MediScore Galvanistraat 136 3029 AD Rotterdam Tel: 010 420 91 55 Fax: 010 456 02 42 www.mediscore.nl info@mediscore.nl
Met deze brochure informeren wij u nader over brandwonden en wanneer u bij de eerste hulp aan slachtoffers met brandwonden gebruikt maakt van Water-Jel. Inleiding Zo lang er mensen bestaan, bestaan er brandwonden. Nog voordat de mens vuur gebruikte voor ondermeer voedselbereiding, liep men brandwonden op door natuurverschijnselen als bosbranden, blikseminslag en vulkaanuitbarstingen. Misschien is het die nauwe verwantschap met natuurkrachten die ontzag inboezemt voor vuur. Maar naast ontzag voor vuur is er ook angst. Iedereen kan brandwonden oplopen en iedere dag komen er wel situaties voor waarbij dit kan gebeuren. Een ongeval of brandwond kan in een klein hoekje zitten. Brandwonden worden vaak geassocieerd met pijn en verminking. Daarom is het belangrijk om meer te weten over brandwonden en hoe te handelen als u wordt geconfronteerd met een brandwond. Feiten over brandwonden Registratie van een brandwond vindt plaats via de Landelijke Medische Registratie (LMR), wanneer iemand zich door een arts laat behandelen voor een brandwond. De gemelde brandwonden worden door (huis)artsen gezien en behandeld. Ook wordt ziekenhuisopname en poliklinische hulp geboden aan brandwondenpatiënten. Echter wordt lang niet elke brandwond door een arts gezien. Het zijn de ernstige brandwonden die medische behandeling behoeven, waardoor mensen met ernstige brandwonden (direct) in aanmerking komen voor een behandeling in een 1
Brandwondencentrum in Nederland (Beverwijk, Groningen of Rotterdam) of in een algemeen ziekenhuis. Helaas overleeft niet ieder slachtoffer een brandwond. Kijkt u voor cijfers en statistieken over brandwondenslachtoffers op www.cbs.nl of www.swov.nl (LIS: Letsel informatie systeem). Oorzaken De meeste brandwonden (70%) worden thuis opgelopen. Bij ouderen en kinderen komen de meeste meldingen voor. Veel brandwonden bij bijvoorbeeld kinderen worden veroorzaakt door verbranding door heet water of hete thee. Brandwonden worden ook opgelopen op de werklocatie. Bij brandwonden op de werkplek is er vaak een verband tussen het soort werk, de werkomstandigheden, aanwezigheid van brandbare stoffen en de risico s op de locatie. Op werkplekken waar de kans op brandwonden relatief groot is, is het van belang dat er veel aandacht besteed is aan veiligheid. Werknemers dienen op de hoogte te zijn van de noodzakelijke regels omtrent veiligheid. Brandwonden hebben verschillende oorzaken. De oorzaak is bepalend voor de ernst van een brandwond en van belang bij de verdere behandeling. In onderstaand overzicht ziet u enkele voorbeelden van verschillende oorzaken van brandwonden. Categorie Oorzaken Voorbeelden Thermisch Droog Contact met hete objecten, vlammen Nat Hete vloeistoffen, stoom Chemisch Droog Chemische stoffen in poedervorm (bijv. zwavel) Nat Zuren, basen, organische stoffen Elektrisch Elektriciteit Elektrocutie, blikseminslag Straling Zonverbranding, ioniserende straling, radar Mechanisch Wrijving Schaven over een ruw oppervlak 2
Uitgebreide informatie kunt u vinden op de websites van de Nederlandse Brandwonden Stichting (www.brandwonden.nl) en van Water-Jel (www.waterjel.net). Brandwonden en het effect op het lichaam Het orgaan dat het meest wordt aangetast bij brandwonden is de huid. De huid is het grootste orgaan van de mens en is van belang voor tal van processen: warmteregulatie, tast, bescherming tegen binnendringen van ziektekiemen en vochtregulatie. Bovendien speelt de huid een grote rol bij het uiterlijk. De huid bestaat uit drie lagen: de opperhuid, de lederhuid en het onderhuids bindweefsel. De huidlagen zijn van belang als men de diepte en daarmee de ernst van een brandwond wil benoemen. Bij het blootstellen aan temperaturen boven 44 C verandert de celstructuur van de huid en treedt beschadiging op. De temperatuur, de tijd waaraan de huid aan die temperatuur wordt blootgesteld en de dikte van de huid op die plaats bepalen hoe diep de warmte kan binnendringen en beschadigingen kunnen aanrichten. De diepte van de brandwond wordt uitgedrukt in gradaties. Bij een eerstegraads verbranding is alleen de opperhuid aangedaan. Deze oppervlakkige verbranding geneest binnen een aantal dagen, vrijwel altijd zonder littekenvorming (voorbeeld: verbranding door de zon). De huid is rood, droog en pijnlijk. Bij een tweedegraads brandwond is de huid beschadigd tot aan de lederhuid. Een voorbeeld hierbij is een tweedegraads brandwond door heet water of hete thee. Verbranding van de huid is dan rood, nat en pijnlijk en er ontstaan blaren. 3
Bij een derdegraads brandwond is ook het onderhuidse bindweefsel aangetast. Hierdoor zijn bloedvaten, zenuwen en haarzakjes aangetast. Bijvoorbeeld vlamverbrandingen en chemische verbrandingen leiden tot deze derdegraads brandwonden. Afhankelijk van de oorzaak kan de huid verschillende kleuren en aspecten vertonen. Door de zenuwschade is de derdegraads brandwond een gevoelloze plek, maar deze wordt altijd omgeven door pijnlijke zones van tweede en eerstegraads verwondingen. Diepte van de verbranding Pijnlijk Onderzoek Eerstegraads Ja Droog Alleen rode huid, verheven Tweedegraads Ja Nat Blaarvorming Glanzende wond, roze/rode kleur Soepel en zacht Derdegraads Nee Doffe wond, bleke kleur, soms ook bruin of zelfs zwart Leerachtige huidstructuren De ernst van een brandwond wordt verder bepaald door de oorzaak van de verbranding, de diepte van de brandwond, het aangedane oppervlak, de leeftijd van het slachtoffer, de plaats van de brandwond en eventuele begeleidende letsels. Inwendige luchtwegbeschadiging (inhalatietrauma) door inademing van rook, gassen, hete of giftige stoffen leidt tot longbeschadiging. Een inhalatietrauma heeft ernstige gevolgen voor een brandwondenslachtoffer. Orgaansystemen die zijn aangetast door warmte, rook of giftige stoffen, kunnen een fatale afloop tot gevolg hebben. Om het aangedane oppervlak (TVLO = Totaal Verbrand Lichaams Oppervlak) te bepalen, kan gebruik worden gemaakt van twee methoden: de Regel van Negen en de Handpalmmethode (gesloten hand van de patiënt geldt als 1%). 4
Bij de Regel van Negen wordt het lichaam in segmenten van 9% van de totale lichaamsoppervlakte verdeeld. Dit geldt overigens alleen voor volwassenen. Hoe hoger het TVLO-percentage, hoe ernstiger de brandwond. Regel van negen: de vlakken staan voor TVLOpercentages. Het percentage bij verbranding van de gehele romp is bijvoorbeeld hoger dan bij verbranding van een been. Gehele hoofd + nek 9 % Elke hele arm 9 % Voorzijde elk heel been 9 % Achterzijde elk heel been 9 % Voorzijde bovenste deel van de romp 9 % Achterzijde bovenste deel van de romp 9 % Voorzijde onderste deel van de romp 9 % Achterzijde onderste deel van de romp 9 % Genitaliën 1 % Handpalm methode: met de hand van het slachtoffer kan de brandwond worden gemeten waarbij de hand met aaneengesloten vingers geldt als 1%. Een grootte van 5x het handoppervlak staat dus voor een TBSA van 5%. Behandeling van brandwonden Bij de behandeling van brandwonden moeten de volgende stappen gevolgd worden: 1) Stopzetten van de inwerking van de hitte. De hittebron moet worden weggenomen of het slachtoffer moet worden weggehaald van de hittebron. De eigen veiligheid van de hulpverlener is hierbij van het allergrootste belang. 2) Starten met koelen. Effectief koelen kan op verschillende manieren. Water is meestal het snelst voorhanden. Het advies is 10 minuten te koelen met lauw, zacht stromend water. Lauw water heeft de voorkeur boven koud water 5
omdat een te lage watertemperatuur tot onderkoeling van het slachtoffer kan leiden. Koud water is uiteraard wel toegestaan als er geen lauw water voorhanden is; dit is beter dan helemaal niet koelen. Lokaal en effectief koelen kan goed met Water-Jel. Dit is een alternatief als er geen water voorhanden is of gebruikt kan worden. Water-Jel is een gel op waterbasis (hydrogel) en biedt het enig juiste alternatief voor water. Bij chemische verbrandingen of verbrandingen door industriële stoffen, kan Water-Jel ook uitstekend worden toegepast. Ambulancediensten gebruiken Water-Jel als methode van koeling tijdens het vervoer naar een ziekenhuis. Er wordt een maximale koelingstijd aangehouden van 30 min. Zie hiervoor aandachtspunten op pagina 7. Wat is Water-Jel? Water-Jel Technologies heeft ruim 25 jaar geleden revolutionaire middelen op de markt gebracht voor de eerste hulp bij brandwonden. Als wereldmarktleider heeft Water-Jel Technologies haar beproefde hydrogel producten ontwikkeld voor eerste hulp aan verbrandings-slachtoffers. Eerste hulpdiensten, brandwondenspecialisten en verbrandingsslachtoffers hebben reeds lange tijd en bij tal van toepassingen van deze technologie geprofiteerd. Water-Jel is een brandwonden-verzorgingsmiddel of hydrogel. Water-Jel is gemaakt van 96% puur gedemineraliseerd water, 4% medicinale Tea Tree olie en een speciaal medicinaal gelvormend product. Het gelvormende bestanddeel zorgt dat Water-Jel werkt als een zeer krachtige hitteabsorberende laag water op de brandwond. Het extra ingrediënt, de natuurlijke Tea Tree olie, werkt desinfecterend. De speciale medicinale gel heeft geen actieve componenten en wordt daarom niet geclassificeerd als een farmaceutisch product, maar een klasse IIB 6
medisch hulpmiddel. Water-Jel is dikker is dan water en verdampt niet. Het is oplosbaar in water en niet schadelijk voor huid of ogen. Het verbandmateriaal van Water-Jel is van een zorgvuldig gekozen kwaliteit en is doordrenkt met hydrogel. WaterJel dressings bevatten ongeveer 13 maal hun eigen gewicht aan steriele hydrogel. De dressing kan zonder te plakken van de wond worden verwijderd, om op deze wijze de wond tussentijds te kunnen beoordelen tijdens de behandeling. Water-Jel kan gebruikt worden op het gehele lichaam. Er zijn voor het hoofd en de handen speciale kompressen gemaakt. Zo heeft Water-Jel als enige een aangezichtsmasker en een handverband. Water-Jel kan als hydrogel gebruikt worden op locaties waar geen lauw water aanwezig is. Hier is Water-Jel een uitkomst als belangrijk eerste hulpmiddel bij brandwonden. De werking van Water-Jel Bij Water-Jel wordt het principe van hitteonttrekking toegepast. De brandwond wordt gekoeld door de hitte van de beschadigde huid over te dragen naar de Water-Jel gel. De in de diepere huidlagen opgeslagen warmte wordt naar het oppervlak afgevoerd; zo wordt een verdere beschadiging door het zogenaamde nabranden voorkomen. De hitte van de brandwond wordt snel verminderd. Dit heeft de volgende voordelen: ٠ Merkbare vermindering van doorgaande weefselvernietiging; ٠ Verlichting van de pijn; ٠ Beperking kans op infecties. 7
De hitte die door Water-Jel wordt geabsorbeerd, verspreidt zich over het totale gel oppervlak en wordt via de lucht afgevoerd. Het buffereffect van de gellaag leidt tot een snelle hitteoverdracht uit de brandwond, zonder dat de temperatuur rond de toepassingsplaats verlaagd wordt. Hierdoor wordt de brandwond gericht gekoeld, waarmee het risico van systhemische onderkoeling aanzienlijk is teruggebracht. Hieronder ziet u een weergave van de werking van Water-Jel. 8
Meer wetenswaardigheden over Water-Jel: ٠ De beste bewaartemperatuur van Water-Jel varieert tussen -5 C en + 35 C. Het product kan thuis, in bedrijfsruimtes, in ambulances of andere vervoermiddelen bewaard blijven. Een gekoelde plaats of aparte opslagplaats is niet nodig. ٠ Water-Jel is vanaf productiedatum 5 jaar houdbaar. ٠ De kompressen zijn 13 keer hun eigen gewicht doordrenkt met de vloeibare gel. ٠ De gel is totaal onschadelijk voor de ogen en slijmvliezen. Het is bacteriostatisch, steriel en biologisch afbreekbaar. ٠ Op de verpakkingen wordt duidelijk het TVLO-index percentage aangegeven van het desbetreffende verbandmiddel. Het staat meestal aangegeven als TBSA (Total Body Surface Area, Engels voor TVLO). ٠ De gel bevat geen actieve componenten en wordt daarom niet geclassificeerd als een farmaceutisch product maar als een klasse IIB hulpmiddel. ٠ Water-Jel leidt niet tot allergische reacties of huidirritatie. Water-Jel Producten Water-Jel heeft de volgende producten in het assortiment: Water-Jel kompressen De steriele kompressen zijn leverbaar in verschillende afmetingen om op de meest uiteenlopende brandwonden toegepast te kunnen worden, variërend van 5x15 cm voor bijvoorbeeld een brandwond op de vinger of pols tot 20x45 cm voor de behandeling van brandwonden op bijvoorbeeld arm, been, borst of buik. 9
Water-Jel branddekens Met een branddeken kan snel en gemakkelijk eerste hulp worden geboden aan een slachtoffer met grotere of meerdere brandwonden. Ze kunnen ook gebruikt worden om vlammen op het lichaam of kleine branden te doven. De branddekens zijn beschikbaar in verschillende maten en verpakkingen. Water-Jel brandwondensets De brandwondensets zijn verkrijgbaar in verschillende maten en met verschillende inhoud, afhankelijk van de toepassing. Er zijn brandwondensets voor diverse instanties, zoals: ambulances, brandweer, medische diensten, arbodiensten en bedrijven. Water-Jel Brandwondensets zijn er ook voor thuis of op de werkplek. Gezichtsmasker en handkompres Water-Jel is de enige hydrogel-leverancier met een gezichtsmasker. Het hoofd is vanwege onze hersenen, onze zintuigen, maar ook onze identiteit het belangrijkste deel van het lichaam dat beschermd moet worden. Het Water-Jel gezichtsmasker is 30x40 cm groot en heeft openingen voor de luchtwegen. Het past over het gezicht, de kin en de oren. In combinatie met het kompres van 20x45 cm, vormt het gezichtsmasker een volledige helm voor het hoofd van de verbrande patiënt. Het handkompres is geschikt voor de gehele hand en kan ook afzonderlijke vingers bedekken. In de prijslijst vindt u nadere specificaties van het totale aanbod van Water-Jel producten. 10
Aandachtspunten De behandeling van brandwonden vraagt om bijzondere zorg. Het is belangrijk bij de toepassing van Water-Jel notie te nemen van de volgende adviezen: 1. Pas Water-Jel maximaal 30 minuten toe en houd hierbij rekening met de buitentemperatuur; 2. Houd tijdens het koelen de niet verbrande lichaamsdelen warm; 3. Dek na het toepassen van de Water-Jel het verbrande lichaamsdeel schoon en warm af; 4. Breng, indien mogelijk, de omgevingstemperatuur omhoog; 5. Schakel bij ernstige brandwonden altijd professionele medische hulp in. Meer weten over preventie en directe hulp bij brandwonden? De Nederlandse Brandwonden stichting organiseert bijeenkomsten over het onderwerp brandwonden. Zij informeren u graag over preventie, de behandeling en de noodzaak van goede nazorg bij brandwonden. Kijk ook op: www.brandwonden.nl. 11