Nummer archiefinventaris: 2.13.68.02 Inventaris van de archieven van de Capitulantenraad, 1936-1940 en van het Centraal Capitulanten Bureau, 1936-1940 Auteur: H.E.M. Mettes, R. van Velden Nationaal Archief, Den Haag 1994 Copyright: cc0 This finding aid is written in Dutch.
2.13.68.02 Capitulantenraad 3 I N H O U D S O P G A V E Beschrijving van het archief...5 Aanwijzingen voor de gebruiker...6 Openbaarheidsbeperkingen...6 Beperkingen aan het gebruik...6 Aanvraaginstructie... 6 Citeerinstructie... 6 Archiefvorming...7 Geschiedenis van de archiefvormer...7 Een korte geschiedenis van het capitulantenstelsel, 1935-1940...7 Geschiedenis van het archiefbeheer...8 De verwerving van het archief...8 Inhoud en structuur van het archief...9 Selectie en vernietiging...9 Verantwoording van de bewerking...9 Verwant materiaal...10 Bewaarplaats van originelen...10 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen...11 Archief van de Capitulantenraad, 1936-1940...11 Archief van het Centraal Capitulanten Bureau,...13
2.13.68.02 Capitulantenraad 5 Beschrijving van het archief B E S C H R I J V I N G V A N H E T A R C H I E F Naam archiefblok: Capitulantenraad en Centraal Capitulanten Bureau Periode: 1936-1940 Archiefbloknummer: D26077 Omvang: 1.20 meter; 29 inventarisnummers. Taal van het archiefmateriaal: Het merendeel der stukken is in het Nederlands. Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Ministerie van Defensie / Capitulantenraad, 1936-1940 Ministerie van Defensie / Centraal Capitulanten Bureau, 1936-1940 Samenvatting van de inhoud van het archief: Het archief van de Capitulantenraad bevat naast de agenda's en verslagen van de vergaderingen van de raad ook een aantal stukken van de commissie voor beroepsvorming van jeugdige werkeloze onderwijzers en aantal brieven aan de minister van Binnenlandse Zaken en aan de minister van Defensie. Het archief van het Centraal Capitulanten Bureau bevat onder ander ook een aantal brieven aan de minister van Defensie en een rapport van de Rijkscontroleur inzake afgelegde bezoeken in Nederlandse gemeenten waar een onderofficier is aangesteld als controleur.
6 Capitulantenraad 2.13.68.02 Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Volledig openbaar. Beperkingen aan het gebruik BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op www.gahetna.nl, en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, Capitulantenraad en Centraal Capitulanten Bureau, 1936-1940, nummer toegang 2.13.68.02, inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA, Capitulantenraad, 2.13.68.02, inv.nr....
2.13.68.02 Capitulantenraad 7 Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER Een korte geschiedenis van het capitulantenstelsel, 1935-1940 EEN KORTE GESCHIEDENIS VAN HET CAPITULANTENSTELSEL, 1935-1940 Bij wet van 29 november 1935, Staatsblad nr. 685 tot verlaging van de openbare uitgaven werd mede, in paragraaf 43, vastgesteld het Reglement tot instelling van een capitulantenstelsel, het "Capitulantenreglement" (verder te noemen: reglement). 1 Op 9 december 1935 werd de voornoemde wet afgekondigd. In essentie diende dit reglement om de overgang van militair personeel naar de civiele dienst mogelijk te maken. Ter uitvoering van het bepaalde in het reglement werd bij algemene maatregel van bestuur van 3 april 1936 het "Capitulantenbesluit" (verder te noemen: besluit) vastgesteld. 2 Artikel 1 van dit besluit bepaalde onder meer de instelling van een Capitulantenraad. Verder werd een Centraal Capitulantenbureau ingesteld tot bijstand van deze raad. Beide ressorteerden onder de minister van Defensie. De Capitulantenraad bestond uit elf leden en had tot taak te beslissen welke dienstplichtige onderofficieren met de rang van sergeant, die zes jaar in werkelijke dienst had doorgebracht, aanspraak maakte op benoeming tot (Spoorweg-)ambtenaar dan wel tot militair ambtenaar. 3 Deze personen werden aangeduid als capitulanten. Het Centraal Capitulantenbureau hield candidatenlijsten bij ter vervulling van vacatures bij het rijk, de provincie, een gemeente of andere publiekrechtelijke organisatie, als spoorwegambtenaar of als militair ambtenaar. Deze instanties waren verplicht betrekkingen aan te wijzen welke, met uitsluiting van andere gegadigden, slechts konden worden vervuld door capitulanten. Door de opheffing van de Land- en Zeemacht in juli 1940 kwam uiteraard ook de taak van de Capitulantenraad en het Centraal Capitulantenbureau te vervallen. In een pleitnota van de voorzitter van de Capitulantenraad aan de voorzitter van de Raad van Secretarissen-Generaal drong de eerste aan op voortzetting van de werkzaamheden. Dit zou kunnen geschieden door de instelling van een Centralen Plaatsingsraad en een Centraal Plaatsingsbureau. Beide organisaties zouden moeten ressorteren onder het ministerie van Binnenlandse Zaken. De taak en werkwijze zouden geheel overeenkomen met de rechtsvoorgangers. De subcommissie voor ambtenarenzaken van het college van Secretarissen-Generaal accordeerde op 20 juli 1940 met de verheffing van het Plaatsingsbureau van de afdeling Pensioenen en Wachtgelden van het departement van Binnenlandse Zaken tot een zelfstandige afdeling van voornoemd departement. Tot de taak van dit bureau zou behoren het herplaatsen van werkloze militairen en burgerambtenaren van het voormalig ministerie van Defensie. 4 1 Omdat het hier geen aparte wet betreft maar een deel van de Wet tot verlaging van de openbare uitgaven spreekt men van "Capitulantenreglement". 2 Gewijzigd bij ministeriële beschikking (MB) van 16 oktober 1937, nr. 139. Legerorders bevattende de wetten, besluiten, ministerieele beschikkingen, kennisgevingen en mededeelingen van belang voor de Koninklijke Nederlandsche Landmacht. 's-gravenhage, 1937. Nrs. 289 O en 341. 3 Artikel twee van het Capitulantenreglement regelt een en ander voor manschappen van de Koninklijke Marine, Korps Politietroepen, Marechaussee, remonterijders en militairen van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger, die, zij het onder iets andere voorwaarden, ook op zulke benoeming aanspraak maakte. 4 Inv. nr. 18
8 Capitulantenraad 2.13.68.02 Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER Nadere beschouwing in 1993 van dit archief leerde dat hier twee archieven vermengd waren, namelijk die van de Capitulantenraad en het Centraal Capitulanten Bureau. Het Bureau en de Raad voerde separaat van elkaar archief. De verwerving van het archief DE VERWERVING VAN HET ARCHIEF Overbrenging van een overheidsarchief
2.13.68.02 Capitulantenraad 9 Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Selectie en vernietiging SELECTIE EN VERNIETIGING In het kader van de bewerking in 1963 werd, met machtiging van de Algemeen Rijksarchivaris, een gedeelte van de archiefbescheiden vernietigd. 5 Verantwoording van de bewerking VERANTWOORDING VAN DE BEWERKING In 1963 werd door J.H.W. Krijtenberg van het Centraal Archievendepot een toegang vervaardigd. Deze inventaris droeg de naam "Inventaris van het archief capitulantenbureau en de capitulantenraad, 1936-1940." Indachtig het structuurbeginsel zijn beide archieven in 1993 wederom gescheiden. De stukken werden vervolgens per archief onderwerpsgewijs geordend. De omvang voor de selectie van beide archieven bedroeg 0,60 strekkende meter. Achtenveertig centimeter is bewaard (Waarvan 45 centimeter Capitulantenraad en drie centimeter Centraal Capitulanten Bureau). 5 Machtiging Algemeen Rijksarchivaris dd. 13-2-1962 nr. A/V 21. Hoeveel en wat er werd vernietigd is niet bekend.
10 Capitulantenraad 2.13.68.02 Verwant materiaal Verwant materiaal Bewaarplaats van originelen BEWAARPLAATS VAN ORIGINELEN Nationaal Archief, Den Haag
2.13.68.02 Capitulantenraad 11 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen B E S C H R I J V I N G V A N D E S E R I E S E N A R C H I E F B E S T A N D D E L E N Archief van de Capitulantenraad, 1936-1940 ARCHIEF VAN DE CAPITULANTENRAAD, 1936-1940 1 Stukken betreffende de vaste aanstelling van tijdelijk- en contractpersoneel in Rijksdienst. 1936 1 omslag 2 Stukken betreffende de meetelling van militaire diensttijd in een capitulantenwerkkring. 1936, 1938 1 omslag 3 Notulen van vergaderingen van de Bijzondere Commissie voor Georganiseerd Overleg inzake vraagpunten gerezen na invoering van het Capitulantenreglement 1935. 1936-1937 1 omslag 4 Stukken betreffende de vervulling van vacatures in een voor capitulanten aangewezen werkkring. Minuten. 1936-1939 1 omslag 5-9 Agenda's en verslagen van vergaderingen van de Capitulantenraad. 1936-1940 5 pakken 5 1936 6 1937 7 1938 8 1939 9 1940 10 Brief aan de minister van Binnenlandse Zaken inzake herplaatsing van wachtgelders in een capitulantenbetrekking. Minuut. 1937 1 stuk 11 Brief aan de minister van Oorlog inzake een tegemoetkoming van representatiekosten voor de directeur van het Centraal Capitulantenbureau. Minuut. 1937 1 stuk 12 Stukken betreffende de instelling van de Commissie voor beroepsvorming van jeug- dige werkloze onderwijzers. 1937 1 omslag 13 Notulen van vergaderingen van de Commissie voor beroepsvorming van jeugdige werkloze onderwijzers. 1937 1 omslag 14 Brieven aan de minister van Defensie inzake de aanstelling van dienstplichtig- en beroeps-onderofficieren capitulant. Minuten. 1937, 1939 1 omslag
12 Capitulantenraad 2.13.68.02 15 Brieven aan de minister van Defensie inzake de begroting van de Capitulantenraad over de dienstjaren 1938-1939 en 1941. Minuten. 1937-1938, 1940 1 omslag 16 Stukken betreffende de vaststelling en goedkeuring van een poldercapitulantenverordening in Zeeland. 1938 1 omslag 17 Stukken betreffende verslagen van de Capitulantenraad en van het Centraal Capitulanten Bureau over de werkzaamheden van de jaren 1937 en 1939. 1938, 1940 1 omslag 18 Stukken betreffende de herplaatsing van overcompleet militair en burger personeel naar aanleiding van de opheffing van het Centraal Capitulanten Bureau en de Capitulanten Raad alsmede de Nederlandse Land- en Zeemacht. 1940 1 omslag
2.13.68.02 Capitulantenraad 13 Archief van het Centraal Capitulanten Bureau, ARCHIEF VAN HET CENTRAAL CAPITULANTEN BUREAU, 1936-1940 19 Brief aan de Capitulantenraad inzake het meetellen van de diensttijd bij aanstelling in een capitulantenbetrekking. Minuut. 1936 1 stuk 20 Stukken betreffende de uitvoering van het Capitulantenreglement 1935 door het Capitulanten Bureau en de consequenties hiervan voor de Nederlandse gemeenten. 1936 1 omslag 21 Correspondentie met de minister van Defensie inzake het toekennen van verplaatsingskosten voor gehuwde capitulanten in geval van verhuizing. 1936 1 omslag 22 Rapport van de Rijkscontroleur inzake afgelegde bezoeken in Nederlandse gemeenten waar een onderofficier is aangesteld als controleur. 1936 1 stuk Zie ook Ministeriële Beschikking van 6 januari 1936 nr. 113 (Legerorders 1936, nr. 6) 23 Brief aan de voorzitter van de Capitulantenraad inzake aanvulling van het Ambtenarenreglement in verband met de invoering van het Capitulantenreglement. 1936 1 stuk 24 Stukken betreffende de werkwijze van het Plaatsingsbureau en het Capitulanten Bureau inzake het plaatsen van wachtgelders en capitulanten. 1936-1937, 1939 1 omslag 25 Stukken betreffende wijzigingen van het Capitulantenreglement 1935. 1936-1937, 1939 1 omslag 26 Stukken betreffende vacatures bij en aanstelling en benoeming van capitulanten in overheids- en of semi-overheidsbetrekkingen ingevolge het Capitulantenreglement. 1936-1940 1 omslag 27 Brief aan de minister van Defensie inzake een vergoeding aan capitulanten vanwege verschuldigde griffiekosten herkeuring. Minuut. 1937 1 stuk 28 Brieven aan de minister van Defensie inzake de begroting van het Centraal Capitulanten Bureau over de dienstjaren 1939 en 1940. Minuten. 1938-1939 1 omslag 29 Stukken betreffende het met groot verlof sturen van sergeanten-capitulant bij het Kaderbataljon. 1939 1 omslag