cursussen Procestechnologie I & II Opleiding in de procestechnologie Master-diploma Chemical Engineering
Voorwoord Aan de Faculteit der Technische Natuurwetenschappen (TNW) van de Universiteit Twente (UT) wordt al vanaf september 1975 de Procestechnologie (PT-) cursus gegeven. Deze cursus is door de opleiding Scheikundige Technologie opgezet in overleg met het Koninklijk Instituut voor Ingenieurs, de Vereniging Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) en de commissie Nascholing van de KNCV. Deze in deeltijd te volgen cursus is bedoeld voor technisch/exact geschoolde professionals die reeds in het bedrijfsleven werkzaam zijn en zich verder willen bekwamen in de procestechnologie. De cursus of delen daarvan kan ook voorzien in nascholing, bijscholing en herscholing voor ingenieurs (ir., ing.) en chemici (drs., dr.) De cursus vergt een nominale duur van twee en een half jaar en omvat drie onderdelen: De zogenaamde Opstapcursus Procestechnologie met een nominale duur van één semester, en de beide hoofddelen: De cursus Procestechnologie I (PT-I) met een nominale duur van één studiejaar (1 dag per week) De cursus Procestechnologie II (PT-II) met een nominale duur van één studiejaar (1 dag per week) De cursussen PT-I en PT-II hoeven niet aansluitend te worden voltooid. Het eerste hoofddeel (PT-I) verschaft een solide theoretische basis voor de procestechnologie. Het tweede hoofddeel (PT-II) bouwt hierop voort en legt de verbinding naar de praktijk van de procestechnoloog. Na succesvolle afronding van de delen PT-I en PT-II, verstrekt de examencommissie bijbehorende en door de industrie erkende certificaten. 3
Met de certificaten PT-I en PT-II op zak kan in veel gevallen het MSc-diploma van de track Procestechnologie van de Masteropleiding Chemical Engineering worden verworven. Sinds 1975 hebben meer dan 440 deelnemers de cursus PT-I en ruim 220 deelnemers PT-II met succes afgerond. Van deze laatste groep heeft ongeveer 80% het ingenieursdiploma, dat inmiddels plaats heeft gemaakt voor het MSc-diploma, verkregen. Ing. H.A. Akse (cursuscoördinator PT) Dr.ir. B.H.L. Betlem (opleidingsdirecteur ChE) 4
Opzet van de PT-cursus De opstapcursus wordt jaarlijks gegeven en gaat vooraf aan de eigenlijke PT-cursus. Noodzakelijke voorkennis in wiskunde en thermodynamica worden bijgebracht en eventuele leemten in de kennis, nodig om de PT-cursus met succes af te kunnen ronden, worden geïdentificeerd. De aangeboden cursussen maken deel uit van de reguliere bacheloropleiding Scheikundige Technologie van de UT. Cursisten krijgen gedurende het volgen van de opstapcursus een goed beeld van de studeerbaarheid van de PTcursus als geheel. schematisch weergegeven, met daarnaast ter vergelijking - het programma van de PT-cursus. Omdat door de invoering van het Bachelor/ Master systeem het MSc onderwijs volledig Engelstalig is geworden, zullen de MSc-vakken in het Engels worden gegeven. Bij het opzetten van de curricula van de cursussen PT-I en PT-II is het programma van de mastertrack Procestechnologie van de opleiding Chemical Engineering als uitgangspunt genomen. Dit programma is hieronder 5
Regular MSc program Track PT, 120 EC, 8 quarters Internship 20 EC Compulsory Courses 20 EC PT course Homologatie: Evenwichten (5 EC) Scheidingsmethoden excl. pract. (3.5) Kinetiek en Katalyse (4) Inleiding FTV (4) FTV excl. pract. (4) Compulsory courses: Chemical reaction eng. (5) Thermo. & flowsheeting (5) Process equipment design (5) Multi-phase reaction techn. (5) 20.5 EC 20 EC PT-1 PT-1 PT-1 PT-1 PT-1 PT-1 PT-1 PT-1 PT-1 Project Plant Design 10 EC Individual assignment (incl. design) 20 EC PT-2 5 Elective Courses 25 EC 4 Elective Courses: See attached list with courses available for the PT-track 20 EC PT-2 Master Assignment 45 EC Final Company Assignment 40 EC MSc Opzet van de Mastertrack Procestechnologie van de opleiding Scheikundige Technologie van de UT versus het reguliere MSc programma van de PT-track. 6
PT-I De cursus Procestechnologie I is gespreid over drie semesters en omvat vakken, die per kwartiel op één dag kunnen worden gevolgd. PT I omvat een homologatiedeel bestaande uit BSc-vakken. De kennis van deze vakken is noodzakelijk voor de verplichte (compulsory) MSc-vakken. Evenwichten Scheidingsmethoden Kinetiek en Katalyse Inleiding Fysische Transportverschijnselen Fysische Transportverschijnselen Thermodynamics & Flow sheeting Chemical Reaction Engineering Process Equipment Design Multiphase Reaction Technology De studiebelasting in EC s (1 EC = 28 uur) staat achter de vakken aangegeven. Het is natuurlijk afhankelijk van je voorkennis of deze tijd ook nodig is bij de bestudering van het vak. De totale studiebelasting voor PT 1 is 40.5 EC. Nadat alle tentamens en opdrachten met succes zijn afgelegd wordt het certificaat Procestechnologie I verstrekt. PT-II De cursus Procestechnologie II omvat één studiejaar (2 semesters) en omvat de volgende onderdelen: 4 keuzevakken (electives) uit een lijst van ongeveer 15-20 keuzevakken. De vakken die je kiest zijn om je kennis te verbreden en/of kunnen van nut zijn bij het uitwerken van je individuele opdracht. Bij de keuze kun je overleg voeren met de coördinator van de cursus of studieadviseur van de MSc Chemical Engineering. Individuele opdracht (individual assignment): Deze opdracht wordt in het bedrijf waar je werkt 7
uitgevoerd en wordt afgesloten met een schriftelijke rapportage, die wordt beoordeeld door een van de docenten van de MSc Chemical Engineering. Vooraf moet een abstract naar de cursuscoördinator worden gestuurd en moet de opdracht worden goedgekeurd door het bedrijf en de begeleidende docent. Op afspraak kunnen een aantal contacturen met de docent/begeleider gepland worden. Nadat alle tentamens en opdrachten met succes zijn afgelegd wordt het certificaat Procestechnologie II verstrekt. MSc-diploma Om in aanmerking te komen voor het MSc-diploma moet er nog een Final Master (Company) Assignment gedaan worden. Dit onderdeel omvat een schriftelijke en mondelinge rapportage van (een deel van) de werkzaamheden binnen het bedrijf waar de cursist werkt, waaruit duidelijk blijkt dat werkzaamheden op academisch niveau worden verricht. De omvang van de te rapporteren werkzaamheden moet vergelijkbaar zijn met een MSc opdracht van een reguliere MSc student van de track Procestechnologie en moet onderzoeken/of ontwerpaspecten omvatten. 8
Vereiste vooropleiding De cursussen Procestechnologie I en Procestechnologie II behoren tot het reguliere onderwijs van de opleiding Scheikundige Technologie van de Universiteit Twente. Recht op toelating tot de PT-cursus hebben: Diegenen die één van de volgende universitaire opleidingen hebben afgesloten: - chemie, - maar ook werktuigbouwkunde of technische natuurkunde, Bezitters van het HTS-diploma chemische technologie, chemische techniek, procestechniek, chemie, fysische techniek (c.q. technische natuurkunde) en werktuigbouwkunde. In voorkomende gevallen kunnen ook personen met een andere vooropleiding tot de PT-cursus worden toegelaten, zij het op voorwaarde dat het bestuur van de opleiding toelating toestaat. Neem zonodig hierover contact op met de cursuscoördinator. Om van een redelijke kans op succes verzekerd te zijn, moet de kandidaatcursist ook voldoen aan enige vakinhoudelijke eisen. Deze eisen betreffen vooral de voorkennis van de wiskunde en van de chemie. De wiskundekennis moet tenminste de volgende onderwerpen omvatten: Differentiëren en integreren; Het opstellen en oplossen van eerste orde differentiaalvergelijkingen; Wat betreft de chemie dienen de kandidaten te beschikken over kennis van de fysische chemie en van de thermodynamica. Leemten in de 9
voorkennis kan men aanvullen door eigen voorbereidingen en via de speciaal op de PT-cursus gerichte opstapcursus. Ter voorbereiding hiervan worden de volgende boeken aanbevolen voor de Wiskunde respectievelijk de Thermodynamica: Pelt, Th.M. van e.a., Wiskunde voor het hoger onderwijs, deel 1, 7e druk, Wolters-Noordhof, Groningen 2006, ISBN 90 01 06745 X. Pelt, Th.M. van e.a., Wiskunde voor het hoger onderwijs, uitwerkingen deel 1, 7e druk, Wolters-Noordhof, Groningen 2006, ISBN 90 01 06746 8. Koolen C.A.G. e.a., Wiskunde voor het hoger onderwijs, deel 2, 6e druk, Wolters-Noordhof, Groningen 2003, ISBN 90 01 03340 7. Koolen C.A.G. e.a., Wiskunde voor het hoger onderwijs, uitwerkingen deel 2, 6e druk, Wolters-Noordhof, Groningen 2003, ISBN 90 01 03342 3. Atkins Physical Chemistry, 9th edition, 2009, ISBN 0 19 9543372 Student s Solutions Manual to Accompany Atkins Physical Chemistry, 9th edition, ISBN 1429 2312 89. 10
organisatie De cursisten volgen samen met de reguliere ST-studenten de hoor- en werkcolleges en voeren samen met hen studieopdrachten uit. De colleges staan per kwartiel op één dag per week geprogrammeerd (opstapcursus, PT-I en PT-II) en zullen in een aantal gevallen ook in zelfstudie gedaan moeten worden. Van de cursisten wordt verwacht dat ze op de cursusdagen aanwezig zijn. (Deel)tentamina c.q. toetsen worden ook zoveel mogelijk op deze dagen afgenomen. Voor elk vak kan normaliter twee keer per jaar een tentamen of toets worden afgelegd, in de regel schriftelijk. Men dient zich voor elk vak en tentamen elektronisch in te schrijven via Blackboard en/ of Osiris. Nadat een cursist zich als student heeft ingeschreven ontvangt hij een studentnummer en krijgt hij toegang tot deze systemen via https://mycampus.utwente.nl. Bij de organisatie van de cursus zijn de volgende personen betrokken: Dr.ir. B.H.L Betlem, opleidingsdirecteur Scheikundige Technologie, tel: 052-489 3043/2082 Ing. H.A. Akse, cursuscoördinator, tel: 053-489 2886/3932 Mw. N.H Oesterholt, Bureau Onderwijszaken TNW (S&OA-BOZ), tel: 053-489 2925 CSA-UT, Centrale Studenten Administratie, tel: 053-489 2123/2121 De cursuscoördinator is het eerste aanspreekpunt en vraagbaak voor de cursisten. Hij is op werkdagen telefonisch bereikbaar van 9.00-17.00 uur en via e-mail: h.a.akse@utwente.nl 11
Inschrijving 1. Voor de opstapcursus kunt u zich aanmelding per e-mail bij de cursuscoördinator. Indien gewenst kunt u in een persoonlijk gesprek uw (on)mogelijkheden met hem doorspreken. 2. Voor de PT-I en PT-II cursussen zijn er voorlopig twee manieren om u aan te melden: als MSc-student bij de Universiteit Twente via http:// www.graduate.utwente.nl. Het application form moet u online invullen en de gevraagde documenten kunt u uploaden. Admission Office (AO) houdt u per e-mail op de hoogte van het aanmeldingsproces. als cursist via de cursuscoördinator. U ontvangt een bevestigingsmail van de cursuscoordinator. 3. Na inschrijving ontvangt u een studentnummer en een ICT account zodat u gebruik kunt maken van de elektronische informatiesystemen van de UT. 4. Nadat aan alle inschrijvingsverplichtingen is voldaan ontvangt u een verklaring van inschrijving en uw collegekaart. 5. Als u ingeschreven staat als MScstudent betaald u jaarlijks het wettelijk verplichte collegegeld. Als u ingeschreven staat als cursist betaalt u per afgerond vak een jaarlijks vast te stellen bedrag. Als u nomimaal studeert (= 1 vak per kwartiel) komen de jaarlijkse kosten ongeveer gelijk uit. 12
Studiekosten en studiebelasting Voor de opstapcursus gelden de volgende studiekosten en studielasten: Cursusbijdrage. 500,-- ; factuur wordt in maart/april toegestuurd Kosten van boeken en collegedictaten. 200,-- Reis- en (mogelijk) verblijfkosten Contacttijd: 10-12 collegedagen in periode oktober-januari Studiebelasting, afhankelijk per student, ongeveer 200 uur (inclusief contacturen) Voor PT-I en PT-II zijn de volgende studiekosten en studielasten van belang: Collegegeld (onderwijsbijdrage) van. 1713,-- per 2011/2012; betaling via eenmalige machtiging. Kosten per afgerond vak 500,-- (~ 100,-- per afgerond European Credit (EC)); betaling 1 keer per jaar via factuur. Dit bedrag geldt per seizoen 2011/2012. Kosten van boeken, dictaten, etc.: PT-I: ca.. 200,--; PT-II: ca. 100,--, Reis- en (mogelijk) verblijfkosten, Contacttijd: 45 collegedagen per jaar voor PT-I en ca. 15 dagen voor PT-II, Studiebelasting ongeveer 700 uur per jaar (inclusief contacturen) 13
Omschrijving van de vakken Alle vakomschrijvingen zijn te vinden in het Vak Informatie Systeem Twente (VIST), via de website van de Universiteit Twente: http://webapps. utwente.nl/vist/nl/vistservlet. Door de vakcode in te toetsen krijgt u alle relevante informatie van het vak. Via Blackboard kunt u aanvullende informatie zoals de presentatie en de behandelde opgaven down loaden: https://blackboard.utwente.nl Evenwichten; vakcode 191340151; 5 EC; 1e kwartiel Docent: Mw. Dr.ir. D.C. Nijmeijer Dit college behandelt vooral de chemische, fysische en elektrochemische evenwichten van ideale en niet-ideale systemen. Allereerst zullen de Maxwell betrekkingen worden behandeld. Daarnaast zullen de eigenschappen van mengsels worden behandeld waarbij partieel molaire grootheden zoals de chemische potentiaal worden besproken. Het belang van de chemische potentiaal zal duidelijk worden geïllustreerd. Tenslotte zal een thermodynamische beschrijving van ionen in oplossing worden gegeven met daarbij de Debije-Hückel theorie. Studiemateriaal: P.W. Atkins, Physical Chemistry, 9th edition Scheidingsmethoden; vakcode 191385061; 3.5 EC (= excl. practicum); 1e kwartiel Docent: dr.ir. N.E. Benes Dit vak richt zich op het beschrijven en ontwerpen van de belangrijkste industrieel toegepaste scheidingsprocessen. Hoofddoel is het zich eigen maken van de basisprincipes en ontwerpberekeningen die essentieel zijn voor het bepalen van de technische haalbaarheid voor specifieke toepassingen. Derhalve wordt binnen het vak veel aandacht gegeven aan het oefenen en zelfstandig uitvoeren van deze ontwerpberekeningen. 14
Daarnaast worden de belangrijkste toepassingsgebieden en apparaatuitvoeringsvormen geïllustreerd. De volgende onderwerpen komen aan bod: Rol van scheidingprocessen in de industrie Evenwicht gebaseerde processen; destillatie, absorptie, strippen, extractie Snelheid gebaseerde processen; adsorptie, ionenwisseling, drogen, kristallisatie Mechanische scheidingstechnieken: vloeistof/ vloeistof, vast/vloeistof, gas/ vloeistof en gas/vast scheidingen, membraanscheidingen Globale dimensionering van scheidingsapparaten Selectie van scheidingsmethoden Voorbeelden en oefeningen Studiemateriaal: Collegedictaat Fundamentals of Industrial Separations Kinetiek en Katalyse (K&K); vakcode: 191345063; 4 EC; 3e kwartiel Docent: Dr. A. van Houselt Het eerste deel van het college wordt besteed aan algemene kinetiek inclusief de transition-statetheory, met aandacht voor zowel de empirische als mechanische aspecten. In het tweede deel worden de verschillende belangrijke elementen van heterogene katalyse behandeld: adsorptie en desorptie, katalytische reacties op vaste katalysatoren, stoftransport, katalysatorbereiding en karakterisering. Het college wordt afgesloten met een case waarin het geleerde toegepast kan worden op situaties uit het bedrijfsleven, waardoor inzicht verkregen wordt in de mogelijkheden en complicaties bij technische processen. Studiemateriaal: Atkins Physical Chemistry, 9e editie + collegedictaat. Sheets en opgaven zijn te verkrijgen via Blackboard. Inleiding Fysische Transport- Verschijnselen (IFTV); vakcode 191370091; 4 EC; 2e kwartiel Docent: Dr.ir. M. van der Hoef Dit vak schenkt op systematische wijze aandacht aan de kwanti-tatieve beschrijving van de transportverschijnselen, welke in de fysische en chemische technologie optreden. De verschillende transportmechanismen voor materie, impuls en energie en de 15
overeenkomstige behoudswetten zullen behandeld worden. Bovendien zal aan enkele elementen uit de technische stromingsleer aandacht worden besteed: de continuïteits-vergelijking, schuifspanningsverdelingen en snelheidsverdelingen in geometrisch eenvoudige systemen, de mechanische energiebalansen (wetten van Bernoulli), laminaire en turbulente stromingen, kwantificering van stromings-weerstanden en drukvalberekeningen voor leidingsystemen. Studiemateriaal: Dictaat Inleiding Fysische TransportVerschijnselen met vraagstukkenbundel en computerondersteunend onderwijs (CCO). Fysische TransportVerschijnselen (FTV ); vakcode 191370201; 4 EC (= excl. practicum); 3e + 4e kwartiel. Docent: Dr.ir. D.W.F. Brilman Binnen dit vak wordt op systematische wijze aandacht geschonken aan de kwantitatieve beschrijving van de transportverschijnselen, welke in de fysische en chemische technologie optreden. Dit vak bouwt voort op de basiskennis (stromingsleer), die binnen het vak IFTV is geleerd en spitst zich toe op warmte- en stoftransport. In eerste instantie zal een belangrijk deel van de aandacht zich richten op de behandeling van het warmtetransport, waarna op basis van analogie, stoftransport behandeld zal worden. Er zal aandacht geschonken worden aan de beschrijving van stationair en instationair moleculair transport van warmte en stof, convectief transport van warmte en stof, warmtetransport tengevolge van straling, gekoppeld transport van warmte en stof en ten slotte warmtewisselaars. Studiemateriaal: Dictaat + vraagstukkenbundel. Chemical Reaction Engineering; vakcode: 193715020; 5 EC; 1e + 2e kwartiel Docent: Dr.ir. D.W.F. Brilman Algemene inleiding in de fysische en chemische aspecten van chemische reactoren. De hoofdlijnen zullen behandeld worden: modelreactoren, reactie en stofoverdracht parallel/in serie, katalyse, selectiviteit, opbrengst (conversie), verblijftijd en thermische stabiliteit. 16
De basisprincipes van de reactorkunde worden expliciet toegepast op reactoren waarbij de karakteristieke lengteschalen en het oplossen van massa en energiebalansen belangrijke items zijn. Studiemateriaal: Dictaat + bijbehorend vraagstukkenbundel + het boek van K.R. Westerterp, W.P.M. van Swaaij en A.A.C.M. Beenackers Chemical Reactor Design and Operation, Wiley, 1984. Het boek Chemical Reaction Engineering van Levenspiel is handig als naslagwerk. Thermodynamica and Flowsheeting; vakcode 193735010; 5 EC; 2e kwartiel Docent: Dr.ir. A.G.J. van der Ham Dit vak gaat in op de principes waarop computerprogramma s voor het berekenen van materiaal- en energiebalansen voor een chemische fabriek zijn gebaseerd. Na een korte bespreking van de toepassing van flowsheeters wordt ingegaan op drie belangrijke aspecten, te weten: De thermodynamische basis voor de simulatie die er uiteindelijk voor moet zorgen dat de resultaten reëel zijn in plaats van virtueel. De unit operations die in de bibliotheek beschikbaar zijn om het proces uit op te bouwen De mathematische tools om te zorgen dat een proces efficiënt wordt doorgerekend en convergeert Parallel aan de colleges wordt geoefend met de flowsheeter Aspen Plus om ervaring op te doen. Dit vak wordt afgerond met een eindopdracht, uit te voeren in Aspen Plus, waarbij de verschillende aspecten zoals besproken bij de hoorcolleges weer aan bod komen. Studiemateriaal: handouts beschikbaar via Blackboard. Process Equipment Design; vakcode: 193750030; 5 EC; 3e kwartiel Docenten: Dr.ir. A.G.J. van der Ham (coördinator), Dr.ir. I.G. Racz, Dr.ir. T.C. Bor, Prof.dr.ir. Th.H. van der Meer en Dr.ir. B.H.L. Betlem. Het doel van dit college is het overdragen van inzicht, kennis en ervaring nodig voor het technologische ontwerp van procesapparaten. Inhoud: Methodologie van het ontwerpen. Apparatuur voor impulstransport: pompen, ventilatoren, compressoren. 17
Apparatuur voor warmtetransport: warmtewisselaars zonder en met fasenovergang. Apparatuur voor stoftransport: destillatiekolommen, absorbers, strippers en extractiekolommen. Uitvoeringsvormen en werktuigbouwkundige aspecten van procesapparatuur. Het vak wordt afgesloten met een groepsontwerpopdracht met een mondelinge verdediging. Het mondelinge tentamen evalueert met name een vooraf gemaakte ontwerp(groeps) opdracht van de 3 apparaten voor respectievelijk impuls, warmte- en stoftransport. Studiemateriaal: Dictaat Process Equipment Design en het boek R.K. Sinnott, Coulsen & Richardsons Chemical Engineering, Vol. 6 Design, Pergamon Press. Multiphase Reaction Technology; vakcode: 19372002; 5 EC; 3e + 4e kwartiel Docent: Prof.dr. S.R.A. Kersten Doel van het vak is om inzicht en ervaring te verwerven met betrekking tot het selecteren en gebruiken van reactoren cq contactapparatuur in de procesindustrie. In de hoor- en werkcolleges zullen diverse typen apparatuur worden behandeld zoals: fluïde bedden, gepakt bed reactoren, risers, bellenkolommen, schotelkolommen, slurryreactoren, geroerde tankreactoren, en trickle bed reactoren. Het vak wordt afgesloten met een opdracht uit de twee behandelde hoofdgroepen contactoren: gas-vloeistof-(vast) en gas-vast. Studiemateriaal: K.R. Westerterp, W.P.M. van Swaaij en A.A.C.M. Beenackers; Chemical Reactor Design and Operation Wiley, 1984. Kunii en Levenspiel; Fluidization Engineering Butterworth Heinemann series in Chemical Engineering, 1991. Bundel sheetafdrukken en vakgroeppublicaties. Individuele ontwerp opdracht PT; vakcode: 193799600; 20 EC Coördinatie: Ing. H.A. Akse Vaak is het mogelijk deze opdracht aan te laten sluiten bij, of in te passen in, de werkkring van de cursist. In het 1e blok van PT-II dient er een abstract van ongeveer één pagina ingediend te worden bij de cursuscoördinator. 18
Deze treedt in overleg met één van de TNW-docenten, die als begeleider zal optreden. Het onderwerp van de individuele opdracht dient procestechnologisch van aard te zijn en een omvang van ongeveer 560 uur te hebben. Indien nodig kan een geheimhoudingsverklaring verleend worden. Actuele vakinformatie is te vinden in de vakkengids van de Universiteit Twente. Deze studiegids is via internet te raadplegen op: www.utwente.nl via info over onderwijs, vakkengids (VIST). 19
Cijferlijsten behorende bij de certificaten PT-I en PT-II Procestechnologie I (40,5 EC) Evenwichten Scheidingsmethoden Kinetiek en Katalyse Inleiding Fysische Transportverschijnselen Fysische Transportverschijnselen Thermodynamics & Flow sheeting Chemical Reaction Engineering Process Equipment Design Multiphase Reaction Technology Procestechnologie II (40 EC) 4 keuzevakken Individuele Ontwerpopdracht 20
Docenten die het onderwijs verzorgen in de PT-cursussen Dr.ir. N.E. Benes Meander 328 053 489 4288 n.e.benes@utwente.nl Dr.ir. B.H.L. Betlem Horst HT 607 053 489 3043 b.h.l.betlem@utwente.nl Dr.ir. T.C. Bor Horstring N 124 053 489 2453 t.c.bor@utwente.nl Dr.ir. D.W.F. Brilman Meander 222 053 489 2141 d.w.f.brilman@utwente.nl Dr.ir. A.G.J. van der Ham Meander 218 053 489 2619 a.g.j.vanderham@utwente.nl Dr.ir. M. van der Hoef Meander 223 053 489 2953 m.vanderhoef@utwente.nl Prof.dr. S.R.A. Kersten Meander 216 053 489 4430 s.r.a.kersten@utwente.nl Prof.dr.ir. L. Lefferts Meander 357 053 489 2858 l.lefferts@utwente.nl 21
Prof.dr.ir. Th.H. van der Meer Horstring N 228 053 489 2562 t.h.vandermeer@utwente.nl Dr.ir. D.C. Nijmeijer Meander 325 053 489 4185 d.c.nijmeijer@utwente.nl Dr. K. Seshan Meander 361 053 489 3254 k.seshan@utwente.nl Ir. P.P. Veugelers Carré 4009 053 489 2960 p.p.veugelers@utwente.nl Dr.ir. I.G. Racz Meander 212 053 489 4198 i.g.racz@utwente.nl 22
Toelatingsprocedure tot het Master-examen Chemical Engineering (MSc.) In de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW) is de nominale studielast voor de opleiding MSc Chemical Engineering vastgesteld op 120 EC (3360 uur), oftewel 2 jaar op fulltime basis. Bezitters van het diploma HBO-chemie, HBO-chemische technologie of het MSc-diploma chemie kunnen tot het MSc-examen Chemical Engineering worden toegelaten. Een en ander is vast gelegd in een regeling die hieronder nader wordt omschreven. Voor cursisten met een andere vooropleiding wordt de toelating tot het master examen individueel geregeld. De examencommissie van de MScopleiding Chemical Engineering (Scheikundige Technologie) hanteert een separate toelatingsprocedure voor HTS-ers en doctorandi Chemie en Chemische Technologie die de cursus Procestechnologie I en II met succes hebben gevolgd. Deze staat omschreven in artikel 6.9, lid 3 van het Studentenstatuut ST, waarin opgenomen de Onderwijs- en Examenregeling ST en ChE (OER). Om toegelaten te worden tot het MScexamen van de opleiding Chemical Engineering van de Universiteit Twente, dient een schriftelijk verzoek te worden gericht aan de secretaris van de examencommissie van de opleiding ChE. Postadres: SO&A-BOZ Chemical Engineering, t.a.v. Dr. A.J.A. Winnubst, Horstring Z-204, Postbus 217, 7500 AE Enschede. Een mondelinge aanmelding is niet voldoende. Het verzoek omvat verder een uitgebreid CV met een overzicht van de opleiding(en) en relevante werkervaring. 23
De examencommissie benoemt een afstudeercommissie, die minimaal bestaat uit: voorzitter examencommissie secretaris examencommissie lid van wetenschappelijk staf die vakkundig is op het gebied waarover kandidaat rapporteert. Deze commissie beoordeelt of een kandidaat (chemisch technologisch) onderzoek of ontwerp van voldoende wetenschappelijk niveau heeft verricht dat voldoet aan de eindtermen die ook gelden voor een reguliere afstudeeropdracht. 24
Bijlage Voor het maken van een verantwoorde keuze uit het aanbod van keuzevakken moet de studiegids MSc Chemical Engineering en/of VIST geraadpleegd worden. Uit deze lijst moeten minimaal 4 vakken gekozen worden, waarbij het minimum aantal EC 20 is. Lijst keuzevakken PT-cursus 2011 Chemical Product Development (193735030) Colloids and Interfaces (193735060) Catalysts for Sustainable Technology (193765020) Catalysts in the Process Industry (193765030) Hydrogen Technology (195740060) Advanced Molecular Separations (193750010) Transport Phenomena (191141700) Intr. To Computational Fluid Dynamics (193720040) Theory of Phase Equilibrium (193720050) Energy from Biomass (195740030) Cost, Management & Engineering (3.6 EC, 194110140) C.S. Membrane Technology Group (193735000) C.S. Inorganic Membranes (193737000) C.S. Catalytic Processes & Materials (193765000) C.S. Thermo-Chemical Conversion of Biomass (193785000) 25
Als keuzevak kunnen ook de volgende vakken van de Wetsus Academy, Leeuwarden gevolgd worden: Water Microbiology (193795020) Colloid Chemistry for Watertechnology (193795030); kan gevolgd worden in plaats van 193735060 Global Water Cycle (193795040) Biological Water Treatment and Recovery Technology (193795050) Advanced Water Treatment Processes (193795060) Process Dynamics and Control (for Water technology) (193795090) Voor meer informatie over de Wetsus Academy zie: www.wetsusacademy.nl 26
27
28
Korte beschrijving van het opleidingstraject naar het masterdiploma Chemical Engineering verzorgd door de Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Universiteit Twente te Enschede. Uitgave september 2011