MEMO Maatschappelijke Ontwikkeling Projectorganisatie ROB Aan Bert Frings Datum 13-11-2015 Opgesteld door, telefoonnummer Mirjam Derks, 2739 Onderwerp Vak- en Speltherapie algemeen Inleiding Verduidelijking over de mogelijke inzet en vergoeding over de vaktherapie is gewenst. Dit naar aanleiding van signalen vanuit zowel de Sociale Wijkteams als ook vanuit de vaktherapeuten zelf. Wat zijn vaktherapeuten: Vaktherapie of creatieve therapie is de overkoepelende naam voor dramatherapie, beeldende therapie, muziektherapie, danstherapie of psychomotorische therapie. Een vaktherapeut is gespecialiseerd in minimaal één van deze creatieve media. In de behandeling staan vooral doen en ervaren centraal. De integratief therapeuten hebben zich bij deze groep aangesloten omdat gebruik wordt gemaakt van spel en creatieve media. Nadere toelichting op de verschillende vaktherapeuten is terug te vinden in bijlage 1 bij deze memo. De vaktherapeuten waarmee nu een contract loopt in onze regio staan in bijlage 2 opgenomen. Bestaande geldende afspraken tussen de betrokken partijen: Binnen de geldende afspraken tussen de beroepsorganisaties, het ministerie van VWS en de zorgverzekeraars zijn spelregels afgesproken voor de DBC s en de rol daarbinnen van hoofdbehandelaar en bovendien wie als hoofdbehandelaar mag worden geduid. Ook voor 2015 was al duidelijk dat de vaktherapeuten geen hoofdbehandelaar konden zijn binnen een GGZ problematiek, maar enkel als behandelaar konden worden toegevoegd in het behandelplan om het gestelde doel/resultaat bij een patiënt te behalen. Vergoeding kon en kan alleen als de therapeut onderdeel uitmaakt van een behandelplan waar een hoofdbehandelaar altijd de verantwoording heeft en houdt. De info hierover is onder meer terug te vinden binnen de dbcspelregels die worden gehanteerd. Stand van zaken in 2015 met betrekking de vergoedingen van deze therapie: Vaktherapeutische behandeling zit niet in het basispakket en wordt daarmee niet vergoed door de zorgverzekering. Bij enkele verzekeraars wordt een enkele vorm van therapeutische behandeling vanuit de aanvullende verzekering deels vergoed. De vergoeding valt soms onder de alternatieve/complementaire geneeswijzen of alternatieve zorg. Deze zorgvorm wordt alleen vanuit de aanvullende zorgverzekering vergoed. Om in aanmerking te komen voor vergoeding geldt verder de voorwaarde dat de therapeut is aangesloten bij de Federatie van Vaktherapeutische Beroepen (FBV) en een onderliggende beroepsvereniging voor vaktherapie. De FVB moet dus door de zorgverzekeraar worden erkend. Vaktherapie kan ook worden vergoed indien de therapeut is aangesloten bij de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg (NFG). Er zijn
1 dan andere vergoedingsmogelijkheden. De onderstaande zorgverzekeraars erkennen de FVB en/of de NFG en vergoeden daarmee ook de aangesloten vaktherapieën. Informatie van een aantal grote ziektekostenverzekeraars CZ: alleen behandelingen voor alternatieve geneeswijzen wanneer de behandelaar is aangesloten bij één door CZ erkende beroepsverenigingen in 2015, wordt vergoed. VGZ: Vergoedingen vanuit de aanvullende verzekering zit een budget voor alternatieve zorg, te gebruiken voor psychosociale zorg. Menzis: De alternatieve behandelwijzen worden alleen vanuit een aanvullende verzekering worden aangevraagd voor consulten en behandelingen. Als een behandelaar niet is aangesloten bij een door Menzis erkende beroepsvereniging, wordt de behandeling niet vergoed. Zilveren Kruis: Zit in het aanvullende pakket een deel vergoeding voor vaktherapeuten. Beslispunt: Eerder gemaakte keuzes door het ministerie van VWS en de zorgverzekeraars en beroepsgroep volgen en de vaktherapie niet als zelfstandige therapie maar enkel onder verantwoordelijkheid van een hoofdbehandelaar toestaan. bijlage 1
2 Welke vormen van therapie vallen onder vaktherapie: Vaktherapie of creatieve therapie is de overkoepelende naam voor dramatherapie, beeldende therapie, muziektherapie, danstherapie of psychomotorische therapie. Een vaktherapeut is gespecialiseerd in minimaal één van deze creatieve media. In de behandeling staan vooral doen en ervaren centraal. De integratief therapeuten hebben zich bij deze groep aangesloten omdat gebruik wordt gemaakt van spel en creatieve media. Psychomotorische therapie Is: een vorm van behandeling waarbij bewegen wordt ingezet binnen een therapeutische relatie ten einde verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie op emotioneel, gedragsmatig, cognitief, sociaal of lichamelijk gebied te realiseren. Hoe: Lichaamsbeleving en bewegingsgedrag staan centraal. Door sport en spel of lichaamsgeoriënteerde oefeningen komt de cliënt letterlijk in beweging of staat juist stil bij zijn ervaringen. Er wordt aandacht besteed aan hoe men met zichzelf, met anderen, met de opdrachten en met het materiaal omgaat. Zo leert de cliënt om lichaamssignalen, gevoelens en gedragspatronen te herkennen en begrijpen. Er wordt gewerkt aan verschillende thema s, zoals samenwerken, contact maken, grenzen aangeven, vertrouwen en het accepteren van het eigen lichaam. Dit wordt zowel individueel als in groepsverband aangeboden Dramatherapie Is: een vorm van behandeling waarbij middels dramavormen binnen een therapeutische relatie gewerkt wordt aan verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie op emotioneel, gedragsmatig, cognitief, sociaal of lichamelijk gebied. Voor: kinderen, jongeren en volwassenen die vastlopen in hun sociale en/of emotionele ontwikkeling en bij wie die dit in hun gedrag zichtbaar is. Dit gedrag wordt veelal veroorzaakt door een belemmering, aangrijpende gebeurtenis(sen) of een stoornis Hoe: cliënt krijgt inzicht in het eigen handelen, oefent en experimenteert binnen dramatherapie met (nieuw) gedrag en met het uiten van gevoelens. Via spel kan de eigen belevingswereld verkend worden. Dramatherapie maakt gebruik van onder andere rollenspelen, improvisatie, teksttheater en psychodramatechnieken, maar ook van eenvoudige gezelschapsspellen, spelopdrachten, film, geluid, verkleedkleren, schmink en belichting. Sociale en contactuele vaardigheden kunnen op deze manier veilig geoefend worden. Integratieve kindertherapie Is: een kortdurende therapievorm waarbij het kind en zijn belevingswereld centraal staan. De therapie gaat uit van de kracht en kwaliteiten van het kind; het kind weet bewust of onbewust hoe zijn gevoels- en gedachtewereld in elkaar steekt. Inzichten en technieken uit verschillende psychologische modellen worden gebruikt om het kind te helpen zijn problemen weer de baas te worden. Zo ontstaat er therapie op maat voor elk uniek kind. Doelgroep: kinderen van 4 tot en met 12 jaar die last hebben van bepaalde gevoelens, gedachten en/of gedrag. Bij sommige integratieve kinder- en jeugdtherapeuten kunnen ook jongeren terecht. De therapie kan ingezet worden bij psychische klachten en lichamelijke klachten
3 (waarvoor geen medische oorzaak gevonden is). Of als er vragen of zorgen zijn over de ontwikkeling en de opvoeding van een kind. Hoe: therapeut sluit aan bij de voorkeuren van het kind en maakt een therapie op maat. Vanuit veiligheid, waarbij het accent ligt op het vergroten van zelfvertrouwen en de kwaliteiten van het kind, verkent het kind onder begeleiding van de integratieve kindertherapeut zijn probleem, maakt het er contact mee en brengt daar waar nodig verandering aan, om het vervolgens spelenderwijs te integreren in het alledaagse leven. Ouders en zo nodig school worden actief bij de therapie betrokken. Speltherapie Is: een vorm van behandeling waarbij spel wordt ingezet binnen een therapeutische relatie ten einde verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie op emotioneel, gedragsmatig, cognitief, sociaal of lichamelijk gebied te bewerkstelligen. Doelgroep: Cliënten met een ontwikkelingsleeftijd tot ongeveer 12 jaar, die vastlopen in hun sociale en/of emotionele ontwikkeling en die dit in hun gedrag laten zien. Dit gedrag wordt veroorzaakt door een Hoe: cliënt die vastgelopen is in zijn ontwikkeling kan opgedane ervaringen uitspelen, verwerken en in het spel met nieuw, ander gedrag experimenteren. Speltherapie biedt de cliënt de mogelijkheid te spelen wat het (nog) niet zeggen kan. In speltherapie wordt gewerkt met uiteenlopend materiaal zoals poppen, auto s, speelgoed dieren, zand, water, creatief materiaal, gezelschapsspel, verkleedkleren, het kasteel, boeken, winkeltje. Beeldende therapie Is: een vorm van behandeling waarbij beeldende technieken en materialen worden ingezet binnen een therapeutische relatie ten einde verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie op emotioneel, gedragsmatig, cognitief, sociaal of lichamelijk gebied te bewerkstelligen. Hoe: cliënt zijn expressie uitwerken en zijn persoonlijke ontwikkeling vormgeven. Er wordt gewerkt met verschillende technieken en materialen, zoals schilderen, tekenen, werken met klei, metaal, steen en hout. Het ontstane resultaat weerspiegelt het proces van de cliënt die er vervolgens betekenis aan kan geven. Muziektherapie Is: een ervaringsgerichte vorm van behandeling. Muziek wordt ingezet om verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie te bewerkstelligen op emotioneel, gedragsmatig, cognitief, sociaal of lichamelijk gebied. Hoe: Muziek heeft invloed op emoties en stemming. Muziek doet een direct beroep op associaties en herinneringen. Binnen muziektherapie wordt hier gebruik van gemaakt, onder andere door middel van het luisteren naar muziek, improvisatie, het uitvoeren van bestaande muziek en het gebruik van de stem. Deze werkvormen bieden de cliënt nieuwe mogelijkheden tot communicatie over en weer en expressie.
4 Bijlage 2 In onze regio is een contract vanuit de kleine aanbieders met de onderstaande partijen. Speltherapeut Verbeeldend Kind/ Aafke Versantvoort Andersomgaan/ Annemiek Hoogsteder Praktijk Eigenwijsjes/ Frekemei Terpstra In Beweging/ Stephan van de Ven Kindertherapiepraktijk de Giraf/ Gemma Cools Join jeugd & ouders/ Petra Dijkers Kindertherapie Valeska Hoondert HEELicopter Kindertherapie en Coaching/ Janina Bakker de Visser Praktijk voor beeldende Therapie Kim van Berkum Beeldende therapie Els West Praktijk Luna/ Eefje Smits Praktijk de Ronde/ Karin de Kaste Praktijk voor Creativiteit en Bewustwording/ Marijke Kremers Praktijk Overberg/ Annette Overberg Vuurvlinders, speltherapie/ Arjanke Koster In Beweging/ Selma Magge Kind en Beweging/ Yvonne Scheepers Muzizo/ Linda Kienhuis Praktijk voor Muziektherapie/ Barbara Krantz Therapiepraktijk Dekker/ Emiel Dekker Cooperatie Vakwerk Het Spelement Speel je Vrij