Pedagogisch beleid Gastouderbureau Nederland Het opvangen van kinderen van anderen is een grote verantwoordelijkheid. Zeker als kinderen voor langere tijd naar een gastouder gaan, zoals het geval is in de gastouderopvang. Er is dan een visie op de rol van gastouder in de opvoeding van de kinderen nodig. Zo n visie hebben wij vastgelegd in ons pedagogische beleid. Dit beleid wordt gedragen door iedereen in de organisatie en geeft richting aan ons werk. Wij hopen dat dit beleid ouders en gastouders houvast biedt en dat mede dankzij dit beleid ouders met een gerust hart hun kinderen toevertrouwen aan het gastoudergezin. Wat is een gastouderbureau Een gastouder bemiddelt tussen ouders die opvang voor hun kind(eren) zoeken en personen die kinderen willen opvangen. Gastouders verzorgen opvang bij hen thuis aan maximaal 4 kinderen tegelijkertijd in de leeftijd van 0 t/m 12 jaar. De eigen kinderen worden hierbij buiten beschouwing gelaten. Wie is Gastouderbureau Nederland Gastouderbureau Nederland is een zelfstandig onderdeel van Netwerk Kinderopvang, gevestigd te Rijen. Deze organisatie is al ruim 15 jaar op alle terreinen in de kinderopvang actief. Door de ruime expertise is precies bekend waar de behoeften van werkende ouders liggen op het vlak van kinderopvang. Voldoen aan de kwaliteitsnormen Gastouderbureau Nederland is een erkende kinderopvangorganisatie. De regels en normen die door de CAO Kinderopvang worden gesteld aan de opleiding van onze medewerkers zijn bepalend voor ons personeelsbeleid. De gastouder moet voldoen aan de hieronder gestelde kwaliteitscriteria. Deze worden getoetst voordat de gastouder in ons bestand wordt opgenomen. minimum leeftijd van 20 jaar; beschikken over een Verklaring Omtrent het Gedrag; bij voorkeur ervaring met het opvangen en verzorgen van kinderen; bij voorkeur in bezit zijn van EHBO-diploma, dan wel certificaat EHBO bij kinderen of bereid zijn deze te behalen; beschikken over voldoende opvangruimte: per kind minimaal 3,5 m² bruto-oppervlakte, voor kinderen van 0 tot 4 jaar een passende slaapruimte, voldoende buitenspeelruimte; verschillende ruimtes voldoen aan gangbare normen voor veiligheid en hygiëne. Deze zullen getoetst worden middels een risico-inventarisatie bij de gastouder; in staat zijn kinderen te ondersteunen bij hun (pogingen tot) activiteiten en ervaringen en daarbij aan te sluiten op de belevingswereld van het kind; in staat zijn actieve, stabiele en ongedeelde aandacht aan kinderen te geven; in staat zijn ouder(s)/verzorger(s) en het kind te zien als vertrekpunt van handelen en in openheid tegemoet te treden.
De pedagogische doelstelling Gastouderbureau Nederland zorgt voor opvang van kinderen in een sfeer van geborgenheid, veiligheid en vertrouwen. Zo kunnen de kinderen zich ontwikkelen naar zelfstandigheid en (keuze)vrijheid. Wij doen dit met aandacht voor ieder kind en in een goede relatie met de ouders. Gastouderbureau Nederland sluit zich aan bij de vier competenties van Marianne Riksen-Walraven¹. Als de vier pedagogische basisdoelen van de opvoeding van kinderen in gezin en kinderopvang beschouwt zij het aanbieden aan kinderen van: 1. Veiligheid: een veilige basis, een thuis waar kinderen zich kunnen ontspannen en zichzelf kunnen zijn. 2. Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competentie. Hiermee wordt gedoeld op brede persoonskenmerken zoals veerkracht, zelfstandigheid en zelfvertrouwen, flexibiliteit en creativiteit die kinderen in staat stellen om allerlei typen problemen adequaat aan te pakken en zich goed aan te passen aan veranderende omstandigheden. 3. Gelegenheid tot ontwikkelen van competentie. Sociale kennis en vaardigheden zoals het zich in een ander kunnen verplaatsen, kunnen communiceren, samenwerken, anderen helpen, conflicten voorkomen en oplossen, het ontwikkelen van sociale verantwoordelijkheid. 4. Waarden en normen, cultuur : Kinderen moeten de kans krijgen om zich de waarden en normen, de cultuur eigen te maken van de samenleving waarvan zij deel uitmaken. Wij hebben deze vier competenties uitgewerkt en onze uitgangspunten toegelicht. 1. Veiligheid Voor een kind is het belangrijk dat het zich veilig en geborgen voelt. Dit is nodig om zich te ontwikkelen op verschillende vlakken. Gastouderbureau Nederland vindt het belangrijk dat kinderen het gevoel van een tweede thuis krijgen. Dat wil zeggen: een huiselijke sfeer met geborgenheid, veiligheid en vertrouwen. We streven naar een vertrouwensrelatie tussen gastouder en kinderen: Ik ben er voor jou. Volgens Marianne Riksen-Walraven zijn er drie bronnen van veiligheid: relaties met de (vaste en sensitieve) leidster; in dit geval de gastouder; relaties met andere (bekende) kinderen de inrichting van de omgeving (die bijdraagt aan gevoel van geborgenheid door middel van akoestiek, licht, kleur en inrichting). Hieraan wordt op de volgende manier invulling gegeven: Ouder(s)/verzorger(s) zijn de primaire opvoeders van hun kind. Onze gastouders delen opvoedingsverantwoordelijkheid met hen. Er is een wisselwerking tussen hen en onze gastouders voor wat betreft de ontwikkeling van het kind. voor de opvang wordt bij voorkeur één vaste gastouder bemiddeld; gastouder heeft alvorens de opvang start, een kennismakingsgesprek met de ouder(s)/verzorger(s) omgang met andere aanwezige kinderen, indien mogelijk; opvang wordt geboden in de huiselijke sfeer; uitwisseling van informatie van de opvang tussen vraag- en gastouder. 1 Tijd voor kwaliteit in de kinderopvang, Marianne Riksen-Walraven. Vossiuspers AUP (2000)
2. Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competentie Hiermee wordt gedoeld op brede persoonskenmerken zoals veerkracht, zelfstandigheid en zelfvertrouwen, flexibiliteit en creativiteit die kinderen in staat stellen om allerlei typen problemen adequaat aan te pakken en zich goed aan te passen aan veranderende omstandigheden. Het gaat daarbij in het bijzonder om: inrichting van de ruimte en het aanbod van materialen. Ieder kind ontwikkelt zich in een eigen tempo. De gastouders houden rekening met de ontwikkelingsfase van het kind. Zij spelen in op wat het kind en wat het wil. Naast lichamelijke en persoonlijke verzorging van kinderen zijn veiligheid en geborgenheid de basis voor zelfvertrouwen van de kinderen en is uitdaging de basis voor zelfstandigheid. In de praktijk ziet men dit als volgt terug: ieder kind mag zich op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo ontwikkelen; in samenspraak worden er richtinggevende regels gesteld; de kinderen leren omgaan met andere kinderen; veiligheid binnen en buiten (wordt nader uitgewerkt in een risico- en gezondheidsinventarisatie). Wat hierbij van belang is: zelfvertrouwen, zelfstandigheid en zelfredzaamheid van het kind; de keuze en het aanbod van speelgoed; de keuze en het aanbod van activiteiten. 3. Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competentie Sociale kennis en vaardigheden zoals het zich in een ander kunnen verplaatsen, kunnen communiceren, samenwerken, anderen helpen, conflicten voorkomen en oplossen, het ontwikkelen van sociale verantwoordelijkheid. Belangrijk aspect is de omgang met andere kinderen en volwassenen. In de omgang met leeftijdgenootjes en gastouder leert het kind de uitwerking van zijn gedrag op andere mensen kennen. Hierdoor leert het kind inzicht krijgen in zijn eigen gevoelens. Tevens leert het kind al vroeg de betekenis van delen, troosten, helpen, rekening houden met anderen en omgaan met conflicten. Het waarnemen van gevoelens van kinderen is belangrijk. Vanuit een pedagogische visie wordt het positief benaderen van kinderen gestimuleerd. Gast- en vraagouders wisselen, zoals eerder vermeld, informatie uit over de opvang en het kind. De consulenten van Gastouderbureau Nederland kunnen daarnaast gast- en vraagouders adviseren bij eventuele vragen over opvang en opvoeding. Hieraan wordt op de volgende manier invulling gegeven: de uitwisseling van informatie tussen thuis en de opvang; telefonische contacten/evaluatiegesprekken; de nieuwsbrief van Gastouderbureau Nederland; cursussen, themabijeenkomsten en activiteitenaanbod (Club Kinderopvang); huisbezoeken en jaarlijkse risico- en gezondheidsinventarisatie.
4. Waarden en normen, cultuur Kinderen moeten de kans krijgen om zich de waarden en normen, de cultuur eigen te maken van de samenleving waarvan zij deel uitmaken. Een gastouder heeft hierbij een voorbeeldrol. Een kind wordt gevormd door de omgang met volwassenen en andere kinderen. Kinderen leren waarden en normen in de relatie, communicatie en interactie tussen kinderen onderling en tussen kinderen en volwassenen. Waarden geven uitdrukking aan de betekenis die mensen hechten aan bepaalde gedragingen of gebeurtenissen. Het zijn ideeën of opvattingen die aangeven hoe belangrijk mensen iets vinden. Normen vertalen de waarden in regels en voorschriften naar de manier waarop mensen zich behoren te gedragen. Een gastouder verzorgt gastkinderen een (groot) gedeelte van de week. Hierdoor draagt ze mede verantwoordelijkheid over de waarden en normen overeenkomen met die van de vraagouders. Het is dan ook van belang dat de gastouder en ouder(s) communiceren over wat de wensen zijn in de opvoeding, omgang, de regels met betrekking tot elkaar en tot de kinderen. Kinderen leren spelenderwijs om op een respectabele manier met elkaar om te gaan. In haar handelen en houding brengt een gastouder waarden en normen over op de kinderen. In de praktijk zal de gastouder: kinderen leren respect te hebben voor elkaar; kinderen accepteren zoals ze zijn. Ieder kind is een individu en alle kinderen zijn verschillend (gesloten, druk, verlegen); kinderen op hun gemak stellen. Dit geeft kinderen een gevoel van veiligheid, vertrouwen en geborgenheid wat van belang is voor hun ontwikkeling; kinderen de ruimte geven om zich te ontplooien (emotioneel, creatief, motorisch, cognitief); het kind op een positieve manier stimuleren door complimentjes te geven en uitleg te geven over hun gedrag; structuur bieden aan het kind via dagindeling en het stellen van regels en grenzen. Met deze vier competenties van Marianne Riksen-Walraven heeft Gastouderbureau Nederland de volgende uitgangspunten: het opvangadres voldoet aan de kwaliteitsnormen de opvang is aanvullend op de zorg en opvoeding thuis de kinderen staan centraal de opvang levert een bijdrage aan de ontwikkelingsmogelijkheden van het kind ouders worden betrokken bij de opvang.
Innovatieve Gastouderopvang Sinds eind april 2005 is er binnen gastouderbureau Nederland een nieuwe vorm van gastouderopvang van start gegaan: innovatieve gastouderopvang. Deze vorm is gebaseerd op het experimenteerartikel van de Wet kinderopvang. Wat houdt deze nieuwe vorm van kinderopvang in? Het besluit wijst twee vormen van innovatieve gastouderopvang aan: 1. Opvang van zes kinderen, exclusief de eigen kinderen; 2. Opvang op het woonadres van de vraag- of de gastouder bijvoorbeeld in een aangebouwde serre of een verbouwde garage. Ook dan is het gastouderopvang. Korte Toelichting Ad 1 maakt het mogelijk dat gastouders maximaal zes kinderen exclusief de eigen kinderen opvangen. Het gastouderbureau bepaalt of het verantwoord is dat er gelijktijdig zes kinderen worden opgevangen. Daarbij wordt ook gekeken naar de kwaliteit van de opvang. De kwaliteitscriteria die Gastouderbureau Nederland hier aan stelt worden verderop beschreven. Ad 2 geeft aan dat gastouderopvang ook kan plaats vinden op locaties die niet in strikte zin vallen onder de definitie van de Wet Kinderopvang, namelijk: opvang in de gezinssituatie in de woning waar de gast- of vraagouder zijn hoofdverblijf heeft. Door middel van dit besluit maakt de regering het mogelijk dat gastouderopvang ook georganiseerd kan worden in bijvoorbeeld een aan huis gebouwde serre, een voor de opvang verbouwde garage of een huisje in de tuin die niet voor de gezinssituatie worden gebruikt. Het gaat hierbij om opvanglocaties in de directe nabijheid van het woonhuis waar de gast- of vraagouder zijn hoofdverblijf heeft. Zodra er ruimte, anders dan op het woonadres van gast- of vraagouder gekocht of gehuurd wordt ten behoeve van opvang, is er sprake van opvang in kindercentra. Kwaliteitscriteria De kwaliteitsnormen zoals beschreven in uitgangspunt 1 van het Pedagogisch beleid gelden ook voor innovatieve gastouderopvang. Daarnaast zijn de volgende kwaliteitscriteria van toepassing: Beschikken over voldoende opvangruimte voor zes kinderen. Per kind minimaal 3,5 m 2 brutooppervlakte. Voor kinderen tot 1,5 jaar is er een aparte slaapruimte die afgestemd is op het aantal kinderen. De buitenspeelruimte is aangrenzend aan de woning, voor kinderen veilig en toegankelijk, waarvan de oppervlakte minimaal 3 m 2 bedraagt per aanwezig kind bedraagt. Voorkeur gaat uit naar verticale groepsindeling. In de leeftijdsgroep 0-4 jaar: twee baby s, twee dreumessen en twee peuters. Wanneer gastouders ook schoolgaande kinderen opvangen: vier kinderen in de leeftijd 0-4 jaar en twee schoolgaande kinderen. Een gastouder mag maximaal 3 baby s tegelijkertijd opvangen. De achterwacht moet geregeld zijn. De ouder/verzorger die als achterwacht fungeert is in het bezit van een verklaring omtrent het gedrag. Gastouders die in aanmerking willen komen voor innovatieve Gastouderopvang dienen contact op te nemen met één van de consulenten. Daarnaast worden gastouders die deze nieuw vorm van gastouderopvang gaan verzorgen, bekend gemaakt bij de gemeente.