Rome-bedevaart van de Liemerse groep in het kader van het jubileumjaar van de barmhartigheid Inleiding Van 14 tot 19 november jongstleden maakten dertien parochianen uit de parochies Sint Willibrordus en Heilige Vier Evangelisten samen met pastoor Thanh een bedevaart naar Rome. En met hen nog 1800 andere pelgrims uit Nederland. Bijna alle Nederlandse (hulp-)bisschoppen reisden mee. Paus Franciscus nodigde in het afgelopen jaar van de Barmhartigheid pelgrims uit de hele wereld om naar de eeuwige stad te komen. Zo ook Nederland, het aartsbisdom, de parochies. Samen met dertien parochianen beantwoordden zij deze uitnodiging. Hun ervaringen bieden zij u in een collage aan. Programma bedevaart Rome Aartsbisdom Utrecht (14-19 nov. 2016) Dag 1: maandag 14 november 11.00 uur Vertrek vanuit de Liemers met taxi-bussen naar Schiphol 16.55 uur Vertrek KL 1607 19.30 uur Aankomst Rome, transfer naar hotel Casa la Salla 21:00 uur Diner Dag 2: dinsdag 15 november 06.30 uur Ontbijt 08.00 uur Start pelgrimage heilige deur vanaf de Engelenburcht 10.00 uur Eucharistieviering Sint Pieter (kardinaal Eijk en bisschoppen) 11:30 uur Binnenkomst en toespraak paus Franciscus 13.00 uur Gezamenlijke lunch 14.00 uur Bezoek Rome (Pantheon..) 17.00 uur Vespers in de Santa Maria Maggiore (mgr. Van den Hende) 20.00 uur Diner in hotel Dag 3: woensdag 16 november 06.30 uur Ontbijt 08.30 uur Aanwezig op Sint Pietersplein 09.30 uur Audiëntie met paus Franciscus 16.00 uur Eucharistieviering Sint Paulus buiten de Muren (mgr. Woorts) 20.00 uur Diner in hotel Verslag pastoor Thanh Liemerse groep De Liemerse groep bestaat uiteindelijk uit twintig deelnemers die ik als reisleider onder mijn hoede heb. Naast de dertien eigen parochianen zijn deelnemers uit Arnhem, Doetinchem, Wehl en Ulft bij de Liemerse groep ondergebracht. Onze groep is een fijne leergierige, zelfstandige, gezellige en ook geduldige. We delen veel, maar lachen ook veel. We genieten van de momenten van samen lunchen en een kop koffie op een terras. We trekken bijna een week samen met elkaar op. Intensief, moe aan het einde, maar zeer voldaan! In Rome verplaatsen we ons merendeels te voet. Bij lange afstanden reizen we per openbaar vervoer. Sommigen nemen een taxi wanneer het lopen te zwaar valt. Het is een mooie reis geweest die velen nog lang zal bijblijven. Dag 4: donderdag 17 november 07.00 uur Ontbijt 08.15 uur Eucharistieviering met eigen groep in kapel hotel 10.00 uur Bezoek Sint Pieter 14.00 uur Wandeling van Barmhartigheid (Chiesa Nuova, Sant Andrea della Valle, Joodse Ghetto, Tibereiland, Santa Cecilia en Santa Trastevere) 17.00 uur Viering van Barmhartigheid in de Santa Maria in Trastevere (mgr. Liesen) 19.00 uur Diner op eigen gelegenheid Dag 5: vrijdag 18 november 07:00 uur Ontbijt 10:00 uur Wandeling door Antiek Rome (Circus Maximus, Santa Sabina, Bocca della Veritate, Santa Maria Cosmedin, Forum Romanum, Colosseum, San Clemente) 17.30 uur Zendingsviering in de Sint Jan van Lateranen (mgr. De Korte) 20.00 uur Diner Dag 6: zaterdag 19 november 07:00 uur Ontbijt 08.30 uur Eucharistieviering in de kapel van Casa la Salle met zegening devotionalia (rector Kuipers) 11.00 uur Spaanse Trappen, Trevi Fontein, 17.30 uur Transfer naar luchthaven FCO 23.30 uur Aankomst Schiphol Eeuwige stad Rome doet zijn bijnaam Eeuwige Stad eer aan: vele eeuwen trekken aan je voorbij wanneer je door de straten loopt, van kerk naar kerk, van plein naar plein, van monument naar monument. Verleden en heden zijn samengebald. Rome is een stad van basilieken en kerken: de Sint Pieter, Sint Jan van Lateranen, Sint
Paulus Buiten de Muren en de Santa Maria Maggiore. We bezoeken daarnaast ook kleinere basilieken en kerken: de Caeciliabasiliek Trastevere, Santa Clemente, Sant Andrea della Valle, Santa Maria in Trastevere, Santa Maria Cosmedin en de Chiesa Nuova. Rome kent vier grote basilieken (maior), en 66 kleine basilieken (minor) en honderden grote en kleine kerken. Rome is bezaaid met oogverblindende pleinen die door vele toeristen worden bezocht. Zo ook door ons: het Piazza Navona, de Spaanse trappen, het Trevi fontein, Sint Pietersplein. Daarnaast doen we aan: het Joodse Ghetto aan het Tibereiland, Circus Maximus, Forum Romanum, het Colosseum (buitenkant), Pantheon en de Bocca della Veritate, de mond der waarheid. Sommigen uit onze groep bezoeken het Vaticaans Museum. De tijd schiet tekort! Bedevaartsoord Rome Rome is voor Katholieken ook een bedevaartsoord. Op ons programma staat een bezoek aan de graven van de apostelen Petrus en Paulus, waaroverheen prachtige basilieken zijn gebouwd. Vele getuigenissen zijn er te zien van het geloof van hen die ons zijn voorgegaan. Iemand zei ooit over plegrimeren: Elke dag kan een pelgrimsreis zijn, in de mate dat je wordt omgevormd door de weg die je gaat. Een pelgrimage (naar Rome) verrijkt je geloof en je leven. Het verruimt je blik. Een en ander gebeurt in onderlinge saamhorigheid waarbij tijdens zo n bedevaart het beste in de mensen naar boven komt. Mensen helpen elkaar. Ook in onze groep werd met geduld met elkaar omgegaan. Mensen hebbenn iets voor elkaar over. Rome is ook de plek van de wereldkerk, zoals we dat noemen. Nergens zie je zoveel katholieke pelgrims uit zovele landen en culturen samenkomen. Tijdens de wekelijkse algemene audiëntie op woensdagmorgen duurt het minstens een kwartier om alle nationaliteiten van de (op dat moment) aanwezige pelgrims in Rome op te noemen. Er gaat een golf van enthousiasme door de groep als we ons land horen noemen: Pellegrini da Olanda! Wat de pelgrims gelovig verbindt is krachtiger dan de afstand die hen in het dagelijks leven scheidt. Nergens is het gevoel tot een wereldkerk te behoren zo sterk als in Rome. Aandacht voor het kleine Naast het grote, het massale, is er tijdens onze bedevaart ook aandacht voor het persoonlijke verhaal. Zo vieren we met onze eigen groep in een kapelletje de eucharistie gevierd en bidden we voor onze persoonlijke intenties, en die van de parochianen en anderen die ons gevraagd hadden voor hen te bidden, in het bijzonder onze zieken. Deelnemers sluiten zich aan bij dit persoonlijke gebed en maken anderen deelgenoot van hun intenties. Deze intieme viering wordt door sommigen als een van de hoogtepunten van onze reis ervaren. Paus Franciscus Het andere hoogtepunt was natuurlijk de ontmoeting met Paus Franciscus. Tot twee keer toe. De eerste keer tijdens de zogenaamde Nederlandse Dag in de Sint Pieter. De tweede keer tijdens de algemene audiëntie op het Sint Pieterplein. Wie nog nooit dichtbij deze paus is geweest kan het enthousiasme en de vreugde die van hem afstralen niet beschrijven. Je moet er bij geweest te zijn om het te vatten. Ik ga op reis en neem mee terug De bedevaart naar Rome is goed. Ik ervaar het als een voorecht dat ik deze groep mag begeleiden. Ik denk dat we meer naar huis hebben genomen dan alleen foto s en souvenirs; al worden die natuurlijk gekoesterd. Deze bedevaart spoort ons aan om het goede dat we in Rome met elkaar hebben beleefd ook hier in de Liemers vorm te geven, om Gods barmhartigheid (het thema van het jubileumjaar) verder in de praktijk te brengen. Rome spoort ons aan om naar de Bron terug te keren die Christus is, een bron die altijd met ons meetrekt tijdens onze levensreis. Dankwoord Graag wil ik mijn mede-pelgrims hartelijk bedanken: Wim en Wilhelmien Arends, Sina de Bouter, Maria en Piet Buijs, Leny Bramel, Gerard Claassen, Gejo Hendriksen, Jan-Willem Jansen, Paul Knaven, Ria Nieuwenhuis, Rini Peer, Ilse Schouten, Danny Staring, Ria Stoffels, Tilly Vos, Doortje de Vries, Dorien de Vries, Harry Ijsveld en Marianne De Vries. Marianne kwam met haar echtgenoot per auto naar Rome, en heeft enkele dagen met ons opgetrokken. Een speciaal woord van dank
aan Piet Buijs, die de laatste dagen van de reis het gidsen van mij heeft overgenomen omdat mijn stembanden het bijna begaven. Moge het jullie goed gaan! Zevenaar, 22 november 2016 Pastoor Thanh Verslag Piet en Maria Buijs Vreemdelingen op bedevaart Wie als toerist voor het eerst naar Rome gaat, is nieuwsgierig. Hij vergaapt zich aan de indrukwekkende gebouwen, staat wellicht versteld van haar grootse verleden, dat schuil gaat achter de ruïnes die over de stad zijn verspreid. Hij schudt misschien zijn hoofd bij het zien van het contrast tussen rijkdom in het interieur van kerken en armoede op straat. En na een aarzelende start begeeft hij zich steeds vlotter in de massa onder en boven de grond, op weg naar de attracties die men gezien moet hebben. De groep waarmee hij de vakantietrip is aangegaan dient vooral het gemak van het individu, garandeert tot op zekere hoogte bescherming en veiligheid. Dat er ook aardige mensen zijn die je liggen is mooi meegenomen. Maar daar komt hij niet voor. Wie als pelgrim Rome bezoekt zal ook,zeker als hij er nog nooit geweest is,met verbazing ondergaan wat er zoal te beleven, te doen en te zien is. Zijn hoofdmotief is echter niet het vooruitzicht op een nieuwe sensatie, maar een diepere beweegreden. Hij wil de Paus met eigen ogen zien, die op de beeldbuis zoveel indruk maakt en hem persoonlijk iets te zeggen heeft. Hij wil daarmee te kennen geven dat hij instemt met de aandacht die de Paus vraagt voor de werken van barmhartigheid, waarmee wij ons geloof zichtbaar maken. Hij kiest er voor om met voorgangers en geloofsgenoten op te trekken en wat hem bezighoudt en zorgen baart voor te leggen aan de Heer zelf of aan wie hij in vertrouwen neemt. Hij wil een kaarsje opsteken voor wie hem dierbaar zijn. Hij wil zich bezinnen op zijn leven en geloof en luisteren naar wat anderen daarover te zeggen hebben. De groep verschaft niet alleen zekerheid bij het inchecken of bij het vinden van de weg; zij werkt stimulerend, inspirerend; draagt bij aan de verdieping van kennis, maar vooral aan onderlinge verbondenheid, die gestoeld is op hetzelfde geloof dat we met elkaar delen, hoe verschillend van aard en temperament en hoe uiteenlopend de talenten en rollen van ieder afzonderlijk ook zijn. Wij zijn niet pas gelijk in het graf, maar hier en nu in die kleine parochiegemeenschap en in de wereldkerk, waar wij graag deel van uitmaken. Een dergelijke geest van samenhorigheid hebben wij sterk geproefd in de verschillende vieringen, in onze gezamenlijke wandelingen, in de persoonlijke gesprekken en naarmate de week vorderde in toenemende mate, niet in de laatste plaats door onze voorganger in geloof, hartelijkheid en welwillendheid. Wij zijn dankbaar gestemd naar elk lid van de groep toe. Wij hebben elkaar (hopelijk) niet aangestoken met het virus van de verkoudheid, maar wel elkaar ongemerkt aangemoedigd de ingeslagen weg van barmhartigheid te blijven vervolgen, al zullen de vluchtige herinneringen aan de belevingen, waarmee we overspoeld zijn langzaamaan vervagen. Maar wat ons betreft zijn jullie geen vreemden meer voor ons, maar aangename reisgenoten. Arnhem, 23 november 2016 Piet en Maria Buijs Samen op pelgrimsreis voor mij was het een indrukwekkende ervaring, een groep mensen die fijn met elkaar omgingen, geen enkel onvertogen woord. Het was geweldig! Zondag naar de sluiting van de heilige deur gekeken en ook de heilige mis van dinsdag terug gezien. In het bijzonder wil ik pastor Thanh Ta en de heer Piet Buis bedanken voor hun inzet om deze reis voor ons onvergetelijk te maken. Sina bedankt voor de leuke foto s die je mij toe stuurde. Ook Ria bedankt voor je tip, de uitzending van pastor Roderick Vonhögen. Graag wil ik alle medepelgrims bedanken voor de fantastische reis die ik met jullie heb mogen maken. Lobith, 25 november 2016 Tilly Vos Mijn moeder en ik hebben een overweldigende, emotionele, bijzondere bedevaart meegemaakt. Mede namens jullie was deze reis een succes. Mijn moeder en ik hebben de laatste week erg veel moeite gehad om
weer in het normale ritme van de dag / het leven te komen. Onze gedachten stonden niet stil. Veel mooie belevenissen, ervaringen, herinneringen zijn voorbij gekomen in onze gedachten. Ook in mijn dagelijkse leven was het moeilijk om te vertellen, uit te leggen, wat wij deze bedevaart hebben meegemaakt. Wat voor mij erg waardevol was is dat ik deze reis samen met mijn moeder heb gemaakt! Wij zijn er ontroerd (tranen) en op zijn tijd ook veel gelachen. Ik zeg altijd, dit pakken ze niet meer van mij af. Ik zal zeker nog een keer teruggaan naar Rome om weer een deel van de stad te bekijken, maar dan samen met mijn man. Je blijft nooit uitgekeken in deze stad, het is prachtig. Zevenaar, Hoorn, 25 november 2016 Ria Stoffels en Ilse Schouten In gedachten was ik weer even in Rome. wat heb ik genoten van deze pelgrimagereis, en wat had ik het getroffen met de medepelgrims. zo hartelijk zo liefdevol zo begripvol. dank, dank voor een onvergetelijk ervaring. In een paar zinnen zal ik proberen te vertellen wat voor mij hoogtepunten zijn geweest; natuurlijk de heilige mis in de St.Pieter. het was heel bijzonder om zo dicht bij het graf van Petrus te mogen zitten. op woensdag de audiëntie bij de paus. maar ook de mis die we samen vierden in het hotel in het kleine kapelletje zo bijzonder. maar ook de omgang met mijn groepje medepelgrims was een buitengewone beleving. de vele dingen die ik geleerd en gezien heb stemmen mij dankbaar en nederig en zal ik proberen in de praktijk te brengen. Arnhem, 23 november 2016 Gejo Hendriksen Dankjewel aan iedereen voor alles wat we met elkaar als pelgrims hebben kunnen en willen delen. Het was heel inspirerend. Ook al ben ik alleen thuis: met een kopje koffie en een glas wijn geniet ik heerlijk na van de reis. Zevenaar, 22 november 2016 Ria Nieuwenhuis Hoe is het met jullie allemaal, beetje bekomen van de reis? Bij mij begint het nu pas een beetje in te dalen. Het was een mooie week. Dank voor alle ontmoetingen, persoonlijke verhalen en ik was vaak onder de indruk van de kennis van mensen over feiten en liedteksten. Hoop dat we elkaar binnenkort zien met wat foto s erbij en samen eten? Allemaal in een (1) ruimte, hoeft pastoor Thanh niet steeds om zich heen te kijken waar z n eigenzinnige schapen nou weer zijn gebleven. Giesbeek, 20 november 2016 Sina de Bouter De reis heb ik beleefd als zeer intensief. Ook vermoeiend in verband met de grote afstanden die te voet moesten worden afgelegd.dat was voor mij soms net even te zwaar. Maar we hebben het samen gered en ik had het voor geen goud willen missen. Ook hartverwarmend was het contact met de groep. Daarvoor heel veel dank Indrukwekkend om over die grote pleinen te lopen en de kolossale afmetingen van beelden, kerken en andere bezienswaardigheden in levende lijve te zien. En als hoogtepunt zo dicht bij onze Heilige Vader in de buurt te mogen zijn. Hij kwam op twee meter afstand aan ons voorbij. Dat alles heeft diepe indruk op mij gemaakt. En ook op de beleving van mijn dochters. Die hebben alweer een plan gemaakt om het volgend jaar nog eens naar Rome te gaan. Tolkamer, 27 november Doortje, Dorine en Marianne de Vries Wij, Gerard en ik, vonden het heel fijn dat we mee zijn gegaan naar de stad Rome. Deze bedevaartervaring hadden wij niet willen missen. De saamhorigheid in de groep, het onderweg zijn met elkaar, de staties van Barmhartigheid lopend door de straten van Rome, de Paus, teveel om op te noemen. Bijzonder de plaatsen waar Petrus en Paulus geweest zijn en gestorven. Lobith, 23 november 2016 Gerard Claassen en Rini Peer
Eindelijk een reactie van mij en Lenie Bramel op een geweldige reis die we mochten maken naar de heilige stad Rome. Eén ervaring om werkelijk waar nooit meer te vergeten! Persoonlijk heb ik vele dingen mogen zien, mogen beleven en mogen ervaren. Soms waren situaties minder leuk, bijvoorbeeld de situaties rondom de bedelaars en de bevolking die het lang niet zo goed hebben als wij. Gelukkig mochten we ook vaak tijdens bijzondere gebeurtenissen aanwezig zijn op hele bijzondere plaatsen. Het mooiste voorbeeld vind ik toch wel het moment dat Paus Franciscus op een afstand van 2,5 tot 3 meter voor mij langs kwam. Graag wil ik iedereen bedanken voor zijn of haar vreugde tijdens onze reis, want dat zijn toch ook factoren die onze reis fijn en bijzonder hebben gemaakt. Ook wil ik namens Lenie alle medereizigers bedanken voor alle gezelligheid en vreugde, want ook haar reis naar Rome is meer dan geslaagd. Hopelijk zien we elkaar nog een keer met zijn allen gezamenlijk, zodat we toch nog eens ervaringen kunnen delen en foto s kunnen laten zien. Ook wil Lenie en ik graag van de gelegenheid gebruik maken om Pastoor Thanh te bedanken, want vol enthousiasme heeft hij ons toch mooie en bijzondere plekken van Rome laten zien. Ook Piet willen Lenie en ik danken, want ook hij heeft een dikke pluim verdient! Zevenaar, 29 november Lenie Bramel & Danny Staring Harry IJsveld: Organist in Rome, levensgenieter en in Nederland onze... chauffeur!