gids voor medewerkers in het UZ Gent Brandveiligheid in het UZ Gent UZ Gent
Informatiebrochure Brand Inhoud 1. Inleiding...3 2. Brand, een incident met vaak grote gevolgen...5 3. Hoe ontstaat brand?...6 4. Wat is brandpreventie?...8 5. Hoe een brand voorkomen?...9 6. De brand beperken...11 DETECTIE...11 BLUSMIDDELEN...14 COMPARTIMENTERING...16 7. Evacueren en verzamelen...19 Evacuatiehulpmiddelen...23 8. Veiligheidscontactpersoon...24 9. Brandpreventie thuis...24 10. Informatie en sensibilisatie...25 11. Samengevat...26 2 Brandveiligheid in het UZ Gent
1 Inleiding Brand in een ziekenhuis is een niet te onderschatten incident. In een ziekenhuis verblijven en werken heel wat mensen, in een omgeving met risico s (gebruik van gevaarlijke stoffen, apparaten, ). Een groot deel van de aanwezige mensen is bovendien minder mobiel of immobiel. Vuur en brand zijn natuurverschijnselen waar iedereen mee in aanraking komt. We gebruiken vuur om ons huis te verwarmen, om eten klaar te maken, maar datzelfde vuur kan ons huis, een bos of een ziekenhuis in lichterlaaie zetten, met alle gevolgen vandien. In België komen jaarlijks zo n 25.000 vuurhaarden voor. Daarbij komen 100 mensen om het leven en raken 1500 mensen gewond. De meeste branden worden veroorzaakt door menselijke tekortkomingen zoals onvoorzichtigheid, onwetendheid en onachtzaamheid. Een beperkt aantal heeft een materiële oorzaak. In deze brochure kom je te weten hoe een brand ontstaat, hoe je die kan voorkomen en bestrijden en wat je moet doen om jezelf en andere mensen in veiligheid te brengen. De meeste mensen weten dat brandbare, ontvlambare of explosieve (vloei)stoffen en gassen een risico op brand inhouden. Maar wist je dat ook defecten in elektrische installaties, roken of onvoorzichtig handelen tot brand kunnen leiden? Brandveiligheid in het UZ Gent 3
4 Brandveiligheid in het UZ Gent Beter voorkomen dan blussen
2 Brand, een incident met vaak grote gevolgen Brand kan (dodelijke) slachtoffers maken. Slachtoffers hebben vaak een lange en pijnlijke revalidatie voor de boeg. Voor de mens is niet het vuur maar de rook het meest bedreigende van een brand. Rook is donker en verspreidt zich zo snel dat je zelfs in je vertrouwde omgeving compleet gedesoriënteerd raakt. Rookgassen zijn bovendien giftig en verstikkend. Ze bevatten koolstofmonoxide en andere giftige gassen die vrijkomen door de verbranding van bv. synthetische materialen. Ook de psychologische impact voor de slachtoffers en betrokkenen is niet te onderschatten. Een brand is een ingrijpende gebeurtenis en het vraagt dikwijls veel tijd en energie om die te verwerken. De economische schade is vaak groot. Gebouwen, voorraden en machines worden vernield door brand of beschadigd door rook, waardoor het ziekenhuis niet op volle capaciteit kan werken. Er is dus inkomstenverlies en de werkgelegenheid komt in het gedrang. Bij brand is altijd sprake van milieuschade: schade aan de bodem en het water door vervuild bluswater, luchtvervuiling door giftige rook en neerslag van roet en brandresten die als chemisch afval moeten worden beschouwd. Om de gevolgen van brand te beperken, doen we aan brandpreventie. Brandveiligheid in het UZ Gent 5
3 Hoe ontstaat brand? Brand is een chemische reactie waarvoor drie elementen nodig zijn: - een brandstof of ontvlambare stof - zuurstof of een andere stof die in combinatie met een brandstof verbranding mogelijk maakt - een ontstekingsbron Dit noemen we de branddriehoek. Alleen als deze drie elementen samen voorkomen, kan brand ontstaan. Brandstof is elke stof die kan branden. Er bestaan verschillende soorten brandstoffen: vaste, vloeibare en gasvormige, zoals: - Vaste brandstoffen: meubels, textiel, papier, karton, kledij, matrassen, - Vloeibare brandstoffen: alcohol, solventen, - Gasvormige brandstoffen: aardgas, flessen met acetyleen, Het tweede element van de branddriehoek is zuurstof. Zuurstof is een onderdeel dat in de lucht zit die we inademen. Zonder zuurstof zou er geen leven op aarde zijn. Maar er zou ook geen vuur zijn, want om vuur te hebben, heb je zuurstof 6 Brandveiligheid in het UZ Gent
nodig. We moeten extra voorzichtig zijn met zuurstofflessen en zuurstof aan de bedden. Zij kunnen een brand aanwakkeren en in stand houden. Ten slotte is er de ontstekingsbron of de warmte. Om de chemische reactie voor vuur in gang te zetten, heb je een ontstekingsbron nodig die de energie levert waarmee een stof kan ontbranden of exploderen. Die energie kan geleverd worden door een vonk, een kortsluiting in een elektrisch toestel, een brandende lucifer, een sigarettenpeuk of een open vlam. Het is vooral de aanwezigheid van ontstekingsbronnen die het risico op brand bepaalt. De branddriehoek onderhoudt zichzelf zolang één van de drie zijden aanwezig is. Als één van de zijden van de driehoek weggenomen wordt, valt de driehoek in elkaar en dooft het vuur: - Je kan de brandstof wegnemen, bijvoorbeeld door de gaskraan dicht te draaien - Je kan warmte-energie wegnemen, bijvoorbeeld door het vuur met water af te koelen - Je kan de zuurstof wegnemen, bijvoorbeeld door het vuur met een vochtige doek af te dekken Zuurstof is niet brandbaar maar wel brandbevorderend. Brandveiligheid in het UZ Gent 7
4 Wat is brandpreventie? Brandpreventie omvat maatregelen om brand te voorkomen en maatregelen om een brand te kunnen beperken, zoals het gebruik van blusmiddelen, detectiesystemen en compartimentering. Ook vlotte evacuatie maakt deel uit van brandpreventie. Hieronder een voorbeeld over gebruik van handontsmettings-alcohol. Pictogrammen waarschuwing en verbod Elektrische gevaren (Licht) ontvlambaar Verboden werken met open vlam Verboden te roken 8 Brandveiligheid in het UZ Gent
5 Hoe een brand voorkomen? Door enkele eenvoudige maatregelen te nemen, kan brand in de meeste gevallen vermeden worden. Orde en netheid Voorkom ophoping van voorwerpen, afval, inpakmateriaal,. Hou potentiële onstekingsbronnen gescheiden van brandbare materialen. Geef alles een plaats. Brandbare stoffen Werk veilig met ontvlambare vloeistoffen en gassen: - Zorg voor voldoende ventilatie - Hou ontstekingsbronnen weg - Sluit flessen altijd goed af na gebruik Beperk de voorraad brandbare stoffen op de werkplaats tot maximaal een weekvoorraad. Bewaar grote hoeveelheden in een brandwerende kast. De brandbaarheid van producten vind je terug op het etiket en de veiligheidsfiche. Rookverbod Respecteer het rookverbod. Verwijs de rokers naar de rookpaviljoenen op het buitenterrein. Gooi peuken in de asbakken. Werken met open vlam Bij werken met open vlam moeten extra maatregelen genomen worden. Werken met open vlam is enkel toegelaten met een vuurvergunning. De vuurvergunning kan aangevraagd worden bij de preventiedienst. Brandveiligheid in het UZ Gent 9
Het brandgevaar in labo s proberen we te beperken door enkele praktische en belangrijke instructies na te leven. - Stockeer nooit grote hoeveelheden brandbare solventen (ether, alcohol, aceton, benzeen, tolueen, ) in een labo. In de werkruimte mogen enkel flessen met een inhoud tot maximaal één liter gebruikt worden. Bewaar de stock nooit in het laboratorium zelf maar in een aangepaste, aparte ruimte. Bewaar gevaarlijke vloeistoffen steeds in onbreekbare recipiënten. - Laat flessen met organische vloeistoffen nooit open tijdens analyses en manipulaties. Schroef de dop weer op de fles na elke manipulatie (pipetteren, uitgieten, verdunnen, ) ook al vergt dit iets meer tijd. - Schenk vooral aandacht aan de meest brandbare stoffen zoals ether en waterstof. Een kleine vonk, bijvoorbeeld ontstaan in de thermostaat van een nabije diepvries of koelkamer of door wrijving van een blikken fles over de vloer, kan volstaan om ether en/of waterstof te laten ontbranden ook al is de bron er enkele meters van verwijderd. Ontvlambare stoffen moeten worden bewaard in een brandkast met een Rf-waarde van 90. Rf90 betekent een brandweerstand van 90 minuten. Gevaarsetiketten van producten (Licht) ontvlambare producten Ontplofbare producten Oxiderende producten Giftige producten 10 Brandveiligheid in het UZ Gent
6 De brand beperken. DETECTIE Het is van cruciaal belang dat een ontluikende brand snel gedetecteerd wordt. Op elke verdieping in het ziekenhuis hangen rookdetectoren. Bij rook geven die automatisch een alarm door naar de telefooncentrale. De elektricien van wacht wordt door de telefooncentrale verwittigd en komt ter plaatse om de melding te controleren. Ook het waarschuwingssignaal wordt dan geactiveerd. Dit is een lange onderbroken - toon - op dezelfde - toonhoogte. - - Als je het waarschuwingsalarm hoort op je afdeling, wacht dan niet, maar ga systematisch alle lokalen van je verdieping af op zoek naar een eventuele brand. 81 88 Als je het incident ontdekt, bel dan onmiddellijk 88. Op ieder telefoontoestel binnen het ziekenhuis kleeft een sticker met vermelding van twee alarmnummers: V.U. : Dienst Communicatie & Evenementen - Ontwerp: R. Himpe 81 voor hartstilstand en 88 voor noodsituaties. Het nummer 88 is bereikbaar met ieder telefoontoestel van het UZ Gent. Als je 88 belt kom je terecht bij de telefooncentrale van het UZ Gent. Een correcte en snelle alarmering is de eerste en belangrijkste stap na het ontdekken van een incident. Verwittig ook je collega s en aarzel niet om een brandmelder in te duwen. Brandveiligheid in het UZ Gent 11
Meld steeds Je naam Gebouw, verdieping en dienst Korte beschrijving van het incident Zijn er slachtoffers en hoeveel? Blijf aan de lijn tot je bevestiging krijgt dat de operator alle informatie heeft. 12 Brandveiligheid in het UZ Gent
De interventieploeg van het ziekenhuis zal bij aankomst een evaluatie van de noodsituatie maken. Indien mogelijk zullen zij nog een bluspoging ondernemen of de komst van de brandweer voorbereiden. De eerste interventieploeg bestaat uit een interventieploegleider en minstens drie leden. De interventieploegleider herken je aan zijn rode UZ-badge. Geef de interventieploegleider alle informatie die je hebt over het incident. De interventieploegleider is het aanspreekpunt voor de brandweercommandant en de hulpdiensten. De leden van de Eerste InterventiePloeg (EIP) dragen een oranje fluohesje met rugopschrift. De interventieploegleider heeft ook een rode UZ badge. De interventieploeg komt tussen tijdens de eerste cruciale momenten dat er een incident uitbreekt in afwachting van de brandweer Brandveiligheid in het UZ Gent 13
BLUSMIDDELEN De eerste minuut blus je een brand met een glas water. De tweede minuut met een emmer water. De derde minuut met een ton water. Snelheid kan een mensenleven redden. Doe je zelf een bluspoging, dan kan je het vuur misschien al indijken. Maar je mag jezelf nooit in gevaar brengen. Ben je bang om te blussen, doe het dan niet. Om een brand te blussen moet je één van de drie elementen van de branddriehoek aanpakken: - de warmte wegnemen door af te koelen. - de zuurstof wegnemen door het vuur te verstikken of af te schermen van de zuurstof. - de brandstof wegnemen. Dit kan enkel toegepast worden als het om gassen of vloeistoffen gaat waarvan je de afvoer kan afsluiten. Weet waar de blusmiddelen zich bevinden. Belemmer de zichtbaarheid en de bereikbaarheid van de blusmiddelen niet. 14 Brandveiligheid in het UZ Gent
Probeer enkel te blussen nadat je de brand gemeld hebt, als je weet hoe je moet blussen en welk blusmiddel je moet gebruiken. Het is altijd slim om goed voorbereid te zijn op een noodsituatie. Elke medewerker van het UZ Gent is verplicht om driejaarlijks een brandblusopleiding te volgen. Tijdens deze lessen leer je hoe je een brand kan blussen en wat je moet doen bij brand. Pictogrammen brandblusmiddelen Brandblusser Poeder, schuim of CO2 Brandhaspel enkel geschikt voor het blussen van vuren van vaste stoffen Branddeken Je kan er personen in wikkelen of brandhaarden mee afdekken Brandveiligheid in het UZ Gent 15
COMPARTIMENTERING Door compartimentering toe te passen voorkom je de uitbreiding van brand. Een compartiment zorgt ervoor dat vuur minstens een half uur lang tegengehouden wordt zodat een veilige vluchtroute gecreëerd kan worden. De herstelling van een branddeur moet je aanvragen via een Facilinkmelding op intranet. In het ziekenhuis vormt elke patiëntenkamer een compartiment met een brandweerstand van een halfuur. Elke afdeling vormt nog eens een compartiment van een halfuur. Vraag aan je veiligheidscontactpersoon hoe de compartimentering van je afdeling eruit ziet. 16 Brandveiligheid in het UZ Gent
Elk compartiment wordt begrensd door brandwerende deuren. De duur van de brandweerstand wordt uitgedrukt met Rf waarde in minuten. Rf30 betekent een brandweerstand van een half uur. Branddeuren kan je herkennen aan de labels op de zijkant van de deur. Een branddeur moet in perfecte staat verkeren. Meld daarom onmiddellijk defecten via probleemmeldingen op intranet of aan je verantwoordelijke of veiligheidscontactpersoon. Defecte deuren: deur valt niet in het slot, deur is beschadigd, Deurmagneten Deurpompen De veiligheid van medewerkers, patiënten en bezoekers hangt ook af van het correct gebruik van de branddeuren. Hou een branddeur nooit geforceerd open. Hierdoor zal de deur immers niet automatisch sluiten bij brand. Blokkeer ze dus niet met een stoel of steek nooit een wig of spie onder de deur. In het laatste geval beschadig je de deur zodanig dat ze een brand niet meer zal tegenhouden. Brandveiligheid in het UZ Gent 17
Brandveiligheid in gevaar Zoek de fout in elke foto A B C D E F 18 Brandveiligheid in het UZ Gent
7 Evacueren en verzamelen Als een noodsituatie voor onmiddellijk gevaar zorgt, moet je evacueren. In de eerste plaats evacueer je de personen die in onmiddellijk gevaar verkeren. Bv. bij een brand op een kamer, evacueer eerst de ruimte tegenover en dan de ruimtes naast die kamer. De interventieploegleider geeft samen met de brandweer de instructies om over te gaan tot volledige evacuatie van de afdeling. Je hoort dan het evacuatiealarm: een op- en afgaand ononderbroken signaal. De evacuatie moet steeds gebeuren via de vastgelegde evacuatiewegen naar de vastgelegde verzamelplaats. De evacuatiewegen en verzamelplaatsen zijn aangegeven op de evacuatieplannen die je terugvindt op elke afdeling. A De deur wordt geblokkeerd door spie en kan niet sluiten bij brand B De deur wordt geblokkeerd door stoel en kan niet sluiten bij brand C Geen fout: dit is een ordelijke gang, vrij van obstakels D De deur valt niet in het slot E Brandlast en versperring van de vluchtweg F De evacuatie wordt hier sterk bemoeilijkt door een fiets Oplossingen pagina 18 Brandveiligheid in het UZ Gent 19
Evacuatie verloopt in twee fasen, namelijk de horizontale evacuatie en de verticale evacuatie. Bij horizontale evacuatie wordt het volledige compartiment geëvacueerd: - Iedereen verlaat de afdeling. Volg de pictogrammen die de (nood)uitgangen aangeven. - Sluit de deuren en vensters van de afdeling zoveel mogelijk want tocht wakkert vuur aan. - Help patiënten en breng ze volgens de gepaste technieken naar de verzamelplaats. - Als er rook in het gebouw hangt, blijf dan zo dicht mogelijk bij de grond, daar is het minste rook. - Verzamel op de verzamelplaats. - Volg de aanwijzingen van de interventieploeg of de brandweer. - Neem, als het nog mogelijk is, de aanwezigheidslijsten mee van patiënten en personeel. - De verantwoordelijke of zijn vervanger gaat na of er vermisten zijn en meldt dit aan de interventieploeg en/of brandweer. Verticale evacuatie is een evacuatie uit het gebouw waarbij iedereen het gebouw verlaat en zich naar een verzamelplaats in de buurt van het gebouw begeeft. De verzamelplaatsen zijn aangeduid en vind je terug op het evacuatieplan. De interventieploegleider zal beslissen of een verticale evacuatie nodig is. 20 Brandveiligheid in het UZ Gent
Aanduiding van een verzamelplaats Deze verticale evacuatie gebeurt doorgaans via een trappenhuis. Gebruik geen liften. Om een vlotte evacuatie mogelijk te maken, is het belangrijk dat er geen obstakels zijn in de trappenhuizen. Die kunnen de evacuatie bemoeilijken of zelfs onmogelijk maken Pictogrammen evacuatie Nooduitgang Vluchtweg Uitgang Verzamelplaats Brandveiligheid in het UZ Gent 21
Verzamelplaats bij horizontale evacuatie Vluchtweg voor horizontale evacuatie Blusmiddelen Vluchtwegen voor verticale evacuatie Verzamelplaatsen bij verticale evacuatie 1 22 Brandveiligheid in het UZ Gent
Evacuatiehulpmiddelen In een ziekenhuis is een deel van de aanwezige mensen hulpbehoevend, minder mobiel of zelfs immobiel. Dankzij onderstaande evacuatiehulpmiddelen kunnen we hulpbehoevende mensen op een veilige manier evacueren. Evacuatiestoel De evacuatiestoel is min of meer vergelijkbaar met een draagstoel maar bij dit systeem hoef je bij het afdalen van rechte trappen niet te tillen. Door één persoon te bedienen. De evacuatiestoel is terug te vinden op afdelingen waar je via een trap moet evacueren en afdelingen waar minder mobiele personen verblijven. Rescue sheet De rescue sheet is een glijlaken dat gebruiksklaar onder de matras van elk bed ligt. Via je verplaatsingsdeskundige kan je extra uitleg krijgen over het plaatsen en gebruik van de rescue sheet. Brandveiligheid in het UZ Gent 23
8 Veiligheidscontactpersoon Heb je nog vragen of wens je meer uitleg over brandveiligheid? Je kan terecht bij de veiligheidscontactpersoon van je dienst voor meer informatie. Technische tekorten, zoals een kapotte deurpomp, meld je zelf via een probleemmelding op intranet. Bij twijfel en voor andere tekorten, zoals een geblokkeerde nooduitgang, neem je contact op met de veiligheidscontactpersoon. 9 Brandpreventie thuis Wist je dat er elke dag in gemiddeld twintig woningen in ons land brand uitbreekt? Veel branden ontstaan door onachtzaamheid maar enkele eenvoudige hulpmiddelen en regels kunnen je huis als veel brandveiliger maken. Hier volgen een aantal belangrijke tips: Blijf bij je potten en pannen wanneer je kookt of bakt Reinig regelmatig de dampkap Ga op verantwoorde wijze met rookwaren om en rook niet in bed Bewaar lucifers en aanstekers buiten het bereik van kinderen Via de Koninklijke Bond van het Personeel kan je aan een voordelige prijs schuimbrandblussers en branddekens aankopen: http://www.kbp.ugent.be/?q=brand Meer informatie vind je in de folder Brandpreventie bij je thuis. 24 Brandveiligheid in het UZ Gent
Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het UZ Gent. Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het UZ Gent. 10 Informatie en sensibilisatie De video Brandveiligheid in het UZ (met evaluatiemodule) is te raadplegen op het ELO-platform op intranet. Het volledig uitgeschreven noodplan kan je consulteren op Intranet > Noodnummers/rampenplan Volgende documenten zijn beschikbaar: Digitale exemplaren via de IDPBW-site op intranet Papieren exemplaren kan je bestellen via preventiedienst@uzgent.be en en bestellen chnische informatie kan je terecht bij de quaflam International (tel. 056 35 36 63). n door te bellen of mailen naar: ond van het Personeel t 24 8 13 zg@telenet.be ende gegevens: er (indien lid): andblussers en branddekens dat je wenst en res en telefoonnummer: en GSM privé: v.u.: J. Peeters, afgevaardigd bestuurder UZ Gent, De Pintelaan 185, 9000 Gent info voor het personeel v.u.: J. Peeters, afgevaardigd bestuurder UZ Gent, De Pintelaan 185, 9000 Gent info voor het personeel digde bedrag schrijf je over op rekening- -1580017-60, met vermelding van je naam je opgegeven hebt bij de bestelling!), en randpreventie. wittigd wanneer de toestellen beschikbaar je ze kan afhalen (secretariaat Sint-Jansvest Brandpreventie Brandbluslessen Universitair Ziekenhuis Gent De Pintelaan 185-9000 Gent Tel. +32 (0)9 332 21 11 - Fax +32 (0)9 332 38 00 info@uzgent.be - www.uzgent.be MODULO.be 118093-08/2008 UZ Gent Universitair Ziekenhuis Gent De Pintelaan 185-9000 Gent Tel. +32 (0)9 332 21 11 - Fax +32 (0)9 332 38 00 info@uzgent.be - www.uzgent.be Folder brandblusoefeningen 04-2011 UZ Gent, IDPBW Folder brandpreventie bij je thuis Folder brandbluslessen Op mijn collega kan ik rekenen, in alle omstandigheden. Een goede brandbeheersing vereist teamwerk. Elke medewerker moet daarom goed weten wat te doen bij brand. Elke medewerker van het UZ Gent volgt de brandblusles 3-jaarlijks. Schrijf je in voor de brandblusles en leer de juiste blustechnieken. Inschrijvingen: vormingsdienst@uzgent.be Bijkomende informatie: Eric Matthys, brandbluscoördinator, 22570d. Wij blussen! Brandpreventie is een prioriteit voor het ziekenhuis en dus ook voor mijn dienst. Als leidinggevende geef ik het goede voorbeeld. (Prof. Van Belle) Elke medewerker van het UZ Gent volgt de brandblusles 3-jaarlijks. Schrijf je in voor de brandblusles en leer de juiste blustechnieken. Inschrijvingen: vormingsdienst@uzgent.be Bijkomende informatie: Eric Matthys, brandbluscoördinator, 22570d. Sensibilisatieposters brandbluslessen Brandveiligheid in het UZ Gent 25
11 Samengevat Hoe kan ik me goed voorbereiden? - Hou doorgangen en nooduitgangen vrij - Respecteer de compartimentering - Verken je afdeling: blusmiddelen, evacuatiewegen, compartimentering - Volg de opleidingen: brandpreventie voor nieuwe medewerkers, brandbluslessen en opleiding op dienst Wat moet ik doen bij brand? - Je eigen veiligheid gaat steeds voor! - Vraag steeds hulp aan je collega s - Zoek het incident - Meld: Bel 88 en duw een brandmelder in - Doe een eerste bluspoging en sluit de deuren - Evacueer de personen die in onmiddellijk gevaar verkeren via een veilige evacuatieweg naar een veilige verzamelplaats - Volg de instructies van de interventieploeg of de brandweer 26 Brandveiligheid in het UZ Gent
Brandveiligheid in het UZ Gent 27
Meer informatie: 09 332 32 44 preventiedienst@uzgent.be v.u.: E. Mortier, afgevaardigd bestuurder UZ Gent, De Pintelaan 185, 9000 Gent Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het UZ Gent. Universitair Ziekenhuis Gent De Pintelaan 185-9000 Gent Tel. +32 (0)9 332 21 11 - Fax +32 (0)9 332 38 00 info@uzgent.be - www.uzgent.be IDPBW-2202bm