Koningskade 4 Postbus 91503 2509 EC Den Haag Veilingen emissierechten 2015 Juni 2016
Samenvatting Veilingopbrengst Nederland Aantal rechten Opbrengst ( ) Gemiddelde veilingprijs ( ) EUA 1e kwartaal 6.408.000 44.589.000 2e kwartaal 6.052.000 44.186.720 3 e kwartaal 5.696.000 45.094.520 4 e kwartaal 5.927.000 49.697.200 EUAA 24.083.000 183.567.440 7,62 1 e kwartaal 280.000 1.883.000 2 e kwartaal 113.000 784.750 3 e kwartaal 88.000 664.400 4 e kwartaal 42.500 350.625 523.500 3.682.775 7,14 Totaal 2015 187.250.215 NEa - Veilingen emissierechten 2015 2 9
Inhoudsopgave 1 Inleiding 4 2 Verloop veilingen 5 3 Ontwikkeling rond veilingen 9 NEa - Veilingen emissierechten 2015 3 9
1 Inleiding Sinds 2012 veilt de Europese Unie emissierechten van de deelnemende lidstaten op het gezamenlijke handelsplatform. Veilen is de standaardmethode van allocatie van emissierechten met ingang van de derde handelsperiode (2013-2020). Het aandeel van geveilde rechten is meer dan 40% van het totale aanbod in de EU en dit aandeel zal tot 2020 stijgen. De EU heeft energiebeurs European Energy Exchange (EEX) in Leipzig aangewezen als het gezamenlijke platform. Dit platform wordt inmiddels door 25 lidstaten gebruikt. Per week vinden drie veilingen plaats: op maandag, dinsdag en donderdag in de ochtend. Sinds 2014 worden ook luchtvaartrechten geveild. Deze veilingen worden gehouden op geselecteerde woensdagen. Het juridisch kader voor de veilingen is bepaald in de zgn. veilingverordening van de EU 1. Nederland is een van de lidstaten die zijn rechten laat veilen door EEX. De NEa heeft daarin de functie van veiler en volgt het verloop van de veilingen en de realisatie en ontvangst van de veilingopbrengsten voor Nederland. In dit jaarverslag geeft de NEa een evaluatie van de veilingen in 2015. Bij het opstellen van het jaarverslag is gebruik gemaakt van openbare bronnen, zoals rapportages van EEX, de Europese Commissie en nieuwsberichten van Reuters en ICIS. 1 Commissieverordening 1031/2010. NEa - Veilingen emissierechten 2015 4 9
2 Verloop veilingen In 2015 hebben 142 veilingen plaatsgevonden 2. Voor de 25 deelnemende EU- Lidstaten 3 zijn in totaal 396.748.500 rechten geveild. De opbrengst van deze rechten bedroeg 3.025.099.700. Alle veilingen zijn succesvol verlopen. De opbrengsten zijn voor de deelnemende Lidstaten gerealiseerd. Daarbij zijn geen onregelmatigheden of fraude geconstateerd. In 2014 heeft de EU besloten om in de jaren 2014-2016 minder rechten te veilen en die later op de markt te brengen (backloading). Vorig jaar was het volume daarom 300 miljoen rechten lager dan oorspronkelijk gepland. Voor Nederland zijn in 2015 ruim 24 miljoen emissierechten geveild. Het aantal voor Nederland geveilde luchtvaartrechten was 523.500. 2 Deze en volgende cijfers hebben betrekking op de EUA-veilingen, tenzij anders aangegeven. De veilingen van EUAA of luchtvaartrechten vormen maar een klein deel van het totaal van de veilingen. 3 Uitgezonderd zijn het VK, Duitsland en Polen die gekozen hebben voor separate veiling van hun emissierechten. NEa - Veilingen emissierechten 2015 5 9
Prijs in euro's 10 Veilingprijs 2015 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 jan-15 feb-15 mrt-15 apr-15 mei-15 jun-15 jul-15 aug-15 sep-15 okt-15 nov-15 dec-15 De EUA-veilingprijs is in 2015 doorlopend gestegen en bereikte in oktober het tot nu toe hoogste punt van 8,63. Stond de prijs bij de eerste veiling in januari op 7,60, het veilingjaar sloot op 17 december met een prijs van 8,12. Het gemiddelde niveau was 7,62, bijna 30% hoger dan het gemiddelde over 2014. NEa - Veilingen emissierechten 2015 6 9
Prijs in euro's 10 Veilingprijs 2013-2015 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 jan-13 apr-13 jul-13 okt-13 jan-14 apr-14 jul-14 okt-14 jan-15 apr-15 jul-15 okt-15 Vergeleken met de periode vanaf de start van de veilingen eind 2012 is vorig jaar de ontwikkeling van de veilingprijs minder volatiel. Marktpartijen schrijven deze stabielere prijsontwikkeling toe aan (het perspectief op) het besluit over de invoering van de marktstabiliteitsreserve (MSR) in het EU ETS per 2019. In september besloten Raad en EP tot invoering van de MSR. Deze hervorming van het EU ETS heeft als doel het overschot van emissierechten te beperken en zo het ETS beter te laten functioneren door een prijsprikkel te geven voor investeringen. Voor de veilingen zal de MSR leiden tot aanpassingen in het volume en de kalender. NEa - Veilingen emissierechten 2015 7 9
mln 50 Veilingopbrengst 2015 44,6 44,2 45,1 49,7 40 30 20 10 0 Q1 '15 Q2 '15 Q3 '15 Q4 '15 De opbrengsten van EUA- en EUAA-veilingen bedroegen in totaal 187.250.215. Deze opbrengsten stromen in de Nederlandse begroting. Alle opbrengsten zijn op Nederlandse rekening ontvangen. De opbrengst van de veilingen was 43% hoger dan in 2014. Dat betekent dat het lagere volume als gevolg van backloading ruimschoots is gecompenseerd door een hogere veilingprijs. Deelnemers en toegankelijkheid Het aantal partijen dat is toegelaten om te bieden op de veilingen is in 2015 gestegen naar 69. Het grootste deel hiervan bestaat uit bedrijven die verplicht deelnemen aan het systeem van emissiehandel. Daarnaast treden ook financiële instellingen op als bieder. Sinds de start van de veilingen is het aantal toegelaten deelnemers gestegen met circa 20. De NEa heeft geen signalen ontvangen dat Nederlandse partijen onvoldoende toegang zouden hebben tot de veilingen. Vragen die de NEa via de helpdesk ontving zijn beantwoord. EEX heeft als taak om de toegankelijkheid van de veilingen voor bieders te bevorderen. NEa - Veilingen emissierechten 2015 8 9
3 Ontwikkelingen rond veilingen Deelnemende landen Vorig jaar is de aansluiting van Kroatië op het gezamenlijke veilingplatform TCAP tot stand gekomen. Alle 25 beoogde lidstaten nemen nu aan het gezamenlijke platform deel. De overige drie Duitsland, het VK en Polen hebben een opt-out en veilen hun rechten separaat. Gezamenlijk veilingplatform vanaf medio 2016 Het bestaande contract met EEX loopt uiterlijk augustus 2016 af. De Europese Commissie heeft een tender uitgeschreven voor de selectie van het gezamenlijke platform voor de komende periode. Samenwerking in Nederland In Nederland zijn diverse bedrijven en overheidsinstanties betrokken bij de veiling van emissierechten. Om de informatievoorziening over de EU-veilingen in Nederland te verzorgen brengt de NEa dit jaarverslag uit en is de helpdesk beschikbaar voor het beantwoorden van vragen over de veilingen. Vragen hebben onder meer betrekking op het gebruik van de veilingopbrengsten en de verwachte volumes in de komende jaren. De beschikbare informatie op de verschillende websites is niet altijd eenvoudig toegankelijk of transparant. De NEa heeft periodiek de ministeries van IenM, Financiën en EZ en andere overheidsorganisaties geïnformeerd over de uitkomst van de veilingen. NEa werkt samen met AFM, die in Nederland verantwoordelijk is voor vergunningen om als bieder op te treden. NEa - Veilingen emissierechten 2015 9 9