Wang Klimmend dakvenster Druiplijn Kielgoot Verluchtingspan Dakrand Schoorsteen Dakranduitsprong Puntgevel.... 5. 6. 7. 8. 9. 0 Schouwdoorgang Bovenrand Muuraansluiting Onderschild Breuklijn Eindschild Bovenschild Dakvlakvenster Hoekkeper 9 Eternit N.V. garandeert gedurende 5 jaar vanaf de levering een homogene en gelijkmatige evolutie van het uitzicht van de ALTERNA, NEW STONIT, POMMAY en BORONDA leien met behoud van de basistint, rekening houdend met een patina eigen aan elk verouderingsproces. Indien Eternit N.V. erkent dat abnormale kleurenverschillen zich voordoen, zal Eternit N.V. het uitzicht van het dak herstellen door aanwending van de middelen en technieken die zij daartoe het meest geschikt acht. Havanna bruin Keramisch rood Grijs bruin Lichtgrijs Betongrijs Lood Zinkgrijs Zwart Mol 0 JAAR GARANTIE TEGEN KORSTMOSSEN Eternit N.V. garandeert gedurende 0 jaar vanaf de plaatsing de afwezigheid van korstmossen op het oppervlak van ALTERNA en de BORONDA leien op voorwaarde dat de bouwheer houder is van een door Eternit N.V. goedgekeurd garantieattest. Eternit N.V. verbindt zich ertoe het uitzicht van het dak te herstellen door aanwending van de middelen en technieken die zij daartoe het meest geschikt acht. Parelgrijs New Stonit Leisteengrijs Pommay Bruin gevlamd Boronda Donkergrijs Zinkgrijs Activa Natuurgrijs ALGEMENE REGELS M.B.T. DE HIERBOVEN VERMELDE GARANTIES De hierboven vermelde garanties zijn enkel van kracht voor Eternit vezel cementleien gebruikt onder normale omstandigheden, een normaal atmosferisch milieu en voor zover zij geplaatst en onderhouden zijn conform de voorschriften van Eternit N.V. Om van deze garanties te genieten dient de klacht schriftelijk te worden mede gedeeld uiterlijk binnen acht dagen na vaststelling van het gebrek en dient Eternit N.V. in de mogelijkheid gesteld te worden een onderzoek ter plaatse te verrichten. Worden uitgesloten van deze garanties: alle schade ontstaan door foutieve stockage of plaatsing, chemische en abnormale biologische aantasting, uitlijke omstandigheden zoals storm, overstroming en gevallen van overmacht, vallende voorwerpen, vervuiling door stof, roet, verf of in het algemeen schade door externe mechanische factoren, het betreden van de leien passende voorzorgen, evenals alle andere degradaties die gemakkelijk kunnen vermeden worden door regelmatig nazicht en onderhoud. Transport en opslag Normalisatie De leien worden gestapeld op een palet en beschermd door een laag golfkarton. Hierrond worden een beschermende krimpfolie en bandijzers aangebracht. De Alterna, Boronda, New Stonit en Pommay leien en hulpstukken voldoen aan de voorschriften van de Europese norm NBN-EN 9, klasse B. Het golfkarton heeft als functie eventueel optredende condensatie op te slorpen, zodat deze zich niet op de leien vastzet. De krimpfolie en de bandijzers houden palet en leien stevig bij elkaar, zodat alle nodige manipulaties bij transport en opslag enig probleem kunnen uitgevoerd worden. Bij de verdeler worden de leien opgeslagen in een droge en goed verluchte ruimte met een vlakke ondergrond. Op de bouwplaats worden de paletten ontdaan van golfkarton en krimpfolie en opgeslagen in een overdekte en goed geventileerde ruimte, met een vlakke, horizontale ondergrond. Indien er geen dergelijke ruimte op de werf is, dienen de paletten in ieder geval op een vlakke ondergrond geplaatst te worden. Vervolgens moeten de krimpfolie en het golfkarton verwijderd en de leien met een luchtdoorlatend dekzeil bedekt worden. Niet-afgedekte leien die in stapels opgeslagen liggen, kunnen bij beregening kalkuitbloeiïngen vertonen. De Alterna, Boronda, New Stonit, Activa en Pommay leien bezitten een CE-markering volgens richtlijn 89/06/ECC. De Alterna leien en hulpstukken voldoen aan de technische goedkeuring BUtgb ATG 9. De productie en de verkoop van de vezelcement leien gebeuren binnen ons kwaliteitssysteem dat conform is met de ISO 900:00 norm. Eternit N.V. was het eerste bedrijf in de bouwsector dat het ISO 0 certificaat in ontvangst mocht nemen voor haar globaal milieubeleid.

6 7 Verpakking Hulpstukken Bevestigingen Omzettingstabel HALFRONDE NOK Donkergrijs Avondroze Zinkgrijs Henegouws blauw 80 90 0 55 Voor de bevestiging van de leien wordt gebruik gemaakt van haken in koper of roestvrijstaal, alsook van koperen nagels. Voor het formaat x steeds een haak in roestvrijstaal (dikte mm) gebruiken. De bevestiging van ruitleien gebeurt in elk geval met twee nagels en een stormkram in koper. Ze kunnen met een leidekkershamer geplaatst worden. L Helling of % m Helling in graden Helling in percentage L voor m horizontale projectie 0,06 5 7,0 0 58,55 5 70, Havanna bruin 6 6 8,05 00, 50 9,556 GEMODELLEERDE NOK 90-55,7 7,000 Donkergrijs 70 65,66 70 75,9 5 75 7,86 5,5 5,5 80 567 5,759 Verpakking Boronda leien HOEVEELHEID PER PALET EN GEWICHT VAN DE PALET Formaten Aantal stuks Benaderend gewicht (kg) x 780 0 x 008 x (Alterna) 80 78 x 0 (New Stonit & Alterna) 080 750 x 65 x 0 (New Stonit) 80 0 x (New Stonit & Pommay) 980 700 x 7 0 70 x (New Stonit rond) 9 50 x 008 70 NOK MET INWENDIGE MOF 90 - Donkergrijs De hulpstukken worden na de volledige dekking van de beide dakvlakken bevestigd met twee koperen nagels en een koperen nokhaak op een nokkeper. Ze worden tegen de overheersende windrichting in geplaatst met een minimale ping van 70 mm. 50 0 9 79 500 70 Haak in koper met bultje Bevestiging met haken Haak in roestvrij staal type crosinus Haken van een ander type afwerking gelijkwaardig aan voormelde haken mogen ook toegepast worden (bv. hanghaak). Draagstructuur 85,7 90 -- -- De leien worden aangebracht op een houten draagstructuur die bestaat uit verticale tengellatten en horizontale panlatten. De houtkwaliteit van de panlatten bestemd voor dit toepassingsgebied moet - voor België conform de norm NBN 5 zijn. Bovendien moeten ze duurzaam beschermd worden tegen de aantasting door schimmels en insecten conform de norm NBN 7. - voor Nederland de houtkwaliteit minimaal Kwaliteitsklasse C zijn conform NEN 566 (KVH 980). 9,5 9,5 8,5. Smetlijnen. Panlatten 5. Tengellatten 5. Eternit onderdak 8 5 6 6 0 Type nok 6 0, 6 5. Voetlei 6. Bebordingsplanken Koperen nokhaak Totale lengte Nuttige lengte Aantal per lm (stuks) Standaard spanningshoek Halfronde nok 0 0,0 -- Gemodelleerde nok 500, 90 - Nok met inwendige mof 570 500 90 - Voor de afwerking met loodslabben en leien (Strackort) wordt verwezen naar onze Technische Documentatie (Deel - Algemene Technische Gegevens geldig voor alle vezelcementleien).,5 Koperen nagel,5 Koperen nagel Stormkram in koper De minimale afmetingen van de panlatten in functie van de hart-op-hart afstand van de steunpunten bedraagt : afstand kleiner dan 0 mm : 9 mm x 8 mm afstand van 0 tot 500 mm : 6 mm x 8 mm afstand van 500 tot 0 mm : mm x 8 mm De houtkwaliteit en behandeling van de tengellatten is identiek aan die van de panlatten. De dikte bedraagt min. 5 tot max. 6 mm. Ze creëren de mogelijkheid om het eventuele infiltratiewater over het onderdak tot in de goot af te voeren. In geval van gevelbekleding moet er een afstand tussen de isolatie en de horizontale latten behouden blijven teneinde de nodige verluchting mogelijk te maken. Deze minimale te respecteren afstanden zijn hieronder weergegeven. Hoogte van het gebouw Afstand voor ventilatie 0 m cm > 0 en m,5 cm Bevestiging met nagels en stormkrammen > m cm

Dekkingsmethodes : Overzicht 8 9 Menuiserite Extra Isolerend star onderdak Eterwood Dubbele dekking Enkelvoudige dekking met ruitleien (voor dak en gevel) (voor dak en gevel) De lange levensduur, het uitstekende brandgedrag, maar vooral de unieke capillaire eigenschappen - de Menuiserite Extra platen absorberen de dampproductie van de binnenruimte en voorkomen inwendige condensatie - maken van Menuiserite Extra het beste starre onderdak en onbetwistbaar de beste koop. Recente testen uitgevoerd door de K.U. Leuven hebben aangetoond dat het Menuiserite Extra onderdak geplaatst met tapes een perfecte winddichte maar ook luchtdichte oplossing is. En de kleinste lucht lekkage in een gebouw veroorzaakt warmteverliezen en vermindert de energiebalans van het gebouw. Zo verbruik je met Menuiserite Extra minder energie. Een isolerend star onderdak in houtvezel Eterwood is aan de zijden voorzien van tand-en groefverbindingen en dus makkelijk te plaatsen en te verwerken. Zijn samenstelling (houtvezel) en zijn lage densiteit geven hem uitstekende isolerende eigenschappen (λ D 0.0 w/mk). Eterwood beschikt over het Natureplus certificaat: hij is milieuvriendelijk. De dubbele dekking kan algemeen beschouwd worden als het leidekkingssysteem dat internationaal de meeste bekendheid geniet. Het kan binnen zijn toepassingsgebied alle mogelijke moeilijkheidsgraden van een dakconstructie aan en biedt de wijdste waaier van afwerkingsmogelijkheden aan. Uiteraard kan dit systeem zowel voor dakbedekking als voor gevelbekleding gebruikt worden en dit zowel voor nieuwbouw als voor renovatie. De enkelvoudige ruitdekking is een uiterst economisch en decoratief bekledingssysteem voor daken en gevels. Ze kan enkel uitgevoerd worden met ruitvormige leien bevestigd door middel van twee nagels en een stormkram op een houten draagstructuur. Men noemt het een enkelvoudig dekkingssysteem omdat er telkens slechts een leidikte aanwezig is in het midden van elk element van de bekleding. 5 Soepel onderdak Eterroof Eterroof bestaat uit een geheel van zeer stevige lagen die een waterdicht en ademend membraam vormen. Eterroof kan gebruikt worden als niet ondersteund of ondersteund ademend membraan voor hellende daken. Eterroof kan direct over de thermische isolatie of houten bebording gelegd worden. Een ventilatieruimte tussen Eterroof en de isolatie is niet nodig zodat de volledige hoogte van de kepers kan gebruikt worden voor thermische isolatie (facultatief). Eterroof is beschikbaar in versies:. Menuiserite Extra of Eterroof of Eterwood. Warmte-isolatie. Luchtscherm. Leidingenspouw 5. Binnenafwerking Isolatie en binnenafwerking ISOLATIE Het is algemeen aan te raden de isolatie te plaatsen restspouwen, m.a.w. geen opening laten tussen binnenafwerking en isolatie, tussen isolatie en onderdak en zeker niet tussen de isolatieplaten onderling. Restspouwen leiden namelijk tot rotatiestromen rondom de isolatieplaten wat grote warmteverliezen en vochttransport naar het onderdak tot gevolg heeft. BINNENAFWERKING Enkelvoudige horizontale dekking (voor dak en gevel) De enkelvoudige horizontale dekking is een dekmethode die geschikt is voor daken en gevels. Deze methode maakt gebruik van vierhoekige leien die bevestigd worden op horizontale houten panlatten. De leien worden met hun langste zijde quasi evenwijdig met de panlatten geplaatst. De regendichtheid wordt bekomen door de horizontale en verticale ping van de leien onderling, waardoor een schubpatroon verkregen wordt. Ruitdekking plaatsing in dambordpatroon De //0 ruitleien voor dambordpatroon worden geplaatst met een van 70 mm (haaks op de schuine zijde gemeten). Deze dekkingswijze is onafhankelijk van de overheersende windrichting. Eterroof 'Classic' : is het reeds gekende onderdak Eterroof, het is de versie kleefband. Eterroof 'Uno' : is de nieuwe naam van Eterroof met geïntegreerde kleefband. Eterroof 'Duo' : Eterroof 'Duo' is de 'Classic' versie waaraan twee kleefbanden werden toegevoegd. Voordeel van deze dubbele kleefband is dat een perfecte verlijming van de pingen mogelijk is. Een lijm-op-lijm hechting heeft een betere weerstand. De zelfklevende geïntegreerde banden maken een gemakkelijke verlijming van de pen mogelijk en verzekeren aldus de winddichtheid van uw dak of gevel. Dit zal tevens de thermische isolatie van uw gebouw ten goede komen. De allervoornaamste eis die aan de binnenafwerking moet gesteld worden, is zijn luchtdichtheid. Dit heeft voor gevolg dat open voegen en doorboringen onaanvaardbaar zijn. Indien men toch electrika in de dakopbouw wil integreren, moet men de binnenafwerking opsplitsen in een luchtscherm en een afwerkingslaag. De leidingen en de eventuele apparatuur kunnen dan in de tussenliggende leidingenspouw opgenomen worden. Wat het dampscherm betreft: in de publicatie TV van het WTCB wordt uitdrukkelijk vermeld dat in de klimaatklasses I tot III aan het dampscherm geen specifieke eisen worden gesteld indien het onderdak uitgevoerd is met Menuiserite (capillaire onderdakplaten) of Eterroof (soepel onderdak). In klimaatklasse IV (vb. zwembaden, gaarkeukens,...) is in elk geval een specifieke studie van de dakopbouw vereist.

0 Dubbele dekking met open voeg Halfsteensverband (voor dak en gevel) Halfsteensverband Schuin onder helling Trapdekking De open voeg dekking is een methode om gevels te bekleden met rechthoekige leien. Deze methode ontleent zijn naam aan het feit dat er zich tussen twee naast elkaar gelegen leien steeds een voeg bevindt met een breedte ongeveer gelijk aan één derde van een leibreedte. Halfsteensverband is een methode om daken en gevels te bedekken met een zeer strakke esthetiek. Er dienen steeds vierhoekige leien ( afgesneden hoeken) gebruikt te worden. Dit is een variante van de Halfsteensverband dekking. De vierhoekige leien (x7, x0, x0, x) worden op een dubbele verduurzaamde houten draagstructuur bevestigd bij middel van nagels of schroeven. Deze draagstructuur bestaat uit tengellatten (of tengels), die verticaal geplaatst worden en panlatten, die schuin onder helling (max. 0 ) op de gevel geplaatst worden. Deze methode is geschikt voor de plaatsing van leien (x0, x, x) op een gevel. Ze worden op een dubbele houten draagstructuur (tengellatten of tengels en panlatten) bevestigd bij middel van een haak en eventueel twee bijkomende nagels. Bij de trapdekking wordt iedere de lei met de helft van het zichtbare gedeelte (of met de latafstand) naar beneden geschoven, namelijk 7,5mm. De latafstand wordt als volgt berekend: (hoogte van de lei - de ) /. Dubbele dekking volgens het Cassettesysteem Enkelvoudige horizontale dekking in lijn Deze methode is geschikt voor de plaatsing van vierhoekige leien op een gevel. Ze worden op een enkele verticale houten draagstructuur horizontaal bevestigd bij middel van twee nagels (formaten / - /7 /0) of drie nagels (formaten /0 /). Men noemt het een dubbel dekkingssysteem omdat er zich op gelijk welke doorsnede van de bekleding minstens twee leidiktes boven elkaar bevinden. Ter hoogte van de (50mm) vindt men zelfs drie leidiktes boven elkaar. De plaatsing gebeurt rechtlijnig zowel verticaal als horizontaal en de openingen tussen de naastliggende stroken worden bepaald in functie van het visueel aspect. Deze methode is enkel geschikt voor de plaatsing van vierhoekige leien van klein formaat (/ - /7) op een gevel. Grotere leien komen hier niet in aanmerking. Ze worden ofwel op een klassieke horizontaal latwerk ofwel op een enkelvoudige verticale draagstructuur bevestigd uitsluitend bij middel van twee nagels. Men noemt het een enkelvoudig dekkingssysteem omdat er zich op gelijk welke doorsnede van de bekleding minstens één leidikte voorzien is. Ter hoogte van de horizontale en verticale pen zijn er twee leidiktes en ter hoogte van de hoekafsnijdingen zijn er zelfs drie leidiktes boven elkaar. De toegepaste verticale is in alle gevallen 70mm. De toegepaste verticale is in alle gevallen minimum 50mm. Er is geen horizontale of zijdelingse. De toegepaste horizontale of zijdelingse bedraagt in alle gevallen 90mm.

Aantal graden verschil D u b b e l e D e k k i n g (voor dak en gevel) Helling Leihoogte tussen leihelling en Helling van de lei spangebinte helling van spangebinte Algemeen uitzicht Dakvoetafwerking Hoekkeper Formaat x Formaat x 7 7 cm x x - cm x,5 x -,5 cm x x - Voorbeeld: Een dak met een helling van 0 op het spangebinte, waar leien x 7 zullen opliggen, zal uiteindelijk een leihelling geven van 8. Helling van de lei Klimatologische blootstelling Verticale (*) a 70 50 mm 0 a < 70 gewoon ongunstig (**) 90 mm / 0 mm 5 a < 0 (***) x 0 mm / 0 mm a < 5 50 mm Er moet steeds nauwkeurig op gelet worden dat de druiprand zich boven de goot bevindt en vooral dat het onderdak het dooiwater of eventuele infiltratiewater in de goot kan afvoeren. De opening tussen onderdak en dakbedekking moet afgesloten worden met een dichtingskam in kunststof om nestvorming in deze ruimte te beletten of te voorkomen dat door de wind droge bladeren erin opgehoopt worden waardoor de waterafvoer over het onderdak onmogelijk wordt. Hoekkepers kunnen net als de nokken afgewerkt worden met halfronde nokken, gemodelleerde nokken of nokken met inwendige mof in vezelcement of met een Strackort afwerking. Indien de helling van de beide dakvlakken langsheen de hoekkeper gelijk is, kan men de afwerking van de hoekkeper uitvoeren met versneden schuine leien of met een hoekkeper roeflat. (*) Het minimale formaat van de lei is een veelvoud van de : hoogte lei = x breedte lei = x (**) Ongunstige blootstelling : aan zee, heuveltop, open veld, dakschild met horizontale projectie van meer dan 5 m. Formaat x 0 - New Stonit Formaat x Formaat x (met zichtbare hoeken) (***) Bij dakhellingen tussen 5 en 0 met een van 0 mm is een onderdak verplicht. In de andere gevallen is een onderdak evenwel ten zeerste aan te raden. De volgende tabel geeft voor elk leiformaat de nodige gegevens in functie van de.. Tengellat. Panlat. Loden slab Formaat x 0 0 Overlappen Formaat x Formaat x Deze methode wordt uitgevoerd met volgende leiformaten : /, /, /7, /0, /, /0, / en /. Volgens de NBN B -00 (België) en de Richtlijnen nr. PBL.09/95 (Nederland) moeten volgende pen in functie van de helling en de klimatologische blootstelling gerespecteerd worden. Minimumhelling is 5 gemeten op de geplaatste lei voor rechthoekige leien. Er kan echter van deze algemene regel afgeweken worden, mits het respecteren van volgende voorwaarden : - Minimum helling van gemeten op de leien - Minimum ping van 5 cm - Gebruik van Eternit leien met een minimum breedte van 0 cm. - Gebruik van een Eternit onderdak - Dakvlaklengte mag maximum 8 m bedragen - Uitbreiding van deze voorwaarden voor plaatsingen in België en in het Groothertogdom Luxemburg: enkel te voorzien in de zones die volgens de rekenmethode in de Technische Voorlichting van het WTCB nr. 95 ( Daken met Natuurleien, Opbouw en uitvoering uitgave 995) worden aanzien als zones met zwakke en matige blootstelling (max..0 Pa.m). - Uitbreiding van deze voorwaarden voor plaatsingen in Nederland: enkel te voorzien in windgebied III met uitsluiting van de windgebieden I en II zoals deze zijn opgenomen in de norm NEN 6707 in combinatie met de zones omschreven met een Lage en Gemiddelde Neerslagintensiteit zoals opgenomen in de publicatie Neerslagintensiteit van het KNMI van oktober 0. Opgelet: De helling van de lei is steeds iets vlakker dan de helling van het spangebinte. Als men de helling van het spangebinte opmeet, dient men - afhankelijk van de lengte van de lei - steeds een aantal graden af te trekken om tot de uiteindelijke leihelling te komen. Afmetingen van de lei mm 0 x 70 Verticale mm 50 90 0 0 50 Aantal leien per m st,86,55 5,7 7,0 - Latafstand mm 75 55 5 - Gewicht bedekking per m kg 9,6,66,6,87 - Hoeveelheid latten per m m 5,7 6, 6,90 7, - Afmetingen van de lei mm 0 x Verticale mm 50 90 0 0 50 Aantal leien per m st 5, 7,5 8,6 9,9,58 Latafstand mm 0 80 70 50 Gewicht bedekking per m kg 8,98,09,,7 5, Hoeveelheid latten per m m 5,00 5,56 5,88 6,5 6,67 Afmetingen van de lei mm 0 x 00 Verticale mm 50 90 0 0 50 Aantal leien per m st,96,90,,00,6 Latafstand mm 75 55 5 5 Gewicht bedekking per m kg 9,8,90,75,68,68 Hoeveelheid latten per m m,6,9,08,6, Afmetingen van de lei mm 0 x Verticale mm 50 90 0 0 50 Aantal leien per m st,,0,,,7 Latafstand mm 75 55 5 5 Gewicht bedekking per m kg 8,9 9,7,5,,6 Hoeveelheid latten per m m,6,9,08,6, Afmetingen van de lei mm 0 x 0 Verticale mm 50 90 0 0 50 Aantal leien per m st 9,00 9,7 0,0 0,5,00 Latafstand mm 75 55 5 5 Gewicht bedekking per m kg 8, 9,90,7,59,55 Hoeveelheid latten per m m,6,9,08,6, Afmetingen van de lei mm 0 x 00 Verticale mm 50 90 0 0 50 Aantal leien per m st 6, 8,7 9,5,56,9 Latafstand mm 0 80 70 50 Gewicht bedekking per m kg 8,65,7,9,,87 Hoeveelheid latten per m m 5,00 5,56 5,88 6,5 6,67 Afmetingen van de lei mm 0 x Verticale mm 50 90 0 0 50 Aantal leien per m st, 6, 8,6 - - Latafstand mm 75 55 - - Gewicht bedekking per m kg,,7, - - Hoeveelheid latten per m m 5,7 6, 6,90 - - Afmetingen van de lei mm 0 x Verticale mm 50 90 0 0 50 Aantal leien per m st 5,88 9,7, - - Latafstand mm 7,5 5,5,5 - - Gewicht bedekking per m kg,9,8, - - Hoeveelheid latten per m m 5,80 6,56 7,0 - - Ter hoogte van de dakvoet en evenwijdig met de nok brengt men een bebordingsplank aan. Deze moet mm dikker zijn dan de panlatten om de ontbrekende leidikte te vervangen. De maximaal toegelaten oversteek van de onderste leien over de rand van de bebordingsplank is gelijk aan 50 mm. De afstand tussen de onderrand van de bebordingsplank en de bovenrand van de volgende panlat is gelijk aan de latafstand (L) + de (R) + 0 mm (afstand tussen de bovenrand van de lei en de bovenrand van de panlat) - de gebruikte oversteek (bv. 50 mm, zie alinea hiervoor) of A = L + R - mm. Voorbeeld : Lei / - hoogte cm of 0 mm Overlap R : 90 mm (bv. Helling 5 ) Zichtvlak L : 80 mm of (0-90)/ A = L + R - A = 80 + 90 - = 0 mm. Zinken slab of dichtingskam. Menuiserite, Eterroof of Eterwood onderdak. Tengellat. Panlat 5 Hoekkeper met versneden schuine leien. Bebording. Tengellat. Panlat 5. Loden slab. Menuiserite, Eterroof of Eterwood onderdak 6. Universele verluchtingskam Hoekkeper roeflat 6

Formaat / E n k e lv o u d i g e H o r i z o n ta l e D e k k i n g (voor dak en gevel) Helling Horizontale Vertikale A B C Aantal leien (graden) per m Kielgoot Zijrandafwerking 5 0 a < 0 57,5 69, 7, Algemeen uitzicht DE OPEN KIELGOOT Langsheen de kiellijn wordt een zinken binnengoot aangebracht onder het onderdak van beide dakhellingen. Langs beide zijden van de kiellijn worden bovenop de tengellatten bebordingsplanken aangebracht. Hierop wordt dan een goot in metaal of kunststof geplaatst. De leien worden evenwijdig met de kiellijn versneden maar pen de randen van de goot minstens 80 mm. Ter hoogte van de zijrand worden steeds volledige of halve leien geplaatst. De passtukken worden verderop in de rij tussengewerkt. Alle leien of leidelen langsheen de zijrand moeten in elk geval bevestigd worden met twee nagels. a < 70 0 00 68 59, 9,7 a 70 70 88,8 9,7 6,8 Helling (graden) Horizontale Vertikale Formaat /7 A B C Aantal leien per m 0 a < 0 7,5 69,7 7,6 a < 70 0 00 8,9 59,9 9, a 70 70 0,8,,. Binnengoot. Goot. Bebording. Menuiserite, Eterroof of Eterwood onderdak Open kielgoot DE GESLOTEN KIELGOOT In de as van de kielgoot wordt onder het onderdak ter afdichting een zinken band in V-vorm geplaatst. Langs beide zijden van de kiellijn worden twee bebordingsplanken met dezelfde dikte als de panlatten op de tengellatten geplaatst. Aan de kielgoot worden volle leien schuin versneden volgens de kiellijn. De waterdichting wordt verzekerd door tussengewerkte loden slabben met een minimale ontwikkelde breedte van 0 mm. Een aantal mogelijke afwerkingen van de zijranden zijn : 0 Zijrand met loden slab Muuraansluiting Zijrand met metalen dakrand Zijrandafwerking Zijrandafwerking met gevelleien Muuraansluitingen worden op dezelfde wijze uitgevoerd als de zijaansluiting aan schouwen. Overlappen Deze methode wordt uitgevoerd met het formaat x 7 cm, x cm (vierhoekig), x 0 cm (New Stonit), x 0 (New Stonit) en x (New Stonit of Pommay). De pen worden haaks gemeten op de zijkanten van de lei en moeten volgens de norm NBN B -00 als volgt variëren in functie van de helling : Helling Horizontale Verticale a 70 70 a < 70 0 00 0 a < 0 Bij daken die op extreme wijze aan de weersomstandigheden blootgesteld zijn, dient men steeds de grootste (0 mm) te nemen. De zijdelingse wordt tegengesteld aan de dominante windrichting genomen. Deze methode is niet aangewezen voor daken van hoge gebouwen of voor gebouwen die aan extreme weersomstandigheden blootgesteld worden. Voor deze situaties is de methode van dubbele dekking meer geschikt. Helling (graden) Horizontale B Vertikale Formaat /0 windrichting A B C C Aantal leien per m 0 a < 0 87,9 69,8 7, a < 70 0 00 98, 59,9,7 a 70 70 9, 8 0,9 Helling (graden) Horizontale Formaat /0 - rechte hoeken Vertikale A B C Aantal leien per m 0 a < 0 88,6 68,9 7,8 a < 70 0 00 98,8 59 9 0, a 70 70 9, 9, 5 7,8 Helling (graden) Horizontale Formaat / - rechte hoeken Vertikale A B C Aantal leien per m 0 a < 0 98,6 69, 7 0,6 a < 70 0 00 08,8 59, 9 9, a 70 70 9, 9,5 5 7, Muuraansluiting Montagevoorschriften. Bebording. Binnengoot. Menuiserite, Eterroof of Eterwood onderdak. Loden slab Ladderhaak Ladderhaken worden steeds met schroeven boven op een keper bevestigd. De waterdichtheid wordt verzekerd door middel van een boven- en onderliggende loden slab. De positie van de leien op het dak of de gevel wordt vastgelegd met behulp van smetlijnen, aangebracht op de panlatten. Deze uitlijning gebeurt schuin op de panlatten, vertrekkende vanaf de dakgoot. De helling van de smetlijnen ten opzichte van de panlatten is afhankelijk van de horizontale en verticale van de leien (en dus ook van de dakhelling) en wordt bepaald door de getallen A en B in onderstaande tabel. A De onderlinge afstand tussen de evenwijdige smetlijnen is gelijk aan de grootste lei- afmeting min de horizontale (getal C in de tabel). De leien worden bevestigd met een leihaak en twee koperen nagels. De lengte van de leihaak wordt bepaald door de dakhelling en is gelijk aan de verticale plus cm. plaatsingsrichting Gesloten kielgoot Ladderhaak Bij hellingen tot en met 70 worden haken met bultje of van het Crosinus -type gebruikt.

R u i t d e k k i n g - K l a s s i e k e P l a at s i n g R u i t d e k k i n g v o l g e n s D a m b o r d pat r o o n 6 7 (voor dak en gevel) Algemeen uitzicht Algemeen uitzicht Montagevoorschriften De eerste drie te plaatsen rijen zijn versneden leien. De leien van de eerste twee rijen bekomt men door een standaardlei onder de afgesneden hoeken door te snijden (figuur ). De derde rij leien wordt ook op de dakvoetplank bevestigd, de onderste hoek wordt gelijk met de druiprand afgesneden en indien nodig wordt een nieuw gat voor de stormkram geboord. Alle hieropvolgende rijen worden op de standaard wijze bevestigd met twee nagels en een stormkram. Van de laatste rij moet echter het bovenste gedeelte weggenomen worden (Fig. ). fig Formaat x x 0 Formaat x x 0 Formaat x x 5 Plaatsingsgegevens Deze methode wordt uitgevoerd met volgende leiformaten : //0 en //5 Leiformaat Helling Overlap Aantal Gewicht Latafstand Hoeveelheid latten Aantal nagels Aantal stormkrammen cm mm st/m kg/m mm m/m st/m st/m Dak x x 0 5 < α < 70 00, 5,8 9 5,,6, Gevel x x 5 α > 70 50 8,, 8, 6,6 8, Deel wordt eerst geplaatst nadat men er bijkomende nagel in aangebracht heeft. Deel wordt dwars doorheen deel op dezelfde dakvoetplank vastgenageld. De onderzijden van deze beide delen vallen samen en vormen een druiprand. De derde rij leien wordt ook op de dakvoetplank bevestigd, de onderste hoek wordt gelijk met de druiprand afgesneden en indien nodig wordt een nieuw gat voor de stormkram geboord. Alle hieropvolgende rijen worden op de standaard wijze bevestigd met twee nagels en een stormkram. Van de laatste rij moet echter het bovenste gedeelte weggenomen worden (figuur ). Overlappen Deze methode wordt uitgevoerd met de ruitlei //0. De volgende tabel geeft de nodige gegevens in functie van de. Eenheid Gevel Dambordpatroon Leiformaat cm x x 0 Helling 90 Overlap mm 70 Aantal st/m 9,8 gewicht kg/m,0 latafstand m/m, Hoeveelheid latten m/m,8 Aantal nagels st/m 8,6 Aantal stormkrammen st/m 9,8 fig. Aanzet dakvoet en beëindiging aan de nok. Bebordingsplank. Tengellatten of tengels. Panlatten. Smetlijn Bij de leien in dambordpatroon dienen volgende plaatsingsgegevens gerespecteerd te worden. Deze methode is niet aangewezen voor sterk blootgestelde daken onderdak. Ook moet conform de norm NBN B -00 een minimale helling van 5 (gemeten op de geplaatste lei) gerespecteerd worden. Montagevoorschriften Voor de plaatsing van de ruitleien in dambordpatroon worden bij voorkeur panlatten voorzien met een breedte van mm. Deze breedte zorgt ervoor dat de stormkram maximaal wordt ondersteund. 0 67 700 De eerste drie te plaatsen rijen zijn versneden leien. De leien van de eerste twee rijen bekomt men door een standaardlei onder de afgesneden hoeken door te snijden (Fig. ). 67 67 fig. Smetlijnen. Panlatten. Tengellatten. Bebordingsplank fig. Plaatsing ruitleien //0 in dambordpatroon. Latafstand, mm. De nagel staan op 0 mm van de bovenkant van de panlat. fig Deel wordt eerst geplaatst nadat men er bijkomende nagel in aangebracht heeft. Deel wordt dwars doorheen deel op dezelfde dakvoetplank vastgenageld. De onderzijden van deze beide delen vallen samen en vormen een druiprand.

D u b b e l e D e k k i n g m e t O p e n V o e g D u b b e l e D e k k i n g v o l g e n s h e t Ca s s e t t e s y s t e e m 8 9 Algemeen uitzicht Formaat x Formaat x 0 Formaat x Formaat x 7 Formaat x Formaat x 0 0 7 Overlappen Deze methode wordt uitgevoerd met volgende leiformaten : /, /, /7, /0, /, /0, / en /. Bij deze dekkingswijze bedraagt de vertikale R steeds 50 mm. De horizontale O is steeds één derde van de leibreedte. De latafstand H wordt gegeven door onderstaande formule: H = leihoogte - R 0 0 0 7 Deze is zoals de formule reeds aantoont ook afhankelijk van het leiformaat. In onderstaande tabel wordt een synthese gemaakt van de relevante grootheden voor gevelbekleding. R : H : panlatafstand P : zichtvlak O : openvoeg Formaat x x x 7 x 0 x x 0 x x O 75 80 90 00 07 00 07 P 75 75 75 0 0 75 75 75 R 50 50 50 50 50 50 50 50 H 75 75 75 0 0 75 75 75 Leien/m 9,50 7,86 5,87,5,7 9,09 8,5 6,8 Kg/m 5,6 5,6,,,,7,89,98 Haken/m 9 5,7,7 5, 8,8 7,0,6 Montagevoorschriften De eerste rij leien zijn voetleien waarvan de lengte gelijk is aan de latafstand plus de ping. Zij worden met twee nagels bevestigd. De voegbreedte tussen twee opeenvolgende leidelen is gelijk aan één derde van de leibreedte. Aan beide zijden van elk leideel worden de haken bevestigd voor de tweede rij leien. De leien van de tweede rij plaatst men zodanig dat de onderrand samenvalt met de onderrand van de voetleien en met de bovenrand rustend op de volgende panlat. De assen van de leien van de eerste en de tweede rij verspringen ten opzichte van elkaar over een afstand gelijk aan twee derden van de leibreedte. Deze methode is geschikt voor de plaatsing van vierhoekige leien op een gevel Algemeen uitzicht 0 50 Formaat x Voorbeeld met tussenafstand mm 00 0 50 Formaat x 0 Voorbeeld met tussenafstand mm 0 50 Formaat x Voorbeeld met tussenafstand mm 70 0 50 Formaat x 7 Voorbeeld met tussenafstand mm 00 0 50 Formaat x 0 Voorbeeld met tussenafstand mm c Overlappen Deze methode wordt uitgevoerd met volgende leiformaten : /, /7, /0, /0 vierhoekig en / vierhoekig. De volgende tabellen geven voor elk leiformaat de nodige gegevens in functie van het formaat en de toegepaste verticale voeg (0 of mm). Indien andere verticale voegen (steeds mm) worden toegepast, dienen de opgegeven hoeveelheden herrekend te worden. De plaatsingsgegevens werden opgesteld rekening houdend met een verticale van 50mm. Leiformaat in cm / /7 /0 /0 / Aantal/m 5,06,65 7,0,90,95 Gewicht/m (kg),55 9,9 9,,90 9,7 Latten (m/m ) in de verticale voeg tussen de aansluitende verticale rijen,8,8,,6,6 Latten (m/m ) in het midden van de lei -- -- --,6,6 Plaatsingsgegevens met verticale voegen van mm Leiformaat in cm / /7 /0 /0 / Aantal/m 5,67, 7,9,, Gewicht/m (kg),08, 9,65,5 9,79 Latten (m/m ) in de verticale voeg tussen de aansluitende verticale rijen,,,7,6,6 Latten (m/m ) in het midden van de lei -- -- --,6,6 Plaatsingsgegevens met verticale voegen van 0 mm Montagevoorschriften De bevestiging van de leien gebeurt: - bij de formaten / /7 /0 met nagels 5 a 90 c c H R P Formaat x Formaat x 0 0 0 0. Smetlijn. Panlat. Bebordingsplank. Voetlei Plaats van de nagels en de breedte van de verticale kepers in mm bij leien /, /7 en /0 (afbeelding / en voeg mm). Waarden a en c zie tabel op de volgende pagina.

(voor dak en gevel) c c c - bij de formaten /0 / met nagels 90 5 b a Ter hoogte van de open voeg (bij alle leiformaten) wordt de keper bekleed met een voegband in EPDM van 90mm breedte (zie Fig. 8). Deze zijn voorzien voor een maximale open voeg van mm. De voegband dient voorzien te worden om te vermijden dat water achter de leien doorsijpelt. Het water wordt hierdoor afgevoerd naar de onderzijde van de gevel. Ter hoogte van de eventuele tussenkeper (bij leiformaten /0 en /) wordt een voegband in EPDM voorzien van mm breedte (zie Fig. 9). Deze is noodzakelijk teneinde ervoor te zorgen dat de leien in het zelfde vlak geplaatst worden. Bij het ontbreken van deze voegband zou het midden van de lei losstaan van de tussenkeper en zou bij vernageling de lei hol komen te staan. H a l f s t e e n s v e r b a n d Deze methode is geschikt voor de plaatsing van vierhoekige leien. Algemeen uitzicht 7 Montagevoorschriften Deze methode wordt uitgevoerd met volgende leiformaten : /, /7, /0, /0 rechthoekig en / rechthoekig. Plaatsing verloopt analoog als plaatsing dubbele dekking. In plaats van haken worden koperen nagels van 0 mm voor de bevestiging gebruikt. ( voor formaat x, x 7 en x 0 en voor formaat x 0 en x rechthoekig). 90 Formaat x 7 Formaat x min 55mm 0 0 a 5 Plaats van de nagels en de breedte van de verticale kepers in mm bij leien /0 en / (afbeelding / en voeg mm). Waarden a en c zie tabel hierna. Leiformaat in cm / /7 /0 /0 / tussenafstand c = horizontale uitlijning 95 0 5 5 5 Tussenafstanden van de horizontale smetlijnen in mm. De kepers achter de voeg hebben een minimale breedte van 90mm. De kepers achter het midden van de lei bij de grote formaten (zie de Fig. hierboven) hebben een minimale breedte van mm. De verticale kepers worden geplaatst op een afstand (as op as gemeten) volgens volgende tabel. Leiformaat in cm / /7 /0 /0 / afstand a = afstand verticale keper achter de open voeg tot de volgende verticale keper achter de open voeg = grootste lengte van de lei + voegbreedte afstand b = afstand verticale keper achter de open voeg tot tussenkeper of omgekeerd = (grootste lengte van de lei + voegbreedte)/ 70 6 6 -- -- -- 0 0 Tussenafstanden in mm van de verticale kepers, gemeten as op as* - verticale voeg mm Leiformaat in cm / /7 /0 /0 / afstand a = afstand verticale keper achter de open voeg tot de volgende verticale keper achter de open voeg 0 0 = grootste lengte van de lei + voegbreedte afstand b = afstand verticale keper achter de open voeg tot tussenkeper of omgekeerd = (grootste lengte van de lei + voegbreedte)/ -- -- -- 05 05 Tussenafstanden in mm van de verticale kepers, gemeten as op as** - verticale voeg 0 mm * Tabel opgesteld voor een open voeg van mm. Ingeval kleinere voegen zijn voorzien zullen de gegevens hiervan afwijken. ** Tabel opgesteld voor een open voeg van 0 mm. Ingeval kleinere voegen zijn voorzien zullen de gegevens hiervan afwijken. Fig. 8: voegband 90 mm EPDM achter de open voeg, voeg a (getekend op mm) eventueel aan te passen. Fig. 9: voegband mm EPDM op de eventuele tussenkeper. Onderaan de gevel worden de verticale kepers verhoogd met een leistrook van minimum 5 cm hoogte, teinde de ontbrekende dikte van een onderliggende lei op te vangen. Er wordt eventueel een geperforeerd profiel voorzien teneinde de openingen tussen de kepers af te sluiten. 50 Fig. 0: onderkant gevel - voorzien van een geperforeerd sluitprofiel (). Formaat x 0 (New Stonit) Overlappen Formaat x 0 (New Stonit) Volgende pingen in functie van de helling en de klimatologische blootstelling moeten gerespecteerd worden. Tabel Helling a >= 70 a > 0 - normale blootstelling Tabel Boronda Afmetingen van de lei mm 0 x 70 Overlapping mm 50 90 Aantal leien per m st.,5 7,5 Latafstand mm 0 90 Gewicht bedekking / m kg,07 5, Aantal latten per m m 9,09, Overlapping 50 mm 90 mm Fig. 56 : Plaatsing van de leien. Smetlijnen. Menuiseritte-onderdak. Panlatten 5. Voetlei. Tengellatten of tengels Tabel Alterna Afmetingen van de lei mm 0 x 70 0 x Overlapping mm 50 90 50 90 Aantal leien per m st.,5 7,5,6, Latafstand mm 0 90 5 5 Gewicht bedekking / m kg,07 5, 9,99,7 Aantal latten per m m 9,09, 7, 8,7 New Stonit en Pommay Afmetingen van de lei mm 0 x 00 0 x 00 0 x * Overlapping mm 50 90 50 90 50 Aantal leien per m st., 5,77 7,6,98 6,06 Latafstand mm 5 05 5 05 95 Gewicht bedekking / m kg, 5,55 9,9,7, Aantal latten per m m 8,00 9,5 8,00 9,5 0,5 * Enkel bij toepassing als gevelleien of indien helling >= 70

7 7 7 7 Enkelv o u d i g e H o r i z o n ta l e D e k k i n g i n L i j n Algemeen uitzicht windrichting 9 windrichting 9 Montagevoorschriften Deze methode wordt uitsluitend uitgevoerd met volgende leiformaten : / en /7. De montage van de leien gebeurt na het aanpassen van de standaard rechthoekige formaten van de leien formaten / en /7 met afgesneden hoeken volgens bijgaande schema s. De grootte van de hoeken is steeds dezelfde doch de plaats ervan zal verschillend zijn in functie van de plaatsingsrichting. De plaatsing gebeurt steeds tegenovergesteld aan de overheersende windrichting. De grootte van de afgesneden hoeken. 0 05 Formaat x Plaatsing van links naar rechts 0 05 Formaat x 7 Plaatsing van links naar rechts 90 70 Plaatsing op verticaal latwerk Bij deze plaatsingsmethode worden enkel verticale kepers voorzien. De leien worden rechtstreeks op de verticale kepers aangebracht. 0 0 70 plaatsingsrichting Formaat x Plaatsing van rechts naar links plaatsingsrichting Formaat x Plaatsing van links naar rechts De leien dienen in functie van de plaatsingsrichting voorzien te worden van afgesneden hoeken volgens bijgaande: 0 0 Plaatsing 5 70 windrichting windrichting 09 09 De plaatsing van de leien gebeurt op een verticaal of horizontaal latwerk. 9 7 7 9 69 69 70 99 99 Bij de plaatsing op een verticaal latwerk is de uitlijning op de verticale kepers noodzakelijk, maar de hoeveelheid lopende meter keperwerk is beperkt. 09 Formaat x Plaatsing van rechts naar links 09 Formaat x 7 Plaatsing van rechts naar links Bij de plaatsing op een horizontaal latwerk kan men de plaatsing van de leien afstemmen op de horizontaal geplaatste keper, maar de hoeveelheid lopende meter keperwerk is hier groter. 0 plaatsingsrichting plaatsingsrichting 0 0 Formaat x 7 Plaatsing van rechts naar links Overlappen Formaat x 7 Plaatsing van links naar rechts De volgende tabellen geven voor elk leiformaat de nodige gegevens in functie van het formaat. De plaatsingsgegevens werden opgesteld rekening houdend met een verticale van 70mm en een zijdelingse of horizontale van 90mm. 69 09 09 Formaat x Plaatsing van links naar rechts 69 99 09 09 Formaat x 7 Plaatsing van links naar rechts 99 70 fig. : Positionering van de leien en breedte van de verticale kepers in mm. Voorbeeld bij lei / en plaatsing van rechts naar links. 0 0 0 Leiformaat in cm / /7 Aantal/m 8,98 6, Latafstand bij verticaal latwerk 0 0 Breedte van de verticale kepers * * Afstand van de lei ten opzichte van de zijrand van de verticale keper 5** 5** Gewicht/m (kg) rekening houdend met de afgesneden hoeken 5,9,9 Verticaal latwerk (m/m ),, Plaatsingsgegevens bij een plaatsing op een verticaal latwerk Leiformaat in cm / /7 Aantal/m 8,98 6, Latafstand bij horizontaal latwerk 70 0 Breedte van de horizontale kepers 50* 50* Afstand van de lei ten opzichte van de zijrand van de horizontale keper ** ** Gewicht/m (kg) rekening houdend met de afgesneden hoeken 5,9,9 Horizontaal latwerk (m/m ) 5,88 5,00 Plaatsingsgegevens bij een plaatsing op een horizontaal latwerk De positie van de nagel: De leien dienen in functie van de plaatsingsrichting voorzien te worden van de nagel op de posities aangegeven op bijgaande figuren. De positie van de nagel is belangrijk in functie van de opgegeven breedtes van het achterliggend verticaal of horizontaal latwerk (Tabel en ). Indien de opgegeven posities van de niet worden gerespecteerd is het mogelijk dat de opgegeven breedtes van het latwerk niet voldoende is. Het is bijgevolg aangewezen deze posities te respecteren. 05 0 Formaat x Plaatsing van rechts naar links 70 90 05 0 Formaat x 7 Plaatsing van rechts naar links 5 0 0 fig. : Positionering van de leien en breedte van de verticale kepers in mm. Voorbeeld bij lei /7 en plaatsing van rechts naar links. * De breedte van de kepers werd bepaald door rekening te houden mat een afstand van 0 mm tussen de positie van de nagels en de randen van de kepers. ** Zie Fig., Fig., Fig. 5 en Fig. 6 hierna.

H a l f s t e e n s v e r b a n d S c h u i n o n d e r H e l l i n g 5 Plaatsing op horizontaal latwerk Deze plaatsingsmethode vereist zoals een klassieke plaatsing een onderstructuur in tengellatten en panlatten. 70 70 70 70 50 0 0 0 0 0 0 0 50 Deze nieuwe plaatsingsmethode voor gevels (helling 90 ) is mogelijk met volgende leitypes en leiformaten (steeds vierhoekige formaten voorgeponste ): ALTERNA: /7 / vierhoekig BORONDA: /7 NEW STONIT: /0 /0 ACTIVA: / De leien worden volgens het halfsteensverband geplaatst op de schuine panlatten. Bij een rechtsopgaande helling begint men in de rechter onderhoek, bij een linksopgaande helling in de linker onderhoek. Ter hoogte van de onderkant van de eerst geplaatste lei in de hoek brengt men een schuine voetplank aan. Deze moet mm dikker zijn dan de panlatten om de ontbrekende leidikte te vervangen. 0 0 0 De leien worden op een dubbele verduurzaamde houten draagstructuur bevestigd bij middel van nagels of schroeven. Deze draagstructuur bestaat uit tengellatten (of tengels), die verticaal geplaatst worden en panlatten, die schuin onder helling op de gevel geplaatst worden. De leien met het formaat x7 en x0 worden bevestigd met twee nagels. Bij leien van het formaat x0 en x wordt een derde nagel voorzien op dezelfde horizontale lijn van de andere nagels en op minimum 70 mm uit het midden van de lei (zie Fig. 7 en Fig. 8). a a De maximaal toegelaten oversteek van de onderste leien over de onderrand van het gevelvlak is gelijk aan 50 mm. Enkel onder de eerste lei in de onderste hoek is een voetlei nodig. Nadien brengt men op het gevelvlak smetlijnen onder helling aan met een onderlinge afstand gelijk aan de latafstand zoals aangegeven in hogervermelde tabellen. De panlatten worden onder helling over het ganse oppervlak op deze smetlijnen aangebracht. Alle oneffenheden dienen vooraf verwijderd met het oog op een spanningsvrije en degelijke bevestiging van de panlatten. Na het plaatsen van de panlatten worden loodrecht op de panlatten onder helling smetlijnen aangebracht met een onderlinge afstand gelijk aan een halve leibreedte + mm. 0 0 b b De eerste rij leien zijn voetleien waarvan de hoogte gelijk is aan de latafstand + de. Deze leidelen worden met drie nagels in de bebordingsplank bevestigd. Deze laatste plaatst men zodanig dat de onderrand samenvalt met de onderrand van de voetleien. De bovenrand van deze tweede rij rust op de volgende panlat. De assen van de voegen tussen de leien van de tweede rij verspringen een halve leibreedte + mm t.o.v. die van de eerste rij. Alle volgende rijen worden op dezelfde wijze als de tweede rij geplaatst. fig 5. : Positionering van de leien en breedte van de horizontale kepers in mm. Voorbeeld bij lei / en plaatsing van rechts naar links. fig 6. : Positionering van de leien en breedte van de horizontale kepers in mm. Voorbeeld bij lei /7 en plaatsing van rechts naar links. fig 7. : Voorbeeld van de nagel bij een rechts opgaande helling. fig 8. : Voorbeeld van de nagel bij een links opgaande helling. Opmerking ivm houten draagstructuur: het hout dient noodzakelijk te voldoen aan de duurzaamheidsklasse I (zeer duurzaam), II (duurzaam) of III (matig duurzaam) volgens tabel 9 uit de TV van het W.T.C.B. Voor de bevestiging van de leien enkel wordt gebruik gemaakt van koperen of inox nagels. Zij kunnen met een leidekkershamer aangebracht worden. De positie van de nagel - afstand a: verticale positie = aan de latafstand verminderd met mm. De afstand wordt gemeten vanaf de bovenkant van de lei. (geldig voor alle formaten) - afstand b (enkel voor de formaten x0 en x): horizontale positie van het middelste nagelgat = halve breedte van de lei verminderd met 70 mm. De positie van dit nagelgat links of rechts hangt af van de links of rechtse helling van de opstelling. Het nagelgat steeds het hoogst positioneren. 70 Voorbeeld: - afstand a: lei x, latafstand 5 mm: afstand a = 5 = mm - afstand b: lei x, afstand b = 00 70 = 0 mm Deze dekkingswijze is onafhankelijk van de overheersende windrichting. Plaatsing van de leien Een van minimum 90 mm moet gerespecteerd worden. De schuine helling van de leien t.o.v. de horizontale bedraagt maximaal 0.. Smetlijnen. Regenscherm (optioneel). Panlatten 5. Voetlei. Tengellatten of tengels 6. Voetplank Formaat x 7 (Alterna/Boronda) Formaat x 0 (New Stonit) Formaat x 0 (New Stonit) Formaat x (Alterna/Activa) Overlap 90 90 90 90 Aantal/m 7,50,98 5,77, Latafstand 90 05 05 5 Gewicht/m (kg) 5,0,70 5,55,7 Latten (m/m ), 9,5 9,5 8,70

T r a p d e k k i n g 6 7 Nieuwe loodvervanger ETERFLEX Nokstukken Deze nieuwe plaatsingsmethode is mogelijk met volgende leitypes en leiformaten: ALTERNA / BORONDA / NEW STONIT /0 ACTIVA / Deze methode is geschikt voor de plaatsing van vierhoekige leien op gevel (helling van 90 ). Ze worden op een dubbele houten draagstructuur (tengellatten of tengels en panlatten) bevestigd bij middel van een haak en eventueel twee bijkomende nagels. Bij de trapdekking wordt iedere de lei met de helft van het zichtbaar gedeelte (of met de latafstand) naar beneden geschoven, namelijk 7,5 mm. De latafstand wordt als volgt berekend: (hoogte van de lei de )/ Formaat x 0 Formaat x Overlap 50 50 Aantal/m,96, Latafstand 7,5 7,5 Gewicht/m (kg) 9,8 8,9 Latten (m/m ) 7,6 7,6 Men brengt op het gevelvlak horizontale smetlijnen aan met een onderlinge afstand gelijk aan de latafstand zoals aangegeven in hogervermelde tabellen. De panlatten worden horizontaal over het ganse oppervlak op deze smetlijnen aangebracht. Na het plaatsen van de panlatten worden loodrecht daarop verticale smetlijnen aangebracht met een onderlinge afstand gelijk aan een halve leibreedte + mm. De eerste rij leien bestaat uit types voetleien alternerend geplaatst: - Korte voetlei waarvan de hoogte bij een horizontale dakvoet van de eerste voetlei gelijk is aan keer de latafstand + de (87,5 mm). - De hoogte bij een horizontale dakvoet van de de voetlei gelijk is aan keer de latafstand + de (5 mm). Deze leidelen worden met twee nagels in de bebordingsplank bevestigd. Tussen de leidelen (tussenafstand mm) worden de haken bevestigd voor de tweede rij leien. Deze laatste plaatst men zodanig dat de onderrand samenvalt met de onderrand van de voetleien. Hiervoor dient men ook op de leien in te korten met de latafstand. Deze lei dient omgedraaid te worden zodat de onderkant van de lei steeds gecoat is. De bovenrand van de leien rust steeds op een panlat. De assen van de voegen tussen de leien van de tweede rij verspringen een halve leibreedte + mm t.o.v. die van de eerste rij. Alle volgende rijen worden op dezelfde wijze als de tweede rij geplaatst. De bevestiging gebeurt met haak per lei. Aan de randen van het gevelvlak dienen de leien met nagels bevestigd te worden of met nagels en een haak. De breedte van de randen van het gevelvlak is te bepalen volgens de regels van goed vakmanschap. De afstand van de nagel tot de leirand bedraagt minstens mm. De nagels worden op ongelijke hoogte geplaatst en dienen achteraf steeds met een lei bedekt te worden.. Smetlijnen. Panlatten. Tengellatten of tengels. Regenscherm (optioneel) 5. Voetplank 6. Korte voetlei 87,5 mm (latafstand + ) 7. Lange voetlei 5 mm ( x latafstand + ) 8. Korte lei voor de de rij 6 mm ( x latafstand + ) 9. Volledige lei voor de de rij 0 mm (niet gesneden) H u l p s t u k k e n Zelfklevende afdichtingsband in butyl, met beschermfolie in aluminium. Moduleerbaar en tot % rekbaar! Wordt gebruikt ter vervanging van lood voor een perfecte afdichting van nokken, dakgoten en schoorsteenonderbouw. - Soepel en kneedbaar en dus makkelijk aan te brengen. - Tot % rekbaar; past zich probleemloos aan aan alle dakbedekkingsvormen. - Zeer goede hechting op koude oppervlakken: Eterflex kan worden aangebracht bij temperaturen vanaf 5 C. Lengte : 5m Breedte : 0 of cm Kleuren : antraciet, rood of donkerbruin Hoekprofiel voor leien % UITREKBAAR Leien worden steeds frequenter toegepast om een gebouw volledig in te pakken. Zeker na het succes van de plaatsing dubbele dekking in halfsteensverband. Het knooppunt tussen twee gevels, bekleed met leien, werd tot op vandaag voornamelijk afgewerkt met lood of met zink. Een goede maar tijdrovende oplossing. Vandaag stellen wij hoekprofielen ter beschikking: buitenhoek en binnenhoek. Dit is een gebruiksvriendelijke oplossing die ook voor een esthetisch mooi resultaat zorgt. Deze aluminium profielen zijn beschikbaar in lengtes van m en enkel in dezelfde donkergrijze kleur als de Alterna en Boronda leien. Buitenhoekprofiel Materiaal : aluminium Lengte: m Kleur : Ral 70 (donkergrijs) Voor een eenvoudige, duurzame en economische afwerking van de nok. Samenstelling, kleur en afwerking van deze hulpstukken zijn gelijk-waardig aan deze van de vezelcementleien Alterna en Boronda. Nok met inwendige mof Hoek van 90 of Nuttige lengte : 500 mm Totale lengte : 570 mm Halfronde nok Nuttige lengte : 0 mm Totale lengte : 0 mm Gemodelleerde nok Hoek van 90 of Nuttige lengte : mm Totale lengte : 570 mm 'IN LINE VENT' verluchtingsset De universele verluchtingslei in line vent is een uiterst discrete oplossing voor de luchtafzuiging in keukens, badkamers, washokken en alle andere leefruimtes. De verluchtingslei in line vent is voorzien van een afwerkingslaag die bij goed bestand is tegen UV-stralen en perfect overeenstemt met de kleur van de vezelcementleien Alterna en Boronda. De verluchtingslei in line vent is beschikbaar in het formaat /0 cm. Binnenhoekprofiel Materiaal : aluminium Lengte: m Kleur : Ral 70 (donkergrijs) Afvoerstuk De verluchtingsset in line vent bestaat uit : - De verluchtingslei in line vent - Afvoerstuk in HIPS (High Impact Polystyrene) - Optioneel: flexibele leidingen Ø of 5 mm Flexibele leidingen

G e r e e d s c h a p p e n 8 9 Gereedschappen om de leien op de werf te versnijden en te plaatsen. Nota s 5. Leischaar. Handschaar. Leidekkershamer. Brugijzer 5. Widia trekhaak B e w e r k i n g e n e n A f b r a a k Bij de bewerking en de afbraak van asbestvrije vezelcementproducten is het aangewezen als volgt te handelen: zo mogelijk in open lucht of in een goed geventileerde ruimte werken. bij voorkeur handwerktuigen of stofarm gereedschap gebruiken. Wanneer werktuigen met hoge snelheden worden gebruikt, moeten deze altijd van een stofvanger zijn voorzien. indien nodig, bevochtigen voor het zagen of boren. Bij de bewerking en de afbraak van asbestcementproducten dienen volgende richtlijnen gevolgd te worden: het is niet toegelaten werktuigen met hoge snelheden te gebruiken, evenals schuurschijven en hoekslijpmachines. zo mogelijk in open lucht of in een goed geventileerde ruimte werken. raadpleeg ook de bepalingen van art. 8 decies.5.9.5. en.5.9.6. van het ARAB.

0 Nota s MEER INFORMATIE Deze Plaatsingsgids vervangt alle voorgaande uitgaven. ETERNIT houdt zich het recht voor deze Plaatsingsgids te wijzigen voorafgaande kennisgeving. De lezer dient er zich van te vergewissen steeds de meest recente versie van deze Plaatsingsgids te raadplegen. Geen enkele wijziging mag aan deze tekst worden aangebracht toestemming. Meer technische informatie kan worden teruggevonden in de ETERNIT documentatie, in de ETERNIT bestekomschrijvingen, in de ETERNIT garantie, in het ETERNIT tarief, op de ETERNIT website, etc.

Eternit nv Kuiermansstraat B-880 Kapelle-op-den-Bos België Voor Nederland Tel + 5 7 7 5 Tel + 57 88 807 Fax + 5 7 7 79 Fax + 57 88 808 info@eternit.be info.dak@eternit.nl www.eternit.be www.eternit.nl info: 0800/. info: 0800/6.87 RPR Brussel BTW BE 066 059 066 KBC BE5 89 0980 9 V.U.: Sarah Leysen Publi. Et. nr 8759-0,5N - April 6