Koninklijk goed gekeurd bij besluit nr.109 dd 17 juni 1975 Lid Nederlandse Bond AquaTerra Jaargang 42 no 1 Januari 2017 Postadres: Kalmoes 8, 1273AG Huizen 1
COLOFON Voorzitter Theo Hesp Kruin 25 1275 AZ Huizen 035-5262401 hesptgm@xs4all.nl Secretaris Dick Benkhard Kalmoes 8 1273 AG Huizen 0614212552 Dick321@gmail.com Penningmeester & ledenadministratie Patrick van Breukelen Sloep 76 1276CW Huizen 0616363942 2 de Penningmeester Nel Grolle van Roemburg Noorderweg 57 1271 VL Huizen 035-5260759 Techniek Frans van de Brug Kromme Englaan 9 1404 BV Bussum 035-6914385 Inkoper Alexander van den Berg Prinses Beatrixhof 103 1411 CH Naarden 0654286786 Redactie adres Kruin 25 1275 AZ Huizen 035-5262401 hesptgm@xs4all.nl 2 Vivariumvereniging voor Huizen en Omstreken Opgericht 18 maart 1975 Koninklijk goedgekeurd bij besluit nr 109 dd 17 juni 1975 Lid van de Nederlandse Bond Aqua Terra Bank rek. NL 49 RABO 0383714974 t.n.v. de Penningmeester Aquarius VERENIGINGSRUIMTE: Trekkerweg 3 C 1276 XP Huizen tel: 06 16196732 (ingang Weideweg, rechterzijde van het gebouw De Koelemoes ) Toegankelijk voor leden en introducés op dinsdagavond van 19.00 tot 21.00 uur, en elke zaterdagmiddag van 14.30 tot 16.00 uur. Aquarius website: www.aquariushuizen.nl Het verenigingsblad AQUARIUS verschijnt 10 x per jaar en wordt gratis toegezonden aan de leden van de vereniging. Het lidmaatschap loopt van januari tot en met december en wordt stilzwijgend verlengd met telkens één jaar. Opzegging van het lidmaatschap dient voor oktober schriftelijk ingediend te worden bij de ledenadministratie. Inleveren kopij voor de 15 de van de maand. Overname van artikelen alleen met bronvermelding Postadres: Kalmoes 8, 1273AG Huizen
De voorzitter aan het woord De extra ledenvergadering met als onderwerp Hoe nu verder met de club? Het was verheugend om te zien dat vele leden deze vergadering hebben bijgewoond. Nog mooier was het om te constateren dat deze leden enthousiast mee discusieerden over de toekomst van de club. Een uitgebreid verslag van deze vergadering is opgesteld door de secretaris Dick en vindt U elders in dit blad. Het Aquarium op de computer voor abonnees Sinds kort is het voor abonnees van Het Aquarium ook mogelijk om het blad gratis op de computer te bekijken. Ga naar: www.nbat.nl, optie: Het Aquarium, optie: digitaal. Je moet een wachtwoord aanmaken, je registreren en je adresgegevens invullen. Aanmelden gebeurt dan met jouw e-mail adres en lidmaatschapsnummer. Jouw lidmaatschapsnummer staat op de adreslabel van Het Aquarium. Leden die op het papieren Het Aquarium zijn geabonneerd, hebben gratis toegang tot de digitale bladen. Krijg je een betaaloptie, dan is er iets met jouw instellingen op de NBATsite verkeerd. In dat geval kun je met Patrick contact op nemen. Let op: Vanaf januari 2017 is het clubhuis alleen nog open op de zaterdagmiddag van 14.00 uur tot 16.00 uur. Het bestuur van Aquarius wenst U allen prettige feestdagn en een gelukkig 2017. 3
Verslag van Extra ledenvergadering dd. 6-12-2016 Aanwezig waren: Bestuur: Theo Hesp, Alex v/d Berg, Frans v.d Brug, Nell Grolle, Dick Benkhard en Patrick van Breukelen. Leden: Rob de graaf, Marjan en Harry de Bruijn, Mr. Stuurman, Gijs Kos, Leo Heukelom, Joep Martens, Hassan Sadeghi, Lenny de Booij, Frans Boon, Gerrit Roodhart, Dick v/d Velde, Piet Pool, Jaap Schipper, Joost Wennink, Gerard van Dijk, Jeroen Blok, Bert van Roosmalen. De toekomst van de vereniging nu onze belangrijkste bron van inkomsten, Givaudan, is weggevallen Dat was de openingsvraag van Theo Hesp onze Voorzitter. In aanvulling daarop heeft Patrick onze penningmeester een financiële aanvulling gegeven welke bestond uit een eenvoudige weergave van de kosten In kas ca 20.000,-- Uitgaven per jaar 10.000,-- Inkomsten 4.123,-- Dit betekent dat we nog een paar jaar hebben en dan is het op. Met nog 63 leden is ook de contributie verhoging geen optie meer. Wat te doen? Na een lange discussie over de mogelijkheden is uiteindelijk besloten tot het volgende: A: er is overleg met de gemeente om het huurcontract dat loopt tot eind 2018 open te breken. Het moet bij de gemeente nog in de raad besproken worden dus wanneer wij een antwoord krijgen is onbekend. B: er is besloten om vooruitlopend op het besluit van de gemeente de kosten in ons clubhuis te gaan reduceren. Dit houdt in dat we de vis- en plantenstellingen en het palladium gaan afbreken en wij nog één gemengde bak gaan houden voor de opvang van vis en planten. De twee show bakken zullen nog even blijven staan. Die worden afgebroken als we weten wat we gaan doen. Sloop van deze stellingen kan op zaterdagen gebeuren, haast is er niet dus een ieder die kan helpen graag maar geen stress. C: Als het allemaal zover is zullen we een uitverkoop gaan houden van de resterende spullen in winkel, bar en magazijn. D: Vanaf januari zullen we alleen nog open zijn op de zaterdag van 14.00 uur tot 16.00 uur. Er is een dringend verzoek aan de aanwezige leden gedaan om dan ook eens werkelijk te komen. Er is niets frustrerender dan met en paar man te wachten tot er iemand komt. We kunnen het nog proberen om op die zaterdagen het gezellig te maken zodat de leden het ook leuk vinden om even langs te komen. 4
Als wij geen clubhuis meer hebben kunnen wij als vereniging b.v. 1x per maand een zaaltje huren voor een lezing of iets anders, dat is veel goedkoper dan een eigen clubhuis. AV Aquarius Huizen Dick Benkhard secretaris Programma: Dinsdag 24 januari 2017: Peter van Oranje met de lezing: Juweeltjes uit Azië Azië is het grootste werelddeel op aarde. Aan de westkant grenst het aan Europa en Afrika, in het noorden aan de Noordelijke IJszee, in het oosten en zuidoosten aan de Grote Oceaan en in het zuiden aan de Indische Oceaan. Het continent telde in 2006 circa 3,97 miljard inwoners, dit was 61% van de totale bevolking op aarde. Dit werelddeel bestaat uit talloze rivieren en eilandjes. Tussen en onder het door de rivieren meegevoerde drijfhout en vele plantensoorten vind men veel verschillende soorten aquariumvissen terug. Het rivierwater is doorgaans erg zuurstofrijk. Naast rivieren kent Azië ook andere wateren, zoals al dan niet dichtbegroeide wateren. Deze wateren bieden veel schuilplaatsen voor de daar levende vissen. Het water is doorgaans zacht met een lage PH waarde en bevat soms ook weinig zuurstof. Juweeltjes uit Azië is een lezing waarin we in een avondvullende PowerPoint presentatie, bestaande uit meer dan 130 foto s, waar we veel aquariumvriendjes die uit Azië komen de revue laten passeren. We zullen per soort zien hoe ze gehouden moeten worden, welke eisen ze stellen aan watersamenstelling voeding en inrichting. Ook zullen we ingaan op de soorten die we tegenwoordig helaas regelmatig zien maar die eigenlijk niet geschikt zijn voor het moderne aquarium. Uiteraard is er ook op deze avond weer ruimte voor alle vragen en discussie. Zelf heb al vanaf 1970 professioneel ervaring met tropisch zoet en zeewater aquaria. Vanaf 1985 ben ik professioneel bezig met Koi en ik ben vele jaren achtereen naar Japan geweest. 5
Dinsdag 14 februari 2017 : Dick Poelemeijer: Led verlichting voor vivaria Deze lezing sluit aan op mijn artikel Nieuws over ledverlichting, dat in mei 2016 in HET AQUARIUM werd gepubliceerd. Voor de pauze, van deze avondvullende beamer presentatie, ga ik kort in op het fenomeen fotosynthese, op het begrip licht in de ruimste zin en de invloed van de verschillende golflengten op de planten. Voorts volgt een uitleg over de begrippen: fotomorfogenese, fotosynthese, chlorofylsynthese en fotoperiodisme. Dan wordt er stilgestaan op de invloed van de blauwe en van de rode golflengten voor de planten en de begrippen met betrekking tot licht, zoals: Kijklicht en Groeilicht en het meten daarvan met een Luxmeter, een PAR-meter of een Kwantum sensor, ook wel Flux meter genoemd. De belangrijkheid van CRI (kleurweergave index), kleurtemperatuur, het aantal lumen en het spectrum, ofte wel de foto metrische gegevens van een lichtbron komen aan de orde. Na de pauze gaan we ledverlichting ten opzichte van de ons bekende tlverlichting bekijken en aan de hand van de verschillende criteria, zoals voor de pauze behandeld, met elkaar vergelijken. Aan de hand van een uitgewerkte afbeelding wordt een led nader bekeken en een SMD-led gemonteerd op een koellichaam. Dan hoe men HQL-lampen zou kunnen vervangen en daarna komen de led-verlichtingsmogelijkheden van de firma s sera en Eheim ter sprake. Deze worden steeds vergeleken met een Tl-D, waarbij tevens een kostenvergelijking zal worden getoond. Ten slotte laat ik u kennismaken met de Philips LEDbuizen die in verschillende lengtematen verkrijgbaar zijn tegen bijzonder aantrekkelijke prijzen. Aan het slot van mijn lezing geef ik nog een korte toelichting en volgen er wat conclusies. De lezing wordt beëindigd met een praktijkvoorbeeld betreffende energiebesparing, waarvoor mijn eigen riparium als voorbeeld zal dienen. Dinsdag 7 maart 2017 20.00 uur: reisverslag Australië Wim Heemskerk presenteert een lezing over een reis naar de Kimberly (NT) waar we vissen gevangen hebben. De lezing is wat algemener opgezet om ook iets van de natuur, vanggebieden maar ook over vogels, spinnen e.d te laten zien. Eventueel kan hij blauwoogjes of andere regenbogen meenemen als er interesse is. www.aquariumvissenwinkel.nl/afrikaans-blauwoogje Klaverjassen: 12 januari 2017. 6
Naam Selma Alphenaar Cobie Heldoorn Anneke Schipper Co Boog Foekje Verkerk Tony Grolle Frans Boon Jaap Schipper Adri Grolle Totaal 08.09 2016 Totaal 13.10 2016 Totaal 10.11 2016 5934 10205 15250 4935 9624 14478 4373 9191 14368 4623 9260 14330 4886 9490 14230 4088 8551 13898 4579 9496 13520 3893 8300 13428 4505 8792 13142 Totaal 12.01 2017 Totaal 09.02 2017 Totaal 09.03 2017 Total 13.04 2017 Theo 4604 9585 13095 Hesp Leny de 4068 8463 12902 Booy Karin Van Duin 5025 8754 12475 EMAILADRESSEN Frans Boon fransboon2@hotmail.com Foekje Verkerk foekjeverkerk@gmail.com Leny de Booy lenydebooij@ziggo.nl Reserve: Cees van Garderen Co Boog coenlidy@gmail.com Emmy van Leer 035-5258188 Karin van Duin kmvanduin@gmail.com Cobie Heldoorn cheldoorn@kpnmail.nl Theo Hesp hesptgm@xs4all.nl Tony Grolle t.grolle.klijn@ziggo.nl Adri Grolle ahgrolle@ziggo.nl Jaap en Anneke Schipper jschipper1944@kpnmail.nl Selma Alphenaar selmaalphenaar@gmail.com Zo sta je derde van boven, zo sta je derde van onderen! Wat een spel! 7
8
Op dinsdagavond van 19.00 uur tot 21.00 uur Zaterdags van 14.30 uur tot 16.00 uur Let op: Zaterdagmiddag open van 15.00 tot 16.00 uur Contributie 2016 43,00 Eenmalig inschrijven 5,00 Bondsblad Het Aquarium 20,00 Jeugdlid (tot 18 jaar) 20,00 9 Jeugdlid ontvangt het eerste jaar een tegoedbon van 20,00 te besteden in de clubwinkel
Voor U gelezen Caridina serrata "crystal red" Door Karel Fondu, De Siervis Leuven, bewerking R. Hoofs De laatste tijd kan je er niet meer naast kijken. In ieder tijdschrift, dat zich respecteert, verschijnen er artikels bij de vleet over tropische dwerggarnalen. Ook in ons lokaal worden ze vaak te koop aangeboden. Zeer mooi is de Caridina serrata "crystal red", de kristalrode dwerggarnaal. Omdat ik ze zelf nog nooit gehouden heb en ik er dus uit eigen ervaring niets kan over vertellen, ben ik te rade gegaan bij Frank en Carsten Logemann, die er in het februarinummer 2006 van DATZ een prachtig artikel over publiceerden. Beide heren vertellen erover wat volgt. Dit fascinerende kleine wervelloze diertje behoort tot de familie van de Crustacea. Deze rode variant werd voor het eerst gekweekt in 1996 door mijnheer Hisayasu Suzuki, een gerenommeerd garnalenkweker uit Japan. Op een dag ontdekte hij tussen duizenden jonge bijengarnalen één enkel rood exemplaar. Dit zou de stammoeder worden van alle kristalrode dwerggarnalen. Zijn consequent doorgedreven kweekmethode heeft uiteindelijk een genetisch stabiele stam voortgebracht. De anatomie van 10
een garnaal is gecompliceerder dan men over het algemeen denkt. De buitenhuid bestaat zoals bij alle kreeften uit chitine. Ze wordt, omdat ze niet meegroeit, verscheidene keren gewisseld. Garnalen groeien hun hele leven lang. Hierdoor moeten oudere dieren, zij het niet meer zo vaak, van huid veranderen. De organen liggen hoofdzakelijk in de kop en in het borststuk. Alleen de darm loopt aan de buikzijde door het achterlijf en reikt tot kort voor de staartwaaier. Om te eten beschikken garnaaltjes over 4 kleine borstscharen, waarmee ze onophoudelijk al wat eetbaar is, naar hun mond brengen. Om zich voort te bewegen gebruiken ze zes looppoten en vijf paar zwempoten, die zich aan de onderkant van het achterlijf bevinden. Garnalen kunnen zeer goed zwemmen. Hierbij waait het tweede verlengde antennepaar naar achter door de snelheid. Aangezien onze dwerggarnaal slechts 2,5 cm groot wordt, heb je maar een klein bakje nodig, als je ze wilt kweken. Een bakje van 15 à 20 liter is al meer dan groot genoeg. Maar vermits ze gemakkelijk kweken, heb je er al dadelijk enkele tientallen bijeen en dan is het toch aangeraden een gezelschapsbakje van ten minste 60 liter op te zetten. Zo een bak is, door zijn grotere watercapaciteit veel stabieler inzake waterkwaliteit als een 15- liter bakje. Omdat de Caridina uitgesproken gezelschapsdieren zijn moet men, al naar de grootte van de bak, minstens 10 exemplaren houden. Is hun aantal te klein zal je, zeker als je er ook vissen bijhoudt, niet veel van ze te zien krijgen. Meestal verschuilen ze zich dan tussen de planten. Voor een bakje van 54 liter zijn 10 tot 20 dieren een ideale populatie. Onder elkaar zijn deze garnalen 11
uiterst vreedzaam. Komt het toch al eens tot gekrakeel reiken ze elkaar nog al vlug de "hand" en is alles vergeven en vergeten. Voor andere aquariumbewoners zijn ze volledig ongevaarlijk. Je mag er natuurlijk geen grote, agressieve vissen bijzetten, die de garnalen constant lastigvallen, want dan gaan ze zich verstoppen en krijg je er niet veel meer van te zien. Scalares, Discussen en andere zogenaamde "rustige" cichliden zijn zeker geen ideale medebewoners. Een garnalenbakje moet schuilplaatsen bieden onder de vorm van plantengroepen, hout en loof. Javamos (Vesicularia dubyuana), hoornkruid (Ceratophyllum demersum) en waterpest (Egeria densa) zijn ideale planten voor het garnalenaquarium. Het zijn eenvoudig te houden planten, die bovendien ook snel groeien en die geen hoge watertemperatuur vergen. Door hun snelle groei houden ze het water vrij van stoffen die, zoals we later zullen zien, voor de garnalen schadelijk zijn. Ze bieden vooral aan de jongen ideale beschutting en voeding, omdat zich in de fijnbladige planten en de molm zwevende deeltjes en algen afzetten die er voor zorgen dat de kleintjes er voldoende voedsel in vinden om op te groeien. Als bodemgrond kies je best voor zand of grove kiezel, om te beletten dat de bodem voortijdig zou dichtslibben door molm of voedselresten. Hoe donkerder de bodem is, hoe beter de kleuren van de "crystal red" uitkomen. In een gezelschapsbak voor garnalen zorg je best ook voor een lichte waterbeweging, omdat de garnalen graag in de uitstroom van de filter op zoek gaan naar voedsel. In een bak waar er ook vissen bij de garnalen gehouden worden, is het niet nodig de garnalen bij te voederen. Er valt genoeg voedsel af om in hun levensonderhoud te voorzien. Als je ze apart houdt, wat aan te raden is, eten ze alles wat bijna iedere aquariaan aan droogvoer staan heeft. Op het menu staan vlokken, granulaat en spirulinatabletten. Ook kan je diepvriesvoeder (diepgevroren zwarte muggenlarven, Cyclops, Artemia) en levende tubifex voederen. Ook groenvoer en algen mogen niet in de voedselketen ontbreken. Het allerbelangrijkste is afwisseling. De dieren zullen je voor al die moeite bedanken met prachtige kleuren en een opvallend sterke vitaliteit. Aan technische hulpstukken heb je echt niet veel nodig. Je moet beschikken over een afdoende belichting voor de planten. Als je bak op kamertemperatuur staat kan je verwarming verwaarlozen. Onze garnalen voelen zich goed tussen 20 C en 26 C. Een lichte temperatuurschommeling tussen dag en nacht benadert hun natuurlijke levenswijze. Voortplantingspauzes, die zich bij een constante temperatuur voordoen, verdwijnen volledig. Filteren kan je best via een sponsfilter, die aangedreven wordt door een luchtpomp. Ook de Hamburgse mattenfilter is ideaal, omdat de garnalen het substraat, waarop zich algen en microorganismen hebben genesteld, kunnen afgrazen. Deze filter kan je gemakkelijk zelf maken. Je klemt dwars tussen de zijruit (voorhoek rechts bvb.) en de achterruit (achterhoek rechts) een filtermat die breder is dan de zijruit. De mat komt, omdat ze te groot is, bol te staan en er ontstaat een ruimte tussen de zijruit en de mat. Het gefilterde water, dat in die ruimte terechtkomt, pomp je met een 12
klein dompelpompje opnieuw in het aquarium. Klein zweefvuil, microorganismen, algen en dergelijke slaan neer op de mat en bieden zo een ideale voederplaats. Waterbeweging kan je door pompen of buitenfilters veroorzaken. Je moet er wel voor zorgen dat je op de aanzuigbuizen filtergaas of een stuk spons aanbrengt dat dun genoeg is om te verhinderen dat de 2 millimeter grote jongen eventueel mee opgezogen worden. De jongen doen namelijk niets liever dan donkere, geheimzinnige spleten en holen verkennen. Zorg er ook voor dat de aanzuigkracht van de pompen niet te groot is. Het aquariumwater mag niet te hard zijn. De diertjes voelen zich het best bij een ph van 6,5 tot 7,5 en een hardheid van 10GH. Het nitraat en nitrietgehalte moeten zo laag mogelijk zijn. De kristalrode dwerggarnalen reageren onmiddellijk negatief op een slechter wordende waterkwaliteit. Een optimale plantengroei is een goed hulpmiddel om hieraan te verhelpen. Een regelmatige waterverversing van 20 tot 30% draagt hier natuurlijk ook toe bij. Garnalen reageren ook zeer negatief op zware metalen zoals koper en lood. De geringste sporen van deze stoffen kunnen het voortijdig einde betekenen van het ganse garnalenbestand. Geneesmiddelen op basis van koper of een middel tegen slakken zijn dus taboe. Om de soort zuiver te houden is het ook best maar één soort te houden. Veel soorten kruisen onder mekaar. Zet daarom zeker geen Hommelgarnalen en Tijgergarnalen bij uw rode garnalen, want ze gaan onderling paren en die kweekproducten kan je beter niet verspreiden. Als garnalen sterven, is dit gewoonlijk terug te voeren op het plots verslechteren van de waterkwaliteit. Soms kan ook een geheimzinnige ziekte het volledige bestand aantasten en decimeren. Er begint zich op de dieren een melkachtig waas te ontwikkelen. De aangetaste dieren zonderen zich af, worden apathisch en sterven. Op twee weken tijd kan de volledige populatie uitsterven. Tot op heden bestaat hiervoor geen medicatie. Om te kweken moet men natuurlijk over vrouwtjes en mannetjes kunnen beschikken. Gewoonlijk zijn de vrouwtjes compacter en ronder dan de mannetjes. Aan hun onderlijf hebben ze ook grotere buiktassen. Hun buikschilden zijn aan het achterlijf meer naar onderen getrokken. Bij het mannetje is het carapace aan de onderkant rechtlijniger. Hoe ouder de dieren worden, hoe meer de onderscheiden tussen de geslachten beginnen op te vallen. Een ander kenmerk is de vaak zichtbare kuitaanzet in de nek van het wijfje, die als een donkere vlek waar te nemen is. Na een draagtijd van ongeveer 13
vier weken kippen volledig ontwikkelde jongen van ongeveer 1,5 millimeter. Een larvenstadium, zoals bij Caridina japonica, bestaat niet. Het vermeerderen begint met de kuitaanzet in de nek van het wijfje. De eitjes hebben vier tot zes weken nodig om aan te rijpen. Van zodra de eitjes rijp zijn, gooit het wijfje haar oude huid af en geeft feromonen (seksueel lokmiddel) vrij in het water. De mannetjes reageren onmiddellijk en beginnen als gekken door het bakje te zwemmen op zoek naar het tot paren bereide wijfje. Als de mannetjes het bewuste wijfje gevonden hebben, proberen ze zich op een bepaalde plek in haar nek vast te klampen. Zij probeert door slagende bewegingen met haar onderlijf de boot nog eventjes af te houden. Als een mannetje er eindelijk in geslaagd is de juiste plek te bereiken, klauwt hij zich onmiddellijk vast. Hij heft nu zijn staart zo hoog mogelijk op, om niet door het zwiepende onderlijf van het wijfje getroffen te worden. Hij klampt zich zolang vast tot het vrouwtje een rustpauze van enkele seconden inlast. Nu komt zijn 'moment de gloire'. Hij glijdt bliksemsnel langs de linker- of rechterflank van het vrouwtje naar beneden en kleeft, zijdelings aanklampend, met zijn endopoden (zijn paringsorganen aan het eerste paar zwempoten) zaadpakketjes aan de geslachtsopening van het vrouwtje en gaat er dan vandoor. Niet lang daarna drukt het wijfje met krommende bewegingen, haar eitjes in de buiktassen van haar achterlijf. Daarbij lossen de geleiachtige zaadpakketjes op en de kuit wordt bevrucht. De eitjes blijven in de buiktassen tot de jongen uitkomen. Het wijfje zorgt door een voortdurende roeibeweging met haar zwempoten voor een regelmatige aanvoer van zuurstofrijk water. Inmiddels sorteert en poetst zij de eitjes. In den beginne zijn deze donkerbruin. Later worden ze doorzichtiger en vanaf de derde week kan men met een vergrootglas de nog ongeboren baby's herkennen. De pas uitgekomen jonge garnalen zijn exacte minireplica van hun ouders. Het wijfje begint al bij het ronddragen van de eitjes opnieuw kuit te vormen in haar nek. Men kan zien dat alles naar plan verloopt, als de eitjes na ongeveer een week beginnen te veranderen. Hun donkere inhoud krimpt en ze worden doorzichtig. Enkele dagen voor ze uitkomen is in het ei nog één enkel donker punt te zien en men herkent duidelijk een kleine garnaal. Als de eieren achter twee weken nog donker zijn, kan men de hoop op nageslacht vergeten, want dan is er ergens iets misgelopen. Het wijfje zal nu de slechte eitjes één voor één afgooien of ze allemaal tegelijk met een volgende huidwissel afstoten. Als het wijfje kort na het afpersen in de buiktassen enkele eitjes verliest, is dat normaal. Vele eitjes kleven niet zo goed of er zijn er zo veel geproduceerd, dat ze ver onder 14
haar buik uitsteken, geen steun vinden en gewoon op de bodem vallen. De pas geboren jongen zijn vanaf de eerste dag licht rood gekleurd. Na een paar dagen wordt de kleur krachtiger en kan men ze goed tussen de planten onderscheiden. Ze hoeven niet speciaal gevoederd te worden, want ze vinden, in een goed ingelopen bak, tussen de planten en in de molm op de bodem al wat zij nodig hebben. De eerste dagen groeien de kleintjes, onder optimale voorwaarden, zeer snel. Als ze niet snel groeien klopt er iets niet. Ze sterven gewoonlijk bij een vervelling. Het ziet er net uit of ze niet uit hun oude huid kunnen kruipen en in een te kleine dwangbuis gevangen zitten. Tot ze na twee drie maanden geslachtsrijp worden, zijn alle jonge dieren mannetjes. Pas daarna wordt het geslacht gedefinieerd. Sommige biologen gaan er van uit dat de garnalen heel hun leven van geslacht kunnen veranderen. Dit fenomeen is tot op heden niet bewezen. Zoals je ziet is er nog werk aan de winkel voor vastberaden garnalenliefhebbers. Waarom zou jij in deze nieuwe tak van de aquaristiek het voortouw niet nemen? Gelezen in: De Natuurvriend december 2016 15
16
17
18