Elektriciteit kost geld, veel geld

ELEKTRICITEIT BESPAREN Vele kleintjes maken een grote! O. Lesage en R. Vanparys Elektriciteit kost geld, veel geld zelfs in vergelijking met andere energiebronnen. Zo is kwh stroom tegen dagtarief zowat 3 keer duurder dan kwh aardgas of stookolie. Voor verwarming hebt u nog de keuze uit diverse energiebronnen, voor elektrische toestellen uiteraard niet. Om dan minder te betalen voor uw energie, komt het eropaan een geschikte keuze te maken qua stroomleverancier en eventueel een meter voor tweevoudig uurtarief te laten installeren. Daaromtrent maken specifieke rekenmodules op onze website u wijzer. In dit artikel vertellen we hoeveel elektrische toestellen verbruiken en hoe u hun verbruik kunt inperken. Zo kunt u niet alleen geld besparen maar ook het milieu ontzien. Vergeet niet dat vele kleintjes een grote maken! Veel elektrische toestellen verbruiken bijna geruisloos stroom. Intussen draait de meter en loopt de rekening op. Toch kunt u hierop besparen zonder aan comfort in te boeten. Focus op de grote slokoppen Een doorsnee Belgisch gezin verbruikt 3 000 tot 5 000 kwh per jaar. Gerekend tegen een dagtarief van bv. 0,20 zonder rekening te houden met de vaste kosten komt dat neer op 600 WWW.TEST-AANKOOP.BE Omtrent energie vindt u op onze website: > een compleet dossier rond energie; > rekenmodules in verband met de keuze van stroomleverancier, warm water, het tweevoudig uurtarief en het verbruik van koelkasten en diepvriezers volgens het energielabel. 5

Elektrische boiler Weet dat een elektrische boiler snel duur uitvalt voor een groot verbruik (van meer dan 2 personen), en zonder meer af te raden is voor grote gezinnen, zowel vanuit financieel oogpunt als wegens het comfort. Een kleine keukenboiler plaatsen is, anders dan wat vaak wordt gedacht, bijna nooit rendabeler dan warm water tappen van een centraal systeem. Wel moet u in het tweede geval misschien enkele seconden op warm water wachten. > Isoleer de warmwaterleidingen die van het toestel komen. > Plaats de boiler niet in een koud lokaal (kelder, garage, niet-geïsoleerde zolder). > Laat een grote boiler altijd op het daluurtarief (nacht en weekend) van het tweevoudig uurtarief opwarmen. Verlichting Spaarlampen en tllampen verbruiken minder energie dan de andere lampen. Halogeenlampen verbruiken op zich overigens niet veel minder dan klassieke gloeilampen. Ze bieden wel een hogere lichtopbrengst (zowat 25 %) voor eenzelfde verbruik. > Uiteraard zijn spaarlampen een stuk duurder in aankoop dan gloeilampen. Maar in onze laatste studie bleken spaarlampen, als we rekening houden met hun werkelijke levensduur, een besparing op te leveren van 0 per jaar wanneer u een gloeilamp van 00 W vervangt door een gelijkwaardige spaarlamp van zowat 20 W. U mag hieruit niet afleiden dat u alle klassieke lampen door spaarlampen moet vervangen, voor zover die al zouden passen in de fitting van de lamp. Begin met de woonkamer en de keuken, die samen goed zijn voor 50 % van het energieverbruik voor verlichting. Verder kunt u spaarlampen aanbrengen in de lokalen waar de verlichting één of meer uren per dag aan moet (dus bv. niet in een inkomhal). > Halogeenstaanlampen die sfeerverlichting creëren naar het plafond toe, hebben vaak een vermogen van 300 of zelfs 500 W. Als u een dergelijke lamp elke dag anderhalf uur laat branden, verbruikt ze op jaarbasis zo n 30! > Ook verstralers voor de tuin of de oprit kunnen flink stroom vreten. Een model van 300 W dat elke dag een uur brandt, kost u 20 op jaarbasis. Laat verstralers dus niet de hele nacht branden, ook al zou dat misschien uw veiligheid verhogen. Koelkasten Doorgaans stijgt het verbruik met het aantal sterren en de inhoud van het toestel. Zo verbruikt een gewone koelkast (zonder diepvriesvak) met een inhoud van 200 tot 00 l zowat 35 per jaar. Bij een koelkast van 90 tot 250 l met een diepvriesvak van 65 tot 90 l mag u rekenen op zowat 70 per jaar, of het dubbele. Kies dus een toestel dat op uw behoeften is afgestemd. U kunt al iets opmaken uit het energielabel: B, A, A+, A++. Maar zelfs voor toestellen met eenzelfde label kan het verbruik variëren. Onze tests zeggen u welke het zuinigst zijn. Al bij al verbruiken koelkasten van vandaag gemiddeld 0 % minder dan de modellen van 5 jaar geleden. De zuinigste verbruiken zelfs 60 % minder, wat uw jaarlijks verbruik soms tot 35 à 0 kan doen dalen. Door een nieuwe koelkast te kopen kunt u dus een flink deel van uw investering terugwinnen. Het is wel uitkijken met Amerikaanse koelkasten; ze verbruiken het dubbele van een gewone koel-vriescombinatie. Zo mag u voor een Amerikaans model rekenen op 0 tot 90 verbruik per jaar tegenover 60 tot 90 voor een gewone koel-vriescombinatie. > Plaats de koelkast zo mogelijk in een lokaal dat niet verwarmd is in de winter en dat koel blijft in de zomer. > Laat warme gerechten afkoelen alvorens ze in de koelkast te plaatsen. > Stof de achterwand van de koelkast geregeld af en zorg daar voor een goede luchtcirculatie. Diepvriezers Vroeger verbruikten diepvrieskasten zowat 20 % meer dan de kisten. Dat gaat niet meer op voor de toestellen die sinds zo n 0 jaar worden verkocht. Nu is er nagenoeg geen verschil meer. In onze laatste tests kostte de grootste energievreter per jaar 35 meer aan stroomverbruik dan de zuinigste van het pak. Kies dus niet zonder meer het toestel met de laagste aankoopprijs, maar hou ook rekening met de verbruikskosten, die we steeds in onze tests vergelijken. > De tips die gelden voor koelkasten, gelden ook voor diepvriezers. > Laat geen dikke ijslaag op de wanden binnenin komen: een laagje van 2 mm zorgt al voor een meerverbruik van zowat 0 %. > Ga geregeld na of de deur goed sluit: als u nog weerstand voelt als u trekt aan een blad papier dat u tussen de deur van de diepvriezer hebt gestoken, is dat het geval. Was het dichtingsrubber geregeld en wrijf het met talkpoeder in om het in goede staat te houden. > Orden netjes uw etenswaren in de diepvriezer. Zo vindt u ze snel terug en moet de deur of het deksel minder lang open blijven staan. 6 test-aankoop. nr. 527. januari 2009

Trommeldrogers Modellen met luchtafvoer, die de vochtige lucht naar buiten afvoeren, verbruiken maar lichtjes minder dan de condensatiemodellen, die het water uit de vochtige lucht in een bakje in het toestel opvangen of het rechtstreeks in de afvoer lozen. Anders dan bij wasmachines hangt het energieverbruik sterk af van het gewicht van het wasgoed. Bovendien is zowat 0 % meer verbruik nodig om katoen volledig droog te krijgen dan synthetisch wasgoed: dat laatste neemt minder water op en droogt bijgevolg sneller. Enkele cijfers om u een concreet beeld te geven: om zo n 5 kg katoen strijkdroog te maken, was in recente tests 0,50 tot 0,65 nodig, en 0,70 tot 0,90 om dat katoen zeer droog (kastdroog) te krijgen (vergelijk deze waarden met de 0,0 van een wasbeurt bij 0 C; drogen is duurder dan wassen!). Recent doken een aantal nieuwe technologieën op in de wereld van de trommeldrogers. > Een trommeldroger op aardgas verbruikt een goedkopere brandstof (drie keer goedkoper) en droogt de kleding sneller. Maar hij vereist meer plaats, kost dubbel zoveel bij de aankoop en uiteraard zijn een gastoevoer en een afvoer naar buiten vereist. > Een trommeldroger met warmtepomp verbruikt bijna twee keer minder stroom, wat een winst kan betekenen van 30 tot 0 per jaar. In aankoop is zo n toestel wel een stuk duurder reken op zo n 00 tot 500 extra waardoor het weliswaar ruim 0 jaar zal duren om de aankoop rendabel te maken tegenover een klassiek toestel. > De was ophangen aan de waslijn blijft, voor zover dat kan, de zuinigste methode. > Als u het wasgoed binnen wilt drogen, moet u dat lokaal (zolder, kelder, garage, badkamer ) voortdurend verluchten. > Door de wasmachine meer toeren te laten draaien, zal de trommeldroger achteraf minder energie moeten verbruiken. Een toerental van 200 toeren per minuut zorgt voor 20 à 25 % energiewinst bij de trommeldroger, dan wanneer de wasmachine het bij 800 toeren per minuut hield. > Het is zinloos om het wasgoed zeer droog te maken als u het daarna moet bevochtigen om het te strijken. Vaatwassers Qua elektriciteit verbruikt een vaatwasser niet meer dan wanneer u de spoelbak met warm water van de kraan vult om de vaat met de hand te doen, en u dat water elektrisch hebt opgewarmd (keukenboiler). Als u warm water aanmaakt met gas of stookolie, komt u met de hand wel een stuk goedkoper uit. > Door het zgn. Eco-programma te gebruiken kunt u volgens onze laatste test zo n tot 8 % op uw elektriciteit besparen. De vaat gebeurt hier bij een lagere temperatuur, waardoor de vaatwasbeurt iets langer duurt. Ga wel na of dat programma bij uw toestel een propere vaat aflevert. > Gebruik het programma voor een intensieve vaatwasbeurt alleen voor erg vuile vaat. > Het programma voor een halve lading is niet interessant. Door twee keer dit programma te kiezen verbruikt u meer energie en water dan bij één vaatwasbeurt met een volle lading. Wasmachines Gezien de sterk verbeterde prestaties van de huidige wasmachines, de tendens om het wasgoed vaker te wassen en de doeltreffendheid van de wasproducten, is het programma van 90-95 C niet meer zo nuttig. Veelal wordt op 0 C gewassen. In onze tests kostte een wasbeurt op 0 C gemiddeld 0,0. Gemiddeld kost een wasbeurt voor synthetisch linnen zo n 5 % minder dan een voor katoen, maar van synthetisch linnen gaat er maar half zo veel wasgoed in de trommel. > In een wasbeurt vergt vooral het opwarmen van het water energie. U hebt er dus belang bij om zo mogelijk wasprogramma s met een lagere temperatuur te gebruiken. > Het is interessanter om een volle machine te laten draaien dan twee keer een halve. Elektrische kookplaten Op aardgas koken is twee keer goedkoper dan op elektriciteit. Dat geldt niet voor propaangas of butaangas in flessen; die kosten u bijna evenveel als elektriciteit. Als u toch opteert voor elektrisch koken, weet dan dat de kookplaten op inductie zuiniger zijn dan de andere types. > Om elektrisch te koken, moet u potten en pannen gebruiken met een perfect vlakke en niet-vervormde bodem. Anders kan het energieverbruik met 50 % stijgen. > Schakel de kookplaten uit alvorens de bereiding helemaal klaar is; zo benut u nog de restwarmte van de platen. > Kook en bak zoveel mogelijk met het deksel op de pot of pan. Zonder deksel kan het verbruik tot het drievoudige oplopen. > Kook met weinig water. Dompel aardappelen bv. slechts een derde onder. > Een snelkookpan werkt zuiniger. Elektrische ovens Intussen zijn de energielabels ook al opgedoken bij de gewone elektrische ovens (niet bij de combiovens). Ovens met een A-label verbruiken gemiddeld 0 tot 20 % minder stroom dan oude ovens of nieuwe modellen van klasse B of C. Uit onze tests blijkt dat ze vooral zuiniger zijn in het gebruik van de heteluchtfunctie. Niettemin stelden we in elke groep uiteenlopende prestaties vast. Zo waren sommige oudere toestellen al zuinig, terwijl niet alle nieuwe ovens met een A-label zo zuinig zijn. We kunnen dus niet de raad geven om een oude oven zomaar door een nieuwe te vervangen. Maar als uw oven aan vervanging toe is, kies dan toch een model met een A-label. > Schakel de oven uit alvorens de bereiding helemaal gaar is. De aanwezige hitte zal de bereiding verder gaar maken. > Gebruik de grill niet onnodig. Hij vreet bijna twee keer meer stroom dan de oven. 7

Koffiemolen (5 minuten/week) Elektrisch mes (3 minuten/week) Yoghurtbereider (2 keer/maand) Fruitpers (2 minuten/dag) Grastrimmer (5 minuten/maand) Blender (0 minuten/week) Naaimachine (2 uur/week) Draadloze elektrische tandenborstel Schuurmachine (5 minuten/maand) Boormachine (5 minuten/maand) Gehaktmolen (2 minuten/dag) Heggenschaar (0 uur/jaar) Haarkrultang (2 keer/week) Cirkelzaag (5 minuten/maand) Heteluchtpistool (5 minuten/maand) Hakselaar (5 minuten/maand) Draadloze telefoon Scheerapparaat ( minuten/dag) Wafelijzer (0 maal per jaar) Grasmaaier (0 uur/jaar) Wekkerradio Hifiketen (5 uur/week) Haardroger (5 minuten/dag) Radio op netspanning (2 uur/week) Hogedrukreiniger (60 minuten/maand) Tosti-ijzer ( minuten/dag) Dvd-speler (6 uur/week) Waterkoker (7 keer/week) Frietpan (30 minuten/week) Spaarlamp (2 x uur/dag) TFT-computerscherm ( uur/week) Grillpan ( uur/week) Broodbakmachine (3 keer/week) Koffiezetapparaat ( liter/dag) Magnetron ( uur/week) Router (2 uur/dag) Stofzuiger ( uur/week) Strijkijzer (2 uur/week) Wasemkap (2 uur/dag) Elektrische oven (2 keer/week) Wasmachine ( beurten/week) Halogeenverstraler ( uur/dag) Computer ( uur/week) Halogeenstaanlamp (2 uur/dag) All-in-one (telefoon-fax-printer-scanner; 2 uur/week) Koelkast zonder vriesvak (ca. 300 l) (2 uur/dag) Individueel aircotoestel (68 uur/jaar) Centrale verwarming: pomp en ketel ( 920 uur/jaar) Halogeenlampen (2 x uur/dag) Lcd-tv van 00 cm (20 uur/week) Gloeilampen (2 x uur/dag) Diepvrieskast (ca. 200 l) (2 uur/dag) Vaatwasser ( beurten/week) Elektrische bijverwarming (3 uur/week) Elektrische kookplaten ( uur/week) Trommeldroger (3 beurten/week) Keukenboiler (ca. 0 l/dag) Grote elektrische boiler (ca. 20 liter/dag) WAT KOST HET STROOMVERBRUIK VAN ELEKTRISCHE TOESTELLEN ( /JAAR)? 2 3 3 5 6 8 8 9 9 0 3 5 6 8 20 2 22 26 33 35 0 in waakstand in werking 52 57 62 83 93 07 609 tot 000 per jaar. Voorwaar een stevige hap uit het gezinsbudget. Bij wijze van oefening hebben we in de grafiek hiernaast het stroomverbruik van een gezin uitgewerkt. We hebben daarbij het verbruik van elk toestel omgezet in een bedrag per jaar. Uiteindelijk zien we dat het verbruik van een hele reeks toestellen niet meer kost dan 5, wat overeenstemt met zowat 25 kwh per jaar. Doorgaans gaat het om kleine keukenapparaten (fruitpers, wafelijzer ) of doe-het-zelf- en tuingereedschappen (heggenschaar, grasmaaier ) die minder vaak worden gebruikt. Op deze toestellen zult u dus niet echt veel kunnen besparen (tenzij eventueel op het sluipverbruik; zie verder). Andere toestellen daarentegen zijn ware slokoppen: boiler, kookfornuis, trommeldroger, vaatwasser, wasmachine, diepvriezer, koelkast, de nieuwe generatie tv's enz. Hier kunnen een goede keuze bij aankoop en vervolgens een rationeel energieverbruik u soms flink helpen besparen en uw elektriciteitsrekening drukken. Het sluipverbruik terugdringen We hebben het over sluipverbruik wanneer een toestel niet actief is maar op de netspanning aangesloten blijft, en gelijk nog wat stroom afneemt (wachtstand of stand-by). Dat is typisch voor toestellen met een afstandsbediening zoals een tv of hifiketen. Maar sluipverbruik is er ook bij draadloze toestellen die langer op het stroomnet blijven zitten dan strikt nodig om ze op te laden (bv. gsm), of nog bij allerlei randapparatuur voor de computer (scanner, printer ), die vaak zelfs niet met een echte aan-uitknop zijn uitgerust om ze uit te schakelen. In de jaren 980 en 990 was het niet uitzonderlijk dat tv's, videorecorders en hifiketens in de wachtstand meer dan 0 tot 20 W verbruikten. Intussen verbruikt een goede tv minder dan W. Een mooie vooruitgang als u weet dat een constant sluipverbruik van W gedurende een heel jaar u zowat,8 kost! Volgens een Europese studie bedraagt het gemiddelde sluipverbruik in een gezin 50 W. Maar in een gezin met veel elektrische toestellen kan dat oplopen tot 200 W. En als we de optelsom maken voor alle gezinnen samen, is dat gigantisch veel. 8 test-aankoop. nr. 527. januari 2009

Hoe op te sporen? Dit kan u vertellen of een toestel sluipverbruik kent: > de aanwezigheid van een digitaal uurwerk, een andere digitale aanduiding of verklikkerlichtjes; > een toestel met een transfo; > warmte die u gewaarwordt wanneer het toestel niet actief is. Vergis u niet: zelfs toestellen die u met een aan-uitschakelaar hebt uitgeschakeld, kunnen soms nog stroom verbruiken! Hoe tegen te gaan? > Sommige toestellen kunt u volledig uitschakelen of van het stroomnet halen wanneer ze niet actief zijn, zonder dat u aan comfort moet inboeten: een magnetron, randapparatuur voor de computer, een tv enz. Het is zonder meer interessant om bv. randapparatuur voor een pc in één klap te kunnen uitschakelen via een meervoudige contactdoos met schakelknop. > Haal herlaadbare toestellen uit het stopcontact zodra ze opgeladen zijn (kruimeldief, tandenborstel, lader voor gsm ). > Schaf u niet te veel gadgettoestellen aan die op netstroom werken (wekkerradio, uurwerk enz.). > Ook al is sluipverbruik voor bepaalde toestellen niet te vermijden (bv. een fax die altijd operationeel moet blijven), toch is het absoluut nodig dat ze zo zuinig mogelijk zijn. Op dat vlak ligt de bal in het kamp van de fabrikanten en de overheid; het is aan hen om er iets aan te doen. Via onze tests voeren we alvast de druk op hen op. Plasma-tv s: slokoppen De tv s hebben een hele evolutie meegemaakt. De klassieke beeldbuis wijkt voor lcd-tv s en plasma-tv s met een groot scherm. Het sluipverbruik van deze toestellen is minimaal, maar hun verbruik in werking is enorm toegenomen. Uiteraard speelt de grootte van de tv een rol. Een lcd-tv van 00 cm verbruikt gemiddeld zowat de helft meer dan een model van 80 cm ( tegenover 29, voor een werking gedurende 20 uur per week). Hierachter gaan wel fikse verschillen schuil van model tot model. Bij de plasma-tv s onderscheiden we de HD Ready-modellen met een resolutie van 02 x 768 enerzijds en de Full HD-toestellen met een resolutie van 920 x 080 anderzijds. In onze laatste test verbruikten de 00 cm-modellen van de eerste tussen en 63 per jaar (nog steeds naar rato van 20 uur werking per week), terwijl ze bij de andere tussen 89 en 9 uitkwamen. Voorwaar een enorm verschil en meteen een pak meer dan bij een lcd-tv van hetzelfde formaat. We hebben het vermogen van elk model vermeld in onze laatste test van tv s (TA 525, november 2008). U kunt dus kiezen met kennis van zaken. Sommige Full HD-plasmamodellen hebben een vermogen in de buurt van 500 W. Dat is te vergelijken met de laagste stand van elektrische toestellen voor bijverwarming. Het is niet overdreven te stellen dat u zich aan dit soort tv s kunt warmen! De factuur die volgt, kan echter voor een koude douche zorgen. En dan hebben we het nog niet gehad over het verbruik van de decoders voor wie voor digitale tv opteert. Volgens onze eigen metingen kosten die u 20 tot 50 per jaar aan stroom (dat laatste cijfer geldt voor een model met harde schijf). HOEVEEL KOST EEN TV U AAN STROOMVERBRUIK? (kosten per jaar voor een werking van 20 uur per week, op basis van het gemiddelde verbruik uit onze tests) Klassieke beeldbuis (CRT) - 70 cm 2 Lcd - 80 cm Lcd - 00 cm Plasma HD Ready - 00 cm Plasma Full HD - 00 cm 29 58 93 MEER INFO Over rationeel energiebeheer en premies voor energievriendelijke aankopen leest u meer op de volgende sites: > www.energiesparen.be > www.premiezoeker.be > energie.wallonie.be > www.ibgebim.be Sommige (Vlaamse) netbeheerders en intercommunales en het Brussels Gewest kennen premies toe bij de aankoop van energiezuinige toestellen of producten (trommeldroger op aardgas, spaarlamp ). Steek ook daar uw licht op. ZELF DE HAND AAN DE PLOEG SLAAN Het aantal elektrische toestellen in de huishoudens groeit aan. Sommige verbruiken duidelijk meer dan vroeger; zo zijn plasma-tv's erg energieverslindend. Verder komen bepaalde apparaten al twee of meer keer in huis voor (tv, computer ). Tot slot is er sluipverbruik bij heel wat toestellen. Wees u hiervan bewust en probeer zo zuinig mogelijk om te springen met uw elektrische toestellen. Zowel uw portemonnee als het milieu kan er maar wel bij varen. Volg daarom deze raadgevingen: > kies bij een nieuwe aankoop voor de zuinigste van toestellen met gelijke prestaties. Raadpleeg hiertoe onze tests; > wees zuinig in het verbruik en pas daartoe onze praktische tips toe; > vermijd onnodig verbruik in de wachtstand. 9