GROEN ERFGOED ALS TOERISTISCH RECREATIEF PRODUCT GRÜNES ERBE ALS TOURISTISCHES FREIZEITPRODUKT ing. Els van der Laan- Meijer BNT 8 JANUARI 2015
NETWERKPROJECT NOORDELIJKE LUSTWARANDE VERNETZUNGS- PROJEKT NÖRDLICHE LUSTWARANDE Het doel van dit netwerkproject is: - In stand houden en versterken van de ruimtelijke architectonische kwaliteit van het 19e eeuwse groene erfgoed als waardevolle collectie van Fryslân, Groningen, Drenthe en Niedersachsen. - Inzetten en benutten van kennis voor het beheren en behouden van de kwaliteit van deze groene erfgoedstructuur op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal niveau. - Versterken van de belevings- en gebruikswaarden van het groene erfgoed als samenhangende structuur met het rode erfgoed en als topattractie voor recreatie en toerisme
NOORDELIJKE LUSTWARANDE IN 4 STAPPEN NÖRDLICHE LUSTWARANDE IN 4 SCHRITTEN I Resultaat van onderzoek Ergebnisse der Forschung II Groen erfgoed als collectie Sammlungen zum Grünen Erbe III Groen erfgoed als connectie Verbindungen zum Grünen Erbe IV Noordelijke Lustwarande als netwerkproject Die nördliche Lustwarande als Vernetzungsprojekt
Resultaat van onderzoek Ergebnisse der Forschung
AANLEIDING ANLASS - Roodbaards Rijkdom Landsschapsparken in Noord Nederland - Slingertuinen in Groningen en Fryslân Slingergärten in Groningen und Friesland - Gartenhorizonte Niedersachsen - Memento Mori, netwerkproject levend erfgoed sterven en begraven
ROODBAARDS RIJKDOM, 2012 NOORDELIJKE LUSTWARANDE NÖRDLICHE LUSTWARANDE
SLINGERTUINEN IN GRONINGEN EN FRYSLÂN SLINGERGÄRTEN IN GRONINGEN UND FRIESLAND
GARTEN- HORIZONTE NIEDERSACHSEN
MEMENTO MORI / LEVEND ERFGOED CULTUUR VAN BEGRAVEN EN BEGRAAFPLAATSEN BESTATTUNGSUND FRIEDHOFSKULTUR
Groen erfgoed als collectie Collectie: verzameling Sammlungen zum Grünen Erbe Sammlung: Vesammeln
GROEN ERFGOED, DEFINITIE GRÜNES ERBE, DEFINITION De historische groenaanleg van begrensde gebieden, waaraan een tuinhistorisch ontwerp ten grondslag ligt ter verfraaiing of ten dienste van gebruik, zoals tuinen en parken bij buitenplaatsen, begraafplaatsen, kloosteren pastorietuinen, boerenerven en botanische tuinen. (BRON: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) Die historische Bepflanzung von begrenzten Bereichen, in denen ein gartenhistorischer Entwurf zur Verschönerung oder zur Nutzung des Gartens zugrunde liegt, wie es bei Gärten und Parks von Außenplätzen, Friedhöfen, Kloster- und Pastorengärten, Bauernhöfen und Botanischen Gärten der Fall ist (BRON: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed = Staatliches Amt für das Kulturerbe)
OEUVRE VAN ARCHITECTEN Carl Friederich Bosse (1755-1793) Christian Ludwig Bosse (1771-1832) Julius Friedrich Wilhelm Bosse (1788-1864) Friedrich Ludwig Sckell (1750-1823) Georg Anton Blum (1765-1827) Lucas Pieters Roodbaard (1782-1851) Gerrit Vlaskamp (1834-1906) Melle Vroom (1829-1913) Jan Vroom sr. (1855-1923)
GRAFISCH ERFGOED HISTORISCHE AUFZEICHNUNG DES GRÜNEN ERBES
VERHAAL VAN DE VERZAMELING (STAMBOOM VAN BUITENPLAATSEN GESCHICHTE DER SAMMLUNG (STAMMBAUM VON AUSSENSTANDORTEN) K L I N C K E M A B O R G Harco Hillarius X Roelina Maria Siccama Wolthers 1648-1736 1693-1752 E N N E M A B O R G Catharina Wolthers X Johan Hora K L I N C K E M A B O R G Wiardus Siccama X Anna Catharina 1713-1797 Hora 1718-1738 Anna Maria Hora 1722-1779 X E K E N S T E I N Onno Joost Alberda van Ekenstein 1709-1756 E N N E M A B O R G Egbetha Louisa X Johan Hora Beckering Siccama 1740-1810 1738-1812 E K E N S T E I N Onno Reint Alberda van Ekenstein 1752-1821 Johanna Chr. Eytelwein 1762-1837 X Willem Hora Siccama 1763-1844 oprichter van de Academie in Groningen Periode <1800 of >1850 Periode 1800-1850, geen ontwerp Roodbaard bekend Ontwerp Roodbaard F R A E Y L E M A B O R G 1840 X1 Johan Hora Siccama Hermanna Louisa 1778-1829 C. de Veltman X2 Wiardus Hora Siccama 1789-1847 1791-1867 zoon van Johanna Chr. Eytelwein en Willem Hora Siccama O O S T E R B R O E K 1836 B O R N I A S T A T E 1820 E K E N S T E I N 1821-1827 Odilia Amalia Rengers X1 Anna Maria X Antoon Anne van 1779-1805 Bernardus Buma X Rolina Hora Wiardus Hora Catharina van Andringa de 1770-1838 Anna Maria Siccama Siccama Alberda van Ekenstein Kempenaer 1773-1826 Catharina X2 1775-1849 1779-1854 1777-1825 Modderman 1788-1841 H U I S T E F A R M S U M Maria Aletta van X Johan Gerard Angelbeek Rengers 1804-1887 Hora Siccama 1801-1891 D E D U I N E N > 1868 Odillia Amalia X Roelof Reinders Rengers 1827 - Hora Siccama 1830-1893 Herman Christiaan Reinders 1789-1868 D E D U I N E N 1819 X Antje van Bergen 1792-1866 Richtje Johanna Gosliga 1802-1850 Verwant aan de familie Cats/Oosting J A G T L U S T 1820 X2 Onno Reint van Andringa de Kempenaer 1801-1868 T U I N J I R N S U M 1820
DE COLLECTIE VAN HET GROENE ERFGOED OP VERSCHILLENDE SCHAALNIVEAUS SAMMLUNG DES GRÜNEN ERBES IN VERSCHIEDENE STUFEN
INTEGRALE EN INTERDISCIPLINAIRE BENADERING CULTUURHISTORISCHE WAARDESTELLING INTEGRALE UND INTERDISZIPLINÄRE HERANGEHENSWEISE KULTURHISTORISCHE ABSCHÄTZUNG Eenheid en verscheidenheid Een zoektocht naar een integrale cultuurhistorische waardestelling van het materiële erfgoed.
INTERNATIONAAL NETWERK INTERNATIONALES NETZWERK
NATIONAAL NATIONAL GRONINGEN FRYSLÂN DRENTHE
REGIONAAL REGIONAL
LOKAAL LOKAL LYNDENSTEIN BEETSTERZWAAG
DE NOORDELIJKE LUSTWARANDE ALS NETWERKPROJECT DIE NÖRDLICHE LUSTWARANDE ALS NETZWERKPROJEKT 1. Schlosspark Lütetsburg 5. Ekenstein en Rusthoven 9. Vijverburg Trynwâlden 6. Groen Verleden Groningen 11. Leeuwarden Parkstad 8. Nienoord Leek 4. Fraeylemaborg 7. Regio Eelde Paterswolde 2. Schlosspark Evenburg Leer Zentrum für Gartenkultur 3. Steinhaus und landschaftsgarten 10. Beetsterzwaag 12. landgoed oranjewoud
Oranjestein Oranjewoud Veenwijk Prinsentuin Westerpark Rengerspark Algemene Begraafplaats Martenastate Cornjum Stadsverswatervijver Dekemastate Jelsum De Klinze Stania State Lyndenstein Bos van Ypey, Vijversburg Lauswold Huize Olterterp Harinxmastate Osterburg bij Groothusen Lycklamahuis Nienoord Leek Noordwijk Vennebos De Braak Oosterbroek Lempherdinge De Duinen Sterrenbos Stadspark Ekenstein Noorderplantsoen Steinhaus en park Bunderhee Fraeylemaborg Mekemaborg Verhildersum Rusthoven Kloostertuin Sterrenbos Schlosspark Jever Geerstemaheerd Schlosspark Lütetsburg 50 PARKEN 50 PARKS Schloss Evenburg Landgut Stikelkamp Schlosspark Oldenburg Gut Altenkamp Schlosspark Clemenswerth Schlosspark Rasthede kloosterruïne van Hude Haus Campe bij Steinbild Kloster Bentlage Klooster Gravenhorst bij Ibbenbüren
PILOT PROJECTEN VERSUCHS- PROJEKTEN Ekenstein - Rusthoven Appingedam/Loppersum Steinhaus und landschaftsgarten Bunderhee
STEINHAUS UND LANDSCHAFTS- GARTEN 1901, BUNDERHEE
EKENSTEIN- RUSTHOVEN APPINGEDAM/ LOPPERSUM
Groen erfgoed als connectie Connectie: samenhang, verbinding, verwantschap, relatie, schakel Verbindungen zum Grünen Erbe Verbindung: Zusammenhang, Beziehung, Verwandtschaft, Kontakt, Bindeglied
HET GROENE ERFGOED ALS CONNECTIE DIE VERBINDUN- GEN ZUM GRÜNEN ERBE
HET ONTWIKKELEN VAN NIEUWE ROUTENETWERKEN DIE ENTWICKLUNG VON NEUEN ROUTEN- NETZWERKEN INTERNATIONAAL INTERNATIONAL - MARKETINGORGANISATIES - MARKETING- ORGANISATIONEN REGIONAAL / REGIONAL - GROENE ERFGOEDINSTANTIES - OVERHEID, ONDERWIJS EN ONDERNEMERS - EINRICHTUNGEN DES GRÜNEN ERBES - BEHÖRDEN, BILDUNGS- WESEN UND UNTERNEHMERN NATIONAAL / NATIONAL - RECREATIEVE INSTELLINGEN EN -ORGANISATIES - FREIZEITEINRICHTUNGEN UND -ORGANISATIONEN LOKAAL / LOKAL - GROENE ERFGOEDEIGENAREN - LOKALE BEVOLKING EN VRIJWILLIGERS - BESITZERN DES GRÜNEN ERBES - LOKALER BEVÖLKERUNG UND FREIWILLIGEN
GROEN ERFGOED VOOR LUST EN NUT GRÜNES ERBE ZUM VERGNÜGEN UND ZUR SINNVOLLEN NUTZUNG CULTUUR KULTUR CULINAIR KULINARISCHEM NATUUR NATUR KUNST
Noordelijke Lustwarande als netwerkproject Die nördliche Lustwarande als Vernetzungsprojekt
NOORDELIJKE LUSTWARANDE, GROENE ERFGOED ALS GRENSOVERSCHRIJDENDE VERBINDING DIE NÖRDLICHE LUSTWARANDE, GRÜNES ERBE ALS GRENZÜBER- SCHREITENDE VERBINDUNG
EEN NIEUWE TOPATTRACTIE? EINE NEUE ATTRAKTION? VINDBAAR, BEREIKBAAR, BELEEFBAAR ZU FINDEN, ZU ERREICHEN, ZU ERLEBEN