Preek over Romeinen 8v13: Leven vanuit het vlees, en vanuit de Geest Protestantse Kerk Menen, zondag 22 november 2015 Gemeente van de HEER Jezus Christus, De tekst voor de overdenking is Romeinen 8, vers 13. Ik lees deze nog eens aan u voor, maar dan uit de Statenvertaling: Want indien gij naar het vlees leeft, zo zult gij sterven, maar indien gij door de Geest de werkingen van het lichaam doodt, zo zult gij leven. We letten op: leven vanuit het vlees, en vanuit de Geest. Afgelopen week stond er een artikel in de Volkskrant, dat toepasselijk is voor deze preek. Het was een interview met een 30-jarige Marokkaan, die vroeger een conservatieve moslim was, maar nu niet meer. Tijdens een behandeling voor kanker was hij zo onder de indruk gekomen van de liefde en de zorgzaamheid van de artsen en de verplegers, dat hij besloot om voortaan iedereen in zijn eigen waarde te laten. Om niet meer met geweld te proberen de islam op te leggen aan anderen. Om niet meer krampachtig vast te houden aan de sharia, de islamitische wet. Maar om anderen en ook zichzelf in vrijheid te laten. Deze man is veranderd: vroeger de wet, nu de vrijheid. (...) Wet of vrijheid. Dit is precies het spanningsveld dat zichtbaar is in de wereld van vandaag. Aan de ene kant zijn daar: de strenge wetten in bepaalde landen. Sommigen willen dat het ook in België en Frankrijk en heel het westen zo wordt. En dat proberen zij met geweld af te dwingen. Aan de andere kant is daar: de westerse levensstijl. Vroeger bepaalde het christendom de westerse levensstijl, maar dat is verleden tijd. Tegenwoordig is de westerse levensstijl een liberale levensstijl. Daarin draait het om vrijheid. Ik doe wat ik wil, ik bepaal mijn keuzes, ik dring een ander niets op. Men noemt de huidige aanslagen dan ook: een aanslag op de vrijheid. Ik zou zeggen: een aanslag op het liberalisme, op het liberale vrijheidsdenken.
2. Je zou maar opgegroeid zijn binnen zo'n streng, wettisch milieu hoe kun je dan staande blijven in een maatschappij waar alles mag en alles kan? We schakelen over naar het oude Rome. Want dit is precies ook de vraag voor de Joden die daar christen geworden zijn. Want zij willen graag Gods wet doen! Zij zijn opgevoed met de Tien Geboden en met heel de tora. Uiteindelijk hebben ze Jezus leren kennen als de Messias. En daar zijn ze geweldig blij mee wat een vrijheid hebben ze nu dankzij Hem! Ze weten nu dat al hun zonden vergeven zijn. En daarom willen ze graag Gods geboden blijven doen. Omdat ze zo dankbaar zijn, en omdat ze graag willen leven zoals Hij heeft gezegd. Nou, de apostel Paulus schrijft hun een gebod als voorbeeld: Gij zult niet begeren. Eigenlijk is dat een verbod: Gij zult niet begeren het huis van uw naaste, gij zult niet begeren de vrouw van uw naaste, noch zijn dienstknecht, noch zijn dienstmaagd, noch zijn rund, noch zijn ezel, noch iets dat van uw naaste is. Een verbod, gegeven aan Israël, en dat blijft natuurlijk geldig. Dus willen zij dat doen. Maar met dat verbod heeft de HERE het hun bepaald niet gemakkelijk gemaakt. Want je kunt het gewoonweg niet houden! Dat blijkt als je al die keren optelt dat je iets of iemand van een ander begeert. Als je eerlijk bent, en je telt al de momenten dat je een beetje jaloers bent op een ander, plus dat je klaagt of roddelt over die ander die het beter lijkt te hebben, plus dat je dagdroomt, fantaseert, over iemand die niet van jou is, plus dat je stiekem een plan hebt bedacht om hem of haar te krijgen als je al die momenten zou kunnen optellen, dan zou je wellicht schrikken. Het is dan wel het tiende gebod, maar het moeilijkst te doen van alle! En dan is er iets wat het nog erger maakt. Dat hoor je ook van opvoedingsdeskundigen: Hoe meer iets verboden is, des te spannender het is om het toch te doen. Dus ik weet wel dat God het heeft verboden, en toch doe ik het ik ben bewust ongehoorzaam.
Gemeente, dit is de strijd waar wij ook vandaag de dag mee te kampen hebben. Wij merken duidelijk bij onszelf dat we Gods gebod niet kunnen doen, zelfs niet eentje! Gij zult niet begeren ik begeer zo vaak wat van een ander is. Zo is dit gebod dan een spiegel die mij wordt voorgehouden. En als ik in die spiegel kijk, dan zie ik wat ik ben. Ik ben vleselijk. Dat is wat ik ben. Dat is te zien in de spiegel van het gebod van God, dat ik niet kan houden. Want wat is de betekenis van 'vleselijk'? 'vleselijk', dat staat tegenover 'geestelijk'. En dat ben ik dus niet ik bén geen geestelijk mens, al denken de mensen misschien van wel. Vleselijk dat is: zwak, niet in staat om goed te doen. Begrijp me goed, dat betekent niet dat ik een waardeloos persoon ben, of dat ik geen capaciteiten of talenten heb of zo. Maar wél betekent het: dat ik niet in staat ben om Gods wil te doen. En ik ben niet de enige met dat probleem. Het geldt voor ieder mens. Het geldt ook voor liberale westerlingen. Die hebben dan officieel geen godsdienstige wet, maar als je zegt: Gij zult niet begeren, dan zullen zij het daar roerend mee eens zijn. Alleen, om dat te kunnen houden! Aan de lopende band zijn de mensen jaloers, hebben zij hun lusten niet in de hand, zetten zij hun zinnen op wat niet van hen is. De westerse maatschappij zucht en kraakt in al haar voegen onder de begeerte. Dat geldt ook voor de mensen van de sharia: zij ijveren voor de wet, maar zij overtreden het grootste gebod: dat van de liefde. Maar laten wij hun niet te hard oordelen: het probleem geldt ook voor een christen. Zelfs al is hij bekeerd, of wedergeboren. Paulus schrijft: Ik stem vol vreugde in met de wet van God, ik verlang ernaar om U te dienen. Ik ben graag bezig met geestelijke dingen. En toch lukt het me niet om Gods gebod te doen. Want ik ben vleselijk: niet voor de helft, maar voor de volle honderd procent. Het is alsof wij, mensen, allemaal gevangenen zijn van de zonde, gevangenen in onze eigen lichamen.
3. Hoe komen we hier nu uit? We hebben Gods geboden, maar we zijn niet in staat om ze te doen. Doordat we vleselijk zijn. De moeilijkheid is bovendien dat wij ook geneigd zijn om vanuit het vlees te léven. Dat betekent: dat wij hard proberen om toch Gods wil te doen, met al onze kracht. Dan ga je heel hard je best doen om niet te begeren. Je leest bijvoorbeeld een boek over hoe je begeerte kunt overwinnen, en je gaat naar een training om zelfdiscipline aan te leren, en nog wel meer. Je kweekt mentale spierballen, als het ware. Maar dan probeer je de oplossing te zoeken in jezelf. Dat noemt de Bijbel nu: leven vanuit het vlees, vanuit jezelf. De meeste menen komen er weinig of niet mee vooruit. En als je er wel mee vooruit komt, dan ligt de hoogmoed op de loer: Zie hoe ík veranderd ben! Paulus waarschuwt, en die waarschuwing is ook vandaag op zijn plaats: wie in het vlees zijn, behagen zichzelf, maar zij kunnen Gód niet behagen. Want je bent zelf niet in staat om consequent Gods gebod te doen! En als je het toch op die manier probeert, dan zul je sterven. Hoe dan? We bevinden ons in dat spanningsveld van Gods geboden en onze onmacht. En onze hang naar vrijheid en naar rebellie, niet te vergeten. Hoe kunnen we nu uitstijgen boven dit spanningsveld? Kunnen we het überhaupt? Het antwoord is: nee. Wij zitten vast in het drijfzand, en we kunnen er niet uitkomen. Hoe harder we ons best doen, hoe dieper we naar beneden zakken. Paulus schreef: Ik, ellendig mens! Wie zal mij verlossen uit het lichaam van deze dood? Ik dank God: door Jezus Christus, onze Heer! Hij is onze Verlosser! En Hij verlost ons óók uit deze patstelling, uit deze onmogelijke opgave. Voor Jezus was het geen onmogelijke opgave om Gods geboden te doen! Hij is de enige op aarde, de enige in de geschiedenis, die ze heeft gedaan. Niet voor 80 of 90 procent, maar volledig. Als er dus één iemand is die is uitgestegen boven dat spanningsveld, dan is het Jezus wel. Hij heeft de hogere weg gevonden!
En zijn weg zou uitkomen bij het kruis op Golgotha. Want Jezus was gekomen in het vlees, lezen we. Óns vlees is zwak, óns vlees is niet in staat om God te behagen. Daarom moet het sterven. Maar Jezus kwam in de gelijkheid van het vlees, en in zijn vlees zijn ál onze zonden mee gekruisigd! U weet het: aan het kruis deed Hij alles wat nodig was om ons te verlossen. Van de schuld. En ook van de wet, en van het vlees. Van al dat gedoe en al die strijd waar wij maar niet bovenuit komen Ook daarvan is Jezus Christus onze Verlosser! Wat dat betreft mag er al een pak van ons hart zijn gevallen, is er al opluchting. Geen zorgen dus. Veel mensen hebben deze dagen angst voor de dood. Begrijpelijk, want je weet niet of je ook getroffen wordt door een aanslag, en wat dan? Maar wij weten, ook naarmate we ouder worden en de dood dichterbij komt, wij weten in ieder geval dat het in orde is tussen God en ons. Omdat wij in Jezus Christus zijn. En Hij heeft ons verlost van alles waar we maar verlost van moesten worden. We kunnen de dood nu recht in de ogen zien hij is een vijand, maar de dreiging van de dood is weggenomen laat hem maar komen! 4. Nu is het uiteindelijk voor ons de uitdaging om de rest van ons leven ook die hogere weg te gaan. Ik zei u al dat Jezus Christus degene is die die hogere weg is gegaan. Wat is die hogere weg? Dat is de weg die parallel loopt aan de weg van de Heilige Geest. Dat betekent dat waar je ook heen gaat, de Heilige Geest bij je is. Hij loopt naast je, of jij loopt naast Hem, dat maakt niet uit. Je wandelt met Hem, naast Hem. Alsof je samen met je man of met je vrouw wandelt, naast elkaar, samen de blik vooruit, af en toe zeg je eens wat tegen elkaar, af en toe zwijg je, en al wandelende kom je tot de beste gesprekken. Zo maakt de Heilige Geest nou ook dat wij met Hem wandelen. Daarom wordt Hij onze 'parakleet' genoemd: Hij die naast ons geroepen is. En, het spijt me, maar dat is toch echt het voorrecht van christenen.
Welnu, de grote test in het leven van ieder mens is te vinden in hoofdstuk 8 vers 13: leeft u nog altijd vanuit het vlees, vanuit uzelf? Als u zo doorleeft, dan zult u vergaan. Of leeft u vanuit de Geest? En bent u aan de hand van die Heilige Geest de verkeerde dingen aan het uitbannen uit uw leven? Dat gaat met vallen en opstaan maar u bént ze aan het doden, niet zelf, maar door de Heilige Geest? Dan loopt uw weg parallel aan de weg van de Geest. Dan is Hij altijd naast u. En Hij houdt u voortdurend aan zijn hand, om u overeind te helpen als u gevallen bent, en om u te helpen om uw wetticisme te overstijgen, of juist uw losbandigheid. De Geest komt onze zwakheden te hulp Hij bidt voor ons met onuitsprekelijke verzuchtingen. 5. Wandelen vanuit en door de Geest is eigenlijk een leven van gebed. Vandaar: laten wij voortdurend spreken met Hem. Laten wij telkens wanneer de gelegenheid zich voordoet, tegen God zeggen wat ons bezighoudt. En naar zijn stem luisteren. Dat is er het bewijs van dat we zijn kinderen zijn. Vandaar dat er staat: Abba! Vader! Hij is onze abba, dat is Hebreeuws voor pappa! Dit is echt het unieke gevolg van het geloof in Christus. Om zo kinderlijk met God om te kunnen gaan, daarvoor moet je echt een christen zijn. Laten wij dit dan ook doen! Laten wij door het gebed leven vanuit de Geest, om door de Geest de werkingen van ons lichaam te doden. Zo kan ieder mens de angst te boven komen. Want Hij is niet de Geest van de slavernij, om opnieuw te vrezen. Vrees dan ook niet. In de naam van de Vader, Zoon en Heilige Geest. Amen.