Inhoudsopgave Voorwoord...3 Hoofdstuk 1 Het systeem van het invorderingsrecht zoals dat is neergelegd in de Awb en de Invorderingswet 1990...19 1.1 Algemeen...19 1.2 Algemene wet bestuursrecht...21 1.3 Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen...21 1.4 Burgerservicenummer...23 1.5 Bezwaar, beroep en verzet in de IW en klachtrecht...24 1.6 Douaneschulden...26 Hoofdstuk 2 Invordering in eerste aanleg...27 2.1 Algemeen...27 2.2 Betaling bij aangiftebelastingen (art. 19 t/m 22 AWR)...27 2.3 Betalen van de aangegeven belasting...28 2.4 Uiterste tijdstip voor het inleveren van de aangifte en voor de betaling (art. 19 t/m 22 AWR)...28 2.5 Betalingstijdstip...28 2.6 Niet-tijdige betaling van het op aangifte verschuldigde bedrag...29 2.7 Betaling bij aanslagbelastingen...29 2.8 Betaling op aanslag...29 2.9 Soorten aanslagen...29 2.10 Aan het aanslagbiljet te stellen eisen (art. 8 IW)...31 2.11 Dagtekening van de aanslag...31 2.12 Bezwaar en beroep...31 2.13 Naam van de belastingschuldige (art. 8 IW)...31 2.14 Onder curatele gestelden; faillissement; minderjarigheid; overlijden...32 2.15 Bedrag van de aanslag...32 2.16 Het betalen van de aanslag...32 2.17 Toerekening van betalingen...33 2.18 Douaneschulden...34 Hoofdstuk 3 Betalingstermijnen; versnelde invordering...35 3.1 Betalingstermijnen...35 3.2 Versnelde invordering...36 Hoofdstuk 4 Dwanginvordering...39 4.1 Aanmaning...39 4.2 Dwangbevel...40 4.3 Betekening door de belastingdeurwaarder in de praktijk...43 4.4 Verzet tegen betekening van een dwangbevel...45 4.5 Tenuitvoerlegging van het dwangbevel...46 4.6 Versnelde dwanginvordering...47 Hoofdstuk 5 Beslag algemeen...49 5.1 Inleiding...49 5.2 Karakter van het beslag...49 5.3 Beslag bij ondernemingen met meer dan vijftig werknemers...49 5.4 Doel beslaglegging...49 5.5 Voor de beslaglegging minder geschikte dagen...49 5.6 Opheffen beslag...49 5.7 De ontvanger en het strafrecht...50 5.8 Medebeslag...51 5.9 Gemeenschap (art. 3:166 e.v. BW)...52 5.10 Beslag na overlijden belastingschuldige...53 Hoofdstuk 6 Beslag op roerende zaken...55 6.1 De beslaglegging...55 6.2 De executoriale verkoop...63 6.3 Rechten van derden...67 11
Hoofdstuk 7 Beslag op onroerende zaken...69 7.1 Algemeen...69 7.2 Beslaglegging...71 7.3 Gevolgen van het beslag...73 7.4 De executoriale verkoop...73 7.5 Verdeling van de opbrengst...75 Hoofdstuk 8 Beslag onder derden (incl. beslag op loon e.d.)...77 8.1 Algemeen...77 8.2 Omvang van het derdenbeslag...82 8.3 Uitwinning van het derdenbeslag...84 8.4 Opheffing van het beslag...89 8.5 Beslag onder de ontvanger...89 8.6 Verhaalsmogelijkheden op ambtelijke bezoldigingen...91 Hoofdstuk 9 Bijzondere beslagvormen: effecten en schepen...93 9.1 Algemeen...93 9.2 Effecten aan toonder...93 9.3 Aandelen op naam in een nv of bv...94 9.4 Effecten op naam die geen aandelen op naam in een nv of bv zijn...96 9.5 Beslag op schepen...96 9.6 Teboekstelling van schepen...97 9.7 Executie van schepen...97 9.8 De beslaglegging...97 9.9 Proces-verbaal van beslaglegging...97 9.10 Bewaarder...98 9.11 Maatregelen om vertrek te verhinderen...98 9.12 Betekening van het beslag...98 9.13 Inschrijving van het beslag in het register...98 9.14 Blokkerende werking beslag...98 9.15 Verschillende wijzen van verkoop...99 9.16 Aankondiging van verkoop door de notaris of voor de rechtbank...99 9.17 Inhoud van de advertenties en aanplakbiljetten...100 9.18 Verkoop door de notaris...100 9.19 Eigendomsovergang na de verkoop door de notaris...100 9.20 Verkoop voor de rechtbank...100 9.21 Verkoop door de deurwaarder...101 9.22 Aankondiging van verkoop door de deurwaarder...101 9.23 Niet doorgaan van de verkoop...101 9.24 Betaling van de koopprijs...101 9.25 Verdeling van de opbrengst...102 9.26 Mede-eigendom van een schip...102 9.27 Opheffing van het beslag...102 Hoofdstuk 10 Vordering...103 10.1 Algemeen (art. 19 IW)...103 10.2 Voor welke belastingen?...103 10.3 Vordering op periodieke uitkeringen...103 10.4 Aantasten beslagverbod/beslagvrije voet bij notoire wanbetalers...108 10.5 Huurder, pachter, curator in faillissement en houder van penningen...108 10.6 Openbare lichamen...109 10.7 Gevolgen van niet voldoen aan de vordering...109 10.8 Situaties waarin niet behoeft te worden voldaan aan de vordering...110 10.9 De procedure...110 10.10 Verzet tegen de vordering...110 10.11 Onverschuldigde betaling...111 10.12 Vermindering of vernietiging van de aanslag...111 10.13 Verrekening na betekening van de vordering...111 10.14 Verjaring van de dwanginvordering en betekening van de vordering...111 10.15 Overlijden van de belastingschuldige ná de vordering...111 10.16 Faillissement van de derde...111 10.17 De faillissementsvordering...112 10.18 Vordering onder derden en versnelde invordering...112 10.19 Afboeking bij voldoen aan een vordering...112 10.20 Samenloop vordering en derdenbeslag...112 10.21 Vordering en schuldsaneringsregeling...112 10.22 Overheidsvordering...112 12
Hoofdstuk 11 Conservatoir beslag...115 11.1 Algemeen...115 11.2 In welke situaties conservatoir beslag...115 11.3 Verlof van de rechter...115 11.4 Aanhangig brengen van de hoofdzaak...115 11.5 Vrees voor verduistering...115 11.6 Wisselen van conservatoir beslag naar versnelde invordering...116 11.7 Overgang van conservatoir beslag in executoriaal beslag...116 11.8 Conservatoir derdenbeslag...116 11.9 Conservatoir eigenbeslag...116 11.10 Conservatoir beslag bij aansprakelijkgestelden (art. 51 IW)...116 11.11 Conservatoir beslag op bodemzaken...116 11.12 Verkoop...116 11.13 Kosten van conservatoir beslag...116 11.14 Conservatoir beslag voor (nog) niet bestaande belastingschuld...117 11.15 Verzetmogelijkheden...117 11.16 Conservatoir derdenbeslag: strekking...117 11.17 Formaliteiten bij conservatoir derdenbeslag...117 11.18 Instellen van de hoofdzaak bij conservatoir derdenbeslag...118 11.19 Opheffing van het conservatoir derdenbeslag...118 11.20 Rangregeling bij conservatoir derdenbeslag...118 Hoofdstuk 12 Lijfsdwang...119 12.1 Algemeen...119 12.2 Toepassing van lijfsdwang...119 Hoofdstuk 13 Verzet tegen de tenuitvoerlegging van een dwangbevel of een vonnis...123 13.1 Fiscaal verzet door de belastingschuldige...123 13.2 Civiel verzet door de belastingschuldige...125 13.3 Civiel verzet door een derde; roerende zaken...126 13.4 Civiel verzet door een derde; onroerende zaken...128 13.5 Conservatoir beslag...128 Hoofdstuk 14 Ontvanger en faillissement...131 14.1 Faillissementsaanvraag...131 14.2 Tijdens faillissement...133 14.3 Einde van het faillissement...138 Hoofdstuk 15 Voorrang...141 15.1 Algemeen...141 15.2 Rangorde...142 15.3 Waarom een fiscaal voorrecht?...142 15.4 Voor welke belastingen geldt het fiscale voorrecht?...143 15.5 Voorrecht voor bestuurlijke boete, belasting- en invorderingsrente, kosten e.d....143 15.6 Tijdsduur...143 15.7 Fiscaal voorrecht en pand...143 15.8 Fiscaal voorrecht en executie door de pandhouder...145 15.9 Boedelschulden...145 15.10 Fiscaal voorrecht en bodemrecht...145 15.11 Fiscaal voorrecht en subrogatie...146 15.12 Volgorde van uitwinnen/verkoop van bezitloos verpande zaken...146 15.13 Bodemvoorrecht geldt niet voor bestuurlijke boete...146 15.14 Fiscaal voorrecht en vorderingen tot vergoeding...146 15.15 Afzien van voorrecht...146 Hoofdstuk 16 Bodemrecht en verhaalsrecht inkomstenbelasting...149 16.1 Algemeen...149 16.2 Beleidsmatige beperking van de toepassing van het bodemrecht...154 16.3 Beroep en verzet...161 16.4 Volgorde van uitwinning/verkoop van bodemzaken en faillissement van de derde-eigenaar...162 16.5 Diversen...162 16.6 Meldingsregeling bodem(voor)recht...166 16.7 Verhaalsrecht inkomstenbelasting...170 16.8 Bijzonder verhaalsrecht APV...171 Hoofdstuk 17 Verhaalsrecht motorrijtuigenbelasting en de kentekenblokkade...175 17.1 Verhaalsrecht motorrijtuigenbelasting...175 17.2 Kentekenblokkade...177 13
Hoofdstuk 18 Verrekening...179 18.1 Algemeen...179 18.2 Overdracht of verpanding van de teruggaaf...182 18.3 Derdenbeslag...185 18.4 Faillissement...186 Hoofdstuk 19 Uitstel van betaling...187 19.1 Algemeen...187 19.2 Uitstel in verband met bezwaren tegen de aanslag...195 19.3 Uitstel in verband met een te verwachten uit te betalen bedrag...197 19.4 Uitstel van betaling in verband met betalingsproblemen...198 19.5 Betalingsregeling voor particulieren...200 19.6 Betalingsregeling voor ondernemers...203 19.7 Bijzondere vormen van uitstel (art. 25, lid 4 t/m 20, IW)...205 19.8 Uitstel van betaling van inkomstenbelasting ter zake van geconserveerde stakingswinst die bestemd is voor herinvestering in een andere onderneming (art. 25, vierde lid, IW)...209 19.9 Uitstel van betaling van inkomstenbelasting inzake pensioen- en lijfrenteaanspraken (art. 25, vijfde lid, IW)...210 19.10 Uitstel van betaling van inkomstenbelasting inzake kapitaalverzekering eigen woning (art. 70b IW)...211 19.11 Uitstel van betaling van inkomstenbelasting wegens inkomen (vervreemdingsvoordelen) uit aanmerkelijk belang (art. 25, achtste lid, IW)...212 19.12 Overdracht van aanmerkelijkbelangaandelen (art. 25, negende lid, IW)...214 19.13 Uitstel van betaling van inkomstenbelasting inzake indirecte overdracht van ab-aandelen of winstbewijzen (art. 25, elfde lid, IW)...215 19.14 Uitstel van betaling van inkomstenbelasting inzake beëindiging van een terbeschikkingstelling van een zaak (art. 25, veertiende lid, IW)...216 19.15 Uitstel van betaling van inkomstenbelasting inzake staking en overbrenging van de ondernemerswoning naar het privévermogen (art. 25, zestiende lid, IW)...216 19.16 Uitstel van betaling van inkomstenbelasting inzake staking door overlijden (art. 25, zeventiende lid, IW)...217 19.17 Uitstel van betaling van inkomstenbelasting inzake overdracht van een onderneming aan een natuurlijk persoon tegen het geheel of gedeeltelijk schuldig blijven van de overdrachtsprijs (art. 25, achttiende lid, IW)...217 19.18 Uitstel van betaling van schenk- en erfbelasting bij bedrijfsopvolging...219 19.19 Minnelijke schuldsanering natuurlijke personen (MSNP)...222 19.20 Uitstel van betaling voor douaneschulden...224 19.21 Uitstel van betaling bij exitclaims (art. 25a IW)...224 Hoofdstuk 20 Kwijtschelding...227 20.1 Algemene bepalingen...227 20.2 Kwijtschelding van rijksbelastingen in de privésfeer...231 20.3 Wet schuldsanering natuurlijke personen...242 20.4 Kwijtschelding van rijksbelastingen in de zakelijke sfeer...245 20.5 Kwijtschelding na staking bedrijf of zelfstandige beroepsuitoefening...250 20.6 Beroep...251 20.7 Voortzetting van de invordering...252 20.8 Besluit tot afzien verdere invorderingsmaatregelen...253 Hoofdstuk 21 Verjaring...255 21.1 Verjaring van vorderingen...255 21.2 Fiscale verjaring...255 21.3 Invorderingsrente en vervolgingskosten...255 21.4 Belastingaanslag terstond en ineens invorderbaar...255 21.5 Stuiting van de verjaring...256 21.6 Verlenging van de verjaringstermijn...257 21.7 Geschillen over verjaring...258 21.8 Verjaring van zogenoemde conserverende en fusieaanslagen...258 21.9 Aansprakelijkgestelden...258 Hoofdstuk 22 Rente en betalingskorting...259 22.1 Invorderingsrente...259 22.2 De vergoeding van invorderingsrente...264 22.3 Formele bepalingen...265 22.4 Vermindering, redres en vergoeding van rente...268 22.5 Belastingrente...269 22.6 Renteberekening bij verrekening...269 22.7 Renteberekening bij aansprakelijkstelling...270 22.8 Betalingskorting...270 Hoofdstuk 23 Aansprakelijkheid...275 23.1 Inleiding...275 23.2 De aansprakelijkstelling...277 23.3 De procedure aansprakelijkstelling...279 23.4 Invordering (art. 52 IW)...283 23.5 Diversen...285 14
Hoofdstuk 24 Aansprakelijkheid bij inlening van personeel...289 24.1 Algemeen...289 24.2 Inlening van personeel; toezicht of leiding...289 24.3 Aansprakelijkheid inlener...291 24.4 De doorlener...293 24.5 Vrijwaring bij storting op de g-rekening...293 24.6 Rechtstreekse stortingen...295 24.7 Volgorde aansprakelijkstelling...295 24.8 De omzetbelasting...295 24.9 De verklaring inzake betalingsgedrag...295 24.10 De aansprakelijkstelling en de vrijwaring...296 24.11 Verhaalsrecht voor de aansprakelijkgestelde inlener...296 24.12 Verhaalsrecht van de aansprakelijkgestelde (hoofd)aannemer...296 24.13 NEN-gecertificeerde uitzendbureaus...296 24.14 NEN-gecertificeerde uitzendbureaus en vrijwaring...297 Hoofdstuk 25 Ketenaansprakelijkheid...299 25.1 Algemeen...299 25.2 Begrippen...304 25.3 Verklaring inzake de nakoming van fiscale verplichtingen...308 25.4 De geblokkeerde rekening...310 25.5 Rechtstreeks storten...316 25.6 Administratieve verplichtingen...317 25.7 Diversen...318 25.8 De aansprakelijkheid van de opdrachtgever en de koper van een toekomstige zaak in de confectiesector...320 25.9 De aansprakelijkheid van een koper van een bestaande zaak...322 Hoofdstuk 26 Bestuurdersaansprakelijkheid...325 26.1 Inleiding...325 26.2 Onder de regeling vallende lichamen...325 26.3 Niet onder de regeling vallende lichamen...326 26.4 Wie is bestuurder of wordt als bestuurder aangemerkt?...327 26.5 De mededeling van betalingsonmacht (de melding)...329 26.6 Aansprakelijkheid bestuurder...336 26.7 Aansprakelijkheid en melding betalingsonmacht...337 26.8 Aansprakelijkheid verschillende bestuurders...338 26.9 Aansprakelijkheid en kennelijk onbehoorlijk bestuur...339 26.10 Aansprakelijkheid diversen...341 26.11 Volgorde aansprakelijkstelling...342 26.12 Diversen...343 26.13 Bestuurdersaansprakelijkheid voor vennootschapsbelasting in verband met de afkoop van pensioen- of VUT-aanspraken...345 26.14 Aansprakelijkheid bestuurder voor aansprakelijkheidsschuld rechtspersoon...346 Hoofdstuk 27 Overige aansprakelijkheidsregelingen...349 27.1 Algemeen...349 27.2 Aansprakelijkheid voor alle rijksbelastingen...350 27.3 Aansprakelijkheid voor loon- en omzetbelasting...355 27.4 Aansprakelijkheid voor loon- en kansspelbelasting...358 27.5 Aansprakelijkheid van de participanten in een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting...359 27.6 Aansprakelijkheid van de vervreemders van aandelen...360 27.7 Aansprakelijkheid voor vennootschaps- en dividendbelasting bij verplaatsing naar het buitenland...364 27.8 Aansprakelijkheid voor overdrachtsbelasting...364 27.9 Aansprakelijkheid voor omzetbelasting...366 27.10 Aansprakelijkheid van participanten in een fiscale eenheid omzetbelasting...369 27.11 Aansprakelijkheid voor verpakkingenbelasting...372 27.12 Aansprakelijkheid voor inkomstenbelasting...373 27.13 Aansprakelijkheid voor inkomstenbelasting in geval van schenking AB-aandelen aan begiftigde in buitenland...380 27.14 Aansprakelijkheid voor het recht van successie (erfbelasting)...380 27.15 Aansprakelijkheid voor het recht van overgang...381 27.16 Aansprakelijkheid voor het recht van schenking (schenkbelasting)...381 27.17 Aansprakelijkheid voor het recht van successie (erfbelasting) van een executeur of een vereffenaar...382 27.18 Aansprakelijkheid van erfgenamen voor de navorderings- en naheffingsaanslagen en de aansprakelijkheidsschulden (art. 48 IW)...383 27.19 Civielrechtelijke aansprakelijkheid krachtens huwelijksgoederenrecht (art. 93 e.v. Boek I BW)...384 Hoofdstuk 28 Informatieverplichtingen, strafrechtelijke bepalingen en geheimhoudingsbepalingen...389 28.1 Algemeen...389 28.2 Niet voldoen aan de verplichtingen...392 28.3 Geheimhouding...394 15
Hoofdstuk 29 Invordering in het buitenland...397 29.1 Inleiding...397 29.2 Overzicht verdragsbepalingen...398 29.3 Invorderingsbijstandsrichtlijn...401 29.4 Het Benelux-invorderingsverdrag...404 29.5 De Belastingregeling voor het Koninkrijk...405 29.6 Verdrag met Albanië...406 29.7 Verdrag met Armenië...406 29.8 Verdrag met Azerbeidzjan...407 29.9 Verdrag met Bahrein...407 29.10 Verdrag met Belarus...407 29.11 Verdrag met België...408 29.12 Verdrag met Canada...408 29.13 Verdrag met Duitsland...409 29.14 Aanvullend protocol met Duitsland inzake grensarbeiders...409 29.15 Verdrag met Egypte...409 29.16 Verdrag met Estland...410 29.17 Verdrag met Georgië...410 29.18 Verdrag met Ghana...411 29.19 Verdrag met Japan...411 29.20 Verdrag met Jordanië...411 29.21 Verdrag met Kazachstan...412 29.22 Verdrag met Kroatië...412 29.23 Verdrag met Letland...412 29.24 Verdrag met Litouwen...413 29.25 Verdrag met Macedonië...413 29.26 Verdrag met Mexico...414 29.27 Verdrag met Mongolië...414 29.28 Verdrag met Nieuw-Zeeland...415 29.29 Verdrag met Oeganda...415 29.30 Verdrag met Oekraïne...416 29.31 Verdrag met Oezbekistan...416 29.32 Verdrag met Oman...417 29.33 Verdrag met Oostenrijk...417 29.34 Verdrag met Polen...418 29.35 Verdrag met Portugal...418 29.36 Verdrag met de Russische Federatie...418 29.37 Verdragen met de Scandinavische landen...419 29.38 Verdrag met Suriname...419 29.39 Verdrag met Venezuela...420 29.40 Verdrag met het Verenigd Koninkrijk...420 29.41 Verdrag met de Verenigde Staten van Amerika...420 29.42 WABB-verdrag...421 29.43 Verdrag met Zuid-Afrika...422 29.44 Verdragen inzake uitwisseling van inlichtingen...423 29.45 Bijstand bij de invordering van socialeverzekeringspremies...423 29.46 Bijstand bij de invordering ten aanzien van het Caribische deel van Nederland (Belastingwet BES)...423 Hoofdstuk 30 Paspoortsignalering...427 30.1 Algemeen...427 30.2 Wat is een paspoort...427 30.3 Reisdocumenten...427 30.4 Bevoegdheid tot het afgeven van een reisdocument...427 30.5 Voorschriften voor het afgeven van reisdocumenten...427 30.6 Paspoortsignalering...427 30.7 Bevoegdheid tot signalering...428 30.8 Wanneer paspoortsignalering?...428 30.9 Voor welke schulden signalering?...428 30.10 Voor welk bedrag signalering?...428 30.11 Gevolgen van de signalering...428 30.12 De aanvraag van een nieuw reisdocument na de signalering...429 30.13 Belang van de belastingschuldige gaat voor...430 30.14 Verzet tegen de signalering...430 30.15 Vervallen van de signalering...430 16
Hoofdstuk 31 Invordering van lokale belastingen door decentrale overheden...431 31.1 Wet- en regelgeving, algemeen...431 31.2 Wet- en regelgeving, specifiek...431 31.3 Invorderingsbeleid decentrale overheden...433 31.4 Dwanginvordering...434 31.5 Uitstel van betaling...435 31.6 Kwijtschelding...435 31.7 Invorderingsrente...438 31.8 Aansprakelijkheid...438 31.9 Informatieverplichtingen (belastingschuldigen en derden)...438 31.10 Informatieverstrekking door Belastingdienst en BKWI...439 31.11 Klachtrecht...440 Hoofdstuk 32 Invordering van toeslagen...441 32.1 Algemeen...441 32.2 Belastingdienst/Toeslagen...441 32.3 Belangrijkste verschillen tussen invordering van belastingschulden en invordering van Toeslagen...441 32.4 Invordering in eerste aanleg...441 32.5 Dwanginvordering bij toeslagschuld...442 32.6 Verrekening...443 32.7 Uitstel van betaling...443 32.8 Aansprakelijkheid...444 32.9 Beslaglegging op een toeslag...445 32.10 Bezwaar- en beroepsmogelijkheden...445 32.11 Rol van de rijksadvocaat bij Toeslagen...445 Hoofdstuk 33 Voorgestelde wijzigingen...447 33.1 Wetsvoorstel tot regeling van het voorrecht en bodemrecht...447 33.2 Ontwikkelingen rondom kwijtschelding...447 33.3 Wetsvoorstel vervanging g-rekeningenstelsel door een depotstelsel...447 33.4 Aanpak malafide uitzendbureaus; verplicht gebruik van de g-rekening...448 33.5 Eén bankrekeningnummer...448 33.6 Protocol bij het WABB-verdrag...448 Bijlage 1 Wet van 30 mei 1990, inzake invordering van rijksbelastingen, andere dan invoerrechten en accijnzen...451 Bijlage 2 Uitvoeringsbesluit Invorderingswet 1990...477 Bijlage 3 Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990...479 Bijlage 4 Uitvoeringsregeling inleners-, keten- en opdrachtgeversaansprakelijkheid 2004...493 Bijlage 5 Kostenwet invordering rijksbelastingen...497 Bijlage 6 Algemene wet bestuursrecht: Titel 4.4 Bestuursrechtelijke geldschulden...499 Bijlage 6A Wet van 8 december 2011 tot wederzijdse bijstand in de Europese Unie bij de invordering van belastingschulden en enkele andere schuldvorderingen 2012...503 Bijlage 7 Overzicht van instrumenten van internationale invordering...511 Bijlage 8 Overzicht rangorde der preferenties...513 Bijlage 9 Overzicht aansprakelijkheidsbepalingen...517 Bijlage 10 Adressen van instanties...521 Bijlage 11 Gedragscode Schuldsanering NVVK. Tekst per 1 juli 2004 (en nadien niet gewijzigd)...523 Bijlage 12 Verklarende woordenlijst...533 Afkortingenlijst en alfabetisch register 2013...537 17