1 Algemeen Deze toepassingsrichtlijnen zijn specifiek bedoeld voor de bevestiging van ETERNIT bouwplaten als buitenzijde van een binnenspouwblad of gevelsluitende elementen op een houten draagstructuur. De buitenzijde van het binnenspouwblad kan bijdragen tot de stijfheid van de structuur. Er worden een aantal basisprincipes weergegeven die moeten worden gevolgd. Voor afwijkingen of bijkomend advies, kan men terecht bij ETERNIT. Meer achtergrond over de toepassing van ETERNIT platen als buitenzijde binnenspouwblad kan teruggevonden worden in het Technisch Rapport 4183 van Ingenieursbureau Boorsma, Drachten, Nederland. 2 Bouwmateriaal De volgende ETERNIT producten worden in dit document behandeld. PAINTBOARD : 9 mm DURIPANEL : 12 mm Productgegevens en verwerking zijn terug te vinden in de productinformatiebladen, verkrijgbaar bij ETERNIT. 3 Voordelen ETERNIT bouwplaten hebben de volgende voordelen in de toepassing als buitenzijde binnenspouwblad: De platen zijn waterdicht (volgens DIN 492) zowel tijdens de bouwfaze als de gebruiksfaze. De buitenzijde van het binnenspouwblad dient ook winddicht te zijn om de optimale werking van de isolatie te verzekeren en tocht te vermijden. De platen zijn bestendig tegen de weersomstandigheden en kunnen een zekere periode weerstaan aan de invloeden van zon, regen, vorst en wind. Dit in tegenstelling tot platen op basis van gips. De platen zijn dampopener dan harsgebonden houten platen zoals OSB en MULTIPLEX. B101-BE-BOUWPLATEN_buitenzijde binnenspouwblad_tr_ned 1/8
Door de capillaire eigenschappen werken de platen als een buffer en hebben dus een vochtregulerende werking. Ook druppelvorming wordt hierdoor vermeden. In vergelijking met plastiek folies hebben de platen een veel hogere weerstand tegen beschadigingen of vandalisme. De platen zijn tevens zeer brandveilig: ze zijn niet-ontvlambaar, niet vlamverspreidend en hebben een hoge brandweerstand. De plaat heeft een brandklasse A2 (volgens europese norm) en een klassieke houtskelet opbouw PAINTBOARD / minerale wol / gipskarton heeft een brandweerstand (Rf) van één uur van buiten naar binnen. Door de hoge massa hebben de platen geluidsisolerende eigenschappen. Men kan er van uitgaan dat dit twee tot drie db extra geluidsisolatie oplevert tegenover een plastiek folie. De platen zijn bestendiger tegen de meeste levende organismen dan platen op basis van gips. B101-BE-BOUWPLATEN_buitenzijde binnenspouwblad_tr_ned 2/8
De platen leveren tevens een bijdrage aan de stijfheid van de structuur doordat aan de plaat schrankweerstand kan worden ontleend. Dit biedt zowel voordelen bij het manipuleren van prefab elementen maar ook bij het ontwerp en de kostprijs van de totale structuur. In vergelijking met gipskarton is de bijdrage tot de stijfheid ongeveer 1,6 keer groter. 4 Toepassingsgebied 1 Deze richtlijnen gelden enkel voor gebruik in België. Deze richtlijnen zijn geldig voor gebouwen tot een bepaalde hoogte onderworpen aan een maximale reële windbelasting. Ligging Gebouwhoogte Maximale reële windbelasting middenzone Randzone m N/m2 N/m2 Landgebied 0-10 650 1000 Landgebied 10-20 800 1200 Landgebied 20-50 Kustgebied 0-20 1000 1500 De breedte van de randzone bedraagt minstens 1 m vanaf de hoek van het gebouw en moet verder bepaald worden aan de hand van de geldende nationale normen en voorschriften. Indien er een afwijking optreedt op bovenstaande belastingsgrenzen (bijvoorbeeld door bepaalde liggingsfactoren, vormfactoren, etc.), dient het ontwerp te worden bepaald door een studiebureau. OPGELET! De plaat mag slechts tijdelijk worden blootgesteld aan de weersomstandigheden. Er wordt aangeraden om de buitenzijde binnenspouwblad binnen een termijn van 30 dagen af te werken met een gevelbekleding. De gevelbekleding dient geventileerd, regenafwerend en zonafwerend te zijn. De buitenzijde binnenspouwblad van gevelsystemen die niet regendicht zijn (bvb. houten latten met open voegen) of gevelsystemen die niet zonafwerend zijn (bvb. glasvliesgevels) dienen op een aangepaste wijze te worden uitgevoerd. 5 Draagstructuur De buitenzijde binnenspouwblad wordt bevestigd op verticale houten draaglatten. De verticale houten draaglatten worden bij plaatsing uitgelijnd in hetzelfde vlak om voldoende effenheid te bekomen. De draagstruktuur moet de op het gebouw inwerkende windkrachten en de belasting van het eigengewicht kunnen opnemen. maximale doorbuiging o.i.v. belasting : overspanning/300 veiligheidsfactor sterkteberekening : 3 De kwaliteit van het hout dient te voldoen aan hetgeen voor dit toepassingsgebied beschreven is in de geldende normen. Bovendien wordt het hout beschermd tegen aantasting van schimmels e.d., volgens de geldende norm. minimale karakteristieke breukspanning hout : 18 N/mm 2 minimale gemiddelde elasticiteitsmodulus 9000 N/mm 2 1 Deze richtlijnen zijn enkel geldig voor toepassingen binnen Europa, voor toepassingen buiten dit grondgebied moet het Technical Service Center van ETERNIT geraadpleegd worden. B101-BE-BOUWPLATEN_buitenzijde binnenspouwblad_tr_ned 3/8
De houten draaglatten moeten voldoende breed zijn voor een correcte plaatsing van de bevestigingsmiddelen. Het is aangeraden om de houten draaglatten ter plaatse van een verticale voeg iets breder te nemen dan de minimale breedte om toleranties in de uitlijning te kunnen opvangen. Zie verder. De houten draaglatten moeten voldoende dik zijn om de optredende belastingen te weerstaan en een correcte plaatsing van de bevestigingsmiddelen mogelijk te maken. 1. bekledingsplaat voor binnenwand 2. dampscherm 3. isolatie 4. houtskelet 5. buitenzijde binnenspouwblad 6. geventileerde spouw 7. gevelbekleding, bvb. SIDINGS 6 Bevestigingswijze De buitenzijde binnenspouwblad wordt rondom ondersteund door houten draaglatten en bevestigd met de gladde zijde naar voor met: - RVS nagels - RVS nieten - RVS schroeven 6.1. Maximale afstanden tussen bevestigingsmiddelen A. Indien de plaat enkel moet weerstaan aan (tijdelijke) windbelasting moeten de volgende maximale afstanden tussen de bevestigingsmiddelen worden gerespecteerd. Land 0-20 m Land 20-50 m Kust 0-20 m Op verschillende Op zelfde draaglat (mm) Op verschillende Op zelfde draaglat (mm) draaglat (mm) Schroeven Nagels / nieten draaglat (mm) Schroeven Nagels / nieten Middenzone gevel 600 400 200 500 300 200 Randzone gevel Enkelvoudige overspanning 500 300 150 400 200 150 B. Indien de plaat tevens een continue bijdrage dient te leveren aan de structurele stijfheid van het gebouw moet het aantal bevestigingsmiddelen op eenzelfde draaglat worden verhoogd naarmate structurele eigenschappen van de plaat in het systeem zijn gewenst. Voor een plaat die bevestigd is met nagels met tussenafstand 150mm op de randstijlen, de boven- en de onderregel en een tussenafstand van 300mm op de middenregel, gelden volgende opneembare schuifkrachten. Wandlengte (mm) 600 1200 2400 Maximum opneembare schuifkracht (Fv,d) per nagel voor ETERBOARD MD 9mm (N) 104 208 312 B101-BE-BOUWPLATEN_buitenzijde binnenspouwblad_tr_ned 4/8
6.2. Bevestigingsmiddelen en randafstanden Volgende randafstanden van de bevestigingsmiddelen moeten worden gerespecteerd. Bevestigingsmiddel ep (mm) er (mm) b (mm) Nieten 15 10 65 Nagels 15 15 63 Schroeven (niet voorgeboord) 15 20 73 Schroeven (voorgeboord) 15 12 57 De waarden in de tabel zijn bepaald aan de hand van volgende formules: er = 5 x dn indien niet voorgeboord of 3 x dn indien voorgeboord en b = 2 x ep + 2 x er + bn + 3 waarbij dn = nominale dikte bevestigingsmiddel en bn = nominale breedte van de niet. 3 is de breedte van de voeg in mm. Voor andere bevestigingsmiddelen dan diegene voorgeschreven door ETERNIT dient de waarde b berekend te worden. Bevestiging met nagels: De platen kunnen worden bevestigd met RVS (A2) geribde nagels. Volgende minimale randafstanden van de nagel moeten worden gerespecteerd. D1 D2 15 mm 50 mm De nagel wordt bevestigd in de houten draaglat op volgende wijze. Het is zeer belangrijk dat de kop van de nagel niet in de plaat wordt gedreven om doorponsing onder invloed van windbelasting te vermijden. B101-BE-BOUWPLATEN_buitenzijde binnenspouwblad_tr_ned 5/8
Bevestiging met nieten: De platen kunnen worden bevestigd met RVS (A2) nieten. Volgende minimale randafstanden van de niet moeten worden gerespecteerd. Nieten moeten onder een hoek van 30 tot 45 t.o.v. rand geplaatst worden. D1 D2 15 mm 50 mm De niet wordt bevestigd in de houten draaglat op volgende wijze. Het is zeer belangrijk dat de rug van de niet niet in de plaat wordt gedreven om doorponsing onder invloed van windbelasting te vermijden. Bevestiging met schroeven: De plaat kan worden bevestigd met RVS schroeven. De schroef heeft volgende karakteristieken: roestvrij staal boorpunt verzonken kop met torx indruk en freesranden B101-BE-BOUWPLATEN_buitenzijde binnenspouwblad_tr_ned 6/8
Volgende minimale randafstanden van de schroef moeten worden gerespecteerd. D1 D2 15 mm 50 mm De schroef wordt bevestigd in de houten draaglat op volgende wijze. Het plaatsen van de schroeven gebeurt met behulp van een elektrische schroefmachine voorzien van een kwalitatief hoogwaardige bit, aangepast aan het type schroefkop. De kop van de schroef mag niet te diep in de plaat worden gedreven. 7 Voegafwerking De gevelplaten worden bevestigd met open voegen om vrije beweging van de plaat onder invloed van vocht en temperatuur van de plaat toe te laten. voegbreedte : 2-3 mm B101-BE-BOUWPLATEN_buitenzijde binnenspouwblad_tr_ned 7/8
Indien gewenst kunnen de voegen tussen de platen extra waterdicht worden afgewerkt met een bitumineuze zelfklevende dichtingsband of een voegband met een speciale afsluiting. 8 Gezondheids- en veiligheidsaspecten Bij de mechanische bewerking van platen kan stof vrijkomen dat irriterend kan zijn voor de luchtwegen en de ogen. Daarnaast, kan het inademen van fijn inadembaar kwartsbevattend stof - in het bijzonder als in hoge concentraties of gedurende langere periodes - leiden tot longziektes en een verhoogd risico op longkanker. Afhankelijk van de werkomstandigheden moeten geschikte werktuigen met stofafzuiging en/of ventilatie worden voorzien. Voor nadere richtlijnen moet het Veiligheid Informatie Blad (conform 91/155/EEC) worden geraadpleegd. 9 Meer informatie Alle informatie omtrent de bouwplaten en hun verwerking kan worden teruggevonden in de ETERNIT productinformatiebladen. Deze zijn terug te vinden op de website of kunnen telefonisch worden aangevraagd. Via de website kunnen tevens technische details, bestekomschrijvingen en informatie van externe leveranciers worden gedownload. Deze toepassingsrichtlijnen vervangen alle voorgaande uitgaven. ETERNIT houdt zich het recht voor deze richtlijnen te wijzigen zonder voorafgaande kennisgeving. De lezer dient er zich van te vergewissen steeds de meest recente versie van deze documentatie te raadplegen. Niets uit deze tekst mag zonder toestemming worden veranderd. Eternit NV, afdeling Gevel Kuiermansstraat 1 B-1880 Kapelle-op-den-Bos België Nederland Tel +32 (0)15 71 74 43 Tel 030 236 87 32 Fax +32 (0)15 71 74 49 Fax 030 231 33 75 info.gevel@eternit.be info.gevel@eternit.nl www.eternit.be www.eternit.nl RPR 0 466 059 066, Brussel BTW BE 0 466 059 066 Bankrekeningnr. 482-9098061-09 B101-BE-BOUWPLATEN_buitenzijde binnenspouwblad_tr_ned 8/8