Handboek Loopbaanoriëntatie en Profielkeuze Havo/Vwo Inhoudsopgave: 1. Inleiding - Loopbaanoriëntatie en - begeleiding (LOB) 2. Profielkeuze Tweede Fase 3. Yubu, het persoonlijke loopbaankeuzetraject 4. Vakkencarrousel 5. Ondersteuning door de Studiekeuzebegeleider 6. Globaal tijdpad Bijlagen: a. Profielkeuzeformulier Vwo b. Profielkeuzeformulier Vwo TTO c. Profielkeuzeformulier Havo november 2016
1. Inleiding De visie op LOB heeft de afgelopen jaren een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Essentieel hierin is dat leerlingen niet alleen ondersteund moeten worden bij het maken van een keuze voor een vervolgopleiding of een beroep, maar ook begeleid moeten worden bij het ontwikkelen van competenties die hen in staat stellen hun loopbaan vorm te geven. Tegenwoordig moeten jongeren steeds meer zelf keuzes maken. Bovendien is een eenmalige keuze voor een opleiding en beroep niet meer voldoende. Ook tijdens hun verdere loopbaan zullen de jongeren van nu bij herhaling geconfronteerd worden met de mogelijkheid, maar ook de noodzaak, om keuzes te maken. Jongeren moeten daartoe loopbaancompetenties ontwikkelen : zij moeten leren onderzoeken waar zij goed in zijn, wat belangrijk voor hen is, wat hun drijfveren zijn zicht krijgen op werk en beroepen en wat die van hen vragen leren om keuzes te maken, actie te ondernemen om hun loopbaan te sturen en daarbij gebruik te maken van contacten, netwerken. Aan het eind van de derde klas van havo en vwo kom je als leerling voor een keuze te staan; er wordt van je verwacht dat je een profielkeuze maakt. Het doel van de invoering van deze profielen is de leerlingen een samenhangend vakkenpakket aan te bieden, dat een goede inhoudelijke voorbereiding biedt op verwante vervolgopleidingen. Een profiel bestaat uit een aantal vakken, met de volgende opbouw: gemeenschappelijk deel dat voor alle profielen gelijk is; Het gemeenschappelijk deel bestaat voor alle profielen uit dezelfde vakken. Deze vakken zijn verplicht. Voor het vwo moet de leerling hier wél kiezen voor één moderne vreemde taal: Frans óf Duits. profieldeel dat elk van de profielen kenmerkt; Het profieldeel bestaat voor alle profielen uit vier vakken: de profielvakken en de profielkeuzevakken. De leerling moet - afhankelijk van het profiel - een keuze maken voor één of twee profielkeuzevak(ken). vrij deel In het vrije deel kiest de leerling verplicht één vak uit de aangeboden vakken van het door hem/haar gekozen profiel. eventueel een extra vak (vwo) In het vwo is het - onder voorwaarden - mogelijk een extra vak uit het vrije deel te kiezen. Wie een extra vak wenst te volgen, moet zich goed realiseren dat daartoe slechts beperkte mogelijkheden zijn. Die beperkingen zijn vooral van roostertechnische aard. Hieronder een overzicht van de bedoelde beperkingen: Het kiezen van een extra vak is zonder meer mogelijk voor een leerling die bij het tweede rapport in 3 vwo gemiddeld een 8,0 of hoger staat. Als een leerling bij het tweede rapport in 3 vwo tussen de 7.5 en 8 gemiddeld staat, dient de docentenvergadering hiervoor toestemming te verlenen. De leerling volgt het extra vak verplicht op de uren waarop geen ander vak staat ingeroosterd. In veel gevallen is het niet mogelijk de lesuren bij te wonen of moet er een keuze gemaakt worden welk lesuur wordt gevolgd. De leerling die het extra vak volgt, moet alle praktische en theoretische toetsen van het extra vak maken.
Door de aard en inhoud van het vak kan M&O alleen als extra vak worden gekozen als de leerling actief kan deelnemen aan het lesprogramma. De leerling kan het extra vak op ieder moment laten vallen. Dat geldt tot 15 april van het eindexamenjaar. Daarna is het niet langer mogelijk het vak te laten vallen. Een extra vak dat een heel jaar gevolgd is met voldoende resultaat, kan worden afgesloten met een certificaat. 2. Profielkeuze Tweede Fase Bij de profielkeuze kun je als leerling kiezen uit vier verschillende profielen: : Een richting waarbij je veel te maken krijgt met exacte vakken en waarbij je de technische kant op gaat. Mogelijke richtingen: elektrotechniek, (werktuig-) bouwkunde, weg- en waterbouwkunde, autotechniek, ruimtevaarttechniek. : Een richting waarbij je veel te maken krijgt met medische en biologische zaken. Hierbij krijg je in je vakkenpakket vakken zoals biologie, natuurkunde etc. Mogelijke richtingen: gezondheidszorg, agrarische richtingen, milieu, biomedische richtingen. Maatschappij: Een richting waarbij je veel te maken krijgt met financiën. Je onderzoekt veel en rekent ook veel. Dit profiel is erg handig als je de zakenwereld in wilt. Mogelijke richtingen: economie, handel, management, communicatie, toerisme. Maatschappij: Bij dit profiel leer je je creativiteit te ontwikkelen en dit over te brengen naar andere mensen. Je leert hoe je met de medemens om moet gaan en krijgt veel met communicatie te maken. Mogelijke richtingen: kunst, onderwijs, sociale sector, communicatie. 3. Yubu, het persoonlijke loopbaankeuzetraject Yubu is een interactief en visueel aantrekkelijk programma om leerlingen te helpen bij de loopbaanoriëntatie en het maken van een profielkeuze. Yubu gebruikt missies die je helpen om keuzevaardig te worden. Er zijn 5 missies: Trainmissies, Ontdekmissies, Verdiepmissies. Keuzemissies, Eindmissie. De missies draaien iedere keer om drie categorieën : Zelfbeeld, Toekomstbeeld, Contacten. Door het doen van de missies kom je op een steeds hoger niveau (Level). De levels zijn als volgt ingedeeld: Level 1: Bewustwording : Wat wordt er bedoeld met de pijler? Level 2: Ontdekken van je toekomstbeelden, kwaliteiten, motieven, ontdekken welke contacten belangrijk zijn voor het aanleggen van een netwerk Level 3: Verdiepen : Bewijzen en informatie verzamelen die bevestigen dat je over die kwaliteiten beschikt en dat dat toekomstbeeld bij je past enz. Level 4: Koppelen : van ontdekkingen binnen de ene pijler aan ontdekkingen binnen de andere pijler(s) Level 5: Realisatie : Keuze maken binnen de pijler en deze keuze goed kunnen onderbouwen/pitchen
Om een bepaald level te bereiken, moeten de leerlingen binnen iedere missie challenges doen. De challenges zijn opdrachten: soms spellen die klassikaal gespeeld moeten worden, vaker opdrachten die individueel gedaan kunnen worden. Iedere challenge levert een bepaald aantal punten op. Bij 100 punten gaat de leerling door naar een volgend level. Aan het begin van een schooljaar stelt de Studiekeuzebegeleider de jaardoelen vast, evenals de data voor de vakkencarrousel en voor de voorlopige en definitieve profielkeuze. Daarnaast worden een paar challenges ingeroosterd die in klassenverband moeten worden gedaan. De leerling kiest zelf uit de overige challenges welke hij/zij wil doen om aan de benodigde 100 punten te komen om door te gaan naar een hoger level. Aan het eind van de 3 e klas moet de leerling bij elke pijler op level 4 zitten. 4. Vakkencaroussel Docenten geven voorlichting over de inhoud van hun vak in de bovenbouw en de verschillen die er zijn met het vak in de onderbouw. Over vakken die de derdeklassers niet hebben - zoals biologie; algemene natuurwetenschappen (anw), management en organisatie (mo), kunst beeldende (kubv), natuur,leven en techniek (nlt), wiskunde A/wiskunde B - geven leerlingen uit de bovenbouw informatie vanuit hun eigen ervaring. Na deze activiteiten vullen de leerlingen hun voorlopige profielkeuze in. Hierna volgt een uitgebreide vakkencarrousel, waarin de leerlingen voor de gekozen (nieuwe) vakken een gewone les volgen bij een vakdocent uit de Bovenbouw om beter inzicht te krijgen in de inhoud en moeilijkheidsgraad van deze vakken en zo kunnen ervaren of ze juiste keuzes hebben gemaakt. Na deze ronde moet in april een definitieve profielkeuze worden gemaakt. 5. Ondersteuning van de Studiekeuzebegeleider De Studiekeuzebegeleider verzorgt de planning van het hele LOB-traject, geeft in de 3e klassen een aantal startlessen en informatie en ondersteunt de mentoren bij de lessen. Ouders en leerlingen die gedurende het keuzetraject vragen hebben, kunnen een gesprek aanvragen met de Studiekeuzebegeleider, mits de leerling in het traject met de missies van Yubu voldoende vorderingen heeft gemaakt. 6. Globaal tijdpad oktober - november - januari - februari - maart - april - start lessen LOB informatieles over de profielen voorlichting docenten over hun vak in de Tweede Fase voorlopige profielkeuze vakkencarrousel (leerlingen volgen lessen in gekozen profielvakken) definitieve profielkeuze 14 april - uiterste datum inleveren definitieve profiel- en vakkenkeuze! Na het inleveren van de definitieve profiel- en vakkenkeuze zijn geen wijzigingen in het vakkenpakket meer mogelijk, tenzij de docentenvergadering bij het eindrapport daar reden of noodzaak toe ziet. Als de leerling in de vierde klas in de problemen komt met een door hem/haar gekozen vak, dan kan de schoolleiding nog een wijziging in het vakkenpakket doorvoeren tot 1 december. Bijlagen: Profielkeuzeformulieren
Bijlage a. PROFIELKEUZEFORMULIER 4,5 en 6 Vwo 2017-2018 Kies het gewenste profiel door een kruisje te zetten in een van de kolommen: De vakken van het Gemeenschappelijk deel zijn verplicht: Nederlands Culturele kunstzinnige Lichamelijke opvoeding Engels Mens en Maatschappij Er moet nu een keuze gemaakt worden voor een tweede moderne vreemde taal (1 vak aankruisen): O Duits of O Frans O Duits of O Frans O Duits of O Frans O Duits of O Frans De vakken van het gekozen profiel zijn verplicht (aankruisen bij keuzemogelijkheid): Geschiedenis Geschiedenis Scheikunde Scheikunde Aardrijkskunde Economie Biologie Natuurkunde Kunst Beeldende Vorming Wiskunde B O Wiskunde C O Biologie of O M&O of O Natuurkunde of
Binnen je profiel kies je nog een vak uit het vrije deel: O Frans O Frans O Frans O Frans O Duits O Duits O Duits O Duits O Latijn O Latijn O Latijn O Latijn O Grieks O Grieks O Grieks O Grieks O M&O O Geschiedenis O Geschiedenis O Economie O Natuurkunde O Economie O Biologie Extra vak, te kiezen uit het vrije deel: (kan alleen worden gehonoreerd als een extra vak mogelijk blijkt) Naast de verplichte en gekozen vakken moet in het gemeenschappelijke deel nog aandacht besteed worden aan Loopbaanorientatie (LOB), Profielwerkstuk (pws) en Rekenen (i.v.m. de verplichte Rekentoets)
Bijlage b. PROFIELKEUZEFORMULIER 4,5 en 6 Vwo (TTO) 2017-2018 Kies het gewenste profiel: De vakken van het Gemeenschappelijk deel zijn verplicht: Nederlands Culturele kunstzinnige Lichamelijke opvoeding Engels Mens en Maatschappij Er moet nu een keuze gemaakt worden voor een tweede (moderne) vreemde taal (1 vak aankruisen): O Duits O Duits O Duits O Duits O Frans O Frans O Frans O Frans O Latijn O Latijn O Latijn O Latijn O Grieks O Grieks O Grieks O Grieks De vakken van het gekozen profiel zijn verplicht (aankruisen bij keuzemogelijkheid): Geschiedenis Geschiedenis Scheikunde Scheikunde Aardrijkskunde Economie Biologie Natuurkunde Kunst Beeldende Vorming Wiskunde B O Wiskunde C O Biologie of O M&O of O Natuurkunde of
Binnen je profiel kies je nog een vak uit het vrije deel: O Frans O Frans O Frans O Frans O Duits O Duits O Duits O Duits O Latijn O Latijn O Latijn O Latijn O Grieks O Grieks O Grieks O Grieks O M&O O Geschiedenis O Geschiedenis O Economie O Natuurkunde O Economie O Biologie Extra vak, te kiezen uit het vrije deel: (kan alleen worden gehonoreerd als een extra vak mogelijk blijkt): Naast de verplichte en gekozen vakken moet in het gemeenschappelijke deel nog aandacht besteed worden aan Loopbaanorientatie (LOB), Profielwerkstuk (pws) en Rekenen (i.v.m. de verplichte Rekentoets)
Bijlage c. PROFIELKEUZEFORMULIER 4, 5 HAVO 2017-2018 Profiel: O O O O De vakken van het gemeenschappelijk deel zijn verplicht. Nederlands Culturele kunstzinnige Lichamelijke opvoeding Engels Mens en Maatschappij De vakken van het gekozen profiel zijn verplicht (aankruisen bij keuzemogelijkheid) CM EM NG NT O Frans of O Duits Wiskunde A Wiskunde B Aardrijkskunde Geschiedenis Scheikunde Natuurkunde Geschiedenis of O M&O O Natuurkunde of Scheikunde Kunstvak Economie Biologie Biologie Vrije deel (slechts één vak aankruisen) CM EM NG NT O Duits O Duits O Duits O Duits O Frans O Frans O Frans O Frans O Biologie O Biologie O Natuurkunde O Wiskunde A O Economie O M&O O Economie O Kunstvak O Kunstvak O Kunstvak Extra vak (één van de vakken aankruisen): CM EM NG NT O Drama O Drama O Drama O Drama O English O English O English O English O Wiskunde C O Wiskunde D (als Wiskunde B in het profieldeel is gekozen) O Wiskunde D Naast de verplichte en gekozen vakken moet in het gemeenschappelijke deel nog aandacht besteed worden aan Loopbaanorientatie (LOB), Profielwerkstuk (pws) en Rekenen.