Watervogels in Fryslân provinciale nieuwsbrief maandelijkse tellingen ganzen + zwanen, watervogels & slaapplaatsen seizoen 2016/2076 nr 3. November 2016 Beste tellers, 1 november 2016 Het telweekend van 14-17 oktober was prachtig, behalve de zaterdag. Terwijl alle dagen gekenmerkt werden door rustig, zonnig herfstweer, verliep de zaterdag grijs met (mot)regen. Desondanks was het nog best goed tellen. Voor de slaapplaatsen van Aalscholvers en Grote Zilverreigers was het rond het weekend erna minder gunstig. Wie in de avonduren telde kreeg veelal te maken met dize (opkomende nevel), s ochtends zat het door de lage nachttemperaturen vaak potdicht met mist. In deze nieuwsbrief weer de eerste resultaten en natuurlijk ook aandacht voor de aanstaande Sovon/FFF-Najaarsbijeenkomst op 15 november in Grou! Rotganzen in de polder van Terschelling, 8 maart 2014 (foto: Hans Schekkerman) Sovon/FFF-Najaarsbijeenkomst: ganzenavondje Op dinsdagavond 15 november organiseren Sovon en FFF voor de 46 e keer een gezamenlijke bijeenkomst. De Najaarsbijeenkomst staat ditmaal in het teken van ganzen. Wimke Crets-Fokkema vormt met haar onderzoek naar Rotganzen op de kwelders in ons Waddengebied het hoofdprogramma. Zij stelt in haar lezing het leven van de Rotgans centraal. Waar bevinden de Rotganzen zich tijdens verschillende perioden in het jaar en wat doen ze daar? We reizen met behulp van zenders mee met de Rotganzen van de Waddenzee naar Siberië en terug en verkennen de overwinteringsgebieden langs de Franse kust. Ook nemen we een kijkje op de kwelders in de Waddenzee, waar de Rotgans in het voorjaar opvet voordat hij naar Siberië vliegt om te broeden. Waarom worden bepaalde planten op deze kwelders heel graag gegeten, terwijl andere plantensoorten compleet met rust gelaten worden? Ikzelf verzorg het voorprogramma met een presentatie over de actuele aantallen Grauwe Ganzen die in Friese natuurgebieden broeden. Hoe ontwikkelt de broedpopulatie zich, zijn er grenzen aan de groei? Wat zijn de broedresultaten van de Friese Grauwe Ganzen en wat voor effecten zien we van het prikken van ganzeneieren en andere beheermaatregelen die de aantallen broedparen moeten verminderen? Veel actuele gegevens over Grauwe Ganzen in Fryslân werden de afgelopen jaren verzameld met de hulp van Friese vrijwilligers. Let op, het programma begint een kwartier eerder dan gebruikelijk! Dinsdag 15 november, Hotel Oostergoo, Nieuwe Kade 1, Grou, zaal open + koffie: 19.15 uur, aanvang programma: 19.45 uur, einde: 22.00 uur. Info: romke.kleefstra@sovon.nl
Tellers Súdwest-Fryslân opgelet! De eerstvolgende ganzen- en zwanentelling op 12 november as. is ook meteen de internationale Kleine Rietgans-telling. Jaren achtereen werd de speciale internationale telling op de eerste zaterdag van november georganiseerd, in Nederland onder coördinatie van Fred Cottaar. Met de veranderde verspreiding van de Kleine Rietgans in Denemarken, Nederland en België is besloten aan te sluiten op de reguliere teldata. Daarom het dringende verzoek aan de tellers in Zuidwest-Friese merengebied om allemaal op de zaterdag te tellen. Dat is doorgans natuurlijk al het devies, maar daarmee kunnen dubbeltellingen zoveel mogelijk uitgesloten worden. En nog een tweede verzoek, om de gegevens zo snel mogelijk na de telling in te voeren, zodat we de resultaten snel kunnen kortsluiten met de Deense en Belgische collega-tellers! Tabel 1. Zwanen en ganzen in Fryslân in oktober 2016 (stand 31 oktober 2016). gem. okt. okt. 2016 Knobbelzwaan 3.100 2.074 Kleine Zwaan 365 5 Wilde Zwaan 13 0 Toendrarietgans 2.400 4.001 Kleine Rietgans 27.200 1.635 Kolgans 124.750 126.718 Grauwe Gans 34.545 35.364 Grote Canadees 235 548 Brandgans 60.300 67.333 Rotgans 1.490 718 Nijlgans 860 538 Zwanen en ganzen in oktober In de vorige nieuwsbrief werd al beschreven dat de aankomst van met name Kolganzen eind september aantalsmatig minder spectaculair was dan de jaren ervoor en dat het aantal meegebrachte jongen tegenviel. In de periode erna liepen aantallen langzaam op, maar bestond al wel de indruk dat het wat minder dik was met kollen dan in voorgaande jaren. Op basis van de resultaten tot dusver bevestigt figuur 1 dat beeld. Hoewel het aantal van 126.718 Kolganzen overeenkomt met het 15-jarig gemiddelde (tabel 1) hebben we in oktober wel eens meer geteld. De grootste concentraties zaten rond De Deelen en rond Workum (beide dik 12.500), tussen Fluessen en Slotermeer (10.870) en in de Skriezekrite Idzegea en in de Lytse Súdwesthoeke (beide ruim 9500). Het aantal Toendrarietganzen lag behoorlijk boven het gemiddelde en dat terwijl deze soort onderteld wordt. Met name in Opsterland liggen nog enkele telgebieden (regio Duurswouderheide) die niet als ganzengebieden geteld worden, terwijl daar in oktober wel winken te vinden zijn. Veruit de meeste werden overigens geteld in de omgeving Fochteloo- Ravenswoud (3800). Het aantal Kleine Rietganzen is op het deprimerende af Een kleine 10 jaar geleden telden we gemiddeld 40.000 in Fryslân. Met de FFF- Slaapplaatstentelgroep hadden we op sommige slaapplaatsen meer dan 10.000 op een ochtend (Oudegaasterbrekken, Witte en Zwarte Brekken). Nu moeten we het doen met nog geen 2000 Het voorlopige aantal Brandganzen ligt iets boven het 15-jarige gemiddelde. Van de ruim 67.000 Pauguozzen werden er bijna 18.000 geteld langs de Friese Waddenkust, bijna 12.500 rond Workum en bijna 7200 in de hoek van Dokkum-Oostrum-Westergeest. Figuur 1. Aantallen Kolganzen op het Friese vasteland in de periode 1995-2016. Slaapplaatstellingen Aalscholver en Grote Zilverreiger De resultaten van de slaapplaatstellingen van Aalscholvers en Grote Zilverreigers waren nog verre van volledig bij het schrijven van deze nieuwsbrief (tabel 2). Voor de Aalscholver ontbreken enkele belangrijke plekken nog, zoals Cornwerderzand, Steile Bank, Ottema-Wiersmareservaat, Alde Feanen, Gravepoel (Langweerderwielen) en Koevordermeer. Wat al wel opvalt is het vrijwel ontbreken van Aalscholvers in It Easterskar en nul Aalscholvers in de Rottige Meente! Dat is uitzonderlijk. Daar staat tegenover dat in de Brandemeer wel een leuke clubje zat, maar een Rottige Meente is normaliter in oktober goed voor enkele honderden Aalscholvers. Ook op enkele andere plekken is het wel dikker geweest, zoals Lauwersmeer, Oudegaasterbrekken, Sneekermeer en De Deelen. Dat beeld overigens onderschreven met de voorlopige resultaten van de maandelijkse watervogeltellingen in Fryslân (figuur 2). Daar laat de Aalscholver enorme wisselde aantallen zien, maar de 1125 die tot nu toe ingevoerd zijn, duiden op een mager eindresultaat. Ook bij de Grote Zilverreiger ontbreken nog enkele belangrijke slaapplaatsen, zoals de Kollumerwaard in het Lauwersmeer, Wide Mar, De Leijen, Fônejacht en Alde Feanen (tabel 2). Ook bij deze soort lijken de aantallen wat lager dan we op sommige slaapplaatsen inmiddels gewend zijn, zoals De Deelen, It Easterskar, Eendenkooi Bakhuizen, Brandemeer en Rottige Meente. Of zijn we wat verwend geraakt aan concentraties zilverreigers in de muizenrijke seizoenen? De trend op basis van de maandelijkse tellingen overdag (figuur 3; ganzen en zwanen, watervogelmonitoring) laat zien hoezeer de aantallen
Tabel 2. Voorlopig overzicht van Aalscholvers en Grote Zilverreigers op slaapplaatsen in Fryslân in oktober. Gebied Aal GrZi Lauwersmeer 6 1 Dokkumer Nieuwe Zijlen 13 15 Geastmer Mar, Dokkum 108 64 Wiersylsterrak 0 12 De Zuiderpolder, Franeker 37 0 Mar fan Miedema 0 2 Zandwinning, Hurdegaryp 0 0 Makkumer Noardwaard 0 0 Makkumer Súdwaard 0 5 Warkumerbûtenwaard-Zuid 234 0 Mokkebank 0 0 Het Vliet, Blauwhuister Poelen 62 30 Oudegaasterbrekken 6 0 Hisse- en Piekemar 49 4 Schuttelpoel 0 0 eilanden Witte en Zwarte Brekken 0 0 De Staten/Oudhof, WZ Brekken 0 5 Jentjemeer, Sneekermeer 157 0 Spekland, Sneekermeer 265 8 Sneekermeer-Zuid 0 - Terkaplester Poelen 0 28 Kraanlannen 28 15 It Eilân 0 5 Slûshoeke (Lytse Deelen) 1 34 De Deelen 189 63 Terwispeler Grootschar 74 4 zandwinning Nij Beets 0 9 It Easterskar 2 14 Tjeukemeer 27 0 Eendenkooi Bakhuizen 0 41 Groote Brekken 0 41 Woudagemaal, Lemmer 630 0 Brandemeer 150 47 Rottige Meente 0 44 Lendevallei 138 6 Prikkedam Makkinga 17 4 totaal 2193 501 de afgelopen jaren opliepen. Qua veldmuis was 2016 een absoluut daljaar; de kleinere aantallen Grote Zilverreigers kunnen daar mee samenhangen. Echter, wanneer we in figuur 3 2015 uitsluiten, zet de toename van de Grote Zilverreiger vrolijk voort. In het vorige daljaar (2013) fokten de veldmuizen er in het winterseizoen dusdanig lustig op los dat 2014 als onvergetelijk muizenjaar de boeken in ging, incl. wat we er aan muizeneters bij kregen (o.a. enorme aantallen Grote Zilverreigers in 2014 en vooral 2015 en de invasie van Velduilen in 2014). Dus, mocht u veldmuizen tegenkomen, stimuleer ze dan in gezinsuitbreiding! De zilverreigers zullen u dankbaar zijn. Figuur 2. Aantallen Aalscholvers tijdens de maandelijkse watervogeltellingen op het Friese vasteland in de periode 1992-2016. Figuur 3. Aantallen Grote Zilverreigers tijdens de maandelijkse watervogeltellingen op het Friese vasteland in de periode 1992-2016 Nijsgjirrige soorten De nijsgjirrige soorten staan weergegeven in tabel 3. De tellingen leverden op enkele plekken Roerdompen op. Over de Kleine Zilverreiger staat al wat geschreven in de Wadden-bijdrage in de landelijke nieuwsbrief en wel dat het wachten is op de resultaten van Schiermonnikoog, aangezien daar op de slaapplaats de aantal oplopen tot maar liefst 80 Kleine Zilverreigers! Opvallend zijn ook de Rode Wouwen, waarvan er in het telweekend meer doortrekkende exemplaren werden waargenomen (o.a. op Vlieland), maar dan niet tijdens de tellingen. Ook Klapeksters zijn er weer. Op Vlieland werden maar liefst drie individuen gezien, waarvan een enkeling ook nog wat zangerig zat te krassen en fluiten. Tel ze! Romke Kleefstra
Tabel 3. Nijsgjirrige soorten in Fryslân tijdens de watervogeltellingen in oktober, incl. Waddeneilanden. Soort N Naam gebied(en) Waarnemer(s) Roerdomp 1 Houtwiel, Kruiswater Arend Leijstra, Sjouke v.d. Werff Roerdomp 1 Plassen bij De Merriedobbe Teartse v.d. Zee, Dick Laning Roerdomp 1 It Swin Goasse Hylkema, Tineke Verbeek Roerdomp 1 Lemsterpolder Oost Kerst Boersma, Jouke Alberda Kleine Zilverreiger 1 Fûgelhoeke Yde Kuipers Kleine Zilverreiger 1 Ameland-Oost Telploeg Ameland Kleine Zilverreiger 2 Moddergat-Wierum binnendijks Klaas van der Bij Zwarte Zwaan 4 Mokkebank-Mirnserklif Yde Kuipers Indische Gans 1 Deelenput Romke Kleefstra Sneeuwgans 5 Groote Noorderpolder Wil Grond, Hein Lindeboom Sneeuwgans 1 weilanden rond Sandfirden Kornelis Nijboer, Theo Veenstra Witbuikrotgans 1 Vlieland (Glooiing) Team Asadi Roodhalsgans 1 Polder Geele Strand Jan Kramer, Nico Eric ten Cate Roodhalsgans 1 Ameland-West Telploeg Ameland Rode Wouw 1 Brandemeer-Hege Mieden-Lemsterhoek Jelle Postma Rode Wouw 1 Nieuw Weper e.o. Dirk Hiemstra Rode Wouw 1 Ameland-West Telploeg Ameland Rode Wouw 1 Westhoek-Zwarte Haan Jan Tuinhof Bokje 1 Wierzijlsterrak Sieds Boersma Bokje 2 Vlieland Team Asadi Bokje 3 Terschelling Telploeg Terschelling Pontische Meeuw 2 Vlieland Team Asadi Pontische Meeuw 1 Terschelling Telploeg Terschelling Geelpootmeeuw 2 Vlieland Team Asadi Klapekster 1 Alde Feanen Fryske Gea tellers Klapekster 3 Vlieland Team Asadi Raaf 2 Fochteloo-Tachtig Bunder Dirk Hiemstra Aalscholvers op de slaapplaats in de Lendevallei, 22 oktober 2016 (foto: Ingeborg Meutgeert)
Extra Soorten Beste tellers, 1 november 2016 Blauwe Kiekendieven en IJsvogels uitgezonderd, kwamen er bij de watervogeltellingen op het vasteland van Fryslân in het afgelopen telweekend bijzonder weinig Extra Soorten in de boeken. Nog niet de helft van het gemiddelde aantal in de maand oktober in de laatste 13 jaar. Ik ben dan ook erg benieuwd naar de aantallen Extra Soorten bij de komende telling. Bij de telling in het Waddengebied in de afgelopen maand viel het voor oktober relatief grote aantal getelde IJsgorzen op. Hierna vind je een iets uitgebreidere terugblik op de resultaten van de oktobertelling en als toegift de terugkeer van een Svalbardster filmster. Het grotere spul van de Extra Soorten op het vasteland van Fryslân De aantallen waargenomen Bruine Kiekendieven, Ruigpootbuizerds, Slechtvalken, Smellekens, Velduilen, Visarenden en Zeearenden lagen allemaal rond het 13-jarige oktobergemiddelde voor deze soorten. Opmerkelijk genoeg is het aantal Blauwe Kiekendieven met 27 getelde exemplaren het hoogste aantal bij de oktobertellingen sinds 2003. Dat aantal is ook veel hoger dan het oktobergemiddelde (zie figuur..). Ik vind het mede opmerkelijk omdat bijvoorbeeld in Nature Today van 6 oktober jl. staat dat 2016 een slecht broedseizoen voor de Blauwe (en Grauwe Kiekendieven) was. Naast de noordelijker Blauwe Kiekendieven, is ongetwijfeld een deel van de bij ons overwinterende blauwe kieken van Nederlands/Duitse herkomst. Volgens het item in Nature Today kwam in 2016 in Nederland en Duitsland maar een tiental paartjes tot broeden en daarvan bracht maar een enkel paartje met succes jongen groot. Om de Blauwe Kiekendieven nog beter te kunnen volgen, is dit jaar voor het eerst in Nederland een Blauwe Kiekendief met een satellietzender uitgerust. Zie voor meer informatie hierover: https://www.naturetoday.com/intl/nl/naturereports/message/?msg=23004 Het kleine grut van de Extra Soorten op het vasteland van Fryslân Bij het kleine grut kwamen in de afgelopen maand op het vasteland van Fryslân de kwelderzangertjes met een nulscore of met slechts enkele waargenomen exemplaren op papier. Daarentegen konden diverse tellers genieten van de waarneming van het prachtige ijsvogeltje in hun telgebied. Het totaal van 14 IJsvogels is meer dan het dubbele van het 13-jarige oktobergemiddelde. Op de Sovon homepage is te lezen hoe IJsvogels zelfs in een PVC-pijp onder een zeecontainer tot broeden kwamen. Zie https://www.sovon.nl/nl/actueel/nieuws/ijsvogelnest kast De watervogeltellers in het Waddengebied noteerden het recordaantal van maar liefst 37 IJsgorzen. Meer dan het dubbele van het hoogste oktoberaantal sinds 2005 in het Waddengebied en net één meer dan het recordaantal bij de watervogeltelling in januari 2012 op het vasteland (36). In februari 2011 werden kort na de maandelijkse telling maar liefst 40 IJsgorzen bij Laaksum gezien. De Svalbardster filmster van de Blauhúster Puollen is terug! In december 2015 filmde It Fryske Gea op de Blauhúster Puollen het met een witte halsband geringde Kleine Rietgans mannetje M17. Volg voor het filmpje van It Fryske Gea de link: https://www.youtube.com/watch?v=jxrkiem_i98&ut m_source=leden+lijst&utm_campaign=93a3f27ead- Nieuwsbrief_februari_2016&utm_medium=email&ut m_term=0_51685fbf41-93a3f27ead-5659309 Het mannetje is op 24 maart 2009 als volwassen vogel in Denemarken geringd en is sindsdien heel vaak in Fryslân gezien. In het vorige seizoen werd M17 op 30 december voor het laatst vanuit Zuidwest Fryslân teruggemeld. Een week daarna zat het dier in Denemarken en vanaf begin april tot en met half mei 2016 is de gans in Noorwegen gezien. Daarna is M17 ongetwijfeld vertrokken naar het broedgebied op Svalbard (Spitsbergen). Op 4 oktober jl. was het mannetje met een ongeringde partner en zonder jongen weer terug in Denemarken en bleef daar in ieder geval tot en met 13 oktober. Tot hun grote genoegen ontdekten deelnemers aan een IVNexcursie op 29 oktober jl. wit M17 in de Kaappolder bij Gaastmeer. Weer terug in Fryslân dus, hemelsbreed op nog geen 5 kilometer van de Blauhúster Puollen! Freonlike groetnis en in noflike telling tawinske, Jan Kramer Romke Kleefstra, Natuurmuseum Fryslân, Schoenmakersperk 2, 8911 EM Leeuwarden tel.: 06-10646640, e-mail: romke.kleefstra@sovon.nl Jan Kramer, Rixtwei 339, 8915 JC Leeuwarden tel.: 058-2121648, e-mail: j.r.kramer@hetnet.nl
Tabel 4. Extra Soorten incl. waarnemers tijdens de oktobertelling 2016 op het Friese vasteland. BLAUWE KIEKENDIEF vervolg IJSVOGEL Blikfeart Epi Mulder 1 Skarlannen, Easterskar Lydia Barkema-Drost 1 Dokkum - Metslawier Jan Hobma & Sieds Boersma 1 Petgaten SBB Oldelamer Jan Stegeman 1 De Lits, Rietveld Sytze en Sjoerdtje de Groot 1 Schoterzijl - Scherpezeel Theo Meijer 1 Dedgum - Blauwhuis Kor Nijboer, Theo Veenstra 1 Holwerd west buitendijks Harry Feenstra 1 Meinesleat - Akkrumerrak Sjoerd Bakker, Durk Venema 1 RUIGPOOTBUIZERD Petgaten Akmarijp Gerben & Duco Veenstra 1 Witte & Zwarte Brekken, Oudhof Sjoerd Bakker, Durk Venema 1 Koevordermeer Anton Silvius, Jelle Bos 1 Skarlannen, Easterskar Lydia Barkema-Drost 1 Polder Eijsinga-Spannenb. Anton Silvius, Jelle Bos 1 Lemsterpolder oost Kerst Boersma, Jouke Alberda 1 Twaalf Voeten, Kleine Brekken Jelle Postma 1 Ferwerd buitendijks Marten Sikkema 1 Brandemeer - Lemsterhoek Jelle Postma 4 SLECHTVALK Petgaten SBB Oldelamer Jan Stegeman 1 Blikfeart Epi Mulder 1 Ravenswoud Dirk Hiemstra 1 Wide Mar Sieds Boersma 1 Kooiwaard - Workumerwaard Jan Kramer, Eric ten Cate 1 Polder Hantumerleeg zuid Jan Hobma & Sieds Boersma 1 Holwerd oost buitendijks Jaap Meindertsma, Betty Hanenburg 1 Broeksterwoude - Veenwouden Sytze en Sjoerdtje de Groot 1 Holwerd oost binnendijks Jaap Meindertsma, Betty Hanenburg 1 De Lauwers - Gerkesklooster Klaas van der Bij 1 Blija oost buitendijks W. v d Heide, W. Spoelstra 1 Bolsward - Blauwhuis - Abbega Jelle Postma 1 Oude Bildtpollen west binn Teake Roosjen, Ricus Engelmoer 1 Ald Hof - Blaugerzen Akmarijp Sjoerd Bakker, Durk Venema 1 Oude Bildtpollen oost bui w Klaas van der Wal, Hans Horstmann 1 Schoterzijl - Scherpezeel Theo Meijer 2 Oude Bildtpollen oost bui o Meino Zondervan, Sije Schotanus 4 Fochteloo - Tachtig Bunder Dirk Hiemstra 1 Westhoek,Zwarte Haan bui Jan Tuinhof 1 Makkumerzuidwaard, Kooiwaard Kor Nijboer, Theo Veenstra 1 Polder de Koning Jan Tuinhof 1 Kooiwaard - Workumerwaard Jan Kramer, Eric ten Cate 1 BRUINE KIEKENDIEF Workumerwaard Jan Kramer, Eric ten Cate 1 Groote Noorderpolder Wil Grond&Heine Lindeboom 2 Moddergat - Wierum binnendijks Klaas van der Bij 1 Polders west van Nijbeets Henk Dommerholt, Frans Tijsterman 1 Holwerd oost buitendijks Jaap Meindertsma, B. Hanenburg 1 De Deelen e.o. Romke Kleefstra 2 Blija oost buitendijks W. v d Heide, W. Spoelstra 2 Rottige Meenthe - Linde Henk Ruiter 1 Ferwerd buitendijks Marten Sikkema 2 Holwerd oost buitendijks Jaap Meindertsma, Betty Hanenburg 1 Noorderleegs buitenveld Teartse van der Zee, Dick Laning 1 Noorderleegs buitenveld Teartse van der Zee, Dick Laning 1 Oude Bildtpollen oost bui w Klaas vd Wal, Hans Horstmann 1 FRATER Oude Bildtpollen oost bui o Meino Zondervan, Sije Schotanus 3 Ferwerd buitendijks Marten Sikkema 1 SMELLEKEN IJSGORS Makkumerzuidwaard, Kooiwaard Kor Nijboer, Theo Veenstra 1 Ferwerd buitendijks Marten Sikkema 2 Oude Bildtpollen oost bui o Meino Zondervan, Sije Schotanus 1 IJSVOGEL VELDUIL Blikfeart Epi Mulder 1 Oude Bildtpollen oost bui o Meino Zondervan, Sije Schotanus 2 Wide Mar Sieds Boersma 1 VISAREND Alde Faenen - Princehof Anton Huitema 2 Alde Faenen - Princehof Anton Huitema 1 De Deelen e.o. Romke Kleefstra 3 Sintjohannesgaaster Veenpolder Sip Veenstra 1 De Warren Romke Kleefstra 1 ZEEAREND Frieswykpolder Romke Kleefstra 1 Sintjohannesgaaster Veenpolder Sip Veenstra 1 Polder Geele Strand Jan Kramer, Eric ten Cate 1 Westhoek,Zwarte Haan bui Jan Tuinhof 1 Tabel 5. Extra Soorten tijdens oktobertellingen in de periode 2003-2016. 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 gem blauwe kiekendief 18 16 19 7 15 24 15 18 25 10 16 6 17 27 15,8 bruine kiekendief 10 16 6 10 11 8 4 12 11 7 11 29 5 8 10,8 frater 0 38 120 58 0 10 112 120 5 12 0 53 76 1 46,5 grote gele kwik 1 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0,2 ijsgors 0 2 0 1 0 0 0 10 1 1 0 2 0 2 1,3 ijsvogel 2 7 3 7 11 15 8 1 3 0 4 2 21 14 6,5 ruigpootbuizerd 2 5 3 3 3 4 1 6 16 5 6 5 2 4 4,7 slechtvalk 9 25 15 20 10 24 19 24 25 20 21 35 32 24 21,5 smelleken 2 2 3 1 3 7 6 2 5 3 5 4 3 2 3,5 sneeuwgors 2 9 26 0 18 10 10 0 47 0 10 23 0 0 11,9 strandleeuwerik 0 152 18 48 5 152 54 28 6 44 40 0 0 0 42,1 velduil 0 5 2 2 0 1 0 1 2 2 1 2 3 2 1,6 visarend 1 6 3 5 1 3 2 3 2 0 3 1 0 2 2,3 zeearend 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 3 2 0,6 totaal 47 284 219 162 78 259 232 225 149 104 117 163 162 88 169,3
Tabel 6. Extra Soorten incl. waarnemers tijdens de oktobertelling 2016 op de Friese Waddeneilanden. BLAUWE KIEKENDIEF SLECHTVALK Vliehors, oost Roeland Bom 1 Oostpunt tot Schietkamp Carl Zuhorn, Guus van Duin 1 Kroon's polders Bob Woets 1 paal 3 - paal 8 Jaap Vink 1 Meeuwenduinen Bob Woets, Peter de Boer 1 paal 8 - paal 14 Jaap Vink 1 Noordvaarder Rinse van der Vliet 1 Vliehors, west Romke Kleefstra 2 Kroonspolders + Groene Strand Rinse van der Vliet 1 Vliehors, oost Roeland Bom 1 1e Duintjes Ruurd Noordhuis 1 Posthuiswad Peter de Boer 1 2e Duintjes Rob Vogel 2 Richel Eelke S. Dijkstra, Jelle Postma 1 Strandvlakte Erik van Winden 1 Polder West Piet Zumkehr 1 De Koegelwieck Erik van Winden 1 Grieën Leo Bot 1 Ameland-west Kees van Scharenburg c.s. * 1 De Groede Alle de Wit 2 Ameland-oost Kees van Scharenburg c.s. ** 3 2e Duintjes Rob Vogel 1 BRUINE KIEKENDIEF Punt en Muy Erik van Winden 1 Vliehors, oost Roeland Bom 1 Strandvlakte Erik van Winden 1 Posthuiswad Peter de Boer 1 Duinplassen paal 8-13 Erik van Winden 2 De Groede Alle de Wit 1 Ameland-west Kees van Scharenburg c.s. * 1 FRATER Ameland-oost Kees van Scharenburg c.s. ** 2 Vliehors, oost Roeland Bom 14 Plaat Jeroen van Wetten 1 IJSGORS Plaat Jeroen van Wetten 1 Vliehors, oost Roeland Bom 1 Plaat Arie Baas 2 Posthuiswad Peter de Boer 1 Plaat Rob Strietman c.s. *** 2 Vallei van Oude Huizenlid Peter de Boer, Roeland Bom 3 Rif Jeroen van Wetten 2 Noordvaarder Rinse van der Vliet 3 Rif Jeroen van Wetten 2 2e Duintjes Rob Vogel 4 Rif Rob Strietman c.s. *** 1 4e Duintjes Erik van Winden 12 Griend Arie Baas, Theo Baas 1 Punt en Muy Erik van Winden 3 SMELLEKEN Strandvlakte Erik van Winden 9 Ameland-oost Kees van Scharenburg c.s. ** 1 Ameland-oost Kees van Scharenburg c.s. ** 1 STRANDLEEUWERIK IJSVOGEL Vliehors, oost Roeland Bom 1 Kroon's polders Bob Woets 1 Noordvaarder Rinse van der Vliet 6 Polder West Piet Zumkehr 1 Punt en Muy Erik van Winden 4 Polder Noord Erik van Winden 1 Ameland-west Kees van Scharenburg c.s. * 1 De Groede Alle de Wit 1 VELDUIL RUIGPOOTBUIZERD Meeuwenduinen Bob Woets, Peter de Boer 1 De Groede Alle de Wit 1 De Groede Alle de Wit 1 4e Duintjes Erik van Winden 1 Ameland-oost Kees van Scharenburg c.s. ** 1 Weilandjes paal 15-19 Erik van Winden 1 Kees van Scharenburg c.s.*, Jan van der Kamp, P.J. Brouwer, Marcel Kersten / Kees van Scharenburg c.s.**, Dirk Dijkshoorn, Marcel Kersten, Loes Kuiper / Rob Strietman c.s.***, Rinske Koster, Wout Bakker Zeearend in It Easterskar, foto met mobieltje door telescoop gemaakt (foto: Sip Veenstra en Ronald Kuindersma)
Ganzenslaapplaatsen in Fryslân - vacante gebieden Fryslân is de belangrijkste provincie als het gaat om overwinterende ganzen. Geschikte slaapplaatsen in de buurt van de foerageergebieden zijn daarbij onmisbaar. De Friese meren en venen vervullen die rol in grote delen van de provincie maar ook kleinere gebieden zoals zandafgravingen of plas-dras percelen kunnen een belangrijke slaapplaatsfunctie hebben. Provinciedekkend Vanuit het Meetnet Slaapplaatsen van Sovon willen we graag zicht krijgen op alle belangrijke slaapplaatsen in de provincie. Er is inmiddels een behoorlijk compleet beeld beschikbaar, dankzij telwerk vanuit de FFF- Slaapplaatsentelgroep Fryslân, maar nog niet van alle gebieden hebben we (recente) aantallen. Elk jaar worden nieuwe gebieden onder de loep genomen. Vorige winter waren dat de Oudegaasterbrekken, Fluessen en omgeving, waar dankzij een gezamenlijke inspanning zeer waardevolle informatie is verzameld. Het is de bedoeling dat dit gebied in ieder geval een aantal jaren wordt geteld, maar tegelijk willen we ook elk jaar nieuwe gebieden bij de kop pakken. Vacante gebieden Om het wat makkelijker te maken hebben we hieronder de belangrijkste slaapplaatsen in een tabel gezet. Behalve de vacante gebieden is er ook hulp welkom bij de Witte en Zwarte Brekken (de Staten), Alde Feanen (Saiterpolder), en langs de Friese IJsselmeerkust en - Waddenkust. Op de website van Sovon kun je zien waar alle slaapplaatsen liggen. Je moet dan inloggen en kijken op Slaapplaatsen/Vacante gebieden/ganzen zwanen: http://portal.sovon.nl/portal/vacant/map/14. Voor de groen begrensde gebieden zoeken we tellers. Je kan eventueel ook slaapplaatsen toevoegen door de gebiedsgrens te tekenen. Meedoen Woon je in de buurt van een van de vacante gebieden, of wil je eens een andere slaapplaats tellen meld je dan aan. Ganzenslaapplaatsen tellen doe je s ochtends, het kan knap koud zijn, maar een telling duurt nooit lang en je wordt beloond met spectaculaire beelden van uitvliegende groepen. Voor deelname of vragen kun je terecht bij Jelle Postma (Jelle.Postma@sovon.nl) of Olaf Klaassen (Olaf.Klaassen@sovon.nl, landelijk coördinator). De landelijke teldata voor deze winter zijn 19 november (tellen kan van 12 tot en met 27 november) en 7 januari (tellen kan van 31 december tot en met 15 januari), maar buiten deze periodes zijn tellingen ook welkom. Teldekking van ganzenslaapplaatsen in Fryslân Gebied teldekking Gebied teldekking Groote Wielen + Nannewijd vacant Sneekermeergebied + Tjeukemeer, Ulesprong vacant Deelen + Rottige Meente - noord Peter Stuivezandweg vacant Fochteloerveen + Lindepolder, Lindevallei vacant Lauwersmeer + Catspolder, Lindevallei vacant Van Oordt's Mersken + It Swin vacant Oudegaasterbrekken, Fluessen en omgeving + Hegewiersterfjild vacant Witte en Zwarte Brekken +/- Duurswouder heide vennen vacant Alde Feanen +/- Eeltjemeer vacant Friese IJsselmeerkust +/- Kraenlannen, De Veenhoop vacant Friese Waddenkust +/- Zandwinning Wolvega vacant De Leijen vacant Sondeler Leijen vacant It Eilân-West vacant Olaf Klaassen en Jelle Postma