Evaluatierapport Gierzwaluwproject Oostvoorne 105

Evaluatierapport Gierzwaluwproject Oostvoorne 105

Locatieoverzicht Bron: Google Earth Project Oostvoorne 105: Opdrachtgever: 37 te renoveren woningen aan de Gerard van Voorneweg, Middellandweg en Bethlehemweg in Oostvoorne. Gemeentelijk Woonbedrijf Westvoorne Gierzwaluwteam: Martin van de Reep: projecttrekker en rapporteur op vrijwillige basis. E-mail: reepos@casema.nl Wil van de Polder: bewoner Norman Deans van Swelm: locale vogelkenner Opdrachtnemer nestkastbouw: Extern advies: Renovatie aannemer: Ipse de Bruggen Dac@ipsedebruggen.nl Zwaluwen, Adviesbureau op vrijwillige basis Heijmans Bouw Evaluatierapport gierzwaluwproject 105 2

Start Het project begint nadat een van de bewoners, Wil van de Polder, zich afvraagt of er bij de renovatie van 37 woningen in Oostvoorne wel voldoende gierzwaluwdakpannen worden aangebracht. Onder de daken broedden namelijk veel gierzwaluwen die na de renovatie van de daken niet meer hun oude nestplaats kunnen bereiken. Vooraf er is een toezegging gedaan dat er in het nieuwe dak, als compensatie, gierzwaluwdakpannen worden geplaatst nabij de oude nestplaatsen. De renovatie is al in volle gang als Martin van de Reep wordt verzocht of hij op locatie eens poolshoogte wel komen nemen. De eerste inspectie vindt plaats op 4 oktober 2010. Inventarisatie Zoals al gememoreerd is de renovatie in volle gang en het eerste bouwblok is al opgeleverd. Er blijken vooralsnog geen gierzwaluwdakpannen geplaatst, maar deze zijn wel in bestelling. We besluiten na toestemming van de aannemer een onderzoek in te stellen naar de invliegplaatsen en het aantal gierzwaluwnesten onder de dakpannen. Omdat er maar drie percelen te inventariseren zijn spreken we af dat Wil steeds als er dakpannen worden verwijderd de nesten in kaart brengt en de nesten verzamelt. Uit het voorlopig onderzoek blijkt dat er tussen de twee en maximaal acht nesten per woning aanwezig zijn. Het zijn voor 50 % oude nesten van huismussen maar ook kleine nesten van veren die uitsluitend door de gierzwaluwen zijn gemaakt. De gierzwaluwen vliegen in op plaatsen waar het dakhout niet tot over de muur doorloopt, tussen de zinken bakgoot en de muur door en kruipen daarna onder de dakpannen verder het dak op. Dit zijn vooral de plaatsen waar de woningscheidende muren zich bevinden. Veel nesten liggen op 50 tot 80 cm afstand van de invliegplaatsen. Een enkel nest ligt nog verder weg. Per woning zijn er een tot vier invliegplaatsen met tussen de een en drie nesten per invliegplaats. Plan van aanpak Omdat de gierzwaluwen hier al jaren achtereen dezelfde nestplaatsen gebruiken en er weinig variatie zit in de aanvliegplaatsen van de nesten is het dus zaak om de vervangende nestruimten zo goed als mogelijk in overeenstemming te brengen met het huidige zoekpatroon. Duidelijk is dus dat de invliegopening van de vervangende nestruimten op zeer korte afstand moet liggen van de bestaande invliegopeningen. Ook moet de ingang van de vervangende nestruimten goed bereikbaar zijn via het oude aanvliegpatroon. Het aanbrengen van gierzwaluwdakpannen is hier dus niet de beste oplossing. Er worden enkele voorstellen uitgewerkt zoals: Het herstellen van de toegang tot de spouwmuur door ruimte te creëren achter de Trespa-afwerking en een nestruimte te maken in de spouw. Voordeel; het is een geïntegreerde oplossing en dus duurzaam. Nadeel; te intensief en bewerkelijk. Het gebruiken van nestkasten met zichtbare inbouw. Voordeel; het is een geïntegreerde oplossing en dus duurzaam. Nadeel; esthetisch niet fraai vanwege de geringe inbouwdiepte en te kostbaar, mede omdat het de bouw erg zal vertragen. Het plaatsen van houten nestkasten van het type Zeist. Nadeel; de kasten vangen te veel zon waardoor ze vermoedelijk teveel opwarmen en de gierzwaluwen zullen lang blijven proberen om tussen de nestkast en de zinken bakgoot te zoeken naar de oude nestingang. Het oude plan uitvoeren maar dan met meer gierzwaluwdakpannen. Nadeel; de kosten van het plaatsen van extra dakpannen blijkt enorm te zijn. Bovendien moeten er behalve extra gierzwaluwpannen om de nesten te compenseren ook meer Evaluatierapport gierzwaluwproject 105 3

gierzwaluwdakpannen worden toegepast om extra ventilatie onder de pannen te genereren. Omdat de dakhelling <45 graden is zal de zon de hele dag de dakpannen opwarmt en omdat er meer warmte reflectie onder de pannen ontstaat door de nieuw aangebrachtte isolatie wordt het onder de dakpannen te heet en gaan de jonge gierzwaluwen een zekere dood tegemoet. Om de best mogelijke oplossing te zoeken voor de gierzwaluwen wordt tevens contact gelegd met het Zwaluwen, Adviesbureau om er zeker van te zijn dat ook alle landelijke kennis wordt gebruikt. Overleg Uiteindelijk blijken alle oplossingen kostbaar of moeilijk inpasbaar in het al in gang gezette renovatie project. Het Zwaluwen Adviesbureau komt met het idee om een geïntegreerde oplossing onder de goot aan te brengen waardoor op een eenvoudige manier veel nestruimten gecreëerd kunnen worden. De opdrachtgever wil hier in eerste instantie om uiteenlopende redenen niet aan meewerken maar geeft wel aan iets te voelen voor het voorstel als het uitgewerkt kan worden als losse nestkasten die later zijn aan te brengen zodat het bouwproces niet wordt verstoord. Uitvoering Nu de principe afspraken zijn gemaakt kan er gestart worden met het uittekenen van een nestkastmodel dat aan de eisen van de gierzwaluw en de eisen van de opdrachtgever voldoet. Uit de inventarisatie van de bestaande nesten is gebleken dat er ca. 220 nestkasten geplaatst moeten worden om alle gierzwaluwen een nieuw nest aan te kunnen bieden. De eisen waaraan de nestkast moet voldoen zijn: De kasten moeten eenvoudig geplaatst kunnen worden in de aanvliegroute en zoveel mogelijk op de zelfde plaats als de huidige invliegplaatsen. De nestkasten mogen niet hangen op plaatsen waar zonneschermen gehangen kunnen worden. De nestkasten moeten zoveel mogelijk boven doorgaande muurpenanten worden gehangen. De gierzwaluwen moeten niet aan de onderkant van de nestkasten kunnen gaan zoeken naar een opening. De nestkasten moeten duurzaam zijn. Het dak moet duurzaam beschermd worden vanwege de Figuur 1: condensvorming aan de Evaluatierapport gierzwaluwproject 105 4

onderzijde van de zinken bakgoot. Er moet ten minste 15 mm ruimte gelaten worden tussen de nestkast en de zinken bakgoot. Dit heeft te maken met de eventuele warmte overdracht en de condensvorming aan de onderzijde van de zinken bakgoot. In verband met de condensvorming van de zinken bakgoot moet het dak van de nestkast van een waterdichte laag zijn voorzien. De nestkast moet er aan de buitenzijde strak uitzien. Uiteindelijk wordt er dus een nieuw type nestkast ontworpen dat aan al deze voorwaarden voldoet. De kast krijgt een schuine voorkant en in de bodem wordt een nestkuiltje gefreesd. De kast wordt uitgevoerd met de invliegopeningen afwisselend links en rechts. Na overleg met Ipse de Bruggen, het bedrijf dat bereid is deze nestkasten te produceren, wordt het dak afgewerkt met een elastische rubberverf genaamd Mathys Dacfill. De kasten worden gemaakt van duurzaam Western Red Cedar en de verbindingen worden uitgevoerd met RVS schroeven. De voorkant is uitneembaar om de kasten te kunnen inspecteren en om ze te bevestigen aan de gevel. De nestkast krijgt de naam Westvoorne. De nestkasten zijn inmiddels als standaard nestkast te bestellen bij Ipse de Bruggen Dac@ipsedebruggen.nl Op 14 januari is het materiaal voor de nestkasten binnengekomen, volgens de planning, die er vanuit gaat dat alle nestkasten op 20 april zijn geplaatst, moet het dus gaan lukken. Plaatsing nestkasten Op 11 april om 16.00 uur is het dan zover. Wethouder Klok bevestigt aan één van de 37 woningen de eerste gierzwaluwnestkast als afronding van het renovatie project aan de Gerard van Voorneweg, Middellandweg en Bethlehemweg in Oostvoorne. De aannemer die de renovatie heeft uitgevoerd hangt vervolgens de nestkasten op. Er is een duidelijke omschrijving gemaakt waar een nestkast met een linker dan wel met een rechter invliegopening opgehangen moet worden en Wil zorgt voor het nodige nestmateriaal. Het nestmateriaal bestaat uit kippenveren, het materiaal van de oude nesten en gedroogd gras. Omdat het door diverse obstakels niet mogelijk is worden er slechts 168 nestkasten geplaatst. De overige nestkasten zullen geplaatst worden aan een al eerder gerenoveerd complex woningen. Sommige bewoners moeten nog wel even overtuigd worden van het nut van de nestkasten, helaas reageren niet alle bewoners positief. Observatie Op Koninginnedag zwermen er 1-20 gierzwaluwen over de wijk. Op 3 mei wordt het invliegen van een gierzwaluw in een van de nestkasten aan de achterzijde van de woningen waargenomen. Door Wil in samenwerking met de bewoners wordt geregistreerd welke nestkasten er worden aangevlogen en welke nesten schijnbaar in gebruik zijn genomen. Het gierzwaluwgevoel onder de bewoners neemt duidelijk toe in positieve zin. Ondanks het feit dat er veel gierzwaluwen de nestkasten aanvliegen zijn er gierzwaluwen die minuten lang vlak naast de Evaluatierapport gierzwaluwproject 105 5

nestkast op de oude nestplaats onder de goot proberen te komen. Gelukkig geven ze het na enkele dagen op. De verwachting dat er gevechten zouden plaatsvinden tussen gierzwaluwen die voorheen een gezamenlijke invliegplaats gebruikten worden bewaarheid en het is heel lastig uit te leggen aan de bewoners dat ze niet moeten proberen de twistende gierzwaluwen te gaan helpen. Sommige gevechten om de nestplaats duren echter wel 15 minuten en zijn zeer luidruchtig. Gierzwaluwen vechten om een nestplaats Uit de observaties vanaf de straat blijkt dat er 101 van de 168 nestkasten bezet zijn dat is dus 60,1% en dus vele male hoger dan onze positiefste inschatting voor dit eerste jaar! Bijzondere waarneming Laat in de avond wordt tijdens slecht weer geconstateerd dat er één gierzwaluw aan de zijkant van een nestkast gaat hangen. Als Wil de volgende morgen om 8:00 uur gaat kijken vliegt de gierzwaluw net weg. De gierzwaluw heeft dus de hele nacht aan de zijkant van de nestkast gehangen! Waarschijnlijk is de gierzwaluw dus erg vermoeid geweest en heeft mogelijk ook de avondtrek van de niet broeders naar 3000 meter hoogte gemist en daarom besloten om de nacht aan de buitenzijde van de nestkast door te brengen. Een waarneming die je niet vaak zult doen! Nestkastcontroles Om een indruk te krijgen wat de waarde is van de observaties die vanaf de straat zijn uitgevoerd, welke nesten er nu werkelijk bewoond zijn en wat het nestsucces is zijn er nestkastcontroles gepland. Deze bezoeken zijn tevens een mooie kans om met de bewoners ervaringen uit te wisselen. Als uitgangspunt voor het bepalen van een 1 e nestcontrole in een vroeg stadium is er vanuit gegaan dat de gierzwaluwen door het opnieuw zoeken van een nestruimte en het opnieuw moeten bouwen van een nest, zeker anderhalve week later zullen starten. Ook willen we de controle uitvoeren één week voordat normaliter de eerste jongen uitvliegen. De eerste controledatum is dan ook op11 juli gepland. De controle is uitgevoerd door het dichtzetten van de invliegopening en het voorzichtig openen van de nestkast aan de voorzijde. De controle is uitgevoerd bij 24 nestkasten. Van de 24 gecontroleerde Gecontroleerd 24 nesten was vooraf bij de Invliegacties waargenomen 20 nest 4 leeg 6 jongen 10 controles vanaf de straat % 20 30 50 vastgesteld dat 20 van Geen invliegacties waargenomen 4 nest 2 leeg 2 deze nestkasten % 50 50 regelmatig werden (Tabel 1:) bezocht. Hier zou dus uit geconcludeerd kunnen worden dat er een bezetting van 83% is gehaald. Uiteindelijk blijkt dat er in vier nestkasten een nest gemaakt is, van zes nestkasten het los aangebrachte nestmateriaal verwijderd is en zijn er in tien nestkasten jongen aangetroffen. Van de vier nestkasten waarvan vermoed werd dat ze niet in gebruik zijn genomen blijkt dat er in twee nestkasten een nest is gemaakt. Toevalligerwijs wordt waargenomen dat de rovers van het los aangebrachte nestmateriaal soortgenoten Diefje! Evaluatierapport gierzwaluwproject 105 6

zijn. Hieruit blijkt dat waar het lijkt of nestplaatsen bezet zijn, dit niet altijd het geval is. De werkelijke bezetting blijkt dus 67% te zijn. In de tien nesten zijn 17 jongen, 1 verdroogd jong en 1 ei aangetroffen. Bij de nacontrole in augustus blijkt dat alle eerder aangetroffen jongen zijn uitgevlogen. De gegevens worden ingevoerd in het SOVON nestkaarten project. Conclusie: aan controles vanaf de straat kan dus zeker in het eerste jaar geen waardeoordeel ontleend worden. Finale controlerondes De laatste nestkastcontroles zijn uitgevoerd op 18 augustus, 1 en 16 september. Bij de controle op 18 augustus zijn geen gierzwaluwen meer aangetroffen. Ook de nestkast waarin op 16 augustus nog jongen zijn gehoord blijkt leeg te zijn. Dat het er in de nestkasten ook wel eens heftig aan toe kan gaan bewijst de vondst van een vers gebouwd nest met daarbovenop een tweede nest waarin de verliezer van het gevecht is verwerkt. Het nest met de daarin verwerkte gierzwaluw is gescheiden van het eerste nest en aangeboden aan het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Aan de poepjes in en rondom het nest is duidelijk te zien dat er jongen zijn geboren. Ook het doorzichtige speeksel waarmee het nestmateriaal aan elkaar en aan de nestkast is bevestigd is duidelijk waarneembaar. Verliezer verwerkt in nieuw nest In een van de nesten zijn drie dode jongen gevonden van ca. 18, 19 en 22 dagen oud. Hier is vermoedelijk spraken van de dood van één van de oudervogels. Mogelijk als slachtoffer van de boomvalk of de sperwer die hier vrijwel dagelijks boven de kolonie vliegen om te kijken of ei-afmetingen in mm. 25,36 15,71 25,73 15,70 25,79 16,17 25,90 14,84 (Tabel 2:) er nog een gierzwaluw te verschalken is. Twee maal is er in een afzonderlijk nest, waar ten minste één jong is uitgevlogen, een verdroogd jong en een ei aangetroffen. In totaal worden 4 eieren aangetroffen met een zeer verschillende afmeting en dus ook zeer verschillend van vorm. De gemiddelde afmeting bedraagt 25,7 ± 0,2 * 15,61 ± 0,48mm. In drie nestkasten werd een rustende vlinder aangetroffen, een mooi dubbelgebruik van de nestkast dus! In drie nestkasten waarvan het aangebrachte losse nestmateriaal was verwijderd werd een nestrandje aangetroffen van nestmateriaal dat de gierzwaluwen zelf in de lucht hebben verzameld. Evaluatierapport gierzwaluwproject 105 7

Poepjes (faces) Jonge fase 11 juli Nestkast Nest Aantal Poepjes Jongen Aantal Jongen nestkasten berekend < 5 0 Nacontrole 18 augustus e.v. Nr. klein groot jongen poepjes p/j p/2j p/3j 5ar X 2 40 20 40 25ar X 1 10 10 27ar X 2 15 8 15 27am X 2 20 10 20 5vm X 2 28 14 28 9vr X 2 15 8 15 17vm X 2 17 9 17 21vr X 1 14 14 25vr X 2 10 5 10 27vr X 1 5 5 Aantal 17 Berekend Gemiddeld 1,7 10 21 32 SDV 5 10 15 (Tabel 3:) < 15 1 23 23 >= 15 2 20 40 > 30 3 10 30 Gemiddeld 1,75 jongen per nestkast 93 (Tabel 4:) Bij de steekproef (11 juli 2011), van 24 nestkasten zijn in tien nestkasten 17 jongen vastgesteld. Gemiddeld dus 1,7 jong per nest. Om te kijken of er enig verband is tussen het aantal in de nestkast aanwezige poepjes bij de eindcontrole op 18 augustus, 1 en 16 september en het aantal aangetroffen jongen in de jongenfase op 11juli zijn de poepjes bij de laatste controle verwijderd en geteld, de aantallen zijn weergegeven in de kolom poepjes in tabel 3. Vervolgens is het aantal teruggerekend naar één jong en weergegeven in de kolom p/j. Algemeen wordt aangenomen dat volwassen gierzwaluwen hun nest of nestkast niet bevuilen. Als er dan ook poepjes worden aangetroffen zou het zo moeten zijn dat er dus jongen zijn geboren. Bij het grootbrengen van de jongen worden verse poepjes in de eerste weken door de ouders uit de omgeving van het nest verwijderd. (camera waarnemingen door diverse waarnemers). In de laatste weken hebben de ouders het te druk met het aanbrengen van voedsel voor de hongerige jongen en worden de poepjes niet altijd meer opgeruimd. Dit komt overeen met de waarnemingen van andere holenbroeders zoals mezen. Tevens wordt opgemerkt dat in geen enkele bewoonde nestkast met poepjes (n = 75) larven van nachtmotten zoals van het roomtipje (Trichophaga tapetzella) zijn aangetroffen. In 22 bewoonde nestkasten lagen poepjes die haast onaangeroerd waren en waar het leek alsof er geen jongen in de nestkast zijn geboren, in deze nestkasten zijn ook geen schilfers van bloedspoelen aangetroffen. Het betrof hier allemaal bewoonde nesten met minder dan 5 poepjes! Hieruit zou afgeleid kunnen worden dat er in deze nestkasten dus geen jongen zijn geboren ondanks het feit dat er poepjes zijn aangetroffen! Het maximaal aantal aangetroffen poepjes in één nestkast bedroeg 46 stuks. Hoogst waarschijnlijk komt dat overeen met drie jonge gierzwaluwen. Uitgaande van de met zekerheid bewoonde nesten komt dat dus neer op een rekenkundig aantal van 93 geboren jongen gierzwaluwen in dit seizoen. Evaluatierapport gierzwaluwproject 105 8

Opmerkingen Algemeen wordt aangenomen dat gierzwaluwen hun nest of nestkast niet bevuilen. Als er dan ook poepjes worden aangetroffen zou het zo moeten zijn dat er dus jongen zijn geboren. Het aantal poepjes in nestkast 5ar is wat aan de hoge kant en doet vermoeden dat er bij de controle op 11 juli mogelijk een jong het nest al had verlaten. Wat ook opvalt, is dat de spreiding enorm is. Het gemiddeld aantal in de nestkast aangetroffen poepjes per jong is (10 ± 5). Voor twee jongen geldt dan (21 ± 10) poepjes. Voor het rekenmodel wordt de lijn doorgetrokken voor 3 jongen wat dan resulteert in (32 ± 15) poepjes. Ook zijn er in 22 nestkasten minder dan 5 poepjes aangetroffen zonder dat er duidelijk zichtbaar schilfers van bloedspoelen worden aangetroffen. Bij de berekening tussen een mogelijke relatie tussen het aantal jongen en het aantal poepjes zijn deze nestkasten buiten beschouwing gelaten omdat niet duidelijk is of hier dus ook werkelijk jongen zijn geboren. Bij het grootbrengen van de jongen worden verse poepjes in de eerste weken door de ouders uit de omgeving van het nest verwijderd. (camera waarnemingen door derden). In de laatste weken hebben de ouders het te druk met het aanbrengen van voer voor de hongerige jongen en worden de poepjes nauwelijks nog opgeruimd. Onduidelijk is ook of er een grens is aan het aantal poepjes dat door de ouders uit het nest wordt verwijderd. Ook is niet duidelijk of er in verhouding bij een nest met één enkel jong meer poepjes worden verwijderd dan bij een nest met drie jongen? Onduidelijk is ook of een nestkast met daarin minder dan vijf poepjes aangemerkt kan worden als succesvol nest met ten minste één jong als er geen bloedspoel-schilfers worden aangetroffen? Reacties Door de vorm en plaatsing van de nestkasten vliegen de gierzwaluwen de nesten meer horizontaal aan. Dit maakt het moeilijker voor de poezen om aanvliegende gierzwaluwen te bemachtigen. Meerdere poezen hadden er namelijk een sport van gemaakt om de laag aanvliegende gierzwaluwen vanaf de bovenzijde van de terreinafscheidingen tijdens het aanvliegen naar het nest, te bemachtigen. De nieuwe manier van aanvliegen heeft ook als voordeel dat de bewoners die gezellig in de tuin zitten niet meer worden geconfronteerd met gierzwaluwen die vlak over hun hoofd heen vliegen om onder de zinken goten te vliegen. Ook de bewoners van woningen uit aangrenzende wijken hebben al interesse getoond voor het nestkastmodel en zijn dan ook al diverse kopieën gemaakt van het model Westvoorne. Evaluatierapport gierzwaluwproject 105 9

TABEL 5: Verzamelde gegevens van aangetroffen jongen en poepjes tijdens de nestkast controles. Kolom 1: Van boven naar beneden is aangegeven wat het mogelijk aantal uitwerpselen (poepjes) is dat in de nestkasten aangetroffen kan worden. De reeks loopt door tot het maximaal aangetroffen aantal (46) plus 1. Aantal poepjes 1 Aantal werkelijke jongen (11 juli) 2 Aantal poepjes berekend 3 Overlap 4 Gemiddeld Aantal nestkasten waarin bij tijdens de nacontrole poepjes zijn aangetroffen corresponderend met kolom 1. 5 6 Jongen berekend 7 Als we in kolom 1 kijken bij het aantal van 15 poepjes zien horizontaal gezien in kolom 6: - Dat dit aantal in drie nestkasten is aangetroffen en als we in kolom 2 kijken dat in twee van de drie nestkasten bij de eerste controle twee jongen zijn aangetroffen. - In kolom 3, 4 en 5 is steeds het gemiddelde aantal poepjes (geel) met de standaard afwijking (licht blauw) aangegeven zoals dat is berekend volgens tabel 3. In kolom 7 is dat vertaald in een rekenkundig aantal jongen dat overeenkomt met het aantal poepjes. - In kolom 8 is het subtotaal berekende jongen aangegeven. Dat resulteert onderaan de kolom in 93 berekende jongen. - In kolom 9 is het aantal nestkasten aangegeven waarin volgens het aantal poepjes en bloedspoel-schilfers met zekerheid jongen zijn geboren. Evaluatierapport gierzwaluwproject 105 10 Vermoedelijk aantal jongen 8 1 geen schilfers bloedspoelen 6 2 geen schilfers bloedspoelen 5 3 geen schilfers bloedspoelen 6 4 geen schilfers bloedspoelen 5 5 1 5 1j 5 5 6 3 1j 3 3 7 2 1j 2 2 8 1 1j 1 1 9 1 1j 1 1 10 1+2 6 1j 6 6 11 1 1j 1 1 12 1 1j 1 1 13 1 1j 1 1 14 1 2 1j 2 2 15 2+2 3 2j 6 3 16 2j 17 2 2 2j 4 2 18 2j 19 2j 20 2 1 2j 2 1 21 1 2j 2 1 22 2 2j 4 2 23 2 2j 4 2 24 2 2j 4 2 25 1 2j 2 1 26 1 2j 2 1 27 1 2j 2 1 28 2 2 2j 4 2 29 2j 30 2 2j 4 2 31 3j 32 3j 33 3j 34 1 3j 3 1 35 1 3j 3 1 36 1 3j 3 1 37 3j 38 1 3j 3 1 39 3j 40 2 2 3j 6 2 41 3j 42 3j 43 3j 44 3j 45 3 3j 9 3 46 1 3j 3 1 47 3j Aantal totaal 17 75 93 53 Nestkasten met jongen 9

Samenvatting: Geplaatst Gecontroleerd Bewoners Geen Klein Volwaardig Totaal Aantal jongen niet thuis nest nest nest gemiddeld Aantal nestkasten 168 154 14 27 53 74 % bezetting 17,5 34,4 48,1 Aantal jongen berekend 6 70 76 Aantal jongen werkelijk 2 15 17 Aantal jongen totaal 93 Aantal nestkasten met zekere jongen 53 1,75 Aantal nestkasten met mogelijke jongen 75 1,53 Van de 168 geplaatste nestkasten zijn er 154 gecontroleerd. In 127 nestkasten is bewoning vastgesteld wat neerkomt op een bezetting in het eerste jaar van 82,5%! Naar aanleiding van het aantal aangetroffen poepjes wordt aangenomen dat er in ten minste 53 nestkasten 93 jongen zijn geboren wat neerkomt op een gemiddeld aantal van 1,75 jong/nestkast. Gaan we er vanuit dat in de nesten waar minder dan 5 poepjes zijn aangetroffen en waar geen bloedspoel-schilfers zijn aangetroffen (n = 22) jongen zijn geboren dan komt dat neer op 115/75 is 1,52 jong/nestkast. Uit de berekening en de standaard afwijking van het aantal poepjes per werkelijk aangetroffen nestjong (n = 10) blijkt dat de overlap zo groot is dat dit in een individueel geval niet als standaard kan dienen voor een prognose over het aantal jongen per nestkast. Mogelijk dat bij een grotere steekproef de resultaten anders kunnen zijn! Als de berekening echter wordt losgelaten op een groter aantal nestkasten (n = 53) blijkt echter dat de voorspelling van het aantal jongen redelijk dicht in de buurt komt van het werkelijk aangetroffen aantal jongen in de vroege jongenfase van 1,7 per nestkast (n = 10) en het cijfer zoals die door SOVON (1,7 jong/nestkast) worden gehanteerd. In de berekening is er geen rekening gehouden met het aantal poepjes dat in de vroege jongen fase door de ouders verwijderd/opgegeten wordt. Het aantal, door de ouders verwijderde poepjes zal ook afhankelijk zijn van de nestgrote bij 1, 2 of 3jongen. Cameraonderzoek in de jongenfase kan hier mogelijk uitsluitsel over geven! Gelet op bovenstaande resultaten mag verwacht worden dat de overige nestkasten, die zijn aangeboden aan de bewoners van het aangrenzende, in eerdere jaren gerenoveerde bouwblok, snel bezet worden door de gierzwaluwen. Dit project is voor zover bekend het grootste nestkastproject in Nederland dat is uitgevoerd in aansluiting op een dakrenovatie. Afsluitend wil ik graag iedereen bedanken die heeft bijgedragen aan het bewerkstelligen van dit enorm mooie en positieve resultaat! Evaluatierapport gierzwaluwproject 105 11