Verordening Toeslagen en Verlagingen WWB 2013 Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Artikel 1 Begripsomschrijvingen 1. Alle begrippen die in deze verordening worden gebruikt en die niet nader worden omschreven hebben dezelfde betekenis als in de Wet werk en bijstand (WWB), de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en de Gemeentewet. 2. In deze verordening wordt verstaan onder: a. de wet: de WWB; b. het college: het college van burgemeester en wethouders van Roermond; c. de raad: de gemeenteraad van Roermond; d. dakloze: persoon die niet beschikt over of niet langdurig gebruik maakt van zelfstandige of van residentiële huisvesting, verpleeginrichting, dan wel een persoon die niet beschikt over een woonadres als bedoeld in artikel 1 van de Wet Gemeentelijke basisadministratie, maar aantoonbaar feitelijk binnen de eigen gemeente grenzen verblijft; e. ten laste komend kind: - Het kind, jonger dan 18 jaar, voor wie en voor zo lang de alleenstaande ouder of de gehuwden aanspraak op kinderbijslag kunnen maken; - het inwonend kind jonger dan 21 jaar met een eigen inkomen voor wie en voor zolang dit inkomen lager dan wel gelijk is aan de bijstandsnorm van een 21-jarige; - het inwonend studerend kind met inkomsten op grond van de Wet studiefinanciering (WSF 2000) of Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten (WTOS), ongeacht het bedrag aan bijverdiensten; f. woning: een woning zoals bedoeld in artikel 1 onderdeel j Wet op de huurtoeslag, alsmede een woonwagen of woonschip, zoals bedoeld in artikel 3 lid 6 WWB; g. zorgbehoevende: degene die bij afwezigheid van medebewoning met en verzorging door een ander persoon opname behoeft in een verpleeg- of verzorgingshuis, dan wel geïndiceerde intensieve ambulante hulp behoeft. Artikel 2 Doelgroep Deze verordening is uitsluitend van toepassing op belanghebbenden ouder dan 21 jaar of gehuwden zoals genoemd in de wet waarvan beide partners ouder dan 21 jaar doch jonger dan de pensioengerechtigde leeftijd zijn. Hoofdstuk 2 Criteria voor het verhogen of verlagen van de norm of toeslag Artikel 3 Toeslagen alleenstaande (ouder) 1 De norm wordt verhoogd met een toeslag indien de alleenstaande (ouder) hogere algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan heeft dan waarin de norm voorziet, als gevolg van het niet Verordening Toeslagen en Verlagingen WWB 2013 1
of niet geheel kunnen delen van deze kosten met een ander. 2. De toeslag als bedoeld in het eerste lid wordt voor de alleenstaande (ouder), in wiens woning geen ander zijn hoofdverblijf heeft, bepaald op het in artikel 25, tweede lid van de wet genoemde maximumbedrag (20% van het netto wettelijk minimumloon). 3. De toeslag als bedoeld in het eerste lid bedraagt voor de alleenstaande (ouder), in wiens woning een ander zijn hoofdverblijf heeft, 10% van het netto wettelijk minimumloon. 4. De toeslag als bedoeld in het eerste lid voor de alleenstaande en de alleenstaande ouder wordt niet toegekend indien de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan lager zijn dan waarin de norm voorziet, als gevolg van de bewoning van een woning of gedeelte van een woning waaraan geen kosten verbonden zijn, dan wel wanneer er sprake is van een dakloze. 5. De toeslag als bedoeld in het eerste lid voor de alleenstaande (ouder) verblijvend in crisisopvang of daarmee gelijkgestelde vormen van opvang, wordt bepaald op het in artikel 25, tweede lid, van de wet genoemde maximumbedrag (20% van het netto wettelijk minimumloon). 6. In afwijking van het derde lid van dit artikel bedraagt de toeslag 20% van het netto wettelijk minimumloon indien de alleenstaande (ouder) zelf zorgbehoevend is of de zorg heeft over een zorgbehoevende. 7. Voor een alleenstaande van 21 of 22 jaar, niet verblijvend in de crisisopvang zoals benoemd in lid 5 wordt, in afwijking van het gestelde onder lid 1, geen toeslag toegekend. Artikel 4 Verlaging gehuwden 1. De norm wordt lager vastgesteld indien de gehuwden lagere algemene kosten van het bestaan heeft dan waarin de norm voorziet, als gevolg van het geheel of gedeeltelijk kunnen delen van deze kosten met een ander. 2. De verlaging als bedoeld in het eerste lid bedraagt 10% van het netto wettelijk minimumloon voor de gehuwden in wiens woning een ander zijn hoofdverblijf heeft, behoudens (een) ten laste komend kind(eren). 3. De verlaging als bedoeld in het eerste lid bedraagt 20% van het netto wettelijk minimumloon voor de gehuwden indien deze lagere algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan hebben dan waarin de norm voorziet, als gevolg van de bewoning van een woning of gedeelte van een woning waaraan geen kosten verbonden zijn, dan wel wanneer er sprake is van gehuwde daklozen. 4. Er vindt geen verlaging plaats van de norm indien het gezin verblijft in de crisisopvang of daarmee gelijkgestelde vormen van opvang. 5. In afwijking van het gestelde onder lid 2 van dit artikel wordt de verlaging bepaald op nihil indien er sprake is van inwoning van (een) ten laste komend(e) kind(eren), dan wel indien de gehuwden of één van beide gehuwden de zorg heeft over een zorgbehoevende of zelf zorgbehoevend is. Artikel 5 Verlaging schoolverlaters 1. De landelijke norm of de toeslag voor de alleenstaande (ouder) of gehuwden zoals genoemd in artikel 3 en 4 van deze verordening wordt lager vastgesteld indien de deelname is beëindigd aan onderwijs of beroepsopleiding op grond waarvan aanspraak bestond op studiefinanciering op grond van de WSF 2000 of een tegemoetkoming in de studiekosten op grond van de WTOS. 2. Verlaging wordt toegepast gedurende 6 maanden na het tijdstip van beëindiging van deelname aan onderwijs of beroepsopleiding als bedoeld in het eerste lid. 3. De verlaging als bedoeld in het eerste lid bedraagt 20% van het netto wettelijk minimumloon. Artikel 6 Anti-cumulatiebepaling 1. De toepasselijke norm voor de alleenstaande, zoals genoemd in artikel 3 van deze verordening, bedraagt niet minder dan 50% van het netto wettelijk minimumloon. 2. De toepasselijke norm voor de alleenstaande ouder, zoals genoemd in artikel 3 van deze verordening, bedraagt niet minder dan 70% van het netto wettelijk minimumloon. Verordening Toeslagen en Verlagingen WWB 2013 2
3. De verlaging van de gehuwdennorm, zoals genoemd in artikel 4 van deze verordening bedraagt niet meer dan 20% van het netto wettelijk minimumloon. Hoofdstuk 3 Slotbepalingen Artikel 7 Onvoorziene omstandigheden In gevallen, de uitvoering van deze verordening betreffende, waarin deze verordening niet voorziet, beslist het college van Burgemeester en Wethouders. Artikel 8 Inwerkingtreding en citeertitel 1. Deze verordening kan worden aangehaald als: Verordening Toeslagen en Verlagingen 2013 ; 2. Deze verordening treedt in werking met ingang van de dag na bekendmaking, onder gelijktijdige intrekking van de Verordening Toeslagen en Verlagingen WWB (september 2012) van de gemeente Roermond, vastgesteld bij besluit van 27 september 2012, no. 2012/071/02 en werkt terug tot en met 1 januari 2013. Verordening Toeslagen en Verlagingen WWB 2013 3
Toelichting bij de Verordening Toeslagen en Verlagingen WWB 2013 ALGEMENE TOELICHTING De WWB kent voor de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan een systeem van basisnormen, toeslagen en verlagingen. Op grond van artikel 8 lid 1 onder c dient de gemeenteraad een verordening vast te stellen met betrekking tot het verhogen en verlagen van de norm als bedoeld in artikel 30 van de wet. De normen zijn geregeld in hoofdstuk 3, paragraaf 2 van de WWB. Hoofdstuk 3, paragraaf 3 WWB voorziet in de toeslagen en verlagingen. De som van deze drie onderdelen (normen, toeslagen en verlagingen) levert de bijstandsnorm op. Het gaat dan om de bijstandsnorm voor personen van 21 tot en met de pensioengerechtigde leeftijd die niet in een inrichting verblijven. De WWB kent verschillende normen voor alleenstaanden, alleenstaande ouders en gehuwden. Alleenstaande en alleenstaande ouders komen in aanmerking voor een toeslag indien zij hogere algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan hebben dan waarin de norm voorziet, als gevolg van het niet of niet geheel kunnen delen van deze kosten met een ander. De woonsituatie is hierbij van doorslaggevende betekenis. De hoogte van de toeslag, welke wordt aangegeven in de toeslagenverordening, bedraagt maximaal 20 procent van het netto minimumloon en moet aansluiten bij het niveau van de noodzakelijke bestaanskosten. Voor een alleenstaande van 21 of 22 jaar kan de toeslag afwijkend worden vastgesteld. De WWB kent de volgende grondslagen om de norm of toeslag voor personen van 21 tot en met 64 jaar die niet in een inrichting verblijven te verlagen: het kunnen delen van kosten met een ander door gehuwden; de woonsituatie; de recente beëindiging van deelname aan onderwijs of beroepsopleiding. Voor de berekening van de bijstandsnorm geldt een vaste volgorde: eerst de norm, dan eventueel een toeslag en vervolgens de verlagingen. Het college is bevoegd om de algemene bijstand (de bijstandsnorm na aftrek van eventuele inkomsten) in afwijking van deze regel hoger of lager vast te stellen indien de individuele omstandigheden van de belanghebbende daartoe aanleiding geven. Artikelsgewijze toelichting Artikel 1. Begripsomschrijvingen Er is voor gekozen om begrippen die al zijn omschreven in de WWB, Awb of de Gemeentewet niet afzonderlijk te definiëren in deze verordening. Dit voorkomt dat in geval van wijziging van betreffende definities in de betreffende wetten ook de verordening moet worden gewijzigd. Lid 2 onderdeel e: dakloze Onder dakloze wordt verstaan de alleenstaande (ouder) of de gehuwden die niet beschikken over of niet langdurig gebruik maakt van zelfstandige of van residentiële huisvesting (verpleeginrichting e.d.) in de eigen gemeente. Een dakloze heeft ook geen onderdak bij familie en vrienden en beschikt niet over een adres binnen de eigen gemeente. Hij leidt een zwervend bestaan binnen de eigen gemeente en brengt de nacht door op straat, in parken, portieken, openbare gebouwen en andere plaatsen die Verordening Toeslagen en Verlagingen WWB 2013 4
enige beschutting bieden tegen weer en wind. De dakloze dient te beschikken over een briefadres binnen de gemeente of aan te tonen dat hij feitelijk grotendeels binnen de eigen gemeentegrenzen verblijft. Ook kan het zijn dat dit laatste al bekend is bij de afdeling Sociale Zaken zodat kan geconcludeerd kan worden dat de dakloze binnen de eigen gemeente verblijft ( stadsgebonden zwerver ). Lid 2 onderdeel f: woning Het begrip woning is in artikel 1 van deze verordening gedefinieerd omdat de tekst van de WWB geen omschrijving geeft van dit begrip. Wel vermeldt artikel 3 lid 6 WWB dat in de WWB en de daarop berustende bepalingen onder een woning mede een woonwagen of een woonschip verstaan moet worden. Uit de totstandkoming van de WWB blijkt dat voor de invulling van het begrip woning kan worden aangesloten bij de Wet op de huurtoeslag. Daarom is in deze verordening bepaalt dat onder woning wordt verstaan: een woning zoals bedoeld in artikel 1 onderdeel j Wet op de huurtoeslag, alsmede een woonwagen of woonschip, zoals bedoeld in artikel 3 lid 6 WWB. Artikel 2. Doelgroep De werking van de verordening is beperkt tot belanghebbenden in de leeftijdscategorie van 21 tot de pensioengerechtigde leeftijd. Vanwege de lagere jongerennorm wordt geen verlaging toegepast bij belanghebbenden van 18 tot 21 jaar. In het geval van gehuwden is ervoor gekozen om deze verordening uitsluitend toe te passen indien beide gehuwden ouder dan 21 jaar zijn doch jonger dan de pensioengerechtigde leeftijd. Artikel 3. Toeslag alleenstaande (ouder) Lid 1 Op grond van artikel 25 WWB kan het college de norm voor een alleenstaande (ouder) van 21 jaar of ouder verhogen met een toeslag indien een belanghebbende lagere algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan heeft dan waarin de norm voorziet als gevolg van het geheel of gedeeltelijk kunnen delen van deze kosten met een ander. Artikel 3 van deze verordening vormt overigens het spiegelbeeld van artikel 4 van deze verordening. Lid 2 De gemeenteraad is op grond van artikel 30 lid 2 WWB verplicht te bepalen dat voor de alleenstaande (ouder) in wiens woning geen ander zijn hoofdverblijf heeft (onverminderd de mogelijkheid tot verlaging van de norm of toeslag op andere gronden) de toeslag te bepalen op 20% van het wettelijk minimumloon Lid 3 In het geval een ander (niet zijnde een ten laste komend kind) zijn hoofdverblijf heeft bij de belanghebbende (bijvoorbeeld bij een kamerhuurder of een kostganger) wordt verondersteld dat de noodzakelijke kosten van het bestaan gedeeld kunnen worden met de overige bewoner(s). Het is hierbij niet bepalend of de belanghebbende ook daadwerkelijk deze kosten met een ander deelt, maar of het - gegeven de omstandigheden - redelijk is ervan uit te gaan dat deze kosten gedeeld kunnen worden. Het gaat hierbij niet alleen om woonkosten maar ook om alle andere uitgaven waarbij er een schaalvoordeel is omdat alle kosten van huisvesting en huishouding gezamenlijk worden gedragen zoals duurzame gebruiksgoederen, woninginrichting, huishoudelijke apparatuur, vaste lasten (water, gas, elektra), abonnementen en diverse andere kosten. In deze gevallen wordt een toeslag van 10% van het netto minimumloon redelijk en reëel geacht. Verordening Toeslagen en Verlagingen WWB 2013 5
Lid 4 Van lagere bestaanskosten als gevolg van de woonsituatie kan ook sprake zijn bij de bewoning van een woonruimte waaraan geen woonlasten zijn verbonden, bijvoorbeeld in het geval van krakers of bij woonkosten die worden betaald door een onderhoudsplichtige. Er wordt dan een woning bewoond waaraan voor de bijstandsgerechtigde geen woonkosten zijn verbonden. Het financiële voordeel van het niet verschuldigd zijn van woonkosten rechtvaardigt een lager bedrag aan uitkering. Afzonderlijke aandacht verdient de situatie van dak- en thuislozen. In de regel zullen zij geen kosten hebben voor het aanhouden van woonruimte. De intentie van de wetgever is niet dat wordt volstaan met het verstrekken van een lager bedrag aan inkomensvoorziening vanwege het enkele feit van het ontbreken van woonruimte. Daarmee zou het voorzieningenniveau voor deze kwetsbare groep tekortschieten. Het is aan de gemeenten om zorg te dragen voor een adequaat voorzieningenniveau voor dak- en thuislozen. Tegenover het ontbreken van kosten omdat geen woonruimte wordt aangehouden, staat dat dak- en thuislozen regelmatig kosten zullen moeten maken voor dak- en thuislozenopvang. Bij de vaststelling van de uitkeringshoogte is overwogen dat -zo leert de praktijkdeze kosten kunnen worden voldaan uit de landelijke basisnorm. Om deze reden wordt geen toeslag toegekend. Lid 5 Uitkeringsgerechtigden die in de crisisopvang verblijven worden geconfronteerd met relatief hogere kosten van het bestaan als gevolg van de te betalen verblijfskosten. Om die reden is besloten om de toeslag voor deze groep maximaal vast te stellen op 20% van het netto minimumloon. Lid 6 Indien er sprake is van hulpbehoevendheid kan gesteld worden dat er in verband hiermee hogere algemene noodzakelijke kosten van het bestaan zijn, waarvan het niet redelijk is dat deze evenredig worden gedeeld. Te denken valt aan extra verwarming; grotere woning in verband met een rolstoel of extra kosten die niet (geheel) door voorliggende voorzieningen worden gedekt. Een maximale toeslag voor zowel de hulpbehoevende als de verzorgende ligt dan ook voor de hand. Lid 7 Op grond van artikel 29 lid 1 WWB kan het college de toeslag voor een alleenstaande van 21 of 22 jaar afwijkend vaststellen. In het algemeen vormt een toeslag, in verhouding tot de hoogte van het minimumloon, voor deze leeftijdsgroep een belemmering om zich beschikbaar te stellen voor de arbeidsmarkt. Daarom is ervoor gekozen om geen toeslag toe te kennen bij een alleenstaande van 21 of 22 jaar.niet verblijvend in de crisisopvang. Artikel 4. Verlaging gehuwden Op grond van artikel 26 WWB kan het college de gehuwdennorm verlagen indien belanghebbenden lagere algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan hebben dan waarin de norm voorziet als gevolg van het geheel of gedeeltelijk kunnen delen van deze kosten met een ander. Artikel 4 van deze verordening vormt het spiegelbeeld van artikel 3 van deze verordening.ook de hoogte van de uitkering voor gehuwden is afhankelijk van het feit of er sprake is van lagere bestaanskosten als gevolg van de woonsituatie. Bepalend is of er sprake is van medebewoning van een woonruimte door een ander, en de mate waarin de kosten van het bestaan kunnen worden gedeeld. Wanneer er sprake is van het alleen bewonen van een woning ontvangt het echtpaar de volledige gehuwdennorm. Verordening Toeslagen en Verlagingen WWB 2013 6
In het geval dat naast de gehuwden een ander (niet zijnde een ten laste komend kind) zijn hoofdverblijf heeft in de woning kunnen de algemene noodzakelijke bestaanskosten gedeeld worden. De norm wordt dan verlaagd met 10% van het netto minimumloon. Wanneer de gehuwden geen woonkosten hebben omdat zij deze kosten niet hoeven te betalen of in het geval van een dakloos echtpaar, kan de uitkering worden verlaagd zonder dat de voorziening in de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan in gevaar komt. Bij het van toepassing zijn van het derde lid wordt een verlaging van 20% toegepast. Analoog aan artikel 3 lid 5 van deze verordening vindt geen verlaging van de gehuwdennorm plaats wanneer de gehuwden in de crisisopvang verblijven. In artikel 4 lid 6 is geregeld dat indien bij de behuwden een ander zijn hoofdverblijf heeft die zorgbehoevend is en die door een van de gezinsleden wordt verzorgd wordt, analoog aan artikel 3 lid 6 van de verordening, de verlaging op nihil gesteld. Artikel 5 Verlaging schoolverlaters De alleenstaande (ouder) die recent het onderwijs of de beroepsopleiding heeft beëindigd, op grond waarvan eerder recht bestond op studiefinanciering in het kader van de Wet op de Studiefinanciering 2000 dan wel een tegemoetkoming in het kader van de Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten, ontvangt een lagere uitkering. Deze bevoegdheid is neergelegd in artikel 28 van de WWB. De reden hiervoor is dat de omstandigheden en mogelijkheden van degenen die recent het onderwijs of de beroepsopleiding hebben beëindigd gedurende een zekere periode zodanig vergelijkbaar zijn met die van studerenden, dat voor hen de noodzakelijke bestaanskosten in beginsel op hetzelfde niveau worden gesteld als dat voor hen tijdens de studieperiode was gegarandeerd. Een lagere uitkering, vergelijkbaar met de studiefinancieringsnorm wordt daarom niet onredelijk geacht. De verlaagde uitkering geldt voor een periode van zes maanden aansluitend op de datum waarop het onderwijs of de beroepsopleiding is beëindigd. Indien tussentijds de bijstandsverlening wordt beëindigd als gevolg van werkaanvaarding, heeft dit geen invloed op deze termijn. Artikel 6. Anti-cumulatiebepaling De verschillende verlagingen in deze verordening zien toe op verschillende omstandigheden bij belanghebbende en kunnen elk afzonderlijk als redelijk worden beschouwd. Zonder dit artikel zou dat echter kunnen betekenen, dat -met name in situaties waarin de schoolverlaterverlaging in combinatie met één van de andere verlagingsgronden aan de orde is- het college de bijstand vanwege deze samenloop dermate laag zou moeten vaststellen, dat er feitelijk geen sprake meer zou zijn van adequate bijstandsverlening. Daarom is er voor gekozen om in deze verordening een minimum bedrag vast te leggen, waarop het college de bijstand (inclusief eventuele toeslag en verlagingen) tenminste moet vaststellen Artikel 7 Onvoorziene omstandigheden Dit artikel behoeft geen toelichting. Artikel 8 Inwerkingtreding en citeertitel Dit artikel behoeft geen toelichting. Verordening Toeslagen en Verlagingen WWB 2013 7