Lijnolie wordt gewonnen uit het zaad van de vlasplant. De Duidelijk Duurzaam Gids. creating better environments

Lijnolie wordt gewonnen uit het zaad van de vlasplant De Duidelijk Duurzaam Gids creating better environments

Inhoud Creating better environments Creating better environments 3 Een duurzame toekomst 4 Onze voetafdruk bepalen 5 Onze voetafdruk beperken Reduceren en duurzaamheid 6 Reduceren en hergebruiken 7 Reduceren 8 Duurzaamheid 9 Hergebruik en recycling 10 Groene prestaties 13 Luchtkwaliteit 14 Maatregelen om infecties te voorkomen 15 Forbo Flooring Systems is wereldleider op de markt voor vloeren, en toonaangevende leverancier van projectvloeren in Nederland. Forbo produceert linoleum, tapijttegels, projectvinyl, Flotex gevlokte vloerbedekkingen en schoonloopsystemen, om deze producten vervolgens op de markt te brengen en te verkopen. Forbo streeft naar het leveren van duurzame, geïntegreerde vloeroplossingen voor elk gebouw. Van slaapkamer tot directiekamer, en van de plaatselijke huisartsenpraktijk tot operatiekamers. Het motto creating better environments is verweven in het hele wezen van onze organisatie. Van de manier waarop we een product ontwerpen en grondstoffen inkopen tot de manier waarop we een product produceren en verzenden. Maar dat is natuurlijk nog niet alles. Onze inzet voor het milieu wordt ook weerspiegeld tijdens het gebruik en aan het einde van de levenscyclus van het product. Het meeste informatiemateriaal is bedoeld voor het promoten van producten. Voor deze Duidelijk Duurzaam Gids geldt dat niet. In deze gids worden vragen beantwoord die vaak worden gesteld door milieubewuste klanten en hun klanten. Op de volgende pagina s proberen we dit zo goed en duidelijk mogelijk te doen. U krijgt uitleg over de onafhankelijke methoden die Forbo gebruikt om het milieueffect te bepalen. Daarnaast krijgt u uitleg over hoe wij groen ondernemen in onze processen en producten doorvoeren. We proberen u meer inzicht te geven in het grote aantal milieumaatregelen, zodat u en uw klanten een milieuverantwoorde keuze voor een vloeroplossing kunnen maken. Wilt u graag meer informatie over iets wat in deze brochure is behandeld? arzelt u dan niet contact met ons op te nemen. el 075 647 78 80 of stuur een e-mail naar contact@forbo.com. Onze milieuaanpak per collectie 2 Inhoud Linoleum 16 Tapijttegels 18 Projectvinyl 20 Flotex 21 Schoonloopsystemen 22 Het beleid 24 Milieumaatregelen en uitleg van termen 25 De REEM-ratings van Forbo 26 De groene certificaten van Forbo 27 De volgende stap 27 Forbo werkt al jarenlang aan het verbeteren van de milieuprestaties op internationaal niveau: Medeoprichter van de Green uilding Council in Noord-merika, Nederland en Duitsland. Lid van de Green uilding Council in het VK Marmoleum heeft het Cradle to Cradle Silver certificaat behaald in 2011 Lid van Vinyl 2010 voor meer recycling van PVC-consumentenafval en aandeelhouder van gpr, het Europese samenwerkingsverband voor het recyclen van vinyl in Duitsland Vooraanstaand lid van Carpet Recycling UK Het Forbo Way to Win Sustainability-project heeft tot nu toe 1.700 ideeën opgeleverd. Dit project stimuleert alle medewerkers van Forbo wereldwijd om actief te helpen bij het beperken van het milieueffect. Milieukeur sinds 1998 Meerdere internationale milieu certificaten zoals Nordic Swan Label sinds 1996, natureplus-seal of Quality sinds 2004, lue ngel-keurmerk sinds 2010, het Good environmental Choice Eco-label sinds 2007 en SMRT sinds 2008 Introductie 3

Duurzaamheidsbeleid Forbo Flooring Systems ls wereldleider in vloersystemen dragen wij naar al onze belanghebbenden de verantwoordelijkheid voor een beter milieu. Onze manier van marktbewerking stelt de norm voor vloeroplossingen van wereldklasse. Duurzame ontwikkeling en creating better environments vormen een essentieel onderdeel van alle activiteiten van Forbo Flooring Systems. Het eerste product van Forbo, opgericht in 1898, was linoleum. Dit vloerproduct wordt nog steeds gemaakt van natuurlijke recyclebare grondstoffen en is volledig biologisch afbreekbaar en milieuvriendelijk. Forbo is de afgelopen 112 jaar voorloper geweest qua duurzaamheidsbewustzijn. De wereldwijde bewustwording rondom duurzaamheid is in de afgelopen tien jaar toegenomen. Het is overduidelijk dat er iets aan de uitputting van natuurlijke hulpbronnen en het broeikaseffect moet worden gedaan als we aan onze verplichtingen ten aanzien van toekomstige generaties willen voldoen. ls wij deze verplichtingen nakomen, zijn wij als bedrijf duurzaam bezig. Forbo onderschrijft de overkoepelende definitie voor duurzame ontwikkeling zoals die in 1987 door de VN-commissie voor Milieu en Ontwikkeling is geformuleerd: Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie, zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheid in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. De VN-definitie van duurzaamheid bestaat uit drie afzonderlijke dimensies die samen een duurzaamheidsbeleid vormen. Deze dimensies zijn: De economische dimensie: De manier waarop het bedrijf zich in de markt zet om het duurzaamheidsprofiel actief uit te werken met behulp van de economische stabiliteit en winstgevendheid van het bedrijf, en zo te zorgen voor continue verbetering. De sociale dimensie: De manier waarop maatschappelijk verantwoord ondernemen en corporate governance worden gedefinieerd en toegepast binnen het bedrijf. De ecologische dimensie: De manier waarop maatregelen worden voorgeschreven en opgevolgd die specifiek zijn voor het verbeteren van de milieuprestaties van de processen en producten van het bedrijf. Forbo Flooring Systems ondersteunt deze dimensies op een constructieve en consistente manier met de volgende principes: Compliance Plus : wij doen meer dan wat de overheid in voorschriften en regels van ons verlangt; het integreren van duurzaamheidsoverwegingen in alle beslissingen van het bedrijf; het regelmatig in de gaten houden van de voortgang en het beoordelen van de prestaties op het gebied van duurzaamheid; de inzet voor voortdurende verbetering; het onder de aandacht brengen van duurzaamheid in de gehele waardeketen en ervan uitgaan dat onze leveranciers en klanten zich hieraan houden; zorgen dat alle medewerkers zich bewust zijn van ons duurzaamheidsbeleid en zich inzetten om dit beleid te implementeren en te verbeteren. Forbo Flooring Systems zet zich volledig in om een duurzame partner voor alle belanghebbenden te zijn. 4 Duurzaamheidsbeleid Tom Kaiser Group Chief Operating Officer

Onze ecologische voetafdruk beperken Ons doel Ons belangrijkste doel is het milieueffect van Forbo Flooring Systems vóór 2015 met 25% te reduceren (ten opzichte van 2009). Dit effect wordt berekend met het onafhankelijk getoetste LC-berekeningsmodel. Het berekeningsmodel Forbo maakt gebruik van een levenscyclusanalyse (LC). Dit is een onafhankelijke methode voor het bepalen van de impact op het milieu. ls we kijken naar de uitkomst van de LC* presteren we al bovengemiddeld in de categorie veerkrachtige vloeren. Op dit moment worden de textielproducten van Forbo beoordeeld. Dit bereiken we door: De belangrijkste waarden van Forbo toe te passen: Reduceren Duurzaamheid Hergebruiken Recyclen in deze volgorde Ons LC-resultaat bepalen Het LC-resultaat wordt van de wieg tot aan de installatie berekend voor een geïnstalleerde vloerbedekking van 1 m 2. Wij baseerden de LCberekening op de massagewogen mix van alle producten geproduceerd door Forbo. Hieronder valt ook het energieverbruik van al onze kantoren en magazijnen over de hele wereld. ij het evalueren van het LCresultaat besteden we aandacht aan de volgende categorieën als het gaat om de belasting op het milieu: cidification potential (mate van verzuring) Eutrophication potential (mate van vermesting) Ozone layer depletion potential (mate van aantasting van de ozonlaag) Photo oxidant creation potential (mate van optreden van foto-oxidatie) biotic depletion potential (mate van abiotische uitputting) Global warming potential (aardopwarmingsvermogen) Wij zijn ervan overtuigd dat creating better environments inhoudt dat alle milieueffecten moeten worden beperkt, en niet alleen het broeikaseffect. Daarom wegen voor ons de zes categorieën evenveel en zijn deze opgenomen in een index. Uit de LC-index (ecologische voetafdruk) blijkt dat we onze prestaties voor het vierde jaar op rij hebben verbeterd. Dit is te danken aan alle verbeteracties die de verschillende productielocaties hebben ondernomen. We zijn nog bezig met het beoordelen van de verbeteringen die zijn behaald in de toeleveringsketen van grondstoffen en tijdens het installatieproces. Verwacht wordt dat deze verbeteringen een positieve bijdrage leveren aan het verwezenlijken van ons doel. De CO 2 voetafdruk (Global Warming Potential) is sinds 2007 met meer dan 30% afgenomen. Dit is onder meer te danken aan ons beleid duurzame elektriciteit in te kopen en aan onze interne programma s voor het hergebruik en de recycling van afval. Op de volgende pagina s vindt u meer informatie over onze activiteiten en programma s voor het reduceren van onze LC-index (ecologische voetafdruk). LC-INDEX ECOLOGISCHE VOETFDRUK 120 110 100 90 80 70 GWP-INDEX CO 2 -VOETFDRUK 120 110 100 90 80 70 2007 2008 2009 2010 2007 2008 2009 2010 Onze ecologische voetafdruk beperken 5

Reduceren, Duurzaamheid, Hergebruiken, Recyclen Het ontwerpen van het product en het inkopen van grondstoffen Wanneer we beginnen met een leeg vel papier, gaan we ontwerpen met het eindproduct voor ogen. ndy Hall Vice President innovatie en productmanagement De productontwikkeling van Forbo is gericht op het beperken van het gebruik van nieuw materiaal en het ontwikkelen van processen en producten die de minste impact op het milieu hebben volgens de LC. We werken nauw samen met onze leveranciers om nieuwe materialen met een lage impact in te kopen. Hierdoor hopen wij een Compliance Plus -rating te krijgen. ij het ontwerp en de creatie van een product zorgen we ervoor dat er een minimale hoeveelheid aan grondstoffen nodig is zonder hierbij in te leveren op de prestaties van het product. Voorbeelden: De rug van een Westbond en Flotex tegel bestaat voor 74% uit hergebruikt en gerecycled PVC-materiaal. Dankzij een investering van meerdere miljoenen in een nieuwe tufttechnologie is de hoeveelheid afval bij het produceren van tapijttegels voor ruimtes met intensief verkeer aanzienlijk verminderd. Onze collectie projectvinyl, zoals Eternal, Step en Flex Design, bevat 45% hergebruikt post-industrieel afval. Marmoleum wordt gemaakt van in overvloed beschikbare hernieuwbare grondstoffen, zoals lijnolie, tallolie, pijnhars en houtmeel. Ongeveer 70% van de grondstoffen van Marmoleum kan binnen 10 jaar weer uit de natuur worden teruggewonnen. Middels het Marmoleum recycling programma, halen wij linoleum snijafval terug en verwerken dit direct in nieuwe producten. De Westbond Natural tapijttegels zijn gemaakt van ongeverfde ritse wol, een natuurlijk en hernieuwbaar materiaal. We werken nauw samen met een nieuwe leverancier om zoveel mogelijk gerecycled materiaal te gebruiken. Hierdoor bestaat de Inline tapijttegel voor maar liefst 55% uit gerecycled garen. 6 Reduceren en duurzaamheid

Reduceren, Duurzaamheid, Hergebruiken, Recyclen Onze focus op milieuvriendelijk produceren heeft geleid tot een groot aantal nieuwe en unieke processen. Deze processen vormen de basis voor het bepalen en controleren van de resultaten om het effect op het milieu te beperken. ENERGIEVERRUIK PER M 2 100 95 90 85 80 Geavanceerde tuftmachine voor CMC-tapijttegels 75 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Voorbeelden: Productie De materiaalefficiency bij de productie van Marmoleum is op dit moment ongeveer 98%. De vervaardiging van Marmoleum is dus eigenlijk een gesloten cirkel. Productieafval wordt weer hergebruikt voor onze linoleumproducten zonder dat dit de prestaties aantast. Dankzij een moderne snijtechnologie hebben we het snijverlies bij tapijttegels met maar liefst 80% verminderd. Het kleine beetje snijafval dat we produceren wordt verwerkt tot materiaal dat wordt gebruikt voor het repareren van wegen of wordt naar een bedrijf verzonden dat energie produceert uit afval. Energie We zijn blij dat het stijgende verbruik in 2008 en 2009 in het jaar 2010 weer is afgenomen. Ons energieverbruik per m2 geproduceerd product is in 2010 met 2,1% gedaald ten opzichte van 2009. Hoewel we niet meer het niveau hebben bereikt van 2007, hebben we er vertrouwen in dat we het verbruik in 2011 verder kunnen terugdringen. Ook de vele projecten voor verbetering via het Forbo Way to Win-programma (zie pagina 8) en de volumegroei via onze productiebedrijven dragen hier positief aan bij. Reduceren en hergebruiken 7

Reduceren, Duurzaamheid, Hergebruiken, Recyclen fgelopen jaar vond de uitrol van een intern bewustwordingsprogramma plaats: het Forbo Way to Win. We hebben dit programma gebruikt om ons duurzaamheidsbeleid te introduceren en om de betrokkenheid van medewerkers te verhogen door een platform te introduceren. Via dit platform konden zij een bijdrage leveren aan onze inspanningen om het energieverbruik, het grondstoffenverbruik en de hoeveelheid afval te reduceren. We vroegen hen ook te kijken naar manieren om meer te recyclen. Er zijn meer dan 1.700 ideeën aangedragen, waardoor er mogelijk 600 projecten kunnen worden gestart. Een aantal projecten zijn zelfs al met succes geïmplementeerd. Voorbeelden: Het retourneren van stalen en snijafval voor recycling of hergebruik. Het gebruik van vooraf op maat gesneden papier voor de automatische verpakkingsmachine bij Forbo in Frankrijk Het jaarlijkse papierverbruik met 2% verminderen. Het hergebruik van de uiteinden van garen bij de productie van tapijttegels Minder afval produceren en minder nieuwe materialen gebruiken. Het papierverbruik verminderen door dubbelzijdig afdrukken, en door onze nieuwsbrieven alleen nog maar digitaal te versturen. De warme afvoerlucht uit de installaties voor luchtcompressie gebruiken om de fabriek in Coevorden te verwarmen. Minder energie verbruiken voor het verwarmen van de productieruimten in de winter. De kartonnen kernen in de grote rollen Flotex weg te laten - zonder dat het vloerproduct beschadigd. Het jaarlijkse gebruik van 50 ton aan karton verminderen. 8 Reduceren

Reduceren, Duurzaamheid, Hergebruiken, Recyclen Energie Het gebruik van duurzame elektriciteit blijft stijgen. Deze vorm van energie beslaat nu 86% van het totale elektriciteitsverbruik van onze 12 productiebedrijven. Hierdoor konden we onze CO 2 -voetafdruk verder beperken. Sinds 2007 bedraagt de totale hoeveelheid CO 2 die we hierdoor minder uitstoten ruim 125.000 ton. Volgens ons is dit de meest verantwoorde methode. Wij geven hier de voorkeur aan boven de methode waarbij de uitstoot alleen maar wordt gecompenseerd. Compensatie is natuurlijk ook goed, maar voorkomen is beter dan genezen. De stijgende lijn in 2010 ten aanzien van het verbruik van duurzame energie heeft invloed gehad op het totale verbruik van energie. In 2010 bedroeg het percentage duurzame energie 46%, wat positief is in vergelijking met de meeste andere vloerproducenten. Materialen Lijnolie, pijnhars, tallolie, kurk, houtmeel, wol, jute, hout, karton en papier: de materialen die we inkopen zijn veelal hernieuwbaar. Op die manier kunnen we producten leveren die aan de eisen van de klant voldoen. In 2010 werd gemiddeld 36% van onze producten gemaakt van natuurlijke, hernieuwbare materialen. De meeste van deze materialen worden natuurlijk gebruikt voor de productie van Marmoleum, ons meest duurzame product. Omdat er een ernstig tekort is aan niet-duurzame materialen, worden natuurlijke, hernieuwbare materialen steeds belangrijker in onze toekomstige productontwikkelingen. Duurzaamheid 9

Reduceren, Duurzaamheid, Hergebruiken, Recyclen Het is belangrijk te erkennen dat recycling niet altijd de beste optie is als het gaat om energieverbruik en terugwinning. ls het product over een lange afstand moet worden verscheept naar een recyclebedrijf, dan is het milieueffect van deze reis op het LC-resultaat wellicht negatief. Daarom is het belangrijk alle effecten van recycling- en hergebruikprogramma s te begrijpen. Wat wordt er bedoeld met hergebruik en recycling? Forbo definieert hergebruik als geproduceerd afval dat na verwerking opnieuw kan worden gebruikt als grondstof in dezelfde productieprocessen. Onze definitie van recycling is materiaal dat uit de afvalstroom wordt gehaald tijdens een productieproces en dat naar derden (andere bedrijven van Forbo of externe recyclebedrijven) gaat voor gebruik als grondstof. In 2010 zagen we een stijgende lijn in de hoeveelheid afval die we konden hergebruiken en recyclen: dit was bijna 80%. ls we ook de hoeveelheid afval meerekenen voor het produceren van energie (van afval tot energie), komen we op bijna 95% uit. Slechts 5% van de hoeveelheid afval die Forbo produceert, wordt gestort. Dit beperkt de uitputting van grondstoffen en vermindert de CO 2 -uitstoot bij het produceren van nieuw materiaal. Forbo heeft een cultuur ontwikkeld waarbij elke locatie wordt gestimuleerd samen te werken om zo de beste milieuoplossing te vinden. Een voorbeeld: het afval van onze productielocatie in Coevorden wordt, in plaats van dit naar derden te sturen voor recycling, nu naar ons eigen bedrijf in Ripley (Engeland) gestuurd. Daar kan het weer worden gebruikt. Cradle-to-Cradle Marmoleum, rtoleum en Walton beschikken over het Cradle-to-Cradle silver certificaat. Het Cradle-to- Cradle gedachtegoed is een nieuwe kijk op duurzaam ontwerpen, bouwen en leven in het algemeen. De kern van Cradle-to-Cradle is het principe: afval is voedsel. lle gebruikte materialen dienen biologisch afbreekbaar te zijn of dienen na hun leven in het ene product, nuttig te kunnen worden ingezet in een ander product. Hierbij mag geen kwaliteitsverlies optreden en alle restproducten moeten hergebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn. Op die manier is de kringloop van afval tot voedsel compleet. Over alle divisies is 25% van onze producten gemaakt van gerecycled en hergebruikt materiaal. Meer recyclen en hergebruiken zal de komende jaren ook nog een van onze belangrijkste speerpunten zijn. 10 Hergebruiken en recyclen

Reduceren, Duurzaamheid, Hergebruiken, Recyclen Production waste (left) is turned into road bricks (right) that are used to repair road surfaces. Gerecycled Marmoleum Recycled tile backing at our Ripley production plant Installatieafval ij renovatie- of nieuwbouwprojecten wordt het afval van het installeren van vloerbedekkingen normaal gesproken bij het normale bouwafval gegooid. Forbo kan het snijafval van Marmoleum, rtoleum en Walton tijdens de productie van nieuw linoleum hergebruiken. Klanten kunnen hiervoor een container bestellen via het telefoonnummer 075-647 79 92. Voor vinyl- en textielvloerbedekkingen is de kwaliteit van het installatieafval essentieel. Forbo doet mee aan een aantal professionele inzamelingsprogramma s voor installatieafval. Dankzij onze deelname aan deze programma s hopen wij meer kennis te vergaren en derden te motiveren hun expertise uit te breiden. Forbo is aangesloten bij Vinyl 2010, een organisatie die zich inzet voor meer recycling van PVC-afval in Europa. Recyclen van post-consumentenafval We zijn actief op zoek naar manieren om meer te doen op het gebied van bijvoorbeeld consumentenafval. Zo hebben we tapijten in het VK teruggenomen voor hergebruik. Normaal gesproken zou een dergelijk product als afval worden gestort. Dit recyclinginitiatief is tot stand gekomen in samenwerking met Carpet Recycling UK (CRUK). Forbo Flooring neemt in heel Europa deel aan nog meer initiatieven voor recycling, zoals GR in Zweden en SFEC in Frankrijk. ovendien is Forbo Flooring medeoprichter van EPFLOOR. EPFLOOR is samengesteld uit alle grote West-Europese leveranciers van vinylvloeren, welke meer dan 90% van de productie voor hun rekening nemen. Sinds 2001 hebben EPFLOOR bedrijven steeds meer geld ter beschikking gesteld voor het recyclen van door consumenten gebruikt vinyl. Sinds 2004 heeft het recyclen steeds meer prioriteit gekregen. Dit heeft in 2010 geleid tot 2.200 ton gerecycled afval. Hergebruiken en recyclen 11

Reduceren, Duurzaamheid, Hergebruiken, Recyclen fval Een van onze belangrijkste prioriteiten blijft het verminderen van de hoeveelheid afval. De hoeveelheid afval heeft invloed op het milieu en de financiën (materiaalgebruik, energie, afvalverwerkingskosten). Tegelijkertijd hebben we de verantwoordelijkheid om het afval dat we produceren te hergebruiken en te recyclen zodat het milieu zo min mogelijk wordt belast. VERDELING PRODUCTFVL 2010 Mogelijkheden voor hergebruik en recycling De index voor de hoeveelheid afval wordt gemeten als massa voor het productieafval (als percentage van de input) en blijft stabiel. Hoewel er in 2010 sprake was van een lichte stijging ten opzichte van 2009, bleef deze binnen de grenzen van de afgelopen vier jaar. Voorbeelden: Recyclen van post-industrieel afval Een van de beste manieren om onze totale ecologische voetafdruk te beperken is door in onze producten gerecycled post-industrieel afval te verwerken. We begonnen vele jaren geleden al met het verwerken van afvalproducten in linoleumlijn. De laatste tien jaar hebben we dit proces geoptimaliseerd. In 2011 zijn we gestart met het Marmoleum recycling programma waarmee we snijafval van linoleum terughalen naar onze fabriek in ssendelft en dit direct in ons productieproces terugbrengen. In 2009 probeerden we meer te recyclen, wat leidde tot het maken van het rugmateriaal voor onze Westbond tapijttegels. De locatie in Ripley verwerkt het PVC-afval van de hele Forbo groep én dat van onze concurrenten. Hierdoor wordt de hoeveelheid gestort afval van de gehele vloerenindustrie beperkt. % HERGERUIKT EN GERECYCLED PRODUCTFVL 100 80 60 40 20 0 INDEX HOEVEELHEID FVL 110 100 Hergebruik 62% Recycling 17% Van afval tot energie 14% ls afval gestort 5% 2007 2008 2009 2010 Vrijwel al het productieafval van Forbo Novilon in Coevorden wordt hergebruikt in de rug van o.a. Eternal en Step. Dankzij de investering in herverwerking bij een van onze productielocaties voor tapijttegels is het geproduceerde garenafval met 75 ton per jaar verminderd. 90 80 70 2007 2008 2009 2010 12 Hergebruiken en recyclen

Groene prestaties Hoe minder tijd, energie, hulpbronnen en materialen er nodig zijn om de uitstraling en de prestaties van een vloer te handhaven, hoe kleiner de impact van het product is op het milieu. Ook de bewezen duurzaamheid van een product in combinatie met de sterke garanties beperken de impact op het milieu. Het product hoeft immers niet vaak te worden vervangen. Voorbeelden: Onderhoud Het installeren van onze schoonloopsystemen zorgt ervoor dat maar liefst 90% van het vuil wordt tegengehouden. Hierdoor hoeft er minder worden schoongemaakt en zijn er minder chemicaliën nodig. In onze instructies voor het verzorgen van de vloer staan het efficiënte gebruik van water en energie centraal. De meeste veerkrachtige vloerproducten van Forbo, zoals Marmoleum, zijn zo gemaakt dat droog reinigen voldoende is. Dankzij de PUR pearl finish bij onze collectie projectvinyl wordt het gebruik van chemicaliën aanzienlijk teruggebracht. Flotex gevlokte vloerbedekking kan eenvoudig worden gereinigd met standaardapparatuur en zonder het gebruik van agressieve chemicaliën. Duurzaamheid Dankzij duurzame coatings, zoals PUR pearl bij onze vinylcollecties en Topshield bij onze linoleumcollecties, wordt de levensduur van onze vloeroplossingen verlengd. De Topshield toplaag maakt een volledige renovatie van de vloer mogelijk. Hierdoor gaat het product nog langer mee en wordt de LC-score met maar liefst 14% verbeterd. De meeste tapijttegelcollecties kunnen worden geleverd met een optionele Softbac rug. Deze rug is gemaakt van gerecyclede plastic flessen. ovendien wordt de garantie bij deze rug met 50% uitgebreid, wat in de meeste gevallen neerkomt op 15 jaar extra! PUR Pearl De tapijttegels van Forbo kunnen uitstekend met een Dry Fusion systeem worden gereinigd. Dit systeem verbruikt weinig water en gebruikt alleen neutrale reinigingsmiddelen. Groene prestaties 13

Luchtkwaliteit l jaren streven we ernaar producten te maken met de laagst mogelijke uitstoot van vluchtige organische stoffen (VOC). Zowel Marmoleum als Flotex hebben het keurmerk van de ritish llergy Foundation ontvangen voor het positieve effect wat deze producten hebben op mensen met een allergie. g/dit Om de grondbeginselen vast te stellen voor een uniforme en reproduceerbare gezondheidsgerelateerde beoordeling van bouwproducten, heeft de commissie voor gezondheidsgerelateerde bouwproducten (usschuss zur gesundheitlichen ewertung von auprodukten - g) criteria opgesteld voor het testen en een beoordelingssysteem ontwikkeld voor VOC-emissies van bouwproducten voor binnenruimten. Het beoordelingssysteem stelt kwaliteitsnormen vast ten aanzien van gezondheid voor de toekomstige productie van bouwproducten voor binnenruimten en stimuleert de ontwikkeling van producten met een zeer lage emissie. lle producten van Forbo Flooring zijn getest en voldoen aan deze normen. LEED Dit is een milieuprogramma uit Noord- merika waar een aantal ritse architecten graag mee werkt. Forbo heeft onlangs een aantal productcollecties getest conform de California 01350-norm, waarmee een goede binnenluchtkwaliteit en materialen met een lage emissie worden gewaarborgd. Producten uit onze tapijttegelcollectie, de Coral en Flotex collectie, voldoen aan de eisen. Carpet and Rug Institute Green Label dit is ook een onderdeel van LEED. De meeste tapijttegelcollecties voldoen aan de eisen van dit programma. 14 Luchtkwaliteit

Maatregelen om infecties te voorkomen Marmoleum Flooring van Forbo wordt over de hele wereld veelvuldig in ziekenhuizen en andere omgevingen in de gezondheidszorg gebruikt vanwege de uitstekende prestaties, natuurlijke grondstoffen en uitzonderlijke hygiënische eigenschappen. Forbo heeft onafhankelijke tests laten uitvoeren door professor Gemmell van de acterial Infection and Epidemiology Department van de Universiteit van Glasgow om de bacteriostatische eigenschappen van Marmoleum te bepalen. Uit de resultaten komt naar voren dat Marmoleum het aanbevolen vloerproduct is voor ziekenhuizen in de strijd tegen MRS-infecties en infecties met het Norovirus (buikgriep). Tests van het Centre de Recherche Industrielle in Quebec bevestigden ook dat Marmoleum zijn bacteriostatische werking in de strijd tegen Clostridium difficile aantoont in tests conform de seed-layermethode van TNO, de TCC 100-methode en de vivo simulatiemethode. Flotex van Forbo heeft ook antibacteriële eigenschappen. De behandeling van de Flotex rug met het antibacteriële middel Sanitized zorgt voor een continue bescherming tegen bacteriën (bijvoorbeeld de MRS- en E.coli-bacterie) en schimmels (zoals voetschimmel). Sanitized is in de rug van Flotex verwerkt, zodat het middel continu zorgt voor een antibacteriële werking zonder dat de kwaliteit van Flotex wordt aangetast door de reiniging ervan. Dit maakt Flotex de ideale vloeroplossing voor zorgen onderwijsinstellingen. *Sanitized is een geregistreerd handelsmerk van SNITIZED G met licentienummer 2893.04. Ik werd uitgenodigd om de antibacteriële activiteit van Marmoleum te testen en had al veel over de bacteriewerende eigenschappen van dit Forbo product gehoord. Ik moet toegeven dat ik, net als het overgrote deel van de wetenschappelijke wereld, enigszins sceptisch was over deze geprezen eigenschappen. Na het product intensief te hebben getest, kan ik u met veel plezier melden dat de beweringen echt waar zijn...marmoleum remt inderdaad de groei van verschillende bacteriën, waaronder de MRS-bacterie. Professor Curtis G Gemmell.Sc., PhD, FRCPath Professor op het gebied van bacteriële infecties en epidemiologie, Universiteit van Glasgow Directeur van het Scottish MRS Reference Laboratory Op de voorgaande pagina s hebt u kunnen zien hoe Forbo toewerkt naar de uitdagende duurzaamheidsdoelstelling zoals genoemd op pagina 5. Op de volgende pagina s zullen we laten zien hoe deze wereldwijde programma s tot uiting komen in de milieuprofielen van onze producten. Maatregelen om infecties te voorkomen 15

Linoleum Marmoleum van Forbo is beloond met vele milieukeurmerken en is daarmee de duurzaamste vloer ter wereld. Linoleum heeft voor de belangrijkste onderdelen een REEM +rating ontvangen. Zie pagina 26 voor meer informatie. Linoleum heeft een positief effect op mensen met een allergie, en is dan ook voorzien van het F-keurmerk (ritish llergy Foundation). Forbo is de enige linoleumproducent die beschikt over het certificaat Nature Plus, een Duits eco-label met zeer strenge criteria. De vloer is biologisch afbreekbaar in een gecontroleerde omgeving. Een linoleumvloer draagt bij aan een gezond binnenklimaat, omdat de vloer eenvoudig te reinigen is. Marmoleum bestaat voor 40% uit gerecycled materiaal. Een aantal van onze internationale milieukeurmerken FFS-2011 GEC 25-2011 Floor Coverings 2805023 EC-28-08 Floor Coverings 16 Linoleum

creating better environments Linoleum is een natuurlijk product dat voor 97% uit natuurlijke grondstoffen bestaat. 67% van de grondstoffen van Marmoleum is hernieuwbaar. innen 10 jaar kan de grondstof weer uit de natuur worden teruggewonnen. Lijnolie hernieuwbaar De belangrijkste grondstof van linoleum is lijnolie, dat wordt verkregen door het persen van vlaszaad. ls de olie oxideert, ontstaat een dikke sponsachtige massa die we cement noemen. Dit vormt de basis van het linoleum. Pijnhars hernieuwbaar De combinatie van het bindmiddel pijnhars en lijnolie maakt dat linoleum zowel sterk als flexibel is. Houtmeel hernieuwbaar Voor het binden van de pigmenten wordt houtmeel uit verantwoord beheerde bossen gebruikt. Het houtmeel zorgt voor kleurechtheid en een glad oppervlak. Dat is het geheim van de blijvend heldere kleuren van onze linoleumproducten door de jaren heen. Jute - hernieuwbaar Voor de rug van onze vloerbedekkingen wordt jute gebruikt. Kalksteen Zeer fijngemalen kalksteen is onmisbaar als grondstof voor de specifieke dichtheid van linoleum. Pigmenten De prachtigste kleuren ontstaan door de toevoeging van ecologisch verantwoorde pigmenten. Forbo pigmenten bevatten dus geen zware metalen zoals lood en cadmium. Linoleum 17

Carpet Tiles Onze tapijttegelcollectie heeft voor een groot aantal belangrijke onderdelen een REM-rating van /+ ontvangen. Zie pagina 26 voor meer informatie. Veel van onze tapijttegelcollecties zijn ook voorzien van het CRI Green Label Plus, een meetinstrument die de luchtkwaliteit beoordeelt conform het LEED beoordelingssysteem. SOFTbac, een optionele rug voor vloertegels, bestaat voor 90% uit gerecycled polyester en is volledig recyclebaar. De rug van een Westbond tapijttegel bestaat voor 74% uit gerecycled PVC. Dankzij het ultrasonische snijproces is het snijverlies 80% minder ten opzichte van traditionele snijprocessen. Het kleine beetje afval dat nog wordt geproduceerd, wordt hergebruikt in de wegenbouw of naar een Waste-to-Energy faciliteit gestuurd. Forbo maakt al ruim 10 jaar gebruik van ultrasonische snijprocessen. Hierdoor hebben we maar liefst 5.000 ton minder afval gestort. 97% van het verpakkingsmateriaal bestaat uit gerecycled of hernieuwbaar materiaal. 100% is recyclebaar. Voor bulkleveringen is er bovendien een optie om geen omdoos te selecteren. Een van de Vice Presidents van Forbo is directeur van Carpet Recycling UK. Tapijttegel Traditionele snijmethode Tapijttegel Ultrasonisch snijproces Snijoppervlak = 90,5% Snijoppervlak = 98,5% 18 Carpet Tiles

Westbond Natural is een collectie tapijttegels die gemaakt zijn van pure en natuurlijke ongeverfde wol. De rug van de tegel is gemaakt van gerecycled materiaal. Forbo ondersteunt de internationale beweging The Campaign for Wool om de natuurlijke en duurzame aspecten van wol te promoten. PTRON: HRH THE PRINCE OF WLES Dankzij nauw overleg met diverse leveranciers verschepen we nu latex snijresten naar een lokale projectinrichter die het gebruikt voor vloeren in paardenstallen. Een aantal collecties uit de Tessera serie bestaat uit een ongekend hoog percentage gerecycled materiaal. Zo is de Inline tapijttegel voor 55% vervaardigd uit gerecycled garen. Dankzij onze investering in herverwerking is de hoeveelheid gecreëerde afval met 75 ton verminderd. Inline luspool Dankzij de herverwerking van garenafval is de hoeveelheid gestort afval aanzienlijk verminderd Tessera Mix random lay and batchless Carpet Tiles 19

Projectvinyl Forbo onderschrijft Vinyl 2010 dat als doel heeft meer PVC-afval in Europa te recyclen. lle projectvinylcollecties van Forbo voldoen aan de Europese eisen voor luchtkwaliteit conform g/dit. lle projectvinylcollecties van Forbo voldoen aan de Reach richtlijn, waardoor ze alleen de toegestane stoffen bevatten. De rug van veel van de projectvinylcollecties van Forbo bestaan voor 45% uit hergebruikt PVC-afval. Forbo heeft een uniek proces ontwikkeld om zoveel mogelijk PVC-afval te hergebruiken en het gebruik van nieuw PVC-materiaal te beperken. Dankzij de hoge prestaties en de duurzame PUR Pearl toplaag is het projectvinyl van Forbo bijzonder duurzaam en eenvoudig te onderhouden. lle projectvinylvloeren van Forbo worden vervaardigd in gecertificeerde productievestigingen. 20 Projectvinyl

Flotex gevlokte vloerbedekking Flotex is de enige gevlokte vloerbedekking met een REEM-certificering. Het vloerproduct heeft voor veel onderdelen een REEM-rating van /+ ontvangen. Zie pagina 26 voor meer informatie. De rug van een Flotex tegel bestaat voor 74% uit hergebruikt en gerecycled PVC. Het uiterst effectieve antibacteriële middel Sanitized zorgt voor een continue bescherming tegen de MRS- en E.coli-bacterie. ovendien is het effectief tegen huisstofmijt. Flotex is 100% waterdicht en daarmee de enige wasbare textiele vloerbedekking. De vloer kan zelfs tot 100 C worden gereinigd voor stoomdesinfectie. Flotex is gecertificeerd door de ritish llergy Foundation. Dit betekent dat de kans op allergische reacties wordt verkleind als een Flotex vloer wordt toegepast. Flotex voldoet aan de California 01350-norm, wat een specificatie is om de binnenluchtkwaliteit te waarborgen. *Sanitized is a registered trademark of SNITIZED G License No 2893.04 Nylon 6.6 vezels an de lijmlaag is het antibacteriële middel Sanitized toegevoegd Migratie van het antibacteriële middel Sanitized in vezels en rug Flotex gevlokte vloerbedekking 21

Schoonloopsystemen Een effectief schoonloopsysteem houdt tot 90% vuil en vocht vast dat van buiten wordt ingelopen. Hierdoor kunt u tijdens de gehele levensduur van de vloer maar liefst 65% besparen op schoonmaakkosten. Daarnaast hebt u ook veel minder reinigingsproducten nodig. Schoonloopzones 1 uitenmat uiten het gebouw vormt de buitenmat de eerste linie tegen vuil. Het schraapt het grove vuil van de schoenzolen voordat men het gebouw binnengaat. 3 2 2 innenmat Direct na de buitenzone ligt een binnenmat die vocht en het fijnere vuil van de schoen schraapt. 1 3 Circulatiezone Vloeren die wat verder weg liggen van de entree, zoals die in de receptieruimten, gangen en trappen, moeten speciaal worden ontworpen om bestand te zijn tegen zwaar verkeer en intensieve reiniging. Deze vloeren hebben te maken met achterblijvend vuil en vereisen intensieve reinigingsmethodes om het mooie uiterlijk en de goede prestaties vast te houden. 22 Schoonloopsystemen

Op het moment van drukken is Forbo de enige fabrikant met een REEMkeurmerk voor schoonloopsystemen. Kijk op pagina 26 voor meer informatie. Eventueel afval van garen van de Coral collectie wordt door de garenfabrikant hergebruikt. De Coral productielocatie heeft helemaal geen afval gestort. fval van garen van de Coral productielocatie wordt hergebruikt in kleine entreematten. Coral voldoet aan de California 01350-norm, wat een specificatie is om de binnenluchtkwaliteit te waarborgen. Schoonloopsystemen 23

Het beleid voor 2011 Energie We verwachten een stijging van het gebruik van duurzame elektriciteit. In 2011 zullen 10 van onze 12 productielocaties duurzame elektriciteit gebruiken. Dit betekent dat 95% van alle gebruikte elektriciteit van duurzame bronnen komt op al onze locaties. Hergebruik en recycling Ons R&D-team, Engineering-team en Innovatie-team zullen een belangrijke rol spelen omdat we de manier waarop onze producten en processen worden gerealiseerd, analyseren. Qua afval breiden wij de mogelijkheden voor hergebruik en recycling uit om de impact op het milieu te verkleinen en de economische kansen te vergroten. Water Hoewel we weten dat er bij de productie van Forbo vloeren vrijwel geen water wordt gebruikt, gaan we in 2011 toch gegevens verzamelen over het waterverbruik. Water wordt steeds belangrijker en we moeten een baseline ontwikkelen om de verbeteringen te meten. Groen ontwerp en innovatie Wij zijn ervan overtuigd dat vormgeving ten aanzien van het milieu een erg belangrijke schakel is in de keten. ls wij ons LC-resultaat willen verbeteren, dan moet vormgeving een centrale rol spelen. Forbo Flooring legt veel nadruk op een groen ontwerp en innovatie. We kunnen alleen maar marktleider worden op het gebied van duurzaamheid en milieu als we de dingen anders aanpakken. Leveranciers In 2010 zochten we naar een manier om met onze belangrijkste grondstoffenleveranciers samen te werken aan een beter milieu door ons LC-resultaat met 25% te verminderen. Veel van onze leveranciers bleken al hun eigen doelstellingen te hebben om de ecologische voetafdruk te beperken. In 2011 gaan we de ecologische scores bijhouden om de milieuprestaties en onze leveranciers te beoordelen. Forbo Way to Win-programma Deze projecten maken deel uit van het gehele milieuverbeteringsprogramma van 2011. 24 Het beleid voor 2011

Groene certificaten ISO 14001 Dit is het kader waarbinnen een bedrijf de vraagstukken rond milieueffecten aanpakt, waaronder naleving van de wet. RE Het uilding Research Establishment is 80 jaar geleden opgericht en richt zich steeds meer op het verbeteren van de milieuprestaties van gebouwen. REEM uilding Research Establishment Environmental ssessment Methodology. Dit programma bepaalt het milieueffect van een materiaal of product over een gegeven tijdsperiode van 60 jaar. Dit programma werd in 2009 geherclassificeerd. Nu hangt de milieurating van een product af van de toepassing. Zo kan hetzelfde product een andere REEM-rating krijgen als het in een school wordt gebruikt in plaats van in een kantoor. Dit geldt ook als het productieproces voor een productcategorie bij veel bedrijven vergelijkbaar is. Zo kiezen fabrikanten van vinyl er misschien voor om een algemene rating in plaats van een rating voor elk specifiek product weer te geven. In zo n geval zijn afzonderlijke REEM-productcertificaten niet verkrijgbaar. In de tabel op de volgende pagina staan de REEM-ratings voor alle Forbo producten. Dutch Green uilding Council De missie van DGC is om de duurzaamheid van de gebouwde omgeving in belangrijke mate te verbeteren door radicale veranderingen door te voeren in de planning-, ontwerp-, realisatie-, onderhouden exploratiefase van gebouwen en steden. Forbo is lid van DGC. LEED CHPS 01350 Leadership in Energy and Environmental Design. Dit is het toonaangevende certificeringsprogramma voor groene gebouwen in de VS. LEED is een op punten gebaseerd systeem voor het beoordelen van het milieuprofiel van een gebouw. nders dan bij REEM kan een afzonderlijk product geen LEED-credit krijgen. Green Label Plus programma Dit is onderdeel van het LEED programma. Dit is een vrijwillig testprogramma voor tapijten lijmproducten dat als doel heeft de hoogste standaard voor binnenluchtkwaliteit te behalen die ooit in het leven is geroepen door de merikaanse tapijtindustrie. De Carpet and Rug Institute of merica (CRI) heeft het Green Label Plus geïntroduceerd om tapijten en lijmen te identificeren die worden getest door een onafhankelijk, gecertificeerd laboratorium en die voldoen aan de meest strenge criteria voor een lage uitstoot van chemicaliën. Cradle-to-Cradle Het Cradle-to-Cradle gedachtegoed is een nieuwe kijk op duurzaam ontwerpen, bouwen en leven in het algemeen. De kern van Cradleto-Cradle is het principe: afval is voedsel. lle gebruikte materialen dienen biologisch afbreekbaar te zijn of dienen na hun leven in het ene product, nuttig te kunnen worden ingezet in een ander product. Hierbij mag geen kwaliteitsverlies optreden en alle restproducten moeten hergebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn. Op die manier is de kringloop van afval tot voedsel compleet. Zowel Marmoleum en rtoleum als Walton beschikken over het Cradle-to- Cradle silver certificaat. coral Groene certificaten 25

lgemene REEM-ratings voor vloerbedekkingen Productbeschrijving uilding Type Commercial Onderwijs Gezondheidszorg Woningen Winkels Winkels (duurzaamheid) (mode) 1999 Resultaten llura Gedrukte PVC-laminaatvloer (EN649) + + + + koestisch vinyl PVC-vloerbedekking met een foam laag (EN651) + + + Colorex Homogene PVC-vloerbedekkingen (EN649) + + + + Compact vinyl Heterogene PVC-vloerbedekkingen (EN649) + + + + Verend vinyl Novilon, Novilon professional Verende PVC-vloerbedekking (EN653) Veiligheidsvloerbedekking PVC-vloerbedekking met een verbeterde slipweerstand + + + Linoleum Effen en decoratief linoleum (EN548) + + + + Specifieke REEM-ratings voor productseries Ripley Flotex The green guide to Forbo REEM Linoleum Tessera Westbond Projectvinyl Flotex Coral lgemene rating Certificering per productserie Certificering per productserie lgemene rating Certificering per productserie Certificering per productserie Kwaliteit binnenklimaat: llergy UK gecertificeerd g/dit n.v.t. n.v.t. CHPS 01350 Carpet and Rug Institute Flotex tegel met gerecyclede rug + Flotex baan met PVC-rug + amber ridge Tessera pex + Format + Helix + Resultaten Softbac Geproduceerd m.b.v. duurzame elektriciteit LC-onafhankelijk getest llergy UK gecertificeerd Wordt Wordt op dit moment op dit moment getest getest Wordt Wordt op dit moment op dit moment getest getest Max. 25 jaar Max. 15 jaar met Softbac Max. 10 jaar Max. 15 jaar Max. 10 jaar Max. 5 jaar ISO 9001, ISO 14001 Cradle-to-Cradle n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Garantie Helix met Softbac + + + Lid van GUT/ERFMI pex met Softbac + + + Lid Dutch Green uilding Council Format met Softbac Coral rush ctiv C Coral Classic + Coral Duo + N9000 C N/ N9000 met Softbac C C C D C N/ Wool Nylon Polyester (80/10/10) 1200g D D D D D N/ Krommenie Coral De volgende stap Westbond We hopen dat deze brochure u inzicht heeft gegeven in de vele milieucertificaten en dat u begrijpt waarom Forbo heeft gekozen voor een LC-methode. De uitdagende doelstelling die Forbo zichzelf voor 2015 heeft opgelegd willen we natuurlijk graag halen. Met deze gids hopen we u te hebben laten zien dat er al heel wat stappen zijn ondernomen om ons doel te bereiken. Mocht u nog vragen hebben over het milieuprofiel of over een Forbo product, aarzelt u dan niet contact met ons op te nemen. Neem contact op met uw plaatselijke Forbo usiness rea Manager. el +31 (0)75 647 78 80, stuur een e-mail naar contact@forbo.com of ga naar www.forbo-flooring.nl. 26 REEM generic ratings De volgende stap 27

Forbo Flooring Systems is onderdeel van de Forbo Groep, wereldleider in vloer-, lijm-, en transportsystemen, en biedt een compleet assortiment vloerbedekkingen voor zowel de projecten- als de consumentenmarkt. Hoogwaardige linoleum-, vinyl-, textielvloeren en schoonloopsystemen combineren functionaliteit, kleur en design, zodat u voor elke omgeving over een totaalpakket aan vloeroplossingen beschikt. Forbo Flooring.V. Postbus 13 1560 Krommenie T + 31 75 647 78 80 F + 31 75 628 37 71 contact@forbo.com www.forbo-flooring.nl R&WGUIDE0711 creating better environments