Onderhoudskwaliteitbeoordeling Baan: Golfbaan Kleiburg In opdracht van: Hans Leeuwenkamp Uitgevoerd door: Jan van Mondfrans Datum: 14 juni 2016 Inleiding Om op een verantwoorde wijze om te gaan met het onderhoud van de golfbaan, zeker wanneer het onderhoud is uitbesteed, is een onafhankelijke kwaliteitsbeoordeling van de diverse baanonderdelen een goed middel om te weten of aan de gewenste doelstellingen wordt voldaan. De baanveranderingen die in de afgelopen jaren zijn uitgevoerd onder leiding van golfbaanarchitect Bruno Steensels zijn een enorme verbetering. Ruim 35 jaar na de aanleg de baan structureel aanpassen aan de huidige golfwensen is een teken dat het bestuur en de baancommissie een visie hebben ontwikkeld waardoor ook in de toekomst de baan interessant zal zijn voor de golfers. Met hoofdgreenkeeper Leon van Dijk van aannemer Oosthoek is vooraf vastgesteld welke greens beoordeeld zullen worden volgens de QuickScan methode. (Zie bijlage A.) Ondergetekende heeft in 2009 de laatste baanonderhoud analyse uitgevoerd en in zeven jaar is er veel veranderd op de golfbaan, vooral in positieve zin! Het onderhoud van een golfbaan is sterk afhankelijk van de kwaliteit en betrokkenheid van de hoofdgreenkeeper. Met Leon van Dijk heeft aannemer Oosthoek een zeer bevlogen vakman in dienst, die de kunst verstaat om binnen de contractuele afspraken, de baan optimaal te laten presenteren. Ik was onder de indruk van de goede staat van onderhoud van de baan. Ondanks de grote hoeveelheid regen, in de dagen voorafgaand aan mijn bezoek, was de baan goed bespeelbaar en kon de beoordeling doorgang vinden. Opdracht Beoordeling van de 18 holes van golfbaan Kleiburg met als uitgangspunt dat het onderhoud moet voldoen aan het beeld dat van een goed onderhouden golfbaan met een A-status mag worden verwacht. Er is aandacht besteed aan factoren die van invloed zijn op het spel zelf en de visuele beleving van de baan. 1
QuickScan greens Op indicatie van de greenkeepers, zijn die greens gekozen die zij vanuit hun kwaliteits gedachte beoordelen als Beste, Gemiddelde en Slechtste. Van zowel de eerste negen als de tweede negen holes zijn de Slechtste (7 en 18), de Gemiddelde (3 en 12) en de Beste (4 en 11) greens beoordeeld. 120 100 Golfbaan Kleiburg 80 60 40 20 0 3 4 7 11 12 18 Poa annua 2009 Poa annua 2016 Wortellengte 2009 Wortellengte 2016 De greens waren in een bijzonder goede conditie! Het aandeel struisgras en de hoeveelheid roodzwenkgras op de nieuwe greens is veelbelovend. In 2009 was het grasbestand op de oude greens aanzienlijk slechter. De grafiek geeft een goed beeld van vooral de afname van het Poa annua (straatgras) in de afgelopen 7 jaar. Visuele beoordeling alle spelonderdelen De visuele beoordeling is gedaan op basis van de grashoogte van alle onderdelen van de baan: de gras samenstelling, de vlakheid van de greens, de dichtheid van de grasmat en de kwaliteit van de bunkers zoals goed verzorgde randen en voldoende zand. Golfbaan Kleiburg mag terecht als een Links- parkbaan worden betiteld. Bijzonder is dat deze 18 holes baan op een oppervlakte ligt van maar 47,5 Ha. Routing is op zo n klein oppervlak erg belangrijk en Bruno Steensels heeft op een voortreffelijke manier binnen deze kleine ruimte mooie aanpassingen gemaakt. Contract aannemer Een onderhoudscontract op basis van kwaliteit en niet op basis van werkprestatie werpt op Kleiburg zijn vruchten af. Het driemanschap Frank en Robin onder leiding van Leon zijn zeer betrokken bij hun werkzaamheden en gemotiveerd om de baan optimaal te presenteren. 2
Dit was tijdens de beoordeling van de baan goed waarneembaar. De maaipatronen waren over de hele baan duidelijk zichtbaar wat de baan een uitermate verzorgd karakter geeft en uitnodigend is om de baan te willen spelen. Met zomerwerktijden van s ochtends 6:00 tot s middags 15:00 uur hebben de golfers zo min mogelijk last van de werkzaamheden en kan het team goed doorwerken. Stimpsnelheid greens Met de afgesproken maaihoogtes van de greens, waarbij in de zomer een ondergrens van 5 mm wordt gehanteerd en in de winter maximaal 7 mm, is een stimpsnelheid gedurende het groeiseizoen tussen 7 en 8 een redelijke doelstelling. De gemeten snelheid op green 9, 12 en 18 lag tussen de 7 en 7,10 feet (2,20 meter). Zeker na de heftige regenval is dat een prima resultaat. De door de USGA aanbevolen stimpsnelheden zijn: Snelheid: Lengte Langzaam 4.5 feet (1,4 meter) Gemiddeld 6.5 feet (2,0 meter) Snel 8.5 feet (2,6 meter) Belangrijker nog dan de snelheid van de green is een eerlijke rol. De balrol was heel goed! Green Deal Proof Op de website staat dat het bestuur in haar beleid heeft staan: het professioneel en duurzaam exploiteren van de golfbaan. Een eventuele toekomst met minder pesticiden hoeft voor Kleiburg niet op onoverkomelijke problemen te stuiten. De onkruiden in de baan geven meer problemen dan de ziektedruk van schimmels. Naar mijn mening is Kleiburg goed op weg om Green Deal Proof te worden. Door de toename van struis- en roodzwenkgras in de greens zal het speeloppervlak alleen maar beter worden. Afname van het ziektegevoelige straatgras betekent concreet minder pesticide gebruik! Het is nu al bijzonder dat er op de greens van Kleiburg al een aantal jaren geen fungiciden worden gespoten. Goed ontwaterende greens zorgen voor een drogere toplaag. Het toepassen van een waterverdeler (wetting agent) zal dit proces aanmerkelijk helpen, zowel op de greens als op de fairways. Het komt erop neer dat de natuur meer moet worden gevolgd als duurzaam onderhoud het leidende motief is. Van belang is dat dit goed naar de leden moet worden gecommuniceerd. Duurzaam onderhoud aan greens kan met de volgende maatregelen worden gerealiseerd Greens bemesten met zuurwerkende meststoffen *). Indien nodig ijzersulfaat spuiten tegen mos en schimmels. Minimale bemesting ( maximaal: N-100, P-5, K-100) Minimaal beregenen. Altijd op vochtpercentage controleren of beregenen nodig is! Zorg dat de vilt laag niet boven de 2 cm komt. Beluchten (vier keer met nadruk op voor- en najaar) Holes minimaal 3 x per week verzetten *) Zwavelhoudende meststoffen stimuleren de fijne grassoorten (struis- en roodzwenk), zwavel is één van de meest effectieve manieren om de grond te verzuren. Zowel straatgras als wormen worden er niet door gestimuleerd. 3
Aanbevelingen: Het vastleggen van het vochtpercentage van greens en fairways gebeurt wekelijks. De hiervoor gewenste apparatuur is niet bij de greenkeepers aanwezig, maar hiervoor komt een medewerker van Oosthoek met de apparatuur langs om te meten. Het in onderling overleg vaststellen van de gewenste vochtpercentages in vooral de greens is van essentieel belang voor een gezonde grasmat. Voor de greens kan een vochtpercentage van 12 tot 18 in de zomer als ideaal worden gezien en in de winter mag dit percentage rond de 25% liggen. Dit moet niet een keer in de week gebeuren, maar vrijwel dagelijks. Zo kan aan het eind van de middag worden besloten of de beregening wel of niet aan moet en hoeveel er eventueel dient te worden gegeven. Contract aannemer Het wekelijks vastleggen van het vochtpercentage van de greens en fairways kan een uitstekend middel zijn om inzage te verkrijgen over de vochttoestand in de bodem. Van belang is dat er tussen baancommissie en aannemer ook streefgetallen worden vastgelegd zodat er geen misverstanden kunnen ontstaan over het feit of er wel of niet beregend moet worden. Streefgetallen kunnen zijn: Toplaag greens, tot een diepte van 10 cm: percentage tussen 12 en 15% (zomer) Toplaag fairways, tot een diepte van 10 cm: percentage tussen 15 en 25% (winter) percentage tussen 15 en 20% (zomer) percentage tussen 20 en 25% (winter) Het wekelijks meten van de bodemtemperatuur zou beperkt kunnen worden tot de maanden maart april, mei en oktober, november. T.a.v. van de vastgelegde maaihoogtes zou v.w.b. de greens de marge wat kleiner mogen zijn. De nieuwe roodzwenk- en struisgrassen zijn geselecteerd op eigenschappen zoals zodedichtheid, ziekte resistentie en laten zich uitstekend maaien op een hoogte van 4 mm. Mijn aanbeveling voor de maaimarges zou zijn: tussen 4,5 en 6 mm waarbij 6 mm als maximale hoogte voor de winter wordt gehanteerd. Het maaien van de greens in het voorjaar met een handmaaier zou ik ook overwegen in het najaar vanaf 15 oktober. De regel: Verticuteren is te vergelijken met vertikaal maaien zou ik schrappen dit om misverstand te voorkomen. Er is wel degelijk verschil tussen beide werkzaamheden. Vertikaal maaien is meer het schoonkrabben van de toplaag. Verticuteren is een werkgang waarbij de messen in de bodem snijden om vilt te verwijderen. Het is niet de NGF die middelen ter bestrijding van ziekten en plagen goedkeurt maar het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden: zie www.ctbg.nl Voordat een middel op de markt komt, controleert het Ctgb of voldaan wordt aan Europese en nationale wettelijke veiligheidseisen. De dikte van de zandlaag in de bunkers staat niet aangegeven. Hierover kan worden overlegd met de golfbaanarchitect. Het bijvullen van bunker zou kunnen worden gedaan tot een dikte van 5 tot maximaal 7 cm. Het toepassen van een wetting agent is een algemeen geaccepteerd middel voor een betere waterverdeling. Toch is er veel verschil in kwaliteit. Ondergetekende heeft dankzij proeven op golfclub De Pan een goed inzicht gekregen in vergelijkingsonderzoek. Het middel 4
Revolution steekt met kop en schouder uit boven de rest van wat in Nederland wordt aangeboden. In de Technische Toelichting staan wat afwijkende afspraken. Dit geldt voor het verplaatsen van de cups (hoofdstuk 3.7 greens) en voor het bestrijden van schimmelziekten en onkruiden (hoofdstuk 3.7 greens). In de Technische Toelichting staat bij 6.6 dat chemische middelen niet mogen worden toegepast. Bij 6.7 staat een veel uitgebreidere omschrijving wanneer de cups verplaatst moeten worden. Wat is leidend in deze overeenkomst? Mocht u overgaan tot wat aanpassingen dan zou u kunnen overwegen om het onderstaande als uitgangspunt te nemen v.w.b. een optimale groei van het gras op de greens: Greens kunnen optimaal presteren, indien - de greenopbouw goed is - er terughoudend beregend wordt - de grasmat voor meer dan 80% uit struis- en roodzwenkgras bestaat - er bijna geen schaduw is aan de oost- en zuidzijde van de green - de wind rondom de green vrij spel heeft - het maaien op een verantwoorde wijze wordt uitgevoerd, d.w.z. geen triple ringen en in de herfst het liefst met de handmaaier maaien. - bespelingsschade door pitchmarks door de leden direct wordt hersteld! Het grasbestand in de nieuwe greens en fairways bevat veel roodzwenkgras. Deze grassoort heeft weinig behoefte aan water om zich te kunnen handhaven. Wees daarom terughoudend in het beregenen van de greens. Dit geldt ook voor de fairways: de grasmat zal alleen maar sterker worden. Een lichte bruinverkleuring hoort bij de natuurlijke uitstraling van een linkscourse. En, dit mag ook wel een keer worden gezegd: ik kreeg geen pijn in mijn rug van het repareren van alle pitchmarks! Dit komt mede doordat de greens wat droger gehouden worden en daardoor het oppervlak wat harder is. Tenslotte Kleiburg is een golfclub die zich bewust is van een veranderende golfmarkt. De website is zeer informatief. Werkzaamheden aan de baan worden gemeld in de baanstatus. Op de vergelijkingswebsite Leading Golfcourses wordt de baan hoofdzakelijk positief beoordeeld. Zo heb ik ook mijn bezoek ervaren. Mochten er vragen zijn, dan hoor ik dat graag. Met vriendelijke groet, Jan van Mondfrans -0653 157799-5
Locatie: Golfbaan Kleiburg Datum: 14-jun-16 Onderzoek: Inventarisatie greens Visueel: B Beste G Gemiddeld S Slechtste Omstandigheden: Heftige regenbuien en zonnig weer Viltige laag Worteldiepte Samenstelling gras [%] Onkruiden Ziektebeeld Ziektebeeld Meting voor Meting voor Visuele beoordeling: Struisgras Roodzwenk Poa annua madeliefje Green Opmerkingen 3 2,0 5 G 60 5 35 x x Grondlaagje oude zode zat al op een diepte van 7 cm 4 2,0 6 B 85 5 10 x Droog en hard, vezelvilt in toplaag 7 2,0 5 S 30 5 65 Oude, kleine green. Let op de triple ring! 11 3,0 9 B 65 5 30 Mooie green, ligt open 12 2,0 6 G 60 5 35 Ondanks schaduw van bomen toch een mooie green 18 2,0 14 S 67 30 3 x x Nieuwe green, nog last van ontginningsziektes Sagina mos Fusarium Ronde plekken Dollar Spot Heksenkring Gemiddeld: 61 9 30 6
Uitleg en opmerkingen bij QuickScan van 6 greens Green 3 Duidelijk zichtbaar op een diepte van 6 cm is een laag van rijke grond, die afkomstig is van de zode die in de jaren 90 is gebruikt. Te dik dressen een aantal jaren geleden, waarschijnlijk om het greenoppervlak egaler te maken - is goed zichtbaar. Dit kan t.z.t. voor storende lagen zorgen. Beluchten met holle pennen kan dit euvel verkleinen. Green 4 Interessant dat deze green als beste werd opgegeven door de greenkeepers. De grasbezetting is prima met 85% struisgras. De wortellengte zou beter moeten zijn dan de 6 cm lengte. Gezien de redelijk opgesloten ligging van de green zo beperkt mogelijk beregen. Dit zal de wortelgroei stimuleren. Green 7 Goed dat deze green vervangen wordt. Moeilijk maaibare green die veel te opgesloten ligt. Hopelijk worden er bij de vernieuwing van deze green in het najaar van 2016 voldoende bomen gekapt om een optimale grasgroei te waarborgen. 7
Green 18 Prachtige opbouw. Hoewel deze green als slechtste werd opgegeven vermoed ik dat dit vooral te maken heeft met de ziekten in het gras, en de drupschade door de bomen aan de rechterkant van deze green. Aan de wortelmassa ligt het niet! Green 18 heeft momenteel nog 14 cm wortels. Dit zal in de loop der jaren afnemen. Het streefgetal van de wortellengte moet tussen de 8 en 12 cm liggen. Green 12 Dit profiel geeft een prachtige afspiegeling van het vette deel onder en de schrale toplaag boven. Bij het afschudden van het onderste deel blijft er maar weinig van het wortelstelsel over. Green 11 Dit profiel geeft hetzelfde beeld als van green 12. 8
Visuele kwaliteits beoordeling Golfbaan Kleiburg Datum: 14-6-2016 Uitgevoerd door: J. van Mondfrans Baanonderdelen Opmerkingen Foto: Tees: Maaipatronen Goed zichtbaar en keurig afgewerkte randen 10 Overgang graslengte Goed zichtbaar en keurig afgewerkte randen Grasdichtheid Goed Onkruiden Madeliefjes en soms paardenbloem Vlakheid Goed, behalve op hole 16 10 Gras- en bladafval Niet noemenswaardig, zeker niet na 10 mm regen Oploop De schelpenpaadjes vragen wel veel onderhoud 11 Divots Mooi uitgevuld Paden Randen Goed verzorgd 12 Onkruid en grassen Alleen bij de overgang naar de carry aan het eind van de paden Baanmeubilair en teeborden Verzorgdheid Uitstekend 13 Fairways Maaipatronen Goed zichtbaar 14 Overgang graslengtes Goed zichtbaar Grasdichtheid Goed Onkruiden Madeliefjes en klaverplekken 15 Schimmelziekten Sommige fairways hadden wat last van rooddraad Semirough Maaipatronen Bladafval Rough Bespeelbaarheid Goed Langs de bomenranden Voldoende, de bal is redelijk goed vindbaar Voorgreens Maaipatronen Goed zichtbaar 16 Overgang graslengte Goed zichtbaar Grasdichtheid Goed Greens Maaipatronen Goed zichtbaar 16 Grasdichtheid Goed zichtbaar Onkruiden Zie matrix green inventarisatie Plekken en schimmelziekten Zie matrix green inventarisatie Pitchmarks De eerste 3 greens hadden meer pitchmarks dan de overige greens! Stimpsnelheid Conform de afspraken, tussen 8 en 8.4 foot Bunkers Randen en aanblik Uitermate goed verzorgd 17 Vijverranden Zichtbaarheid Over het algemeen goed, maar op hole 16 matig tot slecht 18 9
Overige opmerkingen over de kwaliteit van de baan Foto 10 Goed verzorgde tee, zowel wat betreft vlakheid, maaipatronen, grasdichtheid als uitgevoerde divot vulling. Foto 11 De schelpenpaden waren allemaal keurig verzorgd. Deze oploop bij tee 2 was wat minder en ik vraag mij af of dit niet een onnodige oploop is. Foto 12 Mooi onderhouden schelpenpaden 10
Foto 13 Het is een genot om te zien hoe alle meubilair er gelikt bijstond. Schone banken, die uitnodigen om op te gaan zitten. Foto 14 Maaipatronen op de fairways. Prachtig! 11
Foto 15 Onkruid in de fairways. Zolang er nog middelen zijn toegestaan is mijn advies. Actief bestrijden. Foto 16 Maaipatronen van de greens voorgreen en surrounding Met een stimpsnelheid tussen 7 en 8 en een maaihoogte van 5 mm voldoet de golfbaan aan het gemiddelde van wat men in Nederland van greens mag verwachten. 12
Foto 17 Goed verzorgde bunkerranden maken een greencomplex nog aantrekkelijker. Foto 18 Volgens het contract met de aannemer moeten vijvers worden ontdaan van riet en begroeiing. Niet zichtbare waterpartijen veroorzaken vaak vertraging in de baan door onnodig lang zoeken naar de bal. 13