Afvalwatersystemen in woonhuizen
Welkom bij uw persoonlijke gids voor afvalwaterpompen voor woonhuizen Grundfos Installatiehandboek 4e editie
De gids bevat de volgende onderwerpen: Toepassingen Keuze van de pomp Toebehoren Theorie Tips & problemen oplossen Afvalwatersystemen in woonhuizen
Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Inhoud Toepassingen Afvalwaterpompen en pompsystemen voor woonhuizen...6 Definities in terminologie van Grundfos... 8 Legen van tanks, zwembaden en vijvers...9 Drainagesysteem...10 Oppervlaktewater...11 Noodpomp... 12 Afvalwater onder rioolniveau... 13 Rioolwater van een enkel toilet... 14 Rioolwater van woonhuizen... 15 Keuze van de pomp Ontwerp van het pompsysteem... 18 Het kiezen van de juiste pomp...19 Grundfos KPBasic...20 Grundfos Unilift CC... 21 Grundfos Unilift KP...22 Grundfos Unilift AP12...23 Grundfos Unilift AP35...24 Grundfos Unilift AP50... 25 Grundfos Unilift AP35B...26 Grundfos Unilift AP50B... 27 Grundfos DW...28 Grundfos DP...29 Grundfos EF...30 Grundfos SE1... 31 Grundfos SEV... 32 Grundfos SEG... 33 GrundfosPrefab kunststof pompputten...34 Grundfos Sololift+ WC/WC-1/WC-3/CWC-3... 35 Grundfos Sololift+ C-3/D-3...36 Grundfos Liftaway B... 37 Grundfos Liftaway C...38 Grundfos Multilift MSS/M...39 Grundfos Multilift MD en MLD... 40 Toebehoren Toebehoren voor Unilift CC, KP of AP...42 Toebehoren voor Multilift...44 Toebehoren voor Multilift... 45 Toebehoren voor prefab putten... 46 Niveauregelaars en toebehoren... 47 Theorie Bepaling van inkomende hoeveelheid water...50 Drainagewater (Q d )...50 Regenwater (Q r )...51 Hoeveelheid binnenkomend afvalwater (Q i )... 52 Capaciteit, snelheid en aantal pompen...54 Ontwerp en dimensionering van leidingsystemen... 55 Bescherming tegen terugstroming... 55 Leidingmateriaal...56 Bepaling van totale opvoerhoogte... 57 Statische opvoerhoogte...58 Wrijvingsverliezen in bochten en appendages...59 Wrijvingsverliezen in leidingen... 60 Berekeningsvoorbeeld: Grundfos SEG...62 Bepaling van de totale opvoerhoogte H manometrisch...63 Berekeningsvoorbeeld: Multilift MD... 64 Keuze van speciale pompen... 66 Tips & problemen oplossen Grundfos Sololift+... 68 Grundfos Unilift CC, KP of AP pomp...70 Grundfos Multilift M/MD... 73 Multilift M/MD Installatievoorbeeld... 74 Eenvoudig dimensioneren Multilift MSS/M/MD/MLD...76 Eenvoudig dimensioneren Multilift MSS/M/MD/MLD... 77 Eenvoudig dimensioneren Multilift MSS/M/MD/MLD...78 Eenvoudig dimensioneren Multilift MSS/M/MD/MLD...79 Eenvoudig dimensioneren Multilift MSS/M/MD/MLD... 80 Voorbeeld van eenvoudig dimensioneren Multilift MSS/M/MD/MLD... 81 Multilift MSS/M/MD/MLD minimale flow en maximale lengte van de verticale persleiding...82 Opstarten van een dompelpomp...83 Inbedrijfstelling, inspectie en onderhoud van pompopvoerinstallaties...84 Vind gedetailleerde informatie via de Huis & Tuin website...87 Contact Adressen...91 Afvalwatersystemen in woonhuizen
Toepassingen Afvalwaterpompen en pompsystemen voor woonhuizen 5 1 2 3 4 1 2 3 4 5 Pompputten voor het verpompen van afvoer- en oppervlaktewater. Pompstations voor het verpompen van afvalwater bij de bron, bijv. badkamer inclusief toilet, bidet etc. Pompstations voor het verzamelen en verpompen van afvalwater incl. fecaliën, lager gelegen dan de rioolleiding. Ondergrondse pompputten voor het verpompen van huishoudelijk afvalwater van wasmachines, badkamers, etage-afvoeren etc. Verpompen van condensaat uit boilers, airco s etc. Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Toepassingen 6 6 Ondergrondse pompput voor afvalwater en rioolwater van één of meerdere gezinswoningen in kleine gemeenschappen die ver weg liggen van een gemeentelijke rioolleiding. Geïnstalleerde pompen en putten zijn typische druk-rioleringsinstallaties, die ideaal zijn voor het verpompen van rioolwater door kleine leidingen over lange afstanden. Pomptype Unilift CC Unilift KP Unilift AP Sololift+ Liftaway Multilift Pust SEG DP EF SEV SE1 Toepassing Legen van tanks, zwembaden en vijvers Afvoerwater Drainage Oppervlaktewater Noodpomp voor mobiel gebruik Afvalwater van wasmachines Afvalwater van badkamers Afvalwater Afvalwater van de keuken Afvalwater van etage-afvoeren Legen van septic tanks etc. Rioolwater van een enkel toilet Rioolwater Rioolwater van 1 & 2 gezinswoningen binnen het huis Rioolwater van 1 & 2 gezinswoningen buiten het huis Afvalwatersystemen in woonhuizen
Toepassingen Definities in terminologie van Grundfos Drainage: Drainage, lekwater en afvalwater dat mogelijk vaste deeltjes bevat die niet groter zijn dan 12 mm, afkomstig van huishoudens, boerderijen en kleinschalige industrie. Om dichtslibben te vermijden worden pompen aanbevolen met een vrije doorlaat van minimaal 10-12 mm. Afvalwater: Vuil water en afvalwater (exclusief toiletafvoer) dat vezels en vaste deeltjes bevat. Om dichtslibben te vermijden worden pompen aanbevolen met een vrije doorlaat van minimaal 35-45 mm. Rioolwater: Afvalwater en ongezuiverd rioolwater dat vezels, textiel en andere vaste deeltjes bevat, inclusief toiletafvoer, afkomstig van huishoudens, boerderijen en industrie. De minimale vrije doorlaat van de pomp moet ten minste 50 mm zijn. Om dichtslibben te vermijden wordt een vrije doorlaat voor vaste deeltjes van minimaal 65-80 mm aanbevolen. Wees u ervan bewust dat toiletafvoer vreemde voorwerpen kan bevatten zoals luiers, tampons, toiletrollen, kinderspeelgoed en tandenborstels. Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Toepassingen Legen van tanks, zwembaden en vijvers Het legen van tanks, zwembaden en vijvers kan noodzakelijk zijn in gebieden die gevoelig zijn voor bevriezing. Kleine draagbare dompelpompen zijn ideaal voor dit doel. Omdat ze volledig draagbaar zijn, zijn de Grundfos Unilift KP en Unilift AP pompen ideaal voor dit karwei. Wanneer een vlotterschakelaar wordt aangesloten kunnen de pompen worden gebruikt voor automatisch bedrijf. De pomp zal automatisch uitschakelen voordat deze droogloopt. Grundfos adviseert de volgende pompen voor deze toepassing: unilift CC dompelpomp unilift KP dompelpomp unilift AP dompelpomp Opmerking bij de installatie: Grundfos drainagepompen zijn uitgerust met een korf om te voorkomen dat te grote vaste deeltjes de pomp binnengaan. Bij de Unilift CC kan de korf worden verwijderd wanneer het resevoir bijna leeg is. De lage aanzuighoogte van de Unilift CC zorgt ervoor dat een zwembad of tank tot op 3 mm leeggezogen kan worden. Maximale deeltjesgrootte: Unilift CC: 10 mm Unilift KP: 10 mm Unilift AP: 12, 35 of 50 mm (afhankelijk van het type) De kleine, draagbare Unilift CC/KP/AP pompen combineren flexibiliteit en betrouwbaarheid in een handig formaat Afvalwatersystemen in woonhuizen
10 Toepassingen Drainagesysteem Huizen die zijn gebouwd met een souterrain of kelder hebben doorgaans een drainage afvoersysteem nodig om te voorkomen dat grondwater de kelder binnenkomt, waar het verrotting en andere ernstige beschadigingen kan veroorzaken. Opmerkingen bij de installatie: de leidingen dienen te worden aangesloten op een drainage pompput die met een afvoerpomp is uitgerust. een minimale vrije doorgang van 10 mm wordt aanbevolen om dichtslibben te voorkomen. De pomp moet worden voorzien van een niveauschakelaar of een extern regelsysteem. Grundfos adviseert de volgende pompen voor deze toepassing: unilift CC unilift KP unilift AP dp Maximale deeltjesgrootte: unilift CC: 10 mm unilift KP: 10 mm unilift AP12: 12 mm dp: 10 mm Als het afvoerwater zand, ijzeren stoffen, kalk of dergelijke bevat, raadt Grundfos Unilift CC7, CC9, KP, AP12 of DP aan. Grundfos Unilift CC/KP/AP pompen houden een kelder droog door het wegvoeren van overmatig water in de omringende grond voordat het schade kan berokkenen. 10 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Toepassingen 11 Oppervlaktewater Regenwater en ander oppervlaktewater moet van gebouwen worden weggevoerd. In oudere installaties wordt drainagewater en regenwater samen met het huishoudelijke afvalwater weggevoerd. In sommige landen bepaalt de wetgeving dat deze verschillende soorten water gescheiden moeten worden. Dit is om te voorkomen dat afvalwaterzuiveringsinstallaties worden belast met enorme hoeveelheden water na periodes van zware regenval. Opmerking bij de installatie: Grundfos adviseert het gebruik van pompen met een vrije doorgang van minimaal 30-35 mm voor de verwijdering van regenwater. Grundfos adviseert in die situaties waar het gevaar voor overstroming groot is, dat twee pompen met uitwendige regeling inclusief een alarmsysteem worden geïnstalleerd. de opvang van regenwater dient altijd buiten het gebouw plaats te vinden. Grundfos adviseert de volgende pompen voor deze toepassing: unilift AP 35 of 50 ef Maximale deeltjesgrootte: Unilift AP: 35 of 50 mm EF: 30 mm De Unilift AP en EF pompen zijn uitstekend voor afvalwater met bijv. bladeren, twijgjes, enzovoorts. Afvalwatersystemen in woonhuizen 11
12 Toepassingen Noodpomp In laaggelegen gebieden waar zware stortbuien overstroming van kelders etc. kunnen veroorzaken, is het aan te raden om altijd een noodpomp bij de hand te hebben. Opmerking bij de installatie: Bij de Unilift CC kan de korf worden verwijderd wanneer de kelder bijna leeg is. De lage aanzuighoogte van de Unilift CC zorgt ervoor dat de kelder tot op 3 mm leeggezogen kan worden. Grundfos adviseert de volgende pompen voor noodgevallen: unilift CC unilift KP Maximale deeltjesgrootte: Unilift CC: 10 mm Unilift KP: 10 mm Veel huiseigenaren zullen het nuttig vinden om een Unilift KP pomp bij de hand te hebben voor noodgevallen, bijv. voor kelders die gevoelig zijn voor overstroming. 12 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Toepassingen 13 Afvalwater onder rioolniveau Een lokatie onder straatniveau of het ontbreken van een vrijvervalsysteem is geen belemmering voor afvalwater toepassingen. Hier moet het afvalwater worden opgevoerd naar het hoofd rioolniveau. Toepassingen omvatten: wasmachines badkamers (exclusief toiletafvoer) Keukens etage-afvoeren Opmerking bij de installatie: afvalwater zonder toiletafvoer kan worden verpompt. een opvangtank moet altijd worden gebruikt voor deze toepassingen. Grundfos adviseert de volgende complete pompoplossingen: Grundfos Sololift+ Grundfos Liftaway De Sololift+ is een enkelvoudig alles-in-één apparaat, terwijl de Liftaway-modellen complete opvoersystemen zijn met een opvangtank en ingebouwde Grundfos Unilift KP of Unilift AP pomp. Grundfos heeft opvoersystemen zodat u afvalwater en rioolwater uit elke ruimte van het huis kunt laten transporteren. Met inbegrip van ruimtes onder rioolniveau. Afvalwatersystemen in woonhuizen 13
14 Toepassingen Rioolwater van een enkel toilet Het installeren van een extra toilet in een bestaand gebouw kan een moeizame en dure kwestie zijn, vooral als het zich onder rioolniveau of in een apart deel van het gebouw bevindt. Een compacte pompinstallatie om dit rioolwater op te voeren naar het vrij-vervalriool is de ideale oplossing. Grundfos adviseert de volgende pompoplossing: sololift+ De Sololift+ met snijmechanisme is een gecombineerde opvangtank en pompunit, welke in staat is om toiletafval en afvalwater van een douche en wasbak te verwerken. De Sololift+ opvoerinstallaties maken het voor u mogelijk om nieuwe voorzieningen aan elke kamer van het huis toe te voegen zelfs op die plaatsen waar het normaal niet mogelijk is. 14 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Toepassingen 15 Rioolwater van woonhuizen Inpandige installaties In gebouwen zonder direkte aansluiting op vrij-vervalriolering dient (op het laagste niveau) een pompinstallatie met buffertank geplaatst te worden. Vanuit deze installatie kan het rioolwater, met ingebrip van afvoer van toiletten, naar het gemeente riool verpompt worden. Grundfos adviseert de volgende pompoplossingen: multilift MSS/M: Alleen voor eengezinshuishoudens en minder kritische installaties. multilift MD: Twee- en meergezinshuishoudens, kantoren, scholen etc. multilift MLD: Licht-commerciële gebouwen en lokaties waar veelvuldig gebruik wordt gemaakt van sanitaire voorzieningen. Opmerking bij de installatie: de opvoerinstallatie dient in een afzonderlijke ruimte te worden geplaatst. Grundfos opvoerinstallaties garanderen betrouwbare opvang en verwijdering van rioolwater uit ruimtes die onder rioolniveau zijn gesitueerd. Afvalwatersystemen in woonhuizen 15
16 Toepassingen Installaties buiten het gebouw Bij gebouwen zonder een direkte aansluiting op de vrijvervalriolering is het ook mogelijk een pomput buiten het gebouw te plaatsen. Deze zogenaamde drukriolerings installatie bestaat uit een ingegraven pompput met daarin een pomp gemonteerd en voorzien van een automatische besturing. Deze installatie is in staat het rioolwater van meerdere woonhuizen over een langere afstand te kunnen verpompen. Grundfos adviseert de volgende pompoplossingen: Grundfos Put met AP50 of AP50B Grundfos Put met SEG pomp Opmerking: voor het verpompen van afvalwater door een korte persleiding en geringe opvoerhoogte adviseert Grundfos het gebruik van een AP50B afvalwaterpomp met verstoppingsvrije vortexwaaier. voor afvoer van rioolwater uit openbare gebouwen adviseert Grundfos een minimale doorlaat van 65-80 mm (b.v. SE1.80) Grundfos pompinstallaties garanderen betrouwbare opvang en verwijdering van rioolwater uit ruimtes die onder rioolniveau zijn gesitueerd. 16 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Keuze van de pomp 17 Afvalwatersystemen in woonhuizen 17
18 Keuze van de pomp Ontwerp van het pompsysteem Systeemontwerp Het ontwerp van particuliere afvalwater- en afvoerinstallaties moet altijd in overeenstemming zijn met de plaatselijke voorschriften. Plaats van de pomp in het systeem Met de volgende factoren dient rekening te worden gehouden tijdens het ontwerpen of dimensioneren: de ligging van de binnenkomende leidingen moet zo worden gekozen dat verstopping van die leidingen wordt vermeden. Gemakkelijke toegang om onderhoud te plegen milieuaspecten, inclusief toegang voor reinigen bediening en onderhoud Voor putten die buiten een gebouw worden geplaatst dient over het volgende te worden nagedacht: afstand tot het gebouw zo kort mogelijk houden Grond- en grondwateromstandigheden traject en lengte van persleiding plaats en aanwezigheid van elektrische voeding prefab put of ter plekke gebouwde put Voor opvoerinstallaties die binnen een gebouw worden geplaatst dient over het volgende te worden nagedacht: plaats van de installatie mogelijkheid voor het plaatsen van een ontluchtingsleiding noodvoorziening bij calamiteiten afmetingen en aansluit mogelijkheden van de leidingen 18 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Keuze van de pomp 19 Het kiezen van de juiste pomp Voorafgaand aan de keuze van een pomp voor een afvalwatersysteem moeten de volgende factoren worden vastgesteld: inkomende hoeveelheid water diameter en lengte leidingen totale opvoerhoogte samenstelling van het te verpompen medium Inkomende hoeveelheid water Berekeningen met betrekking tot de capaciteit van een pompsysteem hangen af van de inkomende hoeveelheid water en variaties hierin. Deze berekeningen moeten zeer zorgvuldig worden uitgevoerd. Als er een onzekerheid bestaat over de hoeveelheid binnenkomend water dienen zo mogelijk testmetingen te worden uitgevoerd. De hoeveelheid inkomend water uit woonhuizen is doorgaans zo klein dat de keuze van de pomp bepaalt kan worden aan de hand van de minimale vloeistof snelheid in persleiding. Belangrijke opmerking: De minimale vloeistofsnelheid die nodig is om het zelfreinigende vermogen te handhaven is: Horizontale leidingen: 0,7 m/s Verticale leidingen: 1 m/s Afvalwatersystemen in woonhuizen 19
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17Q [m³/h] 20 Keuze van de pomp Grundfos KPBasic dompelbare afvoerpomp Technische gegevens Max. vloeistoftemp: +35 C Max. flow / Max. opvoerhoogte: 16 m³/uur / 11 m Voeding: 1 x 220 240 V / 3 x 380 415 V Vermogen: 0,35 0,8 kw Persaansluiting: 1¼ Gewicht: 4,5 7 kg Materiaal: Composiet & roestvaststaal Max. grootte van vaste deeltjes: 10 mm Maximale onderdompeling: 7 m Capaciteitscurves p H [kpa] [m] 10.5 100 10.0 600 (A) KPBasic 50 Hz 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 9.5 9.0 8.5 8.0 7.5 7.0 6.5 6.0 5.5 5.0 4.5 4.0 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0 300 A 200 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 Q [l/s] 20 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Keuze van de pomp 21 Grundfos Unilift CC multi-inzetbare dompelpompen lage aanzuighoogte tot 3 mm lange levensduur door keramische asafdichting plug en Pomp door geïntegreerde ontluchtingsklep Technische gegevens Max. vloeistoftemp: +40 C / korte periode 70 C Voeding: 1 x 220 240 V Vermogen (3 modellen): 0,25, 0,38 en 0,78 kw Persaansluiting: 1¼ (slangtule) Gewicht: 4,35 6,50 kg Materiaal: Composiet & roestvaststaal Max. grootte van vaste deeltjes: 10 mm Keuze en dimensionering 100m 1% De afbeeldingen voor keuze en dimensionering zijn gebaseerd op een DN32 persleiding. Deze leidingmaat zorgt voor een zelfreinigende vermogen. 2.0 m 3 /h 2.5 m 3 /h 2 m 2.5 m Max. 18 m Max. 40 m 2.7 m 3 /h 3.1 m 3 /h 4.1 m 3 /h 5.3 m 3 /h Max. 7 m Max. 28 m Max. 70 m 3.3 m 3 /h 3.8 m 3 /h 4.6 m 3 /h 5.5 m 3 /h 6.6 m 3 /h Max. 110 m 8.0 m 3 /h Max. 80 m Max. 150 m 3.8 m 3 /h 7.0 m 3 /h 10.2 m 3 /h 1 m 2 m 3 m 4 m 4.5 m 1 m 1 m 2 m 3 m 4 m 5 m 6 m 6.5 m Max. 20 m Max. 42 m Max. 85 m Max. 125 m Max. 160 m Max. 215 m Max. 150 m Afvalwatersystemen in woonhuizen 21
22 Keuze van de pomp Grundfos Unilift KP roestvaststalen dompelpomp betrouwbaarheid lange levensduur past in kleine en nauwe putten Technische gegevens Vermogen: 0,15 0,35 kw Nominaal spanningsbereik: 1 x 220 240 V Vloeistoftemp.: 0 +50 C (max. +70 C gedurende twee minuten) Persaansluiting: rp 1¼ Gewicht: 5,5 7,5 kg Materiaal: roestvaststaal Max. grootte van vaste deeltjes: 10 mm Keuze en dimensionering 100m 1% De afbeeldingen voor keuze en dimensionering zijn gebaseerd op een DN32 persleiding. Deze leidingmaat zorgt voor een zelfreinigend vermogen. 2 m 3 m 3.5 m 1 m Max. 10 m Max. 25 m Max. 60 m 1 m 2 m 3 m 4 m 5 m 6 m Max. 10 m Max. 40 m Max. 80 m Max. 120 m Max. 160 m Max. 16 m Max. 50 m Max. 90 m Max. 135 m Max. 175 m Max. 220 m Max. 100 m Max. 200 m Max. 250 m 1 m 2 m 3 m 4 m 5 m 6 m 7 m KP 150 KP 250 KP 350 22 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Keuze van de pomp 23 Grundfos Unilift AP12 roestvaststalen dompelpomp laag uitslagpijl mogelijk door mantelkoeling robuust vanwege roestvaststaal demontabele voedings- en vlotterkabel met stekerverbinding Technische gegevens Vermogen: 0,4 1,1 kw Nominaal spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 400 V Vloeistoftemp.: 0 +55 C (max. +70 C gedurende twee minuten) Persaansluiting: rp 1½ 2 Gewicht: 9,7 18,2 kg Materiaal: roestvaststaal Max. grootte van vaste deeltjes: 12 mm Keuze en dimensionering 100m 1% 2 m 4 m 6 m 8 m 1 m 2 m 4 m 6 m 8 m 10 m 1 m 12 m 1 m 2 m 4 m 6 m 8 m 10 m Max. 1 m 10 m 12 m 14 m 1 m 2 m 4 m 6 m 8 m Max. 95 m Max. 200 m De afbeeldingen Max. 50 m Max. 150 m Max. 410 m voor keuze en dimensionering zijn Max. 60 m Max. 210 m Max. 310 m Max. 830 m gebaseerd op 1½ Max. 220 m Max. 360 m Max. 460 m Max. 620 m verticale leiding Max. 370 m Max. 510 m Max. 610 m Max. 1040 m en 2 horizontale leiding (Unilift Max. 520 m Max. 660 m Max. 760 m Max. 1250 m AP12.50.11: 2 Max. 600 m Max. 740 m Max. 830 m Max. 1350 m verticaal en 2½ horizontaal). Deze leidingmaat zorgt voor een zelfreinigend AP12.40.04 AP12.40.06 AP12.40.08 AP12.50.11 vermogen. Afvalwatersystemen in woonhuizen 23
24 Keuze van de pomp Grundfos Unilift AP35 roestvaststalen dompelpompen laag uitslagpijl mogelijk door mantelkoeling robuust vanwege roestvaststaal demontabele voedings- en vlotterkabel met stekerverbinding Technische gegevens Nominaal spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 400 V Vermogen: 0,6 0,8 kw Vloeistoftemp.: 0 +55 C (max. +70 C gedurende twee minuten) Persaansluiting: rp 1½ Gewicht: 11 14,7 kg (Unilift AP35) Materiaal: roestvaststaal Max. grootte van vaste deeltjes: 35 mm Keuze en dimensionering 100m 1% De afbeeldingen voor keuze en dimensionering zijn gebaseerd op 1½ verticale leiding en 2 horizontale leiding. Deze leidingmaat zorgt voor een zelfreinigend vermogen. 2 m 3 m 4 m 5 m 6 m 1 m Max. 30 m Max. 110 m Max. 180 m Max. 260 m Max. 330 m Max. 410 m 1 m 2 m 3 m 4 m 5 m 6 m 7 m 8 m Max. 15 m Max. 90 m Max. 160 m Max. 240 m Max. 310 m Max. 390 m Max. 470 m Max. 540 m AP35.40.06 AP35.40.08 24 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Keuze van de pomp 25 Grundfos Unilift AP50 roestvaststalen dompelpompen laag uitslagpijl mogelijk door mantelkoeling robuust vanwege roestvaststaal demontabele voedings- en vlotterkabel met stekerverbinding Technische gegevens Nominaal spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 400 V Vermogen: 0,8 1,1 kw Vloeistoftemp.: 0 +55 C (max. +70 C gedurende twee minuten) Persaansluiting: rp 2 Gewicht: 11 14,7 kg (Unilift AP35) Keuze en dimensionering 100m 1% De afbeeldingen voor keuze en dimensionering zijn gebaseerd op 2 verticale leiding en 2½ horizontale leiding. Deze leidingmaat zorgt voor zelfreinigende pompen. 2 m 3 m 4 m 5 m 6 m 1 m Max. 35 m Max. 140 m Max. 240 m Max. 350 m Max. 450 m Max. 550 m 1 m 2 m 3 m 4 m 5 m 6 m 7 m 8 m Max. 35 m Max. 140 m Max. 240 m Max. 350 m Max. 450 m Max. 550 m Max. 660 m Max. 760 m AP50.50.08 AP50.50.11 Afvalwatersystemen in woonhuizen 25
26 Keuze van de pomp Grundfos Unilift AP35B roestvaststalen dompelpomp voorbereid voor voetbochtkoppeling robuust vanwege roestvaststaal demontabele voedings- en vlotterkabel met stekerverbinding Technische gegevens Nominaal spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 400 V Vermogen: 0,6-0,8 kw Vloeistoftemp.: 0 +40 C Persaansluiting: rp 2 Gewicht: 7,4 10 kg Materiaal: roestvaststaal Max. grootte van vaste deeltjes: 35 mm Keuze en dimensionering 100m 1% De afbeeldingen voor keuze en dimensionering zijn gebaseerd op 2 verticale leiding en 2½ horizontale leiding. Deze leidingmaat zorgt voor een zelfreinigend vermogen. 1 m 2 m 3 m 4 m 5 m Max. 20 m Max. 120 m Max. 220 m Max. 330 m Max. 430 m 1 m 2 m 3 m 4 m 5 m 6 m 7 m Max. 20 m Max. 120 m Max. 220 m Max. 330 m Max. 430 m Max. 540 m Max. 640 m AP35B.50.06 AP35B.50.08 26 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Keuze van de pomp 27 Grundfos Unilift AP50B roestvaststalen drainage- en rioolwater dompelpomp voorbereid voor voetbochtkoppeling robuust vanwege roestvaststaal demontabele voedings- en vlotterkabel met stekerverbinding Technische gegevens Nominaal spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 400 V Vermogen: 0,8-1,5 kw Vloeistoftemp.: 0 +40 C Persaansluiting: rp 2 Gewicht: 8,4 10,2 kg Materiaal: roestvaststaal Max. grootte van vaste deeltjes: 50 mm Keuze en dimensionering 100m 1% Max. 20 m Max. 75 m Max. 20 m Max. 220 m De afbeeldingen voor keuze Max. 180 m Max. 120 m Max. 430 m en dimensionering Max. 280 m Max. 330 m Max. 640 m zijn Max. 380 m Max. 530 m Max. 850 m gebaseerd op 2 verticale Max. 490 m Max. 740 m Max. 1060 m leiding en 2½ Max. 590 m Max. 850 m Max. 1160 m horizontale leiding. Deze leidingmaat zorgt voor een zelfreinigend AP50B.50.08 AP50B.50.11 AP50B.50.15 vermogen. 2 m 3 m 4 m 5 m 6 m 1 m 2 m 4 m 6 m 8 m 9 m 1 m 1 m 2 m 4 m 6 m 8 m 10 m 12 m Afvalwatersystemen in woonhuizen 27
28 Keuze van de pomp Grundfos DW dompelbare drainagepomp robuust, bestendig tegen schurende media laag gewicht vanwege aluminium behuizing zeer betrouwbaar vanwege dubbele asafdichting Technische gegevens Capaciteitsbereik: flow max. 82 l/s Opvoerhoogte max. 95 m Nominaal spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 230 V / 3 x 400 V Vloeistoftemp.: 0 +40 C Persaansluiting: max. 150 mm / 6 Gewicht: 13 148 kg Max. grootte van vaste deeltjes: 10 mm Capaciteitscurves H [m] 100 80 100.200.(A)3.H DW 60 100.110.(A)3.H 40 100.66.(A)3.H 30 100.66.(A)3 150.200.(A)3 20 65.39.(A)3.H 15 50.08.(A)3 50.08.(A)1 50.09.(A)3 10 8 50.07.(A).1 6 65.27.(A)3 100.39.(A)3 150.110.(A)3 4 1 2 3 4 6 8 10 20 30 40 60 80 100 Q [l/s] 0 10 20 30 40 50 60 80 100 200 Q [m 3 /h] 28 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Keuze van de pomp 29 Grundfos DP dompelbare drainagepomp eenvoudig onderhoud door snelle toegang tot waaier en pomphuis. voedingskabel met waterdichte connector Cartridge asafdichting Technische gegevens Capaciteitsbereik: flow max. 49 m³/uur, 13 l/s Opvoerhoogte max. 25,1 m Vermogen: 0,9 2,6 kw Nominaal spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 230 240 V / 3 x 400 415 V Vloeistoftemp.: 0 +40 C Persaansluiting: rp 2 / DN65 Gewicht: 39 61 kg Materiaal: Gietijzer Max. grootte van vaste deeltjes: 10 mm Explosieveilige uitvoering: Optie Capaciteitscurves P [kpa] 240 200 160 120 80 40 0 H [m] 26 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 65.26.3 50.15.3 50.09.1/50.09.3 DP 10 50 Hz 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Q[l/s] 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 Q[m 3 /h] Afvalwatersystemen in woonhuizen 29
30 Keuze van de pomp Grundfos EF dompelpomp voor drainageen afvalwater eenvoudig onderhoud door snelle toegang tot waaier en pomphuis. voedingskabel met waterdichte connector Cartridge asafdichting Technische gegevens Capaciteitsbereik: flow max. 44,1 m³/uur, 12,7 l/s Opvoerhoogte max. 22,4 m Vermogen: 0,6 1,5 kw Nominaal spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 230 240 V / 3 x 400 415 V Vloeistoftemp.: 0 +40 C Persaansluiting: rp 2 Gewicht: 38 kg Materiaal: Gietijzer Max. grootte van vaste deeltjes: 30 mm Explosieveilige uitvoering: Optie Capaciteitscurves EF 30 50 Hz 50.09.1/80.09.3 50.15.3 50.11.1 50.11.3 50.06.1/50.06.3 30 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Keuze van de pomp 31 Grundfos SE1 dompelbare afvalwaterpomp eenvoudig onderhoud door snelle toegang tot waaier en pomphuis en voedingskabel met waterdichte connector Cartridge asafdichting enkelkanaals waaier met hoog rendement Technische gegevens Capaciteitsbereik: flow max. 19 l/s Opvoerhoogte max. 17 m Vermogen: 0,9 1,5 kw Nominaal spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 230 240 V / 3 x 400 415 V Vloeistoftemp.: 0 +40 C Persaansluiting: dn 65 Gewicht: 48 kg Materiaal: Gietijzer Max. grootte van vaste deeltjes: 50 mm Explosieveilige uitvoering: Optie Capaciteitscurves p [ka] 160 H [m] 18 16 SE1.50. 50 Hz 14 120 80 12 10 8 65.15.3 65.11.3 6 40 0 4 2 0 65.09.1/65.09.3 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Q [l/s] 0 10 20 30 40 50 60 70 Q [m 3 /h] Afvalwatersystemen in woonhuizen 31
32 Keuze van de pomp Grundfos SEV dompelbare afvalwaterpomp eenvoudig onderhoud door snelle toegang tot waaier en pomphuis en voedingskabel met waterdichte connector Cartridge asafdichting verstoppingsvrije vortex waaier Technische gegevens Capaciteitsbereik: flow max. 12,5 l/s Opvoerhoogte max. 10,5 m Vermogen: 0,9 1,5 kw Nominaal spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 230 240 V / 3 x 400 415 V Vloeistoftemp.: 0 +40 C Persaansluiting: dn 65 Gewicht: 41 kg Materiaal: Gietijzer Max. grootte van vaste deeltjes: 65 mm Explosieveilige uitvoering: Optie Capaciteitscurves p [kpa] 100 H [m] 11 10 SEV.65. 50 Hz 80 9 8 65.15.3 60 40 20 0 7 6 5 4 3 2 1 0 65.11.1/65.11.3 65.09.1/65.09.3 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Q [l/s] 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 Q [m 3 /h] 32 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
TM02 5265 2502 Keuze van de pomp 33 Grundfos SEG versnijdende dompelpomp eenvoudig onderhoud door snelle toegang tot waaier en pomphuis en voedingskabel met waterdichte connector eenvoudige afstelling smart trim van snijmechanisme voor optimaal rendement. Cartridge asafdichting Technische gegevens Capaciteitsbereik: Capaciteitscurves flow max. 5 l/s Opvoerhoogte max. 45 m 0,9 4 kw 1 x 230 V / 3 x 400 V Vermogen: Nominaal spanningsbereik: Aantal polen: 2 Max. vloeistoftemp.: 0 +40 C Persaansluiting: dn 40 / DN 50 Gewicht: Materiaal: Versnijdend systeem: 35 70 kg Gietijzer Gehard roestvaststaal p [kpa] 450 400 H [m] 45 40 40.3 SEG.40 350 300 250 200 150 100 50 35 30 25 20 15 10 5 31.3 26.3 15.3 12.3 12.0 09.3 09.1 0 0 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 Q [l/s] 0 2 4 6 8 10 12 14 16 Q [m 3 /h] Afvalwatersystemen in woonhuizen 33
34 Keuze van de pomp Grundfos Prefab kunststof pompputten licht gewicht toevoerleiding ter plekke in te boren lange levensduur door nietcorrosief materiaal voorzien van compleet leidingwerk Technische gegevens Materialen: roestvaststaal, Polyethyleen, Polypropyleen Diameters: Ø 400, Ø 600, Ø 800 en Ø 1000 Standaard lengte: 1500, 2000 en 2500 mm Geschikt voor pomptypes: unilift CC, Unilift KP, Unilift AP/AP-B, DP, EF, SE, SEV en SEG De complete serie pompputten kan worden voorzien van diverse soorten pompen en verschillende materialen leidingwerk. Bezoek: www.grundfos.com/pumpingstations om de complete verkrijgbare reeks te bekijken. 34 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Keuze van de pomp 35 Grundfos Sololift+ WC/WC-1/WC-3/CWC-3 opvoerunit laag inschakelniveau (63 mm) modern ontwerp Geïntegreerde terugslagklep Technische gegevens Mogelijke inlaten: wc: alleen WC (DN 100) wc-1: WC (DN 100) + 1 (DN 40) wc-3: WC (DN 100) + 3 (DN 40) CWC-3: WC (DN100) + 3 DN40 Vermogen: 400 W Frequentie: 50 Hz Spanning: 1 x 220-240 V Gewicht: 5,4 kg Max. vloeistoftemperatuur: 40 C Keuze en dimensionering 5 m 4 m 3 m 2 m 1 m max 10m max 20m max 30m max 50m max 100m 1% Berekening gebaseerd op DN 25 PVC leiding Afvalwatersystemen in woonhuizen 35
36 Keuze van de pomp Grundfos Sololift+ C-3/D-3 opvoerunit Technische gegevens Mogelijke inlaten: Vermogen: Frequentie: Spanning: Gewicht: Keuze en dimensionering 3 (DN40) C-3: 300 W D-3: 270 W 50 Hz 1 x 220-240 V C-3: 4,7 kg D-3: 3,5 kg Max. vloeistoftemperatuur: C-3: 40 C (Max. +70 C gedurende twee minuten) D-3: 40 C 4 m 3 m 2 m 1 m max 10 m max 20 m max 30 m max 50 m 1% Berekening gebaseerd op DN 25 PVC leiding 36 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Keuze van de pomp 37 Grundfos Liftaway B opvang van afvalwater onder de vloer Technische gegevens Vloeistoftemp.: 0 +70 C Afmeting van de inlaat: 3 x DN 100 Persaansluiting: 1 x DN 40 Gewicht: 14,7 kg (zonder pomp) Ontluchting/kabeldoorvoer: 1 x DN 70 Materiaal: pe Tankvolume: Pompunit: 100 l in combinatie met Unilift KP/AP (niet inbegrepen) De pompcapaciteit hangt af van de gekozen pomp. Zie hiervoor Unilift KP/AP Afvalwatersystemen in woonhuizen 37
38 Keuze van de pomp Grundfos Liftaway C opvang van afvalwater op vloerniveau Technische gegevens Nominaal spanningsbereik: 1 x 220 240 V Vloeistoftemp.: 0 +50 C (max. +70 C gedurende twee minuten) Afmeting van de inlaat: 3 x DN 40 + 1 x DN 40/50 Persaansluiting: 1 x DN 40 Gewicht: 3,2 kg (zonder pomp) Materiaal: abs Tankvolume: 13 l Pompunit: in combinatie met Unilift KP-A/KP-S (niet inbegrepen) De pompcapaciteit hangt af van de gekozen pomp. Zie hiervoor Unilift KP 38 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Keuze van de pomp 39 Grundfos Multilift MSS/M enkelpomps opvoerunit voor rioolwater stille werking Gas- en geurdicht Geavanceerde besturing Technische gegevens Capaciteitsbereik: flow max. 16 l/s Opvoerhoogte max. 19 m Vermogen: 1,2 3,2 kw Nom. spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 230 V / 3 x 400 V Vloeistoftemp.: 0 +40 C Afmeting van de inlaat: 3 x DN 100 + 1 x DN 150 + 1 x DN 50 Persaansluiting: 1 x DN 80/100 Gewicht: 43 kg - 74 kg Materiaal: Tankcapaciteit/ effectief volume: Capaciteitscurves polyethyleen mss: 66 l / 35 l M: 100 l / 54 l H [m] 20 18 16 14 M(L)D.32.2 Min. flow met drukleiding DN80 Min. flow met drukleiding DN100 M/MD 12 10 8 6 M(L)D.24.2 M(L)D.22.4 M(L)D.15.4 4 2 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 Q [l/s] 0 10 20 30 40 50 60 Q [m 3 /h] Afvalwatersystemen in woonhuizen 39
40 Keuze van de pomp Grundfos Multilift MD en MLD dubbelpomps opvoerunit voor rioolwater stille werking Gas- en geurdicht Geavanceerde besturing Technische gegevens Capaciteitsbereik: flow max. 32 l/s Opvoerhoogte max. 19 m Vermogen: 1,5 3,2 kw per motor Nom. spanningsbereik: 1 x 230 V / 3 x 230 V / 3 x 400 V Vloeistoftemp.: 0 +40 C Afmeting van de inlaat: 3 x DN 100 + 1 x DN 150 + 1 x DN 50 Persaansluiting: 1 x DN 80/100 Gewicht: 80 kg 197 kg Materiaal: Tankcapaciteit/ effectief volume: Capaciteitscurves polyethyleen md: 120 l / 72 l MLD: 270 l / 190 l H [m] 20 18 16 14 M(L)D.32.2 Min. flow met drukleiding DN80 Min. flow met drukleiding DN100 M/MD 12 M(L)D.24.2 10 M(L)D.22.4 8 M(L)D.15.4 6 4 2 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 Q [l/s] De curves hebben betrekking op bedrijf met één pomp. 0 10 20 30 40 50 60 Q [m 3 /h] 40 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Toebehoren 41 Afvalwatersystemen in woonhuizen 41
42 Toebehoren Toebehoren voor Unilift CC, KP of AP Pomptypes Pos. Toebehoren Unilift CC Unilift KP Unilift AP12 Unilift AP35/50 Unilift AP35B/50B 1 Bus voor leidingaansluiting Rp 1½/2 Rp 2/2½ Rp 1½/1½ 2 Leidingnippel Rp 1½/2 Rp 2/2 3 4 10 m rubber leiding incl. klemmen Aansluitingsdeel voor rubber leidingen Rp 2/2½ 1½ 2 2½ Rp 1½ Rp2 Rp 2½ 5 Terugslagklep, baltype 6 Afsluitklep 7 Hexagon nippel 8 Union 9 gebogen leiding 90 10 Terugslagklep voor persleiding (roestvaststaal) Automatische koppeling Leidingkoppelingen Geschroefde koppelingen Rp 1½ Rp 2 Rp 2½* Rp 1½ Rp2 Rp 2½ Rp 1½ Rp2 Rp 2½ Rp 1½ Rp2 Rp 2½ Rp 1½ Rp2 Rp 2½ Rp 1¼ Rp 1½ G 1¼ x ø25 G 1¼ x ø32 G 1¼ x ø40 Verschillende toebehoren zijn verkrijgbaar in verschillende landen, vraag ernaar bij uw plaatselijke vertegenwoordiger van Grundfos 42 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Toebehoren 43 3 4 3 2 9 7 6 7 5 7 8 1 10 Afvalwatersystemen in woonhuizen 43
44 Toebehoren Toebehoren voor Multilift Toebehoren Type Pos. Afbeelding Omschrijving Aansluitmaat M/MSS/MD MLD Geflensde socket voor PVC leiding DN 150 Bouten, moeren en pakking, 8 van elk 16 x 65 mm Bouten, moeren en pakking, 8 van elk 16 x 65 mm DN 80 DN 100 7 Schuifklep voor inlaat DN 100 DN 150 DN 80 Afsluitklep DN 100 5 Terugslagklep Gietijzer baltype PN10 DN 80 DN 100 Externe set met hefboom en gewicht. Staal, epoxy-gecoat. DN 80 DN 100 DN 80/80 Flens/slang DN 80/100 DN 100/100 Ø53 3 Flexibel aansluitstuk Ø75 Ø110 Ø160 Ø53 Klem Ø75 Ø110 Ø160 11 Handbediende membraanpomp 1½ De positienummers verwijzen naar het Multilift M/MD installatievoorbeeld in het deel Tips & problemen oplossen. 44 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Toebehoren 45 Toebehoren voor Multilift Toebehoren Pomptype Pos. Afbeelding Omschrijving Aansluitmaat MSS/M/MD/MLD Accu voor regelaar, 9,6 V Signaallamp Binnenshuis Signaalhoorn Buitenshuis 230 V Urenteller 400 V 230 V Teller van het aantal inschakelingen 400 V 25 A Externe hoofdschakelaar voor voedingskabel 40 A 80 A Afvalwatersystemen in woonhuizen 45
46 Toebehoren Toebehoren voor prefab putten Type Leidingdiameter Omschrijving Hulzen 40 mm Huls 50 mm Huls 63 mm Huls 75 mm Huls 90 mm Huls 110 mm Huls 160 mm Huls Boor voor grote gaten Centreerboor 40 mm Boor, 51 mm 50 mm Boor, 60 mm 63 mm Boor, 75 mm 75 mm Boor, 86 mm 90 mm Boor, 102 mm 110 mm Boor, 121 mm 160 mm Boor, 172 mm Isolatiehoes De isolatiehoes wordt over de leidingen en appendages geplaatst ter bescherming tegen vorst. Ventilatiepakket Ventilatiepakket (50 mm) Niveaumelders Meer informatie vindt u in de brochure LC/LCD niveauregelaars. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met uw plaatselijke vertegenwoordiger van Grundfos. 46 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Toebehoren 47 Niveauregelaars en toebehoren Regeleigenschappen regeling van één of twee pompen periodieke wisseling motorbeveiliging hoog en laagwater alarm display voor eenvoudige instelling Niveauregelaars SmartCon MCM (D) 80 Regeling voor 1 of 2 pompen gebaseerd op analoge signalen, zoals van een druksensor. Eventuele toepassing van een back-up vlotter. Lokale dataopslag. Instel- en uitleesmogelijkheden door middel van een LCD display en tiptoetsen. Potentiaalvrij contact voor doormelding van een alarm en een 24 volts signaal voor aansluiten van een alarmlamp. Eventuele uitbreiding met LON communicatie of GSM melding mogelijk. Toebehoren Drukopnemer RVS 4-20mA (0-1mWk) Vlotterschakelaar met 10 m kabel Alarmhoorn voor externe alarmindicatie (buitenshuis) Alarmhoorn voor externe alarmindicatie (binnenshuis) LONinstekmodule voor LON communicatie GSM kit voor alarmmelding per SMS Elektrodes met 10 m kabel Voor aanvullende eigenschappen en informatie over andere toebehoren, bijv. automatische koppeling en hulpstukken, wordt verwezen naar de relevante productbrochures en databoeken. Afvalwatersystemen in woonhuizen 47
48 Opmerkingen 48 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Theorie 49 Afvalwatersystemen in woonhuizen 49
50 Theorie Bepaling van inkomende hoeveelheid water Inkomende hoeveelheid water bestaat uit één of meer van de volgende type water: drainagewater (Q d ) regenwater (Q r ) afvalwater (Q i ) De totale inkomende hoeveelheid water(q) in afvalwatersystemen wordt als volgt berekend: Q = Q d + Q r + Q i (l/s) Drainagewater (Q d ) In termen van volume is de hoeveelheid drainagewater doorgaans klein. In geval van poreuze ondergrond (zand) zal de toevoer van drainagewater groter zijn dan bij een niet poreuze ondergrond (klei). Als vuistregel kunnen de volgende waarden worden gebruikt wanneer de grondcondities normaal zijn (d.w.z. niet in de nabijheid van rivieren, andere waterwegen of moerassen). Zanderige grond: Kleigrond: Q d = L x 0,008 [l/s] Q d = L x 0,003 [l/s] L = Lengte van afvoerleidingen Aftevoeren hoeveelheid water [m³/uur] 12 10 8 6 4 2 Drainage Zanderige grond Kleigrond 0 0 100 200 300 400 Drainageleiding in meters 50 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Theorie 51 Regenwater (Q r ) Bepaal de oppervlakte van het neerslaggebied waaruit het regenwater wordt opgevangen. Hoeveelheid regenwater wordt berekend als volgt: Q r = i x Φ x A, waarbij i = de nominale regenintensiteit (l/s/m²) Φ = afvoercoëfficiënt A = neerslaggebied in m² Bij de berekening van de hoeveelheid regenintensiteit dient te worden nagedacht over het risico van een eventuele overstroming. De nominale regenintensiteit varieert van het ene gebied tot het andere. Primaire richtlijnen voor Nederland zijn: 140 l/s/ha 5 m³/uur/100 m² De afvoercoëfficiënt is een maat voor het wegvloeien van het regenwater uit het neerslaggebied. De coëfficiënt varieert met het type oppervlak, en wordt in de volgende tabel weergegeven: Afvoercoëfficiënten Oppervlak Daken en ondoordringbare oppervlakken 1,0 Klinker bestrating 0,8 Grind 0,3 Parken en tuinen 0,1 Afvoer coëfficiënt Φ Het neerslaggebied is het gebied van waaruit het water naar het afvoersysteem stroomt. Afvalwatersystemen in woonhuizen 51
52 Theorie Hoeveelheid binnenkomend afvalwater (Q i ) De hoeveelheid van afvalwater is afgeleid van de aangesloten toestellen/sanitair in het gebouw en hun gelijktijdigheid van afvoeren. Q i = K Σ DU + Q e Q i = hoeveelheid van afvalwater [l/s] K = constante faktor DU = aansluitwaarde [l/s] Q e = continue afvoer [l/s] bijv. koelwater etc. De constante faktor bevat aanpassingen voor de frequentie van gebruik van afvoerende sanitaire (toestellen). Constante faktor Type gebouw Onregelmatig gebruik, bijv. woongebouwen, restaurants, kantoorgebouwen Regelmatig gebruik, bijv. in ziekenhuizen, scholen, restaurants, hotels Veelvuldig gebruik, bijv. openbare toiletten en/of douches K 0,5 0,7 1,0 De aansluitwaarde DU is een maat voor de toevoer hoeveelheid water naar een sanitair toestel. Het aantal liters water dat men gemiddeld in Nederland per persoon per dag verbruikt is 135 liter. 52 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Theorie 53 Ontwerpeenheden (aansluitwaarde) Afvoertoestel/sanitair DU/l/s Aansluitmaat Wasbak, bidet 0,5 DN 40 Douche, badkuip 0,8 DN 50 Wasmachine voor maximaal 6 kg 0,8 DN 50 Gootsteen, vaatwasmachine 0,8 DN 50 Toilet met 4,5 l stortbak Toilet met 6 l stortbak Toilet met 9 l stortbak Afvoerputje DN 50 Afvoerputje DN 70 Afvoerputje DN 100 1,8 2,0 2,5 1,0 1,5 2,0 DN 80/90 DN 80-100 DN 100 DN 50 DN 70 DN 100 Industriële vaatwasmachine 2* DN 50 Urinoir (enkel) 0,5 DN 50 *De fabriekswaarden, indien beschikbaar, dienen te worden gebruikt voor de berekening. Afvalwatersystemen in woonhuizen 53
54 Theorie Capaciteit, snelheid en aantal pompen De capaciteit van het pompsysteem moet altijd groter zijn dan de berekende maximale ingaande flow (Qi). Het overschot aan capaciteit hangt af van de nauwkeurigheid van de berekening van de ingaande flow. In woonhuizen waar afvalwater met fecaliën wordt verpompt, zal het zelfreinigende vermogen van de persleiding doorgaans de minimale pompcapaciteit bepalen. De minimale watersnelheid voor afvoerleidingen is: verticaal: 1 m/s horizontaal: 0,7 m/s Belangrijke opmerkingen: Om verliezen en lawaai in het systeem te vermijden dient de watersnelheid niet hoger te zijn dan 2,3 m/s. Het gebruik van een versnijdende pomp maakt leidingsnelheden van slechts 0,7 m/s mogelijk, aangezien de grootte van vaste deeltjes aanzienlijk is gereduceerd. De tabel geeft minimale en maximale flow aan voor diverse leidingafmetingen om de zelfreinigende snelheid van minimaal 0,7 m/s in de persleiding te verkrijgen: Minimale flow Maximale flow Leidingdiameter l/s m³/uur l/s m³/uur DN 50 (di=63,3 mm) 2,2 8 7,2 26,3 DN 65 (di=77,5 mm) 3,3 12 10,8 39,4 DN 80 (di=87,5 mm) 4,2 15 3,8 49,3 DN 100 (di=113 mm) 7 25 23,0 82,1 Installaties met een enkele pomp zijn het meest gebruikelijk in. Afhankelijk van de grootte en de variaties van de hoeveelheid binnekomend water en de mate van ongemak in het geval van pompstoring, kan een installatie met twee pompen worden gerealiseerd. Dit geeft zekerheid in geval van pompstoring. 54 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Theorie 55 Ontwerp en dimensionering van leidingsystemen Het ontwerp van de leidingen moet zo eenvoudig mogelijk worden gemaakt. Het dient inspectie, service en onderhoud niet te belemmeren. Tegelijkertijd dient over het aantal, type en plaats van appendages op toe- en afvoerleidingen zorgvuldig te worden nagedacht. Deze appendages bestaan o.a. uit: afsluiters en terugslagkleppen bochten, verdeelstukken, vertakkingen, versmallingen en verbredingen flenzen en aansluitingen Opmerkingen bij de installatie: Elke dompelpomp dient te worden voorzien van een persleiding Aansluitingen kunnen worden gemaakt aan een externe afvoerleiding een verdeelstuk dat verbonden is met een externe afvoerleiding buiten de pompput Elke afvoerleiding kan worden voorzien van een terugslagklep een afsluiter In zeer korte leidingsystemen waar terugstroming van vloeistof geen probleem is kan de terugslagklep worden weggelaten. In die situaties waarbij de persleiding bij het lezingsunt onder water uitkomt is het plaatsen van een beluchter aan te bevelen i.v.m. opheffen hevelwerking. Bescherming tegen terugstroming Bij overbelasting van het vrij-vervalriool door bijvoorbeeld zware regenval bestaat de kans dat het water uit het riool terug de woning in kan stromen. Om dit te voorkomen dient men een zwanenhals tot boven het maximale waterniveau van het vrij-vervalriool toe te passen. Afvalwatersystemen in woonhuizen 55
56 Theorie Leidingmateriaal Kunststofleidingen zijn uitermate geschikt als afvoerleiding voor zowel vrij-verval als persleiding. Bij extreem hoge drukken gaat de voorkeur uit naar roestvast stalen of stalenleidingen. Alle appendages en drukleidingen vanaf de pomp dienen een doorlaat te hebben die minimaal gelijk is aan de doorlaat van de pomp. De volgende materialen zijn geschikt voor gebruik als drukleidingen: Gietijzer thermisch verzinkt staal roestvaststaal Glasvezel-vesterkt plastic polyethyleen (PE) hogedichtheid (HD) lagedichtheid (LD) polypropyleen (PP) acrylonitril-butadieen-styreen (ABS) acrylester-styreen-acrylonitril (ASA) polyvinylchloride (niet-weekgemaakt), slagvast (PVC-HI) 56 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Theorie 57 Bepaling van totale opvoerhoogte De pompdruk moet diverse weerstanden in het systeem overwinnen. De totale opvoerhoogte varieert met de hoeveelheid water die door het systeem stroomt. Hoe meer water des te hoger de weerstand. De totale (manometrische) opvoerhoogte bestaat uit. statische opvoerhoogte (Geodetisch) wrijvingsverliezen in leidingwerk en appendages (H-Dynamisch) Een grafische weergave van de relatie tussen verliezen en waterflow wordt de systeemkarakteristiek genoemd. Geodetische opvoerhoogte Wrijvingsverliezen in bochten en appendages Wrijvingsverliezen in leidingwerk Totale opvoerhoogte H geo H V,A H V,R H tot Berekening van totale opvoerhoogte Afvalwatersystemen in woonhuizen 57
58 Theorie Statische opvoerhoogte De statische opvoerhoogte is het verschil in hoogte tussen het gemiddelde waterniveau in de pompput en de uitlaat (eindniveau) onder de voorwaarde dat geen enkel gedeelte van het leidingsysteem op een hoger niveau is dan het eindniveau, en dat de uitlaat niet ondergedompeld is. De statische opvoerhoogte is onafhankelijk van de hoeveelheid vloeistof die door het systeem stroomt. Als het verschil tussen het hoogste en het laagste waterniveau in de pompput er groot is, kan het nodig zijn om de statische opvoerhoogte zowel bij het uitschakelen als inschakelen van de pomp te berekenen. H Geo 58 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Theorie 59 Wrijvingsverliezen in bochten en appendages Wanneer water door kleppen en bochten etc. in het leidingsysteem wordt geleid gaat energie verloren. Het verlies varieert met de snelheid van het water dat door het systeem stroomt. De tabel hieronder geeft enige benaderingswaarden voor de drukverliezen in bochten en appendages in een normaal leidingsysteem. Verliezen zijn gebaseerd op de theoretische formule: H V,A = Σ ζ v 2 / 2g Profiel- 90 bocht Schuifklep Vrije uitlaat T-stuk verbre- ding Terugslagklep Weerstandfactor ζ 0,3 0,5 0,5 1 1 2,2 0,7 0,007 0,012 0,012 0,025 0,025 0,055 0,8 0,010 0,016 0,016 0,033 0,033 0,072 0,9 0,012 0,021 0,021 0,041 0,041 0,091 1 0,015 0,025 0,025 0,051 0,051 0,112 v [m/s] 1,2 0,022 0,037 0,037 0,073 0,073 0,161 1,4 0,030 0,050 0,050 0,100 0,100 0,220 1,6 0,039 0,065 0,065 0,130 0,130 0,287 1,8 0,050 0,083 0,083 0,165 0,165 0,363 2 0,061 0,102 0,102 0,204 0,204 0,449 2,2 0,074 0,123 0,123 0,247 0,247 0,543 Drukverlies in meters (H Dynamisch) weerstanden bij verschillende vloeistof snelheden. Afvalwatersystemen in woonhuizen 59
60 Theorie Wrijvingsverliezen in leidingen Het wrijvingsverlies in leidingen hangt tevens af van de hoeveelheid (snelheid) van de vloeistof door de leiding. Belangrijke opmerking: De afvoerleiding buiten de put is een zeer belangrijk element bij het dimensioneren en kiezen van pompen. De keuze van de pomp is daarom alleen op de juiste wijze voltooid wanneer de afvoerleiding buiten de put wordt behandeld als een integraal onderdeel van het gehele pompsysteem. De tabel op de volgende pagina geeft een snelle en eenvoudige bepaling van het wrijvingsverlies in leidingen. 60 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
Theorie 61 Nominale diameter DN 32 DN 40 DN 50 DN 60 DN 70 DN 80 DN 90 DN 100 Volume [l/m] 0,80 1,25 1,96 2,83 3,85 5,03 6,36 7,85 1 0,090 1,5 0,198 0,028 0,019 2 0,108 0,034 0,013 2,5 0,167 0,052 0,020 3 0,074 0,029 0,014 3,5 0,038 0,017 0,007 4 0,050 0,023 0,012 4,5 0,064 0,029 0,014 0,007 5 0,078 0,035 0,018 0,010 5,5 0,042 0,021 0,012 0,007 6 0,025 0,014 0,008 7,5 0,012 Flow [l/s] Afvalwatersystemen in woonhuizen 61
62 Theorie Berekeningsvoorbeeld: Grundfos SEG Uitgangspunt is een woonhuis waarvan al het afvalwater wordt afgevoerd naar een buiten het huis gelegen pompput. De pompinstallatie is samengesteld uit een Grundfos SEG versnijdende pomp met een kunststof put. Het uiteindelijke lozingspunt ligt 55 m verwijderd van de pompinstallatie. Bereken de ingaande flow van afvalwater Q i : Een eengezinswoning heeft drie wastafels, twee toiletten met 6 l stortbakken, een badkuip, een douche, een wasmachine, een gootsteen en een vaatwasmachine. De som van alle aansluitwaardes: ΣDU = 3 0,5+2 2,0+0,8+0, 8+0,8+0,8+0,8 = 9,5 Volume aan afvalwater van alle afvoerende toestellen/sanitair: Q i = 0,5 9.5 = 1,5 l/s = 5,4 m 3 /uur Een pomp dient zodanig te worden gekozen dat de stroomsnelheid van het verpompte medium zodanig is dat het zelfreinigende vermogen van de leidingen intact blijft. NB: Een pomp voor het versnijden van vast en vezelachtig materiaal vereist een drukleiding met een minimale vrije doorlaat van 40 mm. Bepaal de diameter van de drukleiding met de berekende capaciteit van Q i = 1,5 l/s: Een persleiding dient te worden gekozen met een binnendiameter D i = 50 mm omdat dan voldoende vloeistofsnelheid van 0,8 m/s wordt verkregen. Binnendiameter Di [mm] v [m/s] 40 1,2 50 0,8 Vervolg op volgende pagina > 62 Grundfos Installatiehandboek 4e editie
TM02 5265 2502 Theorie 63 Bepaling van de totale opvoerhoogte H manometrisch Uitschakelpunt van de pompinstallatie: Beoogde opvoerhoogte: hoogte van het lozingspunt +0,5 m NAP +8,5 m NAP De statische opvoerhoogte H wordt berekend uit het stat. verschil tussen de hoogte van het lozingspunt en het uitschakelpunt van de pomp: H stat. = 8,5 m 0,5 m = 8 m Het leidingsysteem bevat de volgende appendages 2 x 90 bochten = 2 x 0,016 m 1 x uitlaat = 1 x 0,016 m 1 x kogelterugslagklep = 1 x 0,072 m 1 x vrije afvoeropening = 1 x 0,032 m Totaal h dyn. A. = 0,15 m Voor Q i = 1,5 l/s en v = 0,8 m/s (met een 55 m lange drukleiding met een binnendiameter van 50 mm): H dyn. L. = 0,019 x 55 m = 1,05 m H man. = H stat. + H dyn. A. + H dyn. L. H tot = 8 m + 0,15 m + 1,05 m = 9,2 m Een Grundfos SEG.40.09 versnijdende pomp wordt aanbevolen voor een capaciteit Q i = 1,5 l/s en een totale opvoerhoogte van H man. = 9,2 m. p [kpa] 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 H [m] 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 40.3 31.3 26.3 15.3 12.3 12.0 09.3 09.1 SEG.40 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 Q [l/s] 0 2 4 6 8 10 12 14 16 Q [m 3 /h] Afvalwatersystemen in woonhuizen 63
64 Theorie Berekeningsvoorbeeld: Multilift MD In een appartementencomplex dient van de 2 in het souterrain gelegen appartementen het water afgevoerd te worden van de volgende sanitaire toestellen, een wasbak, douche, toilet met 6 l stortbak, gootsteen, vaatwasmachine en wasmachine. De totale afvoer van die toestellen wordt opgevangen in de Grundfos Multilift MD en dmv de hierop gemonteerde pompen afgevoerd naar het hoofdriool. Er wordt een zwanenhals constructie in de persleiding toegepast om terugstroom van water te voorkomen. Berekenen van de totale hoeveelheid afvalwater: Som van alle aansluitwaardes: DU = 2 0,5+2 0,8+2 2,0+2 0,8+2 0,8+2 0,8 = 11,4 Volume aan afvalwater van alle afvoerende toestellen/sanitair: Q i = 0,5 11,4 = 1,7 l/s = 6,1 m³/uur De opvoerinstallatie dient zodanig te worden gekozen dat de hoeveelheid verpompte vloeistof groter is dan de berekende afvalwater hoeveelheid en zodanig dat de snelheid in de leiding voldoende is voor het zelfreinigende vermogen. De voor dit doel gekozen leidingdiameter van DN 80 geeft een snelheid 0,7 m/s bij 3,5 l/s. Bereken de opvoerhoogte H manometrisch : Uitschakelpunt van de Multilift: +5,1 m NAP Beoogde opvoerhoogte: Straatniveau = + 9,5 m NAP De opvoerhoogte wordt berekend uit het verschil in hoogte tussen het niveau in de opvoerapparatuur en het hoogste punt van de persleiding met een veiligheid van 0,25 m (zwanenhals). Dit betekent: H statisch = 9,5 m + 0,25 m 5,1 m = 4,65 m Vervolg op volgende pagina > 64 Grundfos Installatiehandboek 4e editie