Zorg na overlijden
Een naaste in uw familie- of vriendenkring is in ons ziekenhuis overleden. Wij willen u en uw naasten onze deelneming betuigen. Er begint nu een periode van afscheid nemen. Juist in deze periode moet u ook veel praktische zaken regelen. Met deze folder willen wij u informeren over enkele zaken die u moet regelen en welke zorg vanuit het ziekenhuis gegeven wordt na overlijden. Na het overlijden Als uw naaste is overleden, heeft u eerst een gesprek met de arts en verpleegkundige. De arts vult de overlijdenspapieren in. Soms is het nodig om aanvullende gegevens aan u te vragen. Als u zelf nog vragen heeft, kunt u die natuurlijk stellen. Wensen over kleding, sieraden, make-up en dergelijke kunt u vertellen aan de verpleegkundige. De verpleegkundige zal uw wensen doorgeven aan de medewerker van het mortuarium. Nadat u op de afdeling afscheid heeft genomen, wordt uw familielid/naaste overgebracht naar het mortuarium in het ziekenhuis. De persoonlijke bezittingen van uw naaste worden aan u meegegeven. U ondertekent hiervoor een formulier ter ontvangst. U kunt de kleding waar de overledene in opgebaard wil worden, meegeven aan de verpleegkundige of later meegeven aan de uitvaartverzorger. HMC (Haaglanden Medisch Centrum) heeft geen rouwcentrum waar u uitgebreid afscheid kunt nemen van uw familielid/naaste. Mortuarium In het mortuarium wordt uw familielid/naaste verzorgd door een medewerker van het mortuarium. Uw familielid/naaste wordt hier aangekleed in de gewenste kleding en sieraden. Er zal zoveel mogelijk rekening gehouden worden met uw persoonlijke wensen. Wanneer u wilt, kunt u aanwezig zijn bij deze laatste verzorging. U kunt dit kenbaar maken bij de verpleging.
De overledene kan drie uur in het mortuarium van HMC blijven. HMC heeft het beheer van het mortuarium overgedragen aan een externe mortuariumbeheerder, het CMO (Cura Mortum Orum). Als u niet wilt dat uw familielid/naaste wordt verzorgd door de mortuariumbeheerder van het ziekenhuis, dan geeft u dit direct na het overlijden door aan de verpleegkundige. Belt u dan ook meteen de uitvaartverzorger om te regelen dat uw familielid/naaste naar de plaats van opbaring wordt gebracht. Als dit niet binnen drie uur na overlijden gebeurt, zal het ziekenhuis beginnen met de verzorging van de overledene en wordt het lichaam gekoeld in het mortuarium. De overledene dient altijd via het mortuarium te worden overgebracht naar het rouwcentrum van uw keuze. De uitvaartverzorger is op de hoogte van de juiste procedure. Rituele bewassing In sommige religies wordt de overledene ritueel gewassen. In het mortuarium van HMC Westeinde is er gelegenheid en een speciale ruimte voor een rituele wassing. U kunt hiervoor uw uitvaartverzorger een afspraak laten maken met de mortuariumbeheerder via telefoonnummer 088 979 23 53 of (015) 219 88 15. In de bewassingruimte kunnen maximaal 20 nabestaanden bij de bewassing aanwezig zijn. De kosten voor gebruik van de ruimte zijn voor rekening van de nabestaanden. Er is geen mogelijkheid voor rituele bewassing in HMC Antoniushove. Als de overledene overgebracht moet worden naar HMC Westeinde, zijn hier extra kosten aan verbonden. Kosten De kosten voor de laatste verzorging en het verblijf in het mortuarium zijn voor rekening van de nabestaanden. Dit geldt niet voor de eerste drie uur. De mortuariumbeheerder stuurt de rekening naar de uitvaartverzorger en deze zal de kosten aan u doorberekenen. De tarieven zijn te vinden op de website van het CMO, www.curamortuorum.nl.
Uitvaartverzorger Wanneer u als nabestaande de formaliteiten in het ziekenhuis heeft afgerond, is het belangrijk dat u contact opneemt met een uitvaartverzorger. Als uw familielid/naaste een uitvaartverzekering had afgesloten, belt u met de uitvaartverzekeraar. Rouw Het Landelijk Steunpunt Rouwbegeleiding (LSR) kan u informeren over gespreksgroepen voor rouwverwerking. Ook kunt u hier terecht voor literatuur over rouwverwerking. Meer informatie over het steunpunt kunt u vinden op www.landelijksteunpuntrouw.nl. Uw huisarts kan u ook informatie geven over gespreksgroepen. Voor eventuele geestelijke nazorg kunt u een beroep doen op een van de geestelijk verzorgers van HMC. U kunt dan bellen tijdens kantooruren naar 088 979 79 00 en vragen naar de Dienst Geestelijke Verzorging. Bijzondere omstandigheden Obductie Soms is de doodsoorzaak niet precies bekend of wil men vaststellen of de ziekte waaraan uw familielid/naaste is overleden erfelijk of besmettelijk is. De arts die de dood constateert, kan u dan voorstellen een obductie te laten doen. Meer informatie hierover kunt u vinden in de folder Obductie, informatie over obductie voor nabestaanden. Deze ontvangt u van de verpleegkundige. Niet-natuurlijke dood Als iemand door een niet-natuurlijke oorzaak is overleden (bijvoorbeeld een auto-ongeluk of misdrijf), dan is er sprake van een niet-natuurlijke dood. Bij een niet-natuurlijke dood neemt het ziekenhuis contact op met de gemeentelijk lijkschouwer. Ook wanneer de doodsoorzaak niet volledig duidelijk is, of wanneer de overledene bij binnenkomst in het ziekenhuis of kort daarna overlijdt, kan de arts de gemeentelijk lijkschouwer inschakelen.
De politie en justitie zullen een onderzoek naar de doodsoorzaak instellen. Een rouwbezoek kan meestal pas plaatsvinden nadat het lichaam van uw familielid/naaste is vrijgegeven door de officier van justitie. Ter beschikking stellen aan de wetenschap Als uw familielid/naaste heeft aangegeven het lichaam ter beschikking te willen stellen aan de wetenschap, moet er een ondertekend formulier van een universiteit afgegeven worden aan de arts of de verpleegkundige. Er kan in dit geval geen obductie of donatie plaatsvinden. Na een gerechtelijke obductie is het niet meer mogelijk om het lichaam alsnog ter beschikking van de wetenschap te stellen. De universiteit kan besluiten om het lichaam van uw familielid/naaste niet te accepteren voor wetenschappelijk onderzoek. U moet dan alsnog een uitvaart regelen. Meer informatie over ter beschikking stellen aan de wetenschap is te vinden op www.curamortuorum.nl. Tot slot Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen over de formaliteiten rond het overlijden of over de uitvaart, dan kunt u contact opnemen met de uitvaartverzorger. Heeft u vragen over de verzorging van de overledene in het mortuarium, dan kunt u contact opnemen met het CMO. Meer informatie over de diensten van het ZDG (Zorg Diensten Groep waarvan het CMO een onderdeel is) en het CMO is te vinden op de website www.zdg.nl of www.curamortuorum.nl.
HMC Antoniushove Burg. Banninglaan 1 2262 BA Leidschendam Postbus 432 2501 CK Den Haag HMC Bronovo Bronovolaan 5 2597 AX Den Haag Postbus 432 2501 CK Den Haag HMC Westeinde Lijnbaan 32 2512 VA Den Haag Postbus 432 2501 CK Den Haag 088 97 97 900 www.haaglandenmc.nl NR. H0512-NL December 2012