SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 331 van TOM VAN GRIEKEN datum: 9 februari 2016 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Kinderbijslag - Kinderen opgevoed in het buitenland De kinderbijslag werd sinds 1 juli 2014 in het kader van de zesde staatshervorming overgeheveld naar Vlaanderen. Kinderen moeten in principe in België worden opgevoed om kinderbijslag te kunnen genieten. Er zijn echter uitzonderingen op deze regel, op basis van EU-verordeningen, bilaterale verdragen of individuele afwijkingen. 1. Hoeveel kinderbijslag werd in 2015 uitgekeerd voor kinderen die niet in ons land worden opgevoed? Graag per land het bedrag, het aantal rechthebbenden en het aantal kinderen vermelden. 2. Hoeveel procent van de totale uitgaven in de kinderbijslag werd in 2015 uitgekeerd aan kinderen die niet in ons land werden opgevoed 3. Welke bilaterale verdragen zijn afgesloten inzake de uitkering van kinderbijslag? Graag ook vermelden of de verdragen al dan niet reeds in werking zijn getreden en zo niet, wat de stand van zaken in de procedure is. 4. Welke controle wordt er uitgeoefend om fraude met betrekking tot het ontvangen van kinderbijslag in het buitenland op te sporen en tegen te gaan? Hoe worden de controlemogelijkheden geëvalueerd? In hoeveel gevallen en voor welk bedrag werd er al fraude vastgesteld? 5. Welk bedrag aan kinderbijslag werd in 2015 uitgekeerd aan kinderen die opgevoed worden in het buitenland op basis van een bilateraal verdrag dat met dat land werd gesloten? 6. Zijn er plannen om bepaalde bilaterale verdragen te herzien of nieuwe verdragen af te sluiten betreffende de kinderbijslag? Met welke landen en waarom? 7. Individuele afwijkingen voor het ontvangen van kinderbijslag voor kinderen opgevoed in het buitenland konden worden aangevraagd bij het federale ministerie van Sociale Zaken. Hoeveel individuele afwijkingen werden toegestaan in 2015? 8. Hoeveel procent van de rechthebbenden op basis van EU-verordeningen krijgen hun kinderbijslag toegekend op basis van arbeidsprestaties? Idem voor de
rechthebbenden in het kader van de bilaterale overeenkomsten. Vanwaar de eventuele verschillen tussen beide percentages? 9. In hoeveel situaties en voor welk totaal bedrag paste België - in uitvoering van de EU-verordeningen - in 2015 kinderbijslag bij omdat het land dat primair verantwoordelijk is een lagere kinderbijslag toekent dan het onze? Graag uitsplitsen per land. 10. Welke nieuwe initiatieven wil de minister in het kader van de hervorming van de kinderbijslag nemen met betrekking tot de uitkering van kinderbijslag in het buitenland?
JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN ANTWOORD op vraag nr. 331 van 9 februari 2016 van TOM VAN GRIEKEN 1. Cijfers voor 2015 zijn nog niet beschikbaar. De cijfers voor 2014 werden u in antwoord op uw schriftelijke vraag nr. 811 van 10 augustus 2015 bezorgd. 2. Cijfers voor 2015 zijn nog niet beschikbaar en worden eind mei 2016 verwacht. 3. Actueel zijn de volgende overeenkomsten betreffende de sociale zekerheid in werking die betrekking hebben op de gezinsbijslag: en de Democratische Volksrepubliek Algerije van 27 februari 1968 (inwerkingtreding 1 oktober 1969); Overeenkomst betreffende de sociale zekerheid tussen het Koninkrijk België en Bosnië-Herzegovina van 6 maart 2006 (inwerkingtreding 1 juni 2009); Verdrag tussen België en Joegoslavië betreffende de Sociale Zekerheid van 1 november 1954 (inwerkingtreding 1 oktober 1956). Deze overeenkomst is enkel nog van toepassing op de relaties met de Republiek Kosovo; Overeenkomst betreffende de sociale zekerheid tussen de Belgische Regering en de Macedonische Regering van 13 februari 2007 (inwerkingtreding 1 juni 2009); en het Koninkrijk Marokko van 24 juni 1968 (inwerkingtreding 1 augustus 1971). Op 18 februari 2014 werd er een nieuw sociale zekerheidsverdrag getekend ter vervanging van het Algemeen Verdrag van 1968. De ratificatieprocedure van dit nieuwe verdrag is echter nog lopende. Het verdrag, dat evenzeer betrekking heeft op de kinderbijslagen, zal ook door de parlementen van al de bevoegde deelentiteiten moeten worden goedgekeurd vooraleer het in werking kan treden; Overeenkomst betreffende de sociale zekerheid tussen het Koninkrijk België en Montenegro van 9 juni 2010 (inwerkingtreding 1 juni 2014); Overeenkomst betreffende de sociale zekerheid tussen het Koninkrijk België en de Republiek Servië van 15 juli 2010 (inwerkingtreding 01 september 2014); en de Republiek Tunesië van 29 januari 1975 (inwerkingtreding 1 november 1976). Op 28 maart 2013 werd er een nieuw sociale zekerheidsverdrag getekend dat het Algemeen Verdrag van 1975 vervangt en eveneens betrekking heeft op de kinderbijslag. De ratificatieprocedure van dit verdrag is nog aan de gang. Gelet op het gemengde karakter van het verdrag, moet het eveneens door de parlementen van al de bevoegde deelentiteiten worden goedgekeurd vooraleer het in werking kan treden; en de Republiek Turkije van 4 juli 1966 (inwerkingtreding 1 mei 1968). Op 11 april 2014 werd er een nieuwe Overeenkomst betreffende de Sociale Zekerheid tussen de Regering van het Koninkrijk België en de Regering van de Republiek Turkije getekend. De ratificatieprocedure van dit nieuwe verdrag is nog lopende. Het nieuwe verdrag, dat eveneens betrekking heeft op de kinderbijslag, heeft een gemengd karakter en kan pas in werking treden nadat het ook door de verschillende parlementen van al de bevoegde deelentiteiten is goedgekeurd; Overeenkomst betreffende de Sociale Zekerheid tussen het Koninkrijk België en de Staat Israël van 24 maart 2014. In tegenstelling tot het vorige verdrag inzake sociale zekerheid met Israël van 5 juli 1971, heeft het nieuwe verdrag ook
betrekking op de kinderbijslagen. Ook hier is de ratificatieprocedure nog lopende. Omwille van het gemengde karakter kan het nieuwe verdrag pas in werking treden nadat het ook is goedgekeurd door de parlementen van al de bevoegde deelentiteiten. 4. In verband met de strijd tegen internationale sociale fraude moet erop gewezen worden dat buitenlandse overheidsinstellingen geen gekwalificeerde gegevens ter beschikking stellen van Belgische betaalinstellingen. De gegevens over de situatie van sociaal verzekerden op wie de Europese verordeningen en de bilaterale overeenkomsten tussen België en andere landen van toepassing zijn, en van sociaal verzekerden die recht op kinderbijslag verkrijgen op basis van een ministeriële afwijking, worden ingewonnen via formulieren en jaarlijks (of zelfs halfjaarlijks) gecontroleerd. Als het gaat om informatie over de betaling van kinderbijslag worden de formulieren direct naar de buitenlandse betaalinstelling verstuurd; voor andere gegevens worden de formulieren naar de sociaal verzekerden verstuurd die de gevraagde informatie op hun erewoord verstrekken (zoals de beroepssituatie van de gezinsleden die in het buitenland wonen) en de gevraagde officiële documenten bezorgen (zoals het attest met de gezinssamenstelling afgeleverd door de bevoegde overheid). De controle van de voorwaarden om een recht op kinderbijslag te verkrijgen gebeurt via gekwalificeerde gegevens en controles aan huis voor de situaties in België, en via formulieren voor de situaties met buitenlandse elementen. Op die manier kan zowel nationale als internationale fraude met gezinsbijslag preventief bestreden worden. Er zijn geen gevallen van sociale fraude vastgesteld naar aanleiding van de ontdekking van buitenlandse tegoeden of activa. Een mogelijke vorm van grensoverschrijdende fraude met kinderbijslag is het gelijktijdig ontvangen van uitkeringen in twee staten. Die fraude bestaat in het ontvangen van kinderbijslag en een inkomen zoals het leefloon in twee verschillende lidstaten van de Europese Unie wanneer twee actoren van eenzelfde dossier elk in een van die twee lidstaten verblijven. Er zijn geen gegevens over het aantal ontdekte fraudegevallen in het buitenland. De aandacht dient echter gevestigd te worden op drie belangrijke punten: 1) De controles aan huis. Deze controles worden in de eerste plaats uitgevoerd om de reële gezinssituatie te verifiëren, om na te gaan of de feitelijke gezinssituatie. Via deze controles aan huis bij de sociaal verzekerden die Belgische kinderbijslag genieten kan er ook vastgesteld worden of de kinderbijslag niet onrechtmatig terecht komt bij sociaal verzekerden die niet meer in België of binnen de EER wonen maar nog steeds gedomicilieerd staan in België. In 2015 werden er 104 gevallen van deze soort fraude ontdekt. Aangezien de inspectiedienst van FAMIFED enkel bevoegdheden heeft in België en niet in het buitenland, werden er geen aparte statistieken bijgehouden voor deze laatste soort fraude, waardoor de exacte financiële impact niet kan vermeld worden. 2) Er worden systematisch controles aan huis uitgevoerd voor de kinderen die studies volgen buiten de EER en die het jaar ervoor eveneens studeerden buiten de EER. Deze controles hebben tot doel om na te gaan of de studies buiten de EER een tijdelijk karakter hebben of wijzen op een niet aangegeven feitelijke domiciliewijziging. In 2015 werden er hiervoor 176 controles aan huis uitgevoerd, waarbij in 2 gevallen fraude werd vastgesteld. Zoals aangehaald bij punt 1 ) worden hier momenteel geen aparte statistieken voor bijgehouden met vermelding van de financiële impact.
3) Op 1 oktober 2015 is het samenwerkingsverdrag tussen België en Nederland in werking getreden voor de ontwikkeling van de samenwerking en van de wederzijdse administratieve bijstand op het gebied van de sociale zekerheid en de bijbehorende administratieve schikking. Door het verdrag te ondertekenen maken België en Nederland gebruik van de optie die de lidstaten van de Europese Unie hebben, overeenkomstig verordening 883/2004 van 29 april 2004 betreffende de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels en de toepassingsverordening ervan (987/2009 van 16 september 2009)2, om indien nodig onderling verdragen af te sluiten die op de beginselen van verordening 883/2004 berusten en die in overeenstemming met de geest ervan zijn. Door die verdragen af te sluiten willen België en Nederland uitgebreider samenwerken om ervoor te zorgen dat de communautaire regels correct worden toegepast, dat het vrije verkeer en de rechten van sociaal verzekerden gewaarborgd worden, dat de risico's op fraude en fouten verhinderd worden en dat de socialezekerheidsregelingen gevrijwaard blijven. 5. De cijfers zijn nog niet beschikbaar voor 2015. Deze worden verwacht tegen eind mei 2016. 6. Er zijn momenteel geen onderhandelingen bezig voor nieuwe internationale bilaterale sociale zekerheidsakkoorden waar de kinderbijslag in is opgenomen. Er zijn wel nog twee sociale zekerheidsakkoorden (verdrag met Algerije van 27 februari 1968 en met Joegoslavië van 1 november 1954 (enkel nog van toepassing op Kosovo)), waarin de kinderbijslag is in opgenomen, die voor vernieuwing in aanmerking komen. De FOD Sociale Zekerheid is bezig met een globale evaluatie van deze verdragen. De vraag of kinderbijslag deel dient uit te maken van een (mogelijk) geüpdatet verdrag, zal bij de eventuele opstart van de onderhandelingen worden besproken. 7. Van de 363 ontvangen aanvragen in 2015, werden er 41 individuele afwijkingen toegestaan. 8. De cijfers zijn nog niet beschikbaar voor 2015. Deze worden verwacht eind mei 2016. 9. FAMIFED kan niet zeggen voor hoeveel situaties België de kinderbijslag bijpast. Er zijn geen gegevens per land beschikbaar over deze verschilbetalingen voor lagere kinderbijslag in het buitenland. 10. De beleidsbrief 2015-2016 Welzijn, Volksgezondheid en Gezin geeft aan dat in de loop van 2016 een voorontwerp van decreet met betrekking tot de gezinsbijslagen tot stand komt. De Vlaamse Regering zal hierbij de verplichtingen uit Internationaal en Europees recht mee in ogenschouw nemen.