Cascadering in gebruik van hout en houtige biomassa Een afwegingskader visie en praktijk van ANB Workshop 17/12/2013 1
Overzicht hout ANB visie op houtproductie Houtstromen uit ANB domeinen Valorisatie van hout Houtverkoop Openbare aanbestedingen Afwegingskader cascadering Wat loopt er goed/fout? Denkpistes voor verbetering ANB visie op houtproductie Houproductie als één van de mogelijke doelen binnen geïntegreerd natuurbeheer, met aangepaste beheerpraktijk Daarnaast ook veel reststromen van houtige biomassa uit natuurbeheer: hout is hier geen doel op zich, maar gevolg van het gevoerde beheer 2
Basisvereiste: duurzaam beheer afwegingskader biomassaoogst uit bos Behoud productiviteit Behoud biodiversiteit (dood hout, structuur) Vooral relevant voor oogst van tak- en tophout: Niet wenselijk in bebossingen op heide wegens precaire nutriëntenstatus (uitzondering: bepaalde arme vegetatietypes) Elders tot max. 60%, met behoud van voldoende restfractie dood hout, ook in diameterklasse tot 20cm Mogelijk specifieke randvoorwaarden i.f.v. biodiversiteit (bvb in oud bos) of exploitatie (bvb valleibos) Oogst van strooisel en stobben steeds uitgesloten Houtstromen uit ANB domeinen Rondhout van diverse kwaliteiten: top, industrieel zaaghout, bulk (gemengde loten op stam) Brandhoutloten voor particulieren Houtige biomassa uit natuurbeheer: bestrijding exoten, heideherstel, houtkantbeheer, eerste dunning, bosrandbeheer, hakhout, etc Deels aangeboden als brandhout op stam in ruil voor beheer Deels geoogst als stam/takhout of verchipt 3
Rijlabels 2009 2010 2011 2012 Antwerpen 46.331 52.438 41.909 58.420 Regio Antwerpse Kempen 5.091 6.499 1.124 12.632 Regio Netebronnen - Zuiderkempen 16.340 7.596 18.395 11.784 Regio Schelde - Neteland 8.129 12.001 7.097 9.293 Regio Turnhoutse Kempen 16.771 26.341 15.293 24.710 Brabant 43.951 46.669 36.561 37.971 Regio Groene Gordel 1.579 256 56 Regio Groenendaal 16.916 10.245 11.728 17.468 Regio Hageland 5.748 9.581 7.215 4.363 Regio Meerdaal 19.708 26.588 17.562 16.140 Limburg 76.462 57.635 66.916 99.633 Regio Hoge Kempen 14.092 2.370 5.868 49.678 Regio Lage Kempen 15.903 7.917 23.320 11.861 Regio Midden- en West Limburg 15.118 13.438 10.097 16.666 Regio Noordoost Limburg 28.180 29.531 27.575 17.785 Regio Zuid-Limburg 3.168 4.378 56 3.643 Oost-Vlaanderen 11.576 19.901 11.868 10.316 Regio Oost - Vlaanderen Noord 7.457 9.697 8.442 8.737 Regio Oost - Vlaanderen Zuid 4.119 10.204 3.426 1.580 West-Vlaanderen 8.177 12.756 19.736 15.034 Regio Brugge - Leiestreek 5.830 5.732 11.789 13.559 Regio Kust 593 1.062 526 Regio Polders - Heuvelland 2.346 6.431 6.886 949 Eindtotaal 186.497 189.400 176.990 221.374 Houtverkopen ANB (m³) in eigen domeinen + openbaar bos Waarvan brandhoutloten voor particulieren (<50m³, data 2013): Rijlabels Meting Volume Aantal Loten Antwerpen 1.757 177 Limburg 2.267 253 Vlaams-Brabant 1.809 66 West-Vlaanderen 1.944 90 Eindtotaal 7.776 586 4
Overige houtige biomassa uit natuurbeheer ANB eigen regie, vers niet gedroogd materiaal 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Overige (als brandhout, met beheerwerken, etc.)? Valorisatie van hout Houtverkoop Cf bosdecreet Rondhoutloten en brandhoutloten Catalogus en exploitatievoorwaarden Erkenningsregeling voor exploitanten en kopers Hoogste bieder http://vimeo.com/78835789 5
Valorisatie van hout Openbare aanbestedingen Afvoer van biomassa als onderdeel van het natuurbeheer Afvoer van biomassa via een raamcontract (tot 2012) Selectie- en gunningscriteria Laagste kost Afwegingskader cascadering Wat loopt er goed/fout? Huidige manier van valorisatie stuurt reeds grotendeels cascadering: Houtverkoop eerder materiaal, aanbestedingen vaker energie Energie gaat grotendeels naar lokale kleinschalige projecten Maar: geen garantie dat cascade steeds gevolgd wordt ANB (elke beheerder) kan hierin moeilijk sturen, vooral de markt bepaalt Is bovendien moeilijk controleerbaar 6
Afwegingskader cascadering Denkpistes voor verbetering Conceptueel: welke cascade, en hoe juist materiaal van energie onderscheiden Kwaliteitseisen per afzetmarkt? Hoe omgaan met gedeelde interesses? Juridisch: voorwaarden houtverkoop, selectie en gunning aanbestedingen? Afwegingskader cascadering Denkpistes voor verbetering Technisch: alternatieve methodes houtverkoop (garantie meerwaarde), bvb topkwaliteit op een houtveiling, of langs de weg? verkoop bulk per ton aan fabriekspoort? optimalisatie verkoop resthout uit natuurbeheer, bvb via afzonderlijke biomassaloten? (vereist betere inschatting volumes biomassa i.f.v. inschatting rentabiliteit) Langlopende contracten voor beheerwerken, gekoppeld aan biomassaoogst en -verwerking? 7