Communicatiewetenschappen faculteit politieke en sociale wetenschappen deel 2 masteropleiding 2008 Strategische communicatie Mediacultuur
Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement studentgerichte diensten en de faculteiten. Departement studentgerichte diensten J. Crab Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie in deze brochure.
Inhoud Voorwoord............................................................... 4 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?............................ 5 Communicatiewetenschappen binnen de Universiteit Antwerpen............... 6 Over Communicatiewetenschappen......................................... 7 Doelgroep en toelatingsvoorwaarden....................................... 7 Loopbaanperspectieven................................................... 8 Studieprogramma........................................................ 9 Masterproef.............................................................. 10 Vakbeschrijvingen........................................................ 11 Studeren in het buitenland................................................. 12 Onderwijs en examens..................................................... 13 Studie- en studentenbegeleiding............................................ 14 Nuttige websites......................................................... 15 Meer info?............................................................... 16
Voorwoord Misschien is dit je eerste kennismaking met de Universiteit Antwerpen. Misschien heb je reeds enkele jaren geleden de weg naar onze universiteit gevonden en hier je bacheloropleiding voltooid. In elk geval word je masterstudent, en wil je informatie over de masteropleidingen die wij aanbieden. Het boekje dat je nu ter hand neemt, brengt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met 10.000 studenten. Vanaf 2007-2008 zijn de masteropleidingen gestart die aansluiten op de academische bacheloropleidingen. Binnen de associatie wordt de samenwerking bevorderd met de Plantijnhogeschool, de Karel de Grote Hogeschool, de Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Tijdens je masteropleiding wordt de kennis die je opdeed tijdens je bacheloropleiding verder uitgediept. De Universiteit Antwerpen stelt alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden regelmatig bijgestuurd en aangepast aan maatschappelijke en wetenschappelijke evoluties. We nodigen je alvast uit op onze masterbeurs (16 april 2008) of op de infomarkt (4 september 2008). Welkom bij de Universiteit Antwerpen! Prof. dr. Francis Van Loon Rector Universiteit Antwerpen 4
Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, zodat een vlotte interactie mogelijk wordt. De kleine afstand tussen studenten en het docentencorps zorgt ervoor dat je bij je profs terecht kan met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mede ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard; dit biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen aan, met een evenwichtig aanbod van theorie en praktijkgerichtheid. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De academische toren werd echter reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van feitenkennis centraal: je verwerft de kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. Ook de BaMa-structuur werd gezien als een kans tot vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en meerdere studielandschappen. In alle publieke ruimten (bibliotheken, cafetaria, aula) zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen met je eigen laptop. De laatste jaren werd grootschalig geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving aan te bieden. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit, met meer dan 10.000 studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten. De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het 5
openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim en het Nachtegalenpark. Studeer je op de campus Drie Eiken? Dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde 16de-eeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. De opleiding Communicatiewetenschappen is gesitueerd op de Stadscampus. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook vorming. Ze wil jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, personeel en studenten. Antwerpen Tenslotte kies je voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is, naast een universiteitsstad, een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur,... Kortom: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen, schreef Pieter Embrechts een lied U Aan het woord. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan A! Communicatiewetenschappen binnen de Universiteit Antwerpen 6 De Universiteit Antwerpen heeft zeven faculteiten: Farmaceutische, Biomedische en diergeneeskundige wetenschappen, Geneeskunde, Letteren en wijsbegeerte, Politieke en sociale wetenschappen, Rechten, Toegepaste economische wetenschappen, Wetenschappen. Communicatiewetenschappen is een opleiding binnen de faculteit Politieke en sociale wetenschappen. Andere masteropleidingen binnen deze faculteit zijn: Filmstudies en de visuele cultuur Politieke Communicatie Internationale Politiek (vanaf 2008-2009 Vergelijkende en Europese Politiek o.v.) Milieukunde Sociaal Werk Sociologie
Over Communicatiewetenschappen Afstudeerrichting Strategische Communicatie In de afstudeerrichting Strategische Communicatie bestudeer je informatieve en overtuigende communicatie bij bedrijven, overheden en social-profitorganisaties. Vormen als reclame, public relations, voorlichting, passeren daarbij de revue. Er wordt niet alleen stilgestaan bij de inschakeling van klassieke (massa)media in campagnes, maar ook bij de aanwending van informatie- en communicatietechnologieën. Daarnaast is er aandacht voor de strategische dimensie bij interpersoonlijke communicatie en bij mediacontacten. In een aantal gemeenschappelijke vakken binnen de Master Communicatiewetenschappen leer je de nieuwste communicatiewetenschappelijke theorieën en de meest gangbare onderzoeksmethoden. De seminaries en de stage bieden je de mogelijkheid om kennis te maken met de professionele praktijk. Afstudeerrichting Mediacultuur De afstudeerrichting Mediacultuur biedt inzicht in de hedendaagse (audio)visuele samenleving. De focus ligt op media zoals film, radio en televisie, en op hun onderlinge samenhang en convergentie binnen de hedendaagse populaire cultuur. Je bestudeert de digitalisering van het (multi-) medialandschap en leert media en visuele cultuurobjecten analyseren en evalueren in hun verschillende facetten van productie, representatie en receptie. Zo verwerf je de nodige visuele geletterdheid om een kritische mediaconsument en -producent te worden. In een aantal gemeenschappelijke vakken binnen de Master Communicatiewetenschappen leer je de nieuwste communicatiewetenschappelijke theorieën en de meest gangbare onderzoeksmethoden. De seminaries en de stage bieden je de mogelijkheid om kennis te maken met de professionele praktijk. Doelgroep en toelatingsvoorwaarden Het programma richt zich tot studenten die na hun bacheloropleiding een grondige aanvulling binnen het vakgebied van de Communicatiewetenschappen beogen. Rechtstreekse instroom: Bachelor in de Communicatiewetenschappen Bachelor in de Politieke Wetenschappen Bachelor in de Sociologie Instroom via een schakelprogramma (60 sp): Professionele bachelor Communicatiemanagement Professionele bachelor in de Journalistiek 7
Loopbaanperspectieven Strategische Communicatie De richting Strategische Communicatie bereidt je voor op een loopbaan in een brede waaier van beroepen waarbij communicatieonderzoek, -advies en -beheer een centrale rol spelen. De afgestudeerden komen terecht in jobs als die van: communicatiemanager, marktonderzoeker, mediaonderzoeker, opinieonderzoeker, wetenschappelijk onderzoeker, onderzoeker bedrijfscommunicatie, beleidsmedewerker bij omroep, gedrukte media of ICT-bedrijven, voorlichtingskundige, reclame- en PR-adviseur, account executive, bedrijfscommunicatieconsultant, hoofd afdeling interne/externe betrekkingen, communicatieverantwoordelijke bij overheden en social profitorganisaties, Mediacultuur Afgestudeerden uit de richting Mediacultuur hebben een stevige achtergrond en een aantal basisvaardigheden waardoor ze flexibel inzetbaar zijn in verschillende (media-) sectoren. In het bijzonder bereidt deze studie voor op een loopbaan waarbij de productie en analyse van media en visuele cultuur centraal staan. Afgestudeerden komen niet alleen terecht in het domein van de massamedia zoals televisie, radio en pers (bijvoorbeeld als redacteur, beleidsmedewerker, onderzoeker, communicatie-adviseur, journalist, criticus), maar ook in de ruimere socioculturele sector: culturele centra, overheidsinstellingen, etc. Ook in onderwijs (media-educatie) en (wetenschappelijk) onderzoek liggen kansen voor afgestudeerden. 8
Studieprogramma Strategische Communicatie Algemene stam Actuele ontwikkelingen in communicatiewetenschappen 6 Methoden van het communicatieonderzoek 6 Optievakken (kiezen voor een totaal van 27 sp) Overheids- en social profitcommunicatie 6 Marketingcommunicatie & ICT 9 Gezondheidscommunicatie 6 Organisatietheorie 6 Publieke Opinie 6 Stage 6 Keuzevak (max. 6 sp) uit Master Meertalige Professionele Communicatie (beperkte lijst) Keuzevak (max. 6 sp) uit Mediacultuur of uit aanbod faculteit Seminaries (1 te kiezen) Seminarie groepsinteractie en interpersoonlijk functioneren 6 Seminarie mediamanagement 6 Seminarie journalistiek en mediatraining 6 Masterproef 15 TOTAAL 60 9
Mediacultuur Algemene stam Actuele ontwikkelingen in communicatiewetenschappen 6 Methoden van het communicatieonderzoek 6 Optievakken (kiezen voor een totaal van 27 sp) Nationaal en internationaal mediabeleid 6 Radio and Television Studies 6 Popular Culture 6 Visuele sociologie en antropologie 6 Filmtheorie 6 Cultuurkritiek 6 Stage 6 Keuzevak (max. 6 sp) uit Strategische communicatie of uit aanbod faculteit Seminaries (1 te kiezen) Seminarie audiovisuele media 6 Seminarie multimediaproductie 6 Seminarie journalistiek en mediatraining 6 Masterproef 15 TOTAAL 60 Masterproef De masterproef is een bijzonder belangrijk opleidingsonderdeel binnen de Master Communicatiewetenschappen. Met de masterproef toon je aan dat je in staat bent om een probleemstelling die relevant is binnen de academische of professionele context vanuit een wetenschappelijke ingesteldheid te benaderen. Inhoudelijk dient je Masterproef zoveel mogelijk aan te sluiten bij een subdomein binnen je eigen afstudeerrichting (Strategische Communicatie of Mediacultuur). Vormelijk gezien, wordt van alle studenten van de Master Communicatiewetenschappen een Masterproef verwacht die gelijkt op een wetenschappelijk artikel, met een standaardstructuur en een lengte van 10.000 à 12.000 woorden. 10
Vakbeschrijvingen In deze brochure laten we je kennis maken met de inhoud van de verplichte opleidingsonderdelen. Op www.ua.ac.be/ood vind je meer informatie over de andere opleidingsonderdelen, begin- en eindtermen, werkvormen, evaluatie, noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal. Actuele ontwikkelingen in communicatiewetenschappen In deze cursus komt een brede waaier aan theorieën en onderzoeken uit de hedendaagse communicatiewetenschappen en mediastudies aan bod. We vertrekken vanuit een brede visie op media: grote aandacht gaat naar mediateksten, maar er wordt evenzeer ingegaan op andere dimensies zoals de productie, de context en de receptie van media teksten en de verschillende theorieën en onderzoeksmethoden die hierbij aangewend worden. De cursus wil op deze manier nauw aansluiten bij de meest recente internationale tendensen in communicatiewetenschappen en mediastudies. Het vak stelt studenten in staat de recente theorieën te plaatsen in het veld en de analyses te begrijpen vanuit de theorie. Per benadering worden theoretische uitgangspunten, methodologie en concrete uitvoering in cases besproken. Studenten krijgen ook de expertise in de vingers om zelf begrippen en methoden toe te passen. Stromingen zoals receptiestudies, culturele mediastudies, effectstudies, politieke economie, etc. komen aan bod. Thema s zijn onder andere: televisie in publieke ruimte, televisiefictie en educatie, fandom en virtuele fan communities, pers en nationale identiteit, media-effecten van sportmedia, media & technologie. Dit vak combineert hoorcolleges met discussiecolleges. Ex cathedra onderwijs wordt afgewisseld met actieve participatie van de deelnemers. Je neemt per les een artikel of een bijdrage uit een boek door als voorbereidende lectuur, aan de hand van richtvragen die je vindt op Blackboard. Elke les is gelijkaardig opgebouwd. In het eerste deel situeren we de stroming en lichten we de voornaamste concepten en methoden toe. In het tweede deel bespreken we in groep de gelezen tekst, in confrontatie met de inhoud van het eerste deel van de les. Ter afsluiting wordt over het thema van de les gediscussieerd. Aan het einde van het vak schrijf je een korte paper met een analyse of toepassing vanuit een zelf gekozen benadering. Methoden van het communicatieonderzoek Deze cursus gaat dieper in op een aantal vaakgebruikte methoden en onderzoekstechnieken in de communicatiewetenschap, zoals de survey, de inhoudsanalyse (kwantitatief en kwalitatief), diepte-interviews, focusgroepen etc. 11
In een aantal inleidende colleges worden eerst de basisprincipes, -stappen en -varianten van communicatiewetenschappelijk onderzoek voorgesteld. De elementen die daarin aan bod komen worden verder uitgewerkt binnen een thematisch opgebouwde lessenreeks, waarbij kwantitatieve en kwalitatieve methoden elkaar afwisselen. Tijdens het eerste uur van elk college wordt een specifieke methode voorgesteld in theorie. Vragen die hierbij aan bod komen zijn: wat zijn de uitgangspunten van deze methode? Welke vragen kan zij beantwoorden? Hoe gaat het concreet in zijn werk? Wat zijn de pro s en contra s, sterktes en beperkingen van deze methode, vergeleken met andere methoden? Tijdens het tweede uur wordt dit alles concreet toegepast op één of meerdere voorbeeldstudies, hetzij via de lectuur en analyse van een artikel, hetzij via een gastlezing door een onderzoeker. Vragen die daarbij aan bod komen zijn: wat is onderzoeksvraag? Hoe werd het onderzoek praktisch aangepakt? Welke informatie ontbreekt over de aanpak? Wat zijn sterktes en zwaktes van de aanpak? Hoe kon dit anders, met welke vooren nadelen? Studeren in het buitenland De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan de Europese uitwisselingsprogramma s zoals ERASMUS. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het ERASMUS-programma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal Europa. Maar de Universiteit Antwerpen kijkt verder dan Europa. Op bilaterale basis (buiten het kader van ERASMUS) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma s uitgewerkt. In het kader van Internationale Ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. Meer info op www.ua.ac.be/dis Onderwijs en examens 12
Onderwijs en examens Master in BaMa In heel Europa werd het BaMa-systeem ingevoerd, na het ondertekenen van het bologna-akkoord. Alle bestaande opleidingen in het hoger onderwijs werden omgevormd tot academische en professionele bachelor- en masteropleidingen. Meer informatie over het BaMa-systeem vind je op www.ua.ac.be. In Vlaanderen zijn alle masteropleidingen academisch. Elke masteropleiding aan de Universiteit Antwerpen heeft specifieke toelatingsvoorwaarden. In elk geval heb je een professioneel of een academisch bachelordiploma behaald, als je inschrijft voor een masteropleiding. Afhankelijk van het diploma dat je reeds op zak hebt, kan je ofwel rechtstreeks instromen in een masteropleiding, ofwel eerst een schakelprogramma (na een professionele bacheloropleiding) of een voorbereidingsprogramma (na een academische bacheloropleiding) doorlopen. Visueel kunnen we dit als volgt voorstellen: Academische Bachelor Ë Ë Ë Academische Master Academische Bachelor Ë voorbereidingsprogramma Ë Academische Master Professionele Bachelor Ë schakel Ë Academische Master Semestersysteem en examens Aan de Universiteit Antwerpen wordt het semestersysteem gehanteerd. Het academiejaar wordt opgesplitst in twee delen, die elk afgesloten worden door een examenperiode. Deze twee examenperiodes (in januari en juni) vormen samen de eerste zittijd. In de tweede zittijd worden alle examens hernomen waarvoor je minder dan 10/20 behaalde. Voor elk opleidingsonderdeel waarvoor je slaagt, behaal je credits. Het examenreglement wordt elk jaar kritisch geëvalueerd en aangepast, in samenspraak met studentenvertegenwoordigers. Het volledige reglement kan je raadplegen op www.ua.ac.be/studport. 13
Studieadvies - en studentenbegeleiding Algemene studie- en studentenbegeleiding 14 Het hele academiejaar kan je terecht bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding, zowel met studie- als met persoonlijke problemen. Zowel groepsactiviteiten als individuele begeleiding zijn volledig gratis. Afspraken met de begeleiders van deze dienst kan je maken via het Studenten Informatie Punt (STIP). Studiekeuze De dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding helpt je om een studietraject uit te werken dat enerzijds nauw aansluit bij je interesses, en je anderzijds maximale kansen op de arbeidsmarkt biedt. Ook als je je studie wil afsluiten of een nieuwe wending wil geven, kan je bij deze dienst terecht. studievaardigheden en studieplanning Een masteropleiding vraagt een nieuwe studieaanpak: het aandeel zelfstudie wordt groter, presentaties maken deel uit van de meeste programma s, de masterthesis moet worden voorbereid, Wie hulp wil bij het uitwerken van een geschikte studieaanpak, kan gebruik maken van het aanbod aan groepstrainingen en individuele begeleiding. Psychosociale begeleiding Studenten met psychische (depressie, angst, ) of relationele (conflict met partner, ouders,.) problemen kunnen beroep doen op de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding. Het aanbod aan individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding wordt in het begin van elk semester bekend gemaakt in verschillende publicaties voor studenten. Je vindt ook heel wat informatie op de website www.ua.ac.be/adstud of www.ua.ac.be/studentenportaal. Begeleiding van studenten met specifieke noden: aanvragen bijzondere faciliteiten Studenten met functiebeperkingen (fysische handicap of chronische ziekte, leerstoornis zoals dyslexie, ADHD, psychische problemen...) of met bijzondere vragen omwille van sport op topniveau of kunstbeoefening kunnen via de dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding bijzondere faciliteiten voor onderwijs en/of examens aanvragen. Dit is voorzien in het Onderwijs- en examenreglement van de Universiteit Antwerpen. Na het indienen van je aanvraag, word je uitgenodigd voor een intakegesprek met een studentenbegeleider. In onderling overleg worden de nodige afspraken gemaakt. Als je dossier helemaal in orde is en voorzien van de nodige attestering zal de dienst je dossier ter goedkeuring voorleggen aan de rector.
Nuttige websites Website masters Op www.ua.ac.be/masters vind je uitgebreide informatie over alle masteropleidingen die de Universiteit Antwerpen inricht. Je kan vanuit deze URL ook doorklikken naar de website van een faculteit. Infodagen Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen twee infonamiddagen rond de Masteropleidingen. De ene vindt plaats in april, de andere begin september. Elke faculteit organiseert een infosessie om haar masterprogramma s verder toe te lichten. Hierbij krijg je ruim de kans om je vragen met docenten en studenten te bespreken. Vooraf inschrijven is niet nodig. De data vind je op onze website onder www.ua.ac.be/infodagen. Inschrijven Praktische informatie in verband met inschrijvingen vind je op: www.ua.ac.be/inschrijven. Het Studentenportaal Op het studentenportaal van de Universiteit Antwerpen www.ua.ac.be/studport vind je algemene informatie die voor alle studenten nuttig kan zijn: de academische kalender, de computer- en netwerkinfrastructuur, blackboard, beschikbare cursussen, financiering, huisvesting, sociale voorzieningen, eten en drinken op de campussen, studentenjobs, studentenclubs, sport, contactpersonen studieloopbaanbegeleiding per faculeit, doctoreren, enz.. Bibliotheek De Universiteit Antwerpen heeft een uitgebreide collectie ter beschikking van studenten en personeel. Op de Stadscampus is er een gloednieuwe bibiliotheek voor de humane en sociale wetenschappen. Op de campus Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken zijn de bibliotheken voor de Exacte en Medische Wetenschappen gehuisvest. Meer info? Kijk dan op http://lib.ua.ac.be Begin academiejaar Het academiejaar 2008-2009 start op maandag 22 september 2008. Op www.ua.ac.be/ onthaaldag kan je vanaf midden september actuele informatie over het begin van het academiejaar terugvinden. Hoe de campus te bereiken? De vier campussen zijn vlot bereikbaar met de auto, de fiets of het openbaar vervoer. Op www.ua.ac.be/route vind je duidelijke wegbeschrijvingen. 15
Meer info? Secretariaat opleiding Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen Departement Communicatiewetenschappen Stadscampus Sint-Jacobstraat 2 2000 Antwerpen Inge Schellekens T +32 (0)3 275 52 62 inge.schellekens@ua.ac.be Prof. dr. Heidi Vandebosch heidi.vandebosch@ua.ac.be www.ac.be/psw en www.mastercommunicatie.be Departement Studentgerichte diensten Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus Agora-gebouw, 1ste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen T +32 (0)3 220 48 72 Campus Drie Eiken Gebouw G Universiteitsplein 1 2610 Antwerpen (Wilrijk) T +32 (0)3 820 20 09 stip@ua.ac.be 16