Het magische hoogtepunt van reizen naar Botswana is voor velen de water- en wildrijke Okavango Delta. Wellicht zonder dat u het beseft, heeft u dit prachtige gebied vast al eens op TV gezien: vrijwel elke grote natuurdocumentaire over Afrika wordt hier opgenomen. Dit uitgestrekte gebied laat Afrika zien zoals het honderden jaren geleden nog was. Het Okavango gebied (met daarbij behorend onder andere Moremi, Savute, Linyanti) is een vrijwel onaangetast ecosysteem met steeds stijgende en dalende rivieren, kanalen en stroompjes. Hierin hebben zich talloze eilanden gevormd en daar tussenin zijn landtongen die soms nat, soms droog zijn, afhankelijk van het seizoen. Het is een zeer gevarieerd en weelderig landschap met prachtige bomen, uitgestrekte grasgebieden afgewisseld met water en moerassen. Er zijn ontzettend veel dieren en vogels die geheel ongestoord grazen en jagen, een waar safariparadijs. Dankzij een regeringsbeleid van hoge toegangsprijzen is het aantal toeristen nog altijd relatief beperkt, dus hier geen leeuwentroepen omcirkeld door een dozijn safarivoertuigen. Het aangrenzende Chobe National Park is een bestemming op zich. Zeer populair zijn de boottochten op de Chobe rivier waarbij je vaak de enorme groepen olifanten - waar Chobe zo bekend om is - vanaf het water kunt observeren. Met een beetje geluk steken ze de rivier over tot aan de Caprivistrip/ Namibië. De rest van Botswana is overwegend zeer droog. De Makgadigadi Zoutpannen, bijvoorbeeld, zijn een fascinerende plek als je er de weg weet en juíst interessant vanwege het contrast met het groene Okavango gebied. Voorbeeldreizen op www.outinafrica.com code: 1040, 1078-80 en 5012-18. 12
Voorbeeldreizen op www.outinafrica.com code: 1049, 5010-15 en 5018. Een prachtig en nog weinig bekend gebied, handig gelegen op doorreis uit Zuid-Afrika, is het Tuli Blok. Hier zijn enkele goede privé safariparken met een hoge wilddichtheid. U vindt hier olifanten, leeuwen, luipaarden, etc. maar bijvoorbeeld ook de zeer bedreigde wilde honden. Het landschap is prachtig en zeer gevarieerd. Er zijn open vlaktes, fraaie rotsformaties, groene rivierbeddingen en veel prachtige bomen - met name de baobab, rotsvijgen en de enorme Mashatu bomen trekken de aandacht. De Tsodilo Hills zijn een goede stoppplaats voor avontuurlijke reizigers die niet terugschrikken voor kamperen en een flinke klauterpartij op zoek naar de prachtige rotstekeningen van de Bosjesmannen/San. Behalve de groene Okavango Delta wordt Botswana gedomineerd door de legendarische en uitgestrekte Kalahari. Die is moeilijk begaanbaar, tenzij je met andere ervaren 4x4 reizigers in konvooi reist. De meeste selfdrive reizen naar Botswana starten in Zuid-Afrika. Autohuur is goedkoper en indien er genoeg tijd is kunt u in het noorden van Zuid-Afrika stoppen bij een aantal nog weinig bekende gebieden, bijv. Marakele National Park, Mapungubwe National Park, eventueel het stille noordelijk deel van Kruger National Park. Ook de westelijke route via het uitstekende Madikwe Game Reserve is populair. Eveneens voor de self-drivers is de combinatie Botswana + Zambia, meestal voor de gevorderde safariganger (met voldoende budget en tijd). Sterk in opkomst is de combinatie Botswana + Namibië. Op onze website ziet u de meest voor de hand liggende routes in één oogopslag indien u onder de tab Routes Botswana + Namibië intypt - de meeste beginnen in Windhoek. En dan zijn er natuurlijk de echte meerlandenroutes vanuit Johannesburg via Botswana en Namibië naar Kaapstad/ Johannesburg (of andersom) schitterend! Voorbeeldreizen op www.outinafrica.com code: 1011, 1013, 1014, 1016, 1022, 1041, 1043, 1044, 1048, 1049 en 1064. 13
Botswana staat bekend als een dure bestemming met hoge parkprijzen en veel luxe lodges. Maar enigszins uitgedaagd door het soms ultradure en eenvormige aanbod spannen wij ons óók, en juist, in voor slimme reisoplossingen die Botswana wat betaalbaarder maken. Betaalbare reizen naar Botswana zijn zeker mogelijk. Je hoeft niet per se de Delta in te vliegen, aan de rand blijven is goedkoper. Zeer populair is ook kamperen: u huurt dan een 4x4voertuig met tenten op het dak. Dat betekent goedkoop overnachten en tegelijk kunt u van de hoofdwegen af. Wel is het waar dat er meer dieren zijn dieper in de delta en er is minder invloed van de mens. Dus kúnt u het betalen dan is een fly-in lodge in een goed gebied aan te raden en dat kan heel goed gecombineerd worden met een basic niveau voor de rest van de route. Voorbeeldreizen op www.outinafrica.com code: 1079, 1080, 5010-11 en 5005. Botswana staat bekend om zijn uitgebreide aanbod van zeer goede safarilodges, gemiddeld genomen zelfs de beste lodges in Afrika. Luxe in de bush betekent niet luxe in de zin van hypermoderne voorzieningen, vaak heeft u geen normale electriciteit op de kamer. Het betekent wel ruim comfort (o.a. ruime kamers of Prins Bernard stijl tenten, eigen douche, toilet en terras, uitstekend eten), vrijwel geen andere toeristen, de beste locaties en (vooral) zeer goede begeleiding. Het niveau van rangers en trackers is zeer hoog en de beste garantie voor het vinden van en leren over de dieren en de omgeving waarin zij leven. Maar ook binnen het luxe aanbod zijn er verschillen. Het meest exclusief zijn de operators met privé concessies zó groot dat er gegarandeerd geen andere toeristen zullen zijn, bijv. de Kwando concessies in het noorden. Dit is op dit moment het mooiste gebied in de delta, bijna ongelooflijk dat een dergelijke ongereptheid nog bestaat in de 21e eeuw. Andere belangrijke safaripartners in het luxe segment zijn Wilderness Safaris, Desert & Delta, Uncharted Africa en Under One Botswana Sky. Voorbeeldreizen op www.outinafrica.com code: 1018 en 1078. 14
Ook in Afrika is er veel concurrentie en geldt what you pay is what you get. Hoe mooi een website er ook uitziet, als een privé lodge veel goedkoper is dan de rest, dan is er meestal wat mee. Negen van de tien keer ligt hij dan in een minder goed wildgebied, bijvoorbeeld in de buurt van locale dorpen. Daar is op zich niets mis mee, maar de wildstand is er dan zeker lager. Als u op de hoofdwegen blijft is een voertuig met 4x4 niet nodig. De rechtstreekse route Maun-Kasane vereist wel een 4x4 voertuig en is eigenlijk niet te doen voor onervaren 4x4chauffeurs. Locaal is men ook in toenemende mate ongerust (en geïrriteerd) over de vele eigenwijze bezoekers die vast komen te zitten, verdwaald raken, niet op de hoogte zijn van het vergunningensysteem en de bushcode, etc. Wij adviseren normaal om de route Maun-Kasane via Nata te doen, tenzij u een ervaren bush specialist bent en het liefst ook nog met meerdere voertuigen op pad gaat. Voertuigen met vierwielaandrijving zijn aanzienlijk goedkoper in het laagseizoen Mokorotochten (kano met gids) zijn bijzonder en populair. Het is de beste manier om het natte gedeelte van de Delta te zien. Echter, in de droge gebieden zijn wildritten ook beschikbaar. U ziet dan vaak meer dieren dan vanuit de kano. U zit hoger en bestrijkt een groter gebied. Botswana wordt meestal niet gekozen door reizigers met kleine kinderen, maar het kan in principe wel. Daarentegen is het een superspannende bestemming voor gezinnen met oudere kinderen In het droge seizoen kunt u onder leiding van een gids in de Makgadigadi Pans overnachten onder de sterren na een spannende rit per 4x4 voertuig vrachtwagen en (voor de liefhebber) quadbike. Mountain biken kan trouwens ook (in het Tuli Block). De waterstand in de delta wordt niet bepaald door de regen in Botswana maar door de regenval in het toevoergebied, honderden kilometers verderop in Angola. Het natte seizoen (nov-maart) is dan ook de periode waarin het water laag staat. Het water bereikt de delta normaal eind juni en doet er maanden over om zich te verspreiden. Het hoogseizoen is van juli tot oktober. Van november tot en met ongeveer maart kan het regenen en is het warm. Nietttemin is de delta dan prachtig met veel jonge dieren. De laatste jaren is het waterniveau stijgende. In de Green Season (nov-maart) zijn er vaak zeer goede aanbiedingen. 15
16 South Luangwa National Park is gelegen in het oosten van Zambia. Qua landschap en variëteit in dierenleven is dit waarschijnlijk het beste park van Zambia. Het is zeer rijk aan vegetatie en de Luangwa Rivier zorgt er voor dat het park nooit zonder water is. Het water zorgt er ook voor dat legio krokodillen en nijlpaarden de oevers van de rivier bevolken. Ook zijn er regelmatig olifanten bij de rivier te vinden. Verder vindt u in het park vele soorten antilopen, zoals de bij velen bekende impala en kudu, maar ook de meer bijzondere soorten als puku, Liechtenstein s hartebeest. De meest gespotte roofdieren zijn de leeuwen, deze zijn in groten getale in het park aanwezig. Maar ook luipaarden worden regelmatig gezien, vooral tijdens de avondwildritten. Vogelaars kunnen hun hart ophalen, want met meer dan 400 vogelsoorten is er genoeg te zien. Kafue National Park, in het westen van Zambia, is met een oppervlakte van 22.400 km 2 veruit het grootste wildpark van Zambia. Kafue NP wordt in feite in tweeën gesneden door de grote weg die loopt van Lusaka naar het westen. In het verre noorden van het park zijn de Busanga Plains, eigenlijk een moerasgebied, moeilijk bereikbaar maar rijk in dierenleven en volledig ongerept. Het landschap is heel afwisselend, van dorre en droge gebieden naar groene en begroeide stukken land. Het park is vermaard om de luipaarden en ook dit park is een paradijs voor birders. Het Lower Zambezi National Park ligt in het zuiden aan de Zambezi Rivier. De belangrijkste attractie is de Zambezi rivier zelf en het omliggende oerwoud. De gebruikelijke planteneters zijn ruimschoots aanwezig. Zo zijn er grote kuddes buffels en olifanten. De grootste trekker is natuurlijk de Victoria Waterval bij het grensplaatsje Livingstone. Een machtig schouwspel en tevens een populaire plaats voor het beoefenen van actieve sporten.
Zuid-Afrika, Botswana & Zambia: Out in Africa is één van de weinige aanbieders die self-drive reizen naar Zambia organiseert. De goedkoopste manier is om te starten in Johannesburg. U heeft dan wel behoorlijk wat tijd nodig, maar onderweg is er genoeg te zien, o.a. diverse nationale parken in Zuid- Afrika en Botswana. Zambia & Mozambique: ook is het is mogelijk om vanuit Johannesburg, via Zambia en het noorden van Mozambique te rijden. Deze route is ver van de betreden paden, is door ons verkend en zeker te doen, maar wij raden dit alleen aan voor de zeer geoefende self-drivers die het avontuur en hele basale overnachtingen niet schuwen VicFalls naar Dar-es-Salam (eventueel door naar Kenia): dit is een prachtige route langs de hoogtepunten van Zambia, Malawi en zuidelijk Tanzania maar kan alleen in groepsverband worden georganiseerd. Er zijn veel vertrekdata en het is tegelijk de goedkoopste manier om dit unieke deel van Afrika te overbruggen. Voorbeeldreizen op www.outinafrica.com code: 4001, 4003, 4005-06, 1018 en 5004-07. 17
Voorbeeldreizen op www.outinafrica.com code: 4001, 4003 en 5005-07. Van oudsher is Zambia een bestemming voor de safariexperts met een ruime beurs en meestal al brede ervaring in de bush. Net als in Botswana en in Oost-Afrika zijn de toegangsprijzen tot de parken hoog. Het aanbod van overnachtingsadressen is nog altijd niet erg breed. Er zijn goede upmarket lodges, de meeste nog met authentieke safarisfeer (dus geen overdreven inrichting, etc.) maar wel met zeer forse prijzen. Zambia staat bekend om zijn uitstekende safarigidsen gespecialiseerd in wandelsafari s. Voorbeeldreizen op www.outinafrica.com code: 4005 en 4006. Dan is er een klein aantal leuke middenklasse lodges en tenslotte een eveneens vrij gering aantal eenvoudige adressen/ kampeerplaatsen, met moeite van tevoren te boeken. Bed & Breakfasts zoals in Zuid-Afrika en Namibië zijn er eigenlijk niet. 18
Indien u een 4x4voertuig met kampeeruitrusting huurt heeft u een grote mate van vrijheid en het is de meest kosteneffectieve manier van reizen. In Zambia is het bij bijna alle lodges mogelijk om te kamperen zonder dat dit van tevoren hoeft te worden vastgelegd. Ruwweg zijn er drie jaargetijden: het beste reisseizoen is van mei tot augustus. Dan is het droog en warm. Vanaf ca. september tot november is het meestal nog droog, maar wordt het steeds heter, met toenemende kans op (inmiddels zeer nodige) buien naarmate je dichterbij het natte seizoen komt. Delen van Zambia liggen hoog en het klimaat is aangenaam. De lager gelegen delen, waaronder Luangwa en Lower Zambezi, kunnen zeer warm worden. In oktober, meestal de heetste maand, kan het 45 graden in de schaduw zijn. Vanaf december tot april is het natte seizoen, heet en met geweldige regenbuien, vooral s middags. Veel lodges zijn dan dicht. Zambia is rijk aan grondstoffen en politiek gezien redelijk stabiel. Geen enkele stam is politiek dominant, er is nooit een burgeroorlog geweest en er is ook geen bijzonder criminaliteitsprobleem. Niettemin blijft het een straatarm land met 70% van de bevolking onder de armoedegrens en met een groot AIDS-probleem. Toerisme is een nog kleine maar groeiende sector van de economie. Naast grote nationale parken zijn er ook uitgestrekte stukken onontgonnen bush met veel kleine dorpjes. De reiscondities zijn zwaarder dan in de meer lieflijke landen als Botswana. De wegen zijn slecht, de afstanden groot, van november tot april zijn delen van het land nauwelijks begaanbaar vanwege het regenseizoen, er zijn tsetse vliegen, de dieren zijn op sommige plaatsen schuw, etc. Eigenlijk dus precies zoals Afrika hoort te zijn, ruig en ongerept. Vandaar dat Zambia zeer aanslaat bij de echte safari fans. Door de vrij extreme condities is Zambia niet zo geschikt voor kleine kinderen. 19