TC/01/11 ADVIES NR. 01/01 VAN 6 FEBRUARI 2001 BETREFFENDE DE CREATIE VAN EEN DATAWAREHOUSE ARBEIDSMARKT MET HET OOG OP DE MEDEDELING DOOR DE KRUISPUNTBANK VAN GEAGGREGEERDE STANDAARDTABELLEN VOOR WETENSCHAPPELIJKE DOELEINDEN Gelet op de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid, inzonderheid op artikel 15, 2de lid; Gelet op de aanvraag van de Kruispuntbank; Gelet op het auditoraatsrapport van de Kruispuntbank van 10 oktober 2000; Gelet op het verslag van de heer Foulek Ringelheim. 1. VOORSTELLING PROJECT DATAWAREHOUSE ARBEIDSMARKT De Federale diensten voor wetenschappelijke, technische en culturele aangelegenheden (DWTC) dienen krachtens de bepalingen van het koninklijk besluit van 20 maart 1997 1 onder meer in te staan voor, enerzijds, het inzetten van wetenschappelijke en technische middelen ter ondersteuning van de bevoegdheden van de federale overheid en, anderzijds, het ten uitvoer leggen van programma s, acties, informatienetwerken en -systemen ter bevordering van het wetenschappelijk en technisch onderzoekspotentieel van het hele land. Om deze opdrachten te concretiseren, hebben de DWTC het project AGORA opgestart, dat tot doel heeft de toegang tot de federale administratieve gegevensbanken voor wetenschappelijke doeleinden te vergemakkelijken. Het project datawarehouse (stock van gegevens) arbeidsmarkt vormt een deelproject van het AGORA-project en houdt een samenwerkingsverband in tussen de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA), het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV), de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ), de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van de Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten (RSZPPO), het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) en de Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers (RKW). De bedoeling van het project bestaat in een geleidelijke uitbouw van een datawarehouse waarin met een vaste regelmaat sociale gegevens van persoonlijke aard uit de operationele informatiesystemen van de betrokken socialezekerheidsinstellingen worden ingebracht, 1 Koninklijk besluit van 20 maart 1997 tot vaststelling van de opdrachten van de Federale diensten voor wetenschappelijke, technische en culturele aangelegenheden, B.S., 6 mei 1997.
geaggregeerd en gecodeerd, en waarmee op een flexibele, snelle en goedkope manier kan worden ingegaan op aanvragen om statistische informatie. De Kruispuntbank werd overeenkomstig artikel 5 van de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid (hierna genoemd: Kruispuntbankwet ) belast met de coördinatie van de diverse gegevensstromen. Door de creatie van het datawarehouse wordt het eenvoudiger sectoroverschrijdende studies (d.w.z. onderzoeken waarbij informatie van meerdere socialezekerheidssectoren dient te worden verwerkt) en/of longitudinale studies (d.w.z. onderzoeken waarbij de evolutie van de arbeidsmarkttoestand van de betrokken bevolking doorheen de tijd dient te worden nagegaan) uit te voeren. In het datawarehouse zullen per trimester voor de personen die zich op de arbeidsmarkt bevinden, met inbegrip van de werklozen en de invaliden, volgende gegevens worden opgenomen. Rijksregister/Bisregister: gegevens met betrekking tot het geslacht, de leeftijd, de woonplaats, de gezinssamenstelling, de nationaliteit en het overlijden de rijksregistergegevens zullen niet rechtstreeks uit het Rijksregister worden betrokken maar worden overgemaakt door het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS). RSZ/RSZPPO: gegevens met betrekking tot de werkgever, de arbeidsprestaties, het arbeidsvolume, het arbeidsregime, de bezoldigingen, de socialezekerheidsbijdragen en de bijdrageverminderingen. RSVZ: enerzijds gegevens met betrekking tot de zelfstandige activiteit (het beroep, de bijdragecategorie, de hoedanigheid, het al dan niet mandataris zijn, de begin- en schrappingsdatum van de aansluiting, het inkomen en het inkomstenjaar), anderzijds gegevens met betrekking tot de kinderbijslag (de rechthebbende, de rechtgevende en de bijslagtrekkende). RVA: gegevens met betrekking tot de volledige werkloosheid, de tijdelijke werkloosheid, de loopbaanonderbreking, de werkloosheidsactivering, de brugpensionering, de schorsing en de activiteit binnen een plaatselijk werkgelegenheidsagentschap. RIZIV: gegevens met betrekking tot de begindatum van de primaire arbeidsongeschiktheid, de begindatum van de erkenning als invalide, de einddatum van de erkenning door de Geneeskundige Raad voor Invaliditeit (GRI), de GRI- en medische code, de cumul met uitkeringen voor arbeidsongeval, beroepsziekte of ongeval en de arbeidsmarktpositie voorafgaand aan of op het moment van de erkenning door de GRI. RKW: gegevens met betrekking tot de rechthebbende, de rechtgevende, de bijslagtrekkende, de werkgever(s) van de rechthebbende en de kinderbijslagkas van de rechthebbende. 2
NIS: het gegeven statistische sector (dit is een administratieve indeling van een gemeente) en anonieme statistieken met betrekking tot de indeling van de bevolking volgens statistische sector, geslacht, leeftijd (zeventien leeftijdsklassen) en nationaliteit (Belg / niet-belg maar EU-burger / niet-eu-burger) zoals opgemerkt, zal het NIS daarnaast ook instaan voor het overmaken van de rijksregistergegevens aan het datawarehouse. Teneinde de voormelde gegevens te kunnen koppelen, wordt in elk aan het datawarehouse meegedeeld bestand eveneens het INSZ van de betrokken sociaal verzekerden opgenomen. De betrokken socialezekerheidsinstellingen blijven elk eigenaar van de door hen meegedeelde sociale gegevens van persoonlijke aard. Ze hebben evenwel de Kruispuntbank verzocht om als aanspreekpunt op te treden voor de onderzoeks- en beleidsondersteunende instellingen die informatie uit het datawarehouse wensen te bekomen en in te staan voor de coördinatie van de diverse informatiestromen, de exploitatie van het statistisch datawarehouse en de supervisie over de dagelijkse opvolging van het onderhoud ervan door de SmalS-MvM. In concreto zullen de onderzoeks- of beleidsondersteunende instellingen hun aanvragen tot het bekomen van informatie uit het datawarehouse steeds aan de Kruispuntbank richten. Deze zal de aanvraag ter goedkeuring voorleggen aan de betrokken socialezekerheidsinstellingen. Pas na deze goedkeuring zal het dossier voor machtiging of advies aan het Toezichtscomité worden voorgelegd. Indien het Toezichtscomité een machtiging dan wel een gunstig advies heeft verleend, zal de Kruispuntbank een overeenkomst 2 met de onderzoeks- of beleidsondersteunende instellingen afsluiten. Vervolgens zal ze de nodige sociale gegevens voor verdere verwerking uit het datawarehouse halen. De Kruispuntbank zorgt derhalve voor de exploitatie van het datawarehouse. Voorheen dienden diezelfde sociale gegevens ad hoc bij de onderscheiden socialezekerheidsinstellingen te worden gehaald; de sociale gegevens worden derhalve vlotter beschikbaar voor wetenschappelijke doeleinden. De voorgaande principes dienen evenwel genuanceerd te worden voor wat betreft de hieronder nader toegelichte geaggregeerde standaardtabellen. De Kruispuntbank kan autonoom beslissen over de mededeling van deze tabellen aan onderzoeks- en beleidsondersteunende instellingen, zonder dat de betrokken socialezekerheidsinstellingen hier nog in dienen tussen te komen. Voor deze standaardtoepassingen zal immers worden voorzien in een soepel communicatiesysteem (bijvoorbeeld door middel van publicatie in een brochure, op een website, ). Evenmin dient nog een overeenkomst te worden afgesloten tussen de Kruispuntbank en de betrokken onderzoeksof beleidsondersteunende instelling. 2 In deze overeenkomst dient de betrokken onderzoeks- of beleidsondersteunende instelling zich er uitdrukkelijk toe te verbinden de informatie te zullen aanwenden conform de bepalingen van de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid, de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens en elke andere wettelijke of reglementaire bepaling strekkende tot de bescherming van de integriteit van de persoonlijke levenssfeer. 3
Het datawarehouse functioneert op een specifieke server. Er is derhalve geen enkele link met de mainframe van de Kruispuntbank, noch met de bestaande standaardstromen die via de Kruispuntbank verlopen. De sociale gegevens uit het datawarehouse zullen overigens enkel worden aangewend voor onderzoeksdoeleinden, niet voor de toepassing van de sociale zekerheid. Zoals reeds opgemerkt, zullen de betrokken socialezekerheidsinstellingen het datawarehouse op geregelde tijdstippen aanvullen met actuele sociale gegevens. Deze gegevens zullen permanent worden bewaard. Elke betrokken socialezekerheidsinstelling kan slechts inzage krijgen in de eigen meegedeelde sociale gegevens van persoonlijke aard, bijvoorbeeld voor controledoeleinden. Voor inzage in sociale gegevens van persoonlijke aard die door een andere socialezekerheidsinstelling in het datawarehouse werden ingebracht, dient evenwel, op grond van artikel 15 van de Kruispuntbankwet, een aanvraag tot machtiging te worden ingediend bij het Toezichtscomité. 2. ONDERWERP VAN DE AANVRAAG De voorliggende aanvraag heeft betrekking op de mededeling door de Kruispuntbank aan onderzoeks- en beleidsondersteunende instellingen van geaggregeerde standaardtabellen gecreëerd aan de hand van de informatie uit het datawarehouse. Het betreft tabellen waarin enerzijds sociaal-economische criteria (aantal tewerkgestelde personen, NACE-code, ) worden ingedeeld volgens andere sociaal-economische en demografische criteria (leeftijd, woonplaats, ) en anderzijds per indeling het aantal entiteiten dat aan de betrokken criteria beantwoordt, wordt aangeduid (dit zowel in absolute cijfers als in een percentage van de gehele bevolking). De gegevens in het datawarehouse alsook de gebruikte socio-economische posities zullen onderhevig zijn aan een dynamiek, d.w.z. ze zullen voortdurend evolueren. De adviesaanvraag heeft betrekking op de mededeling van geaggregeerde standaardtabellen. Voor aanvragen tot het bekomen van andere gegevens vermeld in de protocolakkoorden tussen de DWTC en respectievelijk de KUL en de ULB (al dan niet sociale gegevens van persoonlijke aard) zal telkens een afzonderlijke aanvraag tot machtiging/advies dienen te worden ingediend bij het Toezichtscomité. 4
3. BEHANDELING VAN DE AANVRAAG De mededeling van geaggregeerde standaardtabellen uit het datawarehouse aan onderzoeks- en beleidsondersteunende instellingen heeft louter betrekking op anonieme gegevens en vergt derhalve geen principiële machtiging van het Toezichtscomité. De mededeling kadert in de uitvoering van artikel 5 van de Kruispuntbankwet, krachtens hetwelk de Kruispuntbank bij de instellingen van sociale zekerheid alle voor de kennis, de conceptie en het beheer van de sociale zekerheid nuttige gegevens inzamelt en opslaat in de vorm van anonieme informatie. Enkel de modaliteiten van de gegevensinzameling zijn gewijzigd: voorheen diende de Kruispuntbank de sociale gegevens van persoonlijke aard bij de socialezekerheidsinstellingen zelf te betrekken; nu kunnen ze eenvoudigweg uit het datawarehouse worden betrokken. De respectieve gegevens blijven evenwel eigendom van de socialezekerheidsinstelling die ze heeft ingebracht; de andere socialezekerheidsinstellingen kunnen deze gegevens slechts raadplegen voor zover ze hiertoe door het Toezichtscomité werden gemachtigd. Krachtens genoemd artikel 5 van de Kruispuntbankwet is de anonieme informatie gecreëerd aan de hand van de sociale gegevens van persoonlijke aard uit het datawarehouse toegankelijk voor de Ministers die de sociale zekerheid onder hun bevoegdheid hebben, voor de Wetgevende Kamers, voor de openbare socialezekerheidsinstellingen, voor de Nationale Arbeidsraad, voor de Hoge Raad voor de Middenstand, het Planbureau en - na advies van het Toezichtscomité - voor andere aanvragers. 4. VEILIGHEIDSMAATREGELEN Volgende veiligheidsmaatregelen moeten worden toegepast door de agenten van de Kruispuntbank vóór enige mededeling van informatie afkomstig uit het datawarehouse: - het INSZ moet worden gecodeerd alvorens te worden ingebracht in het datawarehouse en de Kruispuntbank moet erop toezien dat er geen tabellen worden meegedeeld waarvan de gegevens onvoldoende werden geanonimiseerd. - op elke magnetische drager moet systematisch een indicator worden aangebracht met vermelding van de technische karakteristieken, de datum en de oorsprong; - een unieke en gesystematiseerde back-up-procedure moet worden ingevoerd bij het begin en het einde van de gegevensverwerking; - de toegang tot de gegevens moet worden beperkt tot de agenten die werden gemachtigd door de Kruispuntbank en de SmalS-MvM; 5
- van de verwerkingen verricht door de gemachtigde personen moeten loggings worden bijgehouden; - de produktieomgeving en de ontwikkelingsomgeving moeten strikt van elkaar gescheiden worden; - de ontlading en de actualisering van gegevens afkomstig uit de operationele gegevensbanken moet worden onderworpen aan een systeem van particuliere machtigingen; - het datawarehouse enerzijds en de omgevingen die de operationele gegevensbanken ondersteunen anderzijds moeten strikt van elkaar gescheiden blijven; - de raadplegingen moeten gebeuren aan de hand van paswoorden, die voor een beperkte tijd worden verleend en op een dynamische wijze beheerd worden; - de statistische resultaten en de toepassingen moeten fysisch en logisch beveiligd worden, door middel van loggings van de verwerkingen en back-ups van de resultaatsbestanden en de functionele documentatie. Om deze redenen verleent het Toezichtscomité een gunstig advies aan de mededeling door de Kruispuntbank aan onderzoeks- en beleidsondersteunende instellingen van geaggregeerde standaardtabellen, opgesteld door middel van het datawarehouse. F. Ringelheim Voorzitter 6