MILIEUBELEIDSPLAN 2008-2013 GEMEENTE LENDELEDE Gemeente Lendelede Milieudienst Dorpsplein 1 8860 Lendelede Tel.: 051/33 63 05 Fax: 051/ 33 63 07 Email: milieudienst@lendelede.be 1
INHOUDSOPGAVE Voorwoord. 3 Instrumentarium 4 Afval 4 Milieuverantwoord productgebruik. 5 Water.. 5 Hinder. 6 Energie... 6 Mobiliteit. 7 Natuurlijke entiteiten. 7 Bodem. 8 2
VOORWOORD In 2008 wordt de nieuwe samenwerkingsovereenkomst ondertekend voor de periode 2008 tot 2013. Hierbij zal de gemeente Lendelede moeten voldoen aan een twintigtal basisverplichtingen. De gemeente wenst echter verder te gaan voor het onderscheidingsniveau. Hierbij verbindt de gemeente zich ertoe om een aantal extra punten te behalen door bijkomende acties te ondernemen. Dit zijn acties bovenop de twintigtal basisverplichtingen. Bij het behalen van een totaal aantal opgelegde punten heeft de gemeente recht op een subsidie. De gemeente Lendelede kan deze subsidie dan gebruiken om de milieudienst verder uit te bouwen. De milieudienst moet immers een klantvriendelijke en laagdrempelige werking naar de burger en de bedrijven garanderen. In de nieuwe samenwerkingsovereenkomst wordt duurzaamheid hoog in het vaandel gedragen. De dag van vandaag is het belangrijk om duurzame producten te gebruiken. Nu de gemeente Lendelede een nieuwe, voltijdse, milieuambtenaar in dienst heeft kan deze zich ook toespitsen op duurzame ontwikkeling. In alle beleidsdomeinen zal het principe van duurzame ontwikkeling geïntegreerd worden en bij elke beslissing wordt rekening gehouden met de impact op het milieu. Daar de gemeente reeds goed scoort op vlak van afvalpreventie en recyclage zal er aan deze aandachtspunten verder worden gewerkt. Dit om de goede resultaten te behouden en nog te verbeteren. De gemeente zal daarom ook verder participeren aan verschillende intergemeentelijke werkgroepen (IVIO, de verschillende waterschappen, Leiedal, ) zodat deze ondersteuning kunnen bieden aan de gemeentelijke milieudienst. Ook het gebruik van hernieuwbare energie zal, aan de hand van subsidies, verder worden gestimuleerd. De gemeente zal, indien de kans zich aanbiedt, ook gebruik maken van alternatieve energiebronnen. Het gemeentebestuur van Lendelede wil graag aantonen dat Lendelede groen leeft! Rita Lammertyn Schepen van Leefmilieu 3
1. Instrumentarium Sinds september 2007 heeft de gemeente een voltijdse milieuambtenaar in dienst. Daar het gaat om een voltijdse betrekking, kunnen de gemeentelijke diensten op vlak van milieu en duurzaamheid verder uitgebouwd worden. Hierdoor kan de burger nog beter geholpen worden. Naast het verder uitbouwen van een centraal meldpunt voor milieuklachten, zullen de klachten ook worden opgevolgd aan de hand van systematisch overleg tussen de verschillende betrokken diensten. Daarenboven zal de milieuambtenaar zo spoedig mogelijk de nodige opleidingen volgen voor het Vlarembekwaamheidsbewijs zodat ook de vaststellingen opnieuw door de eigen milieudienst kunnen gebeuren. In het kader van het rioleringsbeleid staat de gemeente voor een nieuwe uitdaging. Naast de aanleg van een gescheiden rioleringstelsel zal er ook toegezien worden op de plaatsing en het correct gebruik van IBA s (individuele behandeling afvalwater) en septische putten. Verder zal de gemeente een inspanning doen om de verschillende verplichte databanken op te stellen en bij te houden. Hierdoor zal alle informatie digitaal beschikbaar zijn. Zo zal de milieuambtenaar een opleiding volgen voor MKROS (milieuklachten registratie- en opvolgingssysteem) zodat de databank efficiënt kan worden toegepast. Er wordt echter wel al gebruik gemaakt van een systeem conform aan de MKROS methode. Om alle milieuklachten goed te kunnen opvolgen zal de samenwerking met de politie worden verbeterd. Beide diensten brengen elkaar op de hoogte van de gedane klachten en overleggen welke acties zullen gebeuren. Bij zware of frequent voorkomende hinder, zoals bijvoorbeeld geur- of lawaaihinder, kan de politie optreden met sancties als gevolg. De gemeentelijke adviesraad voor milieu en natuur is net herverkozen. De gemeente zal deze adviesraad volledig ondersteunen en zal alle mogelijke middelen ter beschikking stellen opdat de adviesraad haar taak naar behoren kan uitvoeren. Verder zal naar de mening van de adviesraad worden gevraagd bij het opstellen van dit milieubeleidsplan, de rapportering van de samenwerkingsovereenkomst en de gemeentelijke begroting voor het milieu in de gemeente. Samengevat is het de bedoeling dat de milieudienst zich kan uitbouwen tot een klantvriendelijke en laagdrempelige dienst voor de burgers en de bedrijven. 2. Afval Afvalpreventie en hergebruik, selectieve inzameling en restafval zijn belangrijke aandachtspunten waaraan de gemeente samen met IVIO en andere partners zal blijven werken. In de gemeente zal ervoor gezorgd worden dat de hoeveelheid restafval per inwoner per jaar onder de strengste opgelegde grens van 150 kilogram blijft. Naast het stimuleren van thuiscomposteren en het ondersteunen van de compostmeesters, wordt het bezoeken van de demotuin gestimuleerd bij de burgers. Tevens worden de inwoners van Lendelede op de hoogte gebracht van de antireclamestickers. Deze liggen gratis ter beschikking bij in de milieudienst. Ook de afvalarm winkelen -campagne zal jaarlijks verder gezet worden wegens het grote succes van deze campagne. Bij bepaalde evenementen, zoals de jaarlijkse Halloweentocht, wordt er al gebruik gemaakt van herbruikbare bekers. De gemeente zal trachten deze trend verder zetten door jeugdwerking, organisatoren van evenementen en eigen diensten, te stimuleren herbruikbare en duurzame producten te gebruiken. De gemeente zal zijn bevolking sensibiliseren omtrent het selectief slopen bij bouw- en renovatiewerken. Dit om het selectief inzamelen te stimuleren. Ook zal meer informatie volgen over afvalbeheer bij bouw- en renovatiewerken, dit om het selectief inzamelen te stimuleren. 4
Om het illegaal ontwijkgedrag te verhinderen zal, in geval van sluikstorten, altijd gezocht worden naar identificatiegegevens van de sluikstorter. De bewoners van Lendelede zullen geconfronteerd worden met foto s en artikels in de plaatselijke kranten, berichten op de website en sensibilisatieacties omtrent de boetes. Een ander, belangrijk, punt op de agenda is de sensibilisatie omtrent hondenpoep. We merken steeds meer dat de gratis zakjes aan de speciale vuilbakken snel verdwijnen. Hondenpoepzakjes aanbieden aan de inwoners tegen een goedkope prijs zal hopelijk het probleem al halveren. Indien dit niet lukt zal afgesproken worden met de plaatselijke politie om meer controle uit te voeren. 3. Milieuverantwoord productgebruik Helemaal aan de basis van dit onderdeel ligt het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout, of FSC (Forest Stewardship Council), gelabeld hout. Bij elke aankoop van hout wordt een standaard bestekvoorschrift voor duurzaam geëxploiteerd hout opgenomen. Sowieso maken de gemeentelijke diensten gebruik van FSC hout om werkzaamheden met hout uit te voeren. Verder zal er binnen de gemeentelijke diensten voor gezorgd worden dat er gebruik gemaakt wordt van duurzame producten. Dit gaande van kantoormaterialen tot ecologische schoonmaakproducten. Die trend zal positief worden verder gezet en er worden verdere inspanningen gedaan om steeds meer duurzame producten te gebruiken. Zo kan de interne dienst, verantwoordelijk voor de catering, eens nagaan welke biologische en Fair Trade producten er kunnen aankocht worden. Zo kan de gemeente, op langere termijn, misschien een Fair Trade gemeente worden. Ook naar de burgers toe zal de gemeente sensibiliseren om duurzame producten aan te kopen en te gebruiken. Dit aan de hand van informatie artikels in de plaatselijke kranten en op de website. 4. Water De gemeente heeft het pesticidenverbruik reeds sterk verminderd maar zal deze trachten te herleiden tot nul. Daarvoor zullen, in overleg met de technische dienst, eventuele nieuwe groeninrichtingen doordacht worden aangelegd zodat het pesticidengebruik niet of amper nodig is. Indien nodig kan de gemeente op langere termijn machines aankopen om het pesticidenverbruik verder te reduceren. Ook gaan we de bevolking verder sensibiliseren door de actie Zonder is Gezonder verder te promoten en de burgers aansporen om hun pesticiden naar het containerpark te brengen. Daarnaast kan de bevolking op de hoogte gebracht worden van eenvoudige en praktische tips om het pesticidenverbruik te minimaliseren of zelfs volledig weg te laten. Om een goed integraal waterbeleid te kunnen voeren is de gemeente partner van drie verschillende deelbekkenwerkgroepen inzake het beheer van hemelwater, afvalwater en waterlopen. Er wordt in overleg met alle deelnemende en omringende gemeenten nagegaan welke stappen moeten worden ondernomen om het overstromingsrisico te beperken. Hierbij wordt rekening gehouden met de ecologie van de waterlopen en worden eventueel acties ondernomen om de natuurlijke omgeving van de waterlopen te herstellen of te behouden. Daarnaast moet de gemeente ook instaan voor het toezicht met betrekking tot het rioleringsbeleid. Daarbij werd reeds een eerste ontwerp van het zoneringsplan opgemaakt. Voor de verwerking van het afvalwater van alle woningen gelegen buiten de kern, dient een keuze gemaakt te worden tussen collectieve zuivering of een individuele waterzuivering. Bij nieuwbouw of grondige renovatie van een woning wordt opgelegd om een gescheiden afvoerstelsel van enerzijds hemelwater en anderzijds afvalwater te voorzien. Voor de woningen waar volgens het zoneringsplan een individuele waterzuivering nodig is, worden deze bij de werken geëist. 5
Bij nieuwe verkavelingen wordt automatisch een gescheiden rioleringsstelsel opgelegd en wordt een watertoets uitgevoerd om wateroverlast in de toekomst te vermijden. Bij aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel zullen in de toekomst ook alle vrijstaande of halfopen bebouwingen moeten voorzien zijn van een gescheiden afvoer. Voor rijwoningen moet enkel het hemelwater van het dak aan de straatzijde naar de regenwaterleiding afgevoerd worden. Voor de realisatie, controle, van het zoneringsplan wordt uitgekeken welke vormen van samenwerking mogelijk zijn met intercommunales of andere. Naast deze taken zal de gemeente ook haar burgers sensibiliseren omtrent rationeel waterverbruik. Dit is immers even belangrijk als het zorgen voor een gescheiden rioleringsstelsel. Elke druppel regenwater die we besparen is mooi meegenomen voor het milieu èn voor de portemonnee. 5. Hinder Zoals eerder aangehaald zal de gemeente het milieu klachten registratie- en opvolgingsysteem of MKROS verder uitbouwen zodat elke klacht kan worden geregistreerd, opgevolgd en geëvalueerd. Zo kan de milieudienst, in samenwerking met de plaatselijke politie, efficiënter en effectiever optreden bij de vaststelling van milieuhinder. Naast het stimuleren van een verantwoord gedrag bij de burgers en bedrijven zullen het gemeentebestuur en de gemeentelijke diensten zelf een verantwoord gedrag aan de dag leggen. Bij elke gemeentelijke activiteit zal uiteraard elke vorm van milieuhinder worden beperkt. Er zal aan passieve sensibilisatie gedaan worden omtrent milieuhinder. Hierbij wordt vooral gedacht aan lichthinder. De bevolking zal gesensibiliseerd worden over de problematiek zodat deze vermeden kan worden. Nadien kan actief worden gesensibiliseerd door deel te nemen aan De nacht van de duisternis. Bij klachten van geurhinder zal kordaat worden opgetreden, dit wil zeggen vaststelling ter plaatse en melding aan de bevoegde instanties. Indien mogelijk zal de oorzaak van de geurhinder worden aangepakt en zal gezocht worden naar een oplossing. Verder kunnen verschillende reglementen worden opgesteld betreffende geluidshinder, geurhinder en lichthinder met als doelstelling dergelijke hinder te minimaliseren. 6. Energie De gemeente Lendelede zal haar energieboekhouding verder uitbouwen zodat van alle publieke gebouwen, groter dan 1000 m², een energieprestatiecertificaat kan worden opgesteld. Daarnaast zal ook een energieboekhouding worden bijgehouden vertrekkende van de meest energie-intensieve entiteit. In het kader van de wetgeving op de energieprestatieregelgeving worden maandelijks de gegevens van de bouwaanvragen doorgegeven. Ook de bewoners zullen, van de gemeente uit, gesensibiliseerd worden betreffende rationeel energiegebruik en hernieuwbare energie. Dit gaande van artikels in de plaatselijke infokrant tot tips op de website. De inwoners telkenmale bewust maken van de gemeentelijke en gewestelijke subsidies voor hernieuwbare energie en andere energiebesparingsmaatregelen bij bouw- en renovatiewerken zal ook tot het onderdeel sensibilisatie behoren. Naast de inwoners kunnen ook de gemeentelijke diensten bijdragen tot rationeel energiegebruik. Het personeel sensibiliseren tot bijvoorbeeld het gebruik van een schermbeveiliging, het doven van de lichten en dergelijke. 6
Bij het bouwen of renoveren van een gemeentelijk gebouw dient rekening te worden gehouden met de keuze van de bouwmaterialen. Ze dienen energiezuinig, voldoende isolerend en ventilerend te zijn. Nagaan of er gebruik kan gemaakt worden van hernieuwbare energiebronnen moet worden opgenomen in de standaardprocedure. Naar aanleiding van dit actiepuntje kan het personeel, verantwoordelijk voor het technische gedeelte van de gebouwen, opleidingen volgen rond energie en/of energiezuinig bouwen en verbouwen. Daar waar mogelijk zal de gemeente zelf zonnepanelen plaatsen die groene stroom certificaten opleveren. Bovendien wordt de geleverde groene stroom aan het netwerk vergoed. Hierdoor zal de investeringskost op termijn gerecupereerd worden. Ook de gemeente zal een inspanning doen als het gaat om klimaatacties. Zo kan de Dikke Truiendag een punt zijn op de agenda die jaarlijks terugkomt. 7. Mobiliteit Het gebruik van de fiets zal gestimuleerd worden in de gemeente. Enerzijds door de deelname aan de actie met belgerinkel naar de winkel. Anderzijds door de bevolking aan te moedigen via de website en het plaatselijke krantje. De meeste faciliteiten liggen slechts op vijf kilometer van het centrum verwijderd. Om het goede voorbeeld te kunnen tonen zal het gemeentepersoneel gestimuleerd worden om met de fiets naar het werk te komen. Zo kan de campagne korterittencontract een extra duwtje in de rug zijn. Er kan tevens overwogen worden om een fietsvergoeding aan te bieden aan het gemeentepersoneel. In samenwerking met de plaatselijke scholen kunnen bepaalde acties worden uitgewerkt om het fietsgebruik bij de leerlingen aan te moedigen. Dit in combinatie met het stimuleren van het gebruik van beschermingsmiddelen. Door bijvoorbeeld het uitdelen van een gratis fluo-jasje en het promoten van fietshelmen aan een sterk verminderde prijs. Indien er, door omstandigheden of de afstand, geen gebruik kan gemaakt worden van de fiets of het openbaar vervoer, moet gebruik gemaakt worden van de auto. Het rijgedrag van de bestuurder is tevens ook bepalend naar de vervuilings- en verbruiksgraad van de auto. Het stimuleren van ecodriving kan worden gestimuleerd aan de hand van tips op de gemeentelijke website. Daarnaast kunnen workshops en dergelijke georganiseerd worden voor personeel en burgers. Deze workshops kunnen onder andere plaatsvinden op evenementen. De gemeente kan, door middel van een enquête, een navraag doen bij de bevolking in verband met het openbaar vervoer. Wat kan er volgens hen nog beter en wat zien ze graag anders. Aan de hand van de resultaten kan opnieuw overlegd worden met de bevoegde instantie, namelijk De Lijn. 8. Natuurlijke entiteiten Het is de bedoeling dat de gemeente Lendelede op langere termijn een bermbeheersplan opmaakt. Dit wil zeggen dat alle bermen van de openbare wegen in kaart worden gebracht en geïnventariseerd. Zo kan aan ecologisch bermbeheer gedaan worden. Het bermbeheersplan somt alle maatregelen op om het groen goed te onderhouden. Het geeft aan wat er in de berm moet gebeuren maand na maand, jaar na jaar. Een dergelijke plan houdt rekening met verkeersveiligheid, inpassing in het landschap, ecologische waarde, technische uitvoerbaarheid en financiële weerslag. Bij nieuwe aanplantingen van groenzones en dergelijke zal de gemeente rekening houden met het aanplanten van streekeigen soorten en, indien beschikbaar, autochtoon plantmateriaal. Autochtoon plantmateriaal zijn planten die zich op natuurlijke wijze terug wisten te vesten in onze streken na de eerste grote ijstijd van 10.00 jaar geleden. Er kunnen eventueel nog subsidiereglementen worden uitgewerkt voor de bewoners met betrekking tot het aanplanten van streekeigen plantensoorten of autochtoon plantmateriaal. De subsidiereglementen voor natuurlijke entiteiten zal verder worden gepromoot, dit aan de hand van artikels in de plaatselijke infokrant en op de website. 7
Het Geboortebos, liggende in de gemeente Lendelede, zal onder handen worden genomen. Na het uitdunnen en opkuisen van het bos kan deze terug gepromoot worden naar de bevolking toe. Indien er nog plaats is om nieuwe bomen aan te planten kan terug een Boomplantdag worden georganiseerd. Ook de deelname aan de Dag van het Park staat genoteerd in de agenda. Het geboortebos is de eerste fase van het project in verband met de nabestemming van het gebied Bergkapel. Op termijn wil de gemeente graag de groene long van het geboortebos uitbreiden tot het gebied volledige Bergkapel. 9. Bodem De gemeente stelt, overeenkomstig de wetgeving op de overheidsopdrachten, een erkend bodemsaneringsdeskundige aan om de nodige vaststellingen te doen met betrekking tot een acuut geval van bodemverontreiniging en indien nodig om verdere maatregelen in het kader van het bodemsaneringsdecreet te laten voorstellen. Met betrekking tot grondverzet worden de verplichten, opgelegd in een decreet, nageleefd. Bij werken in een risicogrond worden eerst stalen genomen alvorens de grond te vervoeren. Hiervoor doet de gemeente Lendelede beroep op een studiebureau. 8