Produktnaam : Bladzijde : 1/8 ETIKET PRODUCT ETIKETTERING (gebruikelijk of EG): Symbo(o)l(en) : Van toepassing. EG n : 270-990-9 - Petroleum gas Symbo(o)l(en) : F+ Zeer licht ontvlambaar Bevat : Koolwaterstoffen, rijk aan C3-4, aardoliedestillaat (1,3-butadieen < 0,1%) R-zinnen : S-zinnen : R-12 Zeer licht ontvlambaar. S-2 Buiten bereik van kinderen bewaren. S-9 Op een goed geventileerde plaats bewaren. S-16 Verwijderd houden van ontstekingsbronnen - Niet roken. ETIKETTERING TRANSPORT: Van toepassing (zie rubriek 14). 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET PREPARAAT EN DE VENNOOTSCHAP/ONDERNEMING Naam van het product : Commerciële toepassing : Leverancier : Alarmnummer : Brandstof, petrochemische intermediair Multigas nv Wiedauwkaai 109-9000 GENT- België Telefoon: ++32 0)9/257.11.57 Fax: ++32 (0)9/253.66.27 België Multigas nv : +32 (0) 9/257.11.57 NVIC (National Vergiftiging Informatie Centrum) : Antigif centrum Tel: + 32 (0) 70.245.245 Centrum voor zware brandwond behandeling : Brandwondencentrum Brussel : 02/268.62.00, Brandwondencentrum Antwerpen : 03/217.75.95, Brandwondencentrum Gent 09/240.34.90, Brandwondencentrum Leuven : 016/34.87.50, Brandwondencentrum Wallonië : 071/44.80.00. 2. IDENTIFICATIE VAN DE GEVAREN Risico's voor de gezondheid : In gasvorm : Kan een verdovend effect hebben, en/of verstikkend effect door het zuurstofgehalte in de atmosfeer te doen dalen. In vloeistoffase : Kan brandwonden veroorzaken. Fysische en chemische risico's : Classificatie van het product : ZEER LICHT ONTVLAMBAAR. In geval van een lek, zal het gas zich LAAG OVER DE GROND verspreiden en indien er geen ventilatie is, kan het zich opstapelen in de laagste punten. Het accidenteel intens verwarmen van de gasfles (bijvoorbeeld ingeval van brand), kan deze doen scheuren, waardoor het gas vrijkomt; indien de gasdampen in contact zouden komen met vuur, kunnen deze branden of ontploffen. Zeer licht ontvlambaar Multigas nv 30-09-2010
Produktnaam : Bladzijde : 1/8 3. SAMENSTELLING EN INFORMATIE OVER DE BESTANDDELEN STOF. Chemische aard : Commercieel propaan Koolwaterstoffen, C3-4, aardoliedestillaat. Een complexe verzameling koolwaterstoffen, gevormd door destillatie en condensatie van ruwe olie. Bestaat uit koolwaterstoffen C3 tot en met C5, overwegend C3 tot met C4. Mengsel van koolwaterstoffen bestaande uit ongeveer 90% propaan, propeen, en voor het overige uit ethaan, etheen, butanen en butenen. voor de gezondheid gevaarlijke stoffen EG Nr. CAS Nr. Inhoud Symbo(o)l(en) R-zinnen Koolwaterstoffen, rijk aan C3-4, aardoliedestillaat (1,3-270-990-9 68512-91-4 100 % F+ R-12 butadieen < 0,1%) Zie sectie 16 voor verklaringen van R-zinnen : Opmerkingen over samenstelling : 4. EERSTE HULP MAATREGELEN Afhankelijk van het seizoen kan het product een zekere hoeveelheid methanol (n cas 67-56-1) bevatten meestal 0,1% gewichts. Het product kan als zodanig worden behandeld om een karakteristieke geur te verspreiden. BIJ ERNSTIGE VERSCHIJNSELEN DIENT MEN, ONMIDDELLIJK DE HULP VAN EEN ARTS OF EERSTE HULP IN TE ROEPEN Algemeen : Samenvatting van de voorschriften in geval van nood: Goed ventileren. Breng de eventuele slachtoffers in open lucht. Sluit de pompafsluiters van de verpakking of de opslag af Verwijder alle mogelijke ontstekingsbronnen. Sluit de stroomtoevoer af indien dit geen vonken veroorzaakt in de met gas gevulde ruimte. Inademing : In geval van blootstelling aan hoge dampconcentraties het personeel in de buitenlucht brengen en rustig houden. Bij ademhalingsproblemen: een arts waarschuwen en onmiddellijk beginnen met kunstmatige ademhaling Contact met huid : Direct contact met het product (vloeibaar gas) Behandel de getroffen plekken als brandwonden. Onmiddellijk alle aangetaste delen met ruim water wassen. Verontreinigde kleding direct uittrekken en eventueel ook ringen en polshorloge afdoen; alles wat met de huid is verkleefd, met rust laten. Probeer de getroffen plekken niet direct op te warmen (wrijving, warm bad...). Bij ernstige verwonding direct naar een zieken huis brengen. Contact met de ogen : Direct contact met het product (vloeibaar gas) Met vloeibaar gas:onmiddellijk gedurende ten minste 15 minuten met ruim water wassen. Het oog bedekken met een steriel kompres. Snel een specialist raadplegen Beschermende uitrusting voor beoefenaars van EHBO : Wanneer een met gas gevulde ruimte wordt binnengegaan : Afhankelijk van het blootstellingsgevaar en al naar gelang het geval een goed isolerend ademhalingstoestel of een helm met gezichtsmasker en halsbeschermer dragen, handschoenen, bedekkende kleding en laarzen (met de pantalon erover) Zij moeten van niet ontvlambaar en brandwerend materiaal gemaakt zijn. Zij moeten van materiaal zijn dat niet smelt en bestand is tegen vuur Een "levende keten" vormen voor de veiligheid van alle leden van het bestrijdingsteam
Produktnaam : Bladzijde : 1/7 5. BRANDBESTRIJDINGSMAATREGELEN Vlampunt: Beneden - 50 C Brandblusmiddelen : - geëigende middelen: Poeder, CO2, waterstraal. - niet te gebruiken : Een krachtige straal water op de vaten met propaan. Het gebruik van schuim is niet afdoende. Bijzondere arbeidsmethoden : - Uitdoving : Blussen:Het is gevaarlijk een vlam te doven indien het niet mogelijk is de lekkage snel te stoppen. De vlam mag alleen worden gedoofd door het dichten van een afsluiter of indien afsluiten mogelijk wordt door het doven - Bescherming van opslag en vaten: Bij het begin van brand, brandbare materialen en blootgestelde gascontainers weghalen. Koel de vaste en/of semi-mobiele tanks en de vaten die in brandstaan door middel van een uitgebreide waternevel. NOOIT EEN KRACHTIGE WATERSTRAAL op warm geworden reservoirs met LPG - Flessenbrand: Een brandende fles nooit horizontaal leggen, want dan kan het butaan in vloeibare toestand gaan branden Specifieke risico's : Veiligheidsmaatregelen bij brand : Bij onvolledige verbranding ontstaan min of meer giftige gassen zoals CO, die zeer gevaarlijk zijn bij inademing Onder bepaalde omstandigheden kan sterke verhitting (bijv. bij brand) van een butaanverpakking een breuk veroorzaken en uitvloeiing De werknemers beschermen door middel van watergordijnen Het dragen van een persoonlijk beschermend ademhalingstoestel bij optreden in een zuurstofarme omgeving is verplicht 6. MAATREGELEN BIJ ACCIDENTEEL VRIJKOMEN VAN DE STOF OF HET PREPARAAT Persoonlijke bescherming : Maatregelen na morsen / lekkage : Voorkoming van de secundaire risico's : In geval van lekkage in een afgesloten ruimte, evacueer de ruimte, overvloedig ventileren, verder handelen overlaten aan interventiepersoneel. Wanneer het product in twee fases lekt, huidcontact met het vloeibare product vermijden. Blijf niet in de gaswolk (mengsel van lucht en butaan), blijf achter de bron. In geval van niet brandende lekkage: de lekkage stoppen door dichten van een afsluiter In geval van een gaswolk : de wolk tegenhouden, orienteren en verdunnen met behulp van een waternevel. Sluit de gastoevoer. De gastoevoer afsluiten. Mogelijke oorzaken van brand uitsluiten. Werkzaamheden met open vuur opschorten, geen rijdende voertuigen en geen apparaten gebruiken waarbij vonken of vlammen kunnen ontstaan Eventueel de stroomvoorziening uitschakelen indien dit geen gevaar oplevert voor het ontstaan van vonken in de zone waar de damp van het produkt zich heeft verspreid Goed ventileren.brandbaar materiaal en zo mogelijk blootgestelde LPGreservoirs verwijderen.de normale toestand pas weer herstellen na geverifieerd te hebben dat dit geen gevaar oplevert.
Produktnaam : Bladzijde : 1/8 7. HANTERING EN OPSLAG Dit gas wordt geproduceerd, opgeslagen en verdeeld onder druk als vloeistof. Onder normale distributie omstandigheden wordt het nooit direct behandeld omdat het continue in gesloten systemen wordt opgesloten tot het gebruik bij verbranding de eerste voorzorgsmaatregelen betreffen de verzekering dat met gas goed opgesloten is. HANTERING : Voorkoming van blootstelling van de werknemers : Hanteren in goed geventileerde ruimten Bij inspectie-, reinigings- en onderhoudswerkzaamheden aan de opslagtanks dienen strenge regels in acht te worden genomen en is speciaal opgeleid gekwalificeerd personeel vereist NIET ROKEN Draag veiligheidsschoenen en kledij die geen statische electriciteit opwekken. Voorkomen van brand en explosies : Alleen gebruiken in goed geventileerde ruimten Voorzieningen treffen ter voorkoming van mogelijke opeenhoping van butaan op de laagste punten Nooit een reservoir, fles of leidingen waarin zich gas bevindt verwarmen met een open vlam Hevelen, laden of ontladen van een voertuig mag slechts worden uitgevoerd door speciaal voor dit doel opgeleid personeel en conform de regels Voorzorgsmaatregelen : Uitsluitend zeepwater of geeigende produkten gebruiken voor het zoeken naar lekken. NOOIT EEN VLAM GEBRUIKEN In elk geval : Onderneem geen actie die de veilige opslag van tanks en vaten kan verstoren. Nooit aan een propaanfles lassen. - Aanbevelingen omtrent het gebruik : Vaten die propaan bevatten, moeten verticaal worden gebruikt, omdat absoluut moet worden voorkomen dat het vloeibare produkt terechtkomt in de voor de gasfase bedoelde installatie Alleen apparaten aansluiten die zijn ontworpen voor gebruik met propaan In de installaties uitsluitend materieel en materiaal gebruiken dat uitdrukkelijk is bestemd voor gebruik met propaan. Geen gebruik maken van natuurlijk rubber, dat door propaan wordt aangetast Uitsluitend genormaliseerde EG-Butaan/Propaan expansievaten gebruiken of vaten die onder een specifieke ministeriele goedkeuring vallen, en die overeenstemmen met de drukregeling van de gebruiksapparaten Het gebruik van flexibele, buigzame leidingen van synthetisch rubber van geschikte kwaliteit voor het aansluiten van gebruiksapparaten beperken tot een lengte van minder dan 2m. De uiterste gebruiksdatum niet overschrijden. Indien niet continu in gebruik, de kraan van de verpakking na gebruik sluiten OPSLAG : Technische maatregelen : Opslagvoorschriften : Stoffen die niet samengaan : Verpakkingsmaterialen : PROPAAN OPSLAAN VOLGENS DE SPECIALE VOORSCHRIFTEN, AL NAAR GELANG DE AARD VAN DE OPSLAG EN DE OPGESLAGEN HOEVEELHEDEN In gevarenzones explosieveilig materiaal (EX) gebruiken De vaten opslaan in goed geventileerde ruimten en bij ntstekings- of warmtebronnen vandaan Verpakkingen met propaan niet blootstellen aan temperaturen boven 50 C Opslaan op afstand van lage punten waar de propaandamp zich zou kunnen ophopen in geval van lekkage Te vermijden : Nabijheid van andere brandstoffen Het is verboden propaan ondergronds op te slaan Sterk oxyderende stoffen Alleen flessen en reservoirs gebruiken conform de voorschriften voor apparaten onder druk, bestemd voor propaan
Produktnaam : Bladzijde : 1/8 8. MAATREGELEN TER BEHEERSING VAN BLOOTSTELLING/PERSOONLIJKE BESCHERMING Technische maatregelen : Handbescherming : Oogbescherming : Bij werken in besloten ruimten ( tanks, toestellen,...) moet gezorgd worden voor ademlucht en geschikte beschermingsmiddelen. Elke handeling in een vat dat vloeibaar gemaakt gas heeft bevat, moet uitgevoerd worden in over eenstemming met geschickte procedures en personeel. Koolwaterstof bestendige handschoenen met manchetten. Veiligheidsbril indien risico op spatten. Huidbescherming (andere lichaamsdelen dan de handen) : Indien nodig gezichtsmasker, bedekkende kleding en antistatisch veiligheidsschoeisel (hanteren van flessen) 9. FYSISCHE EN CHEMISCHE EIGENSCHAPPEN Verschijningsvorm : Kleur : Reuk : Onder druk : vloeibaar. Vloeibaar/Onder druk. (Bij atmosferische druk : vloeibaar bij -43 en lager, gasvormig boven -43 ) Vloeibare fase : helder en kleurloos, Gasfase : kleurloos Karakteristieke geur, natuurlijk of met additief Vlampunt : < - 50 C Zelfontbrandingstemperatuur : Brandbaarheidsgrens - laag (%) : 2,2 Brandbaarheidsgrens - hoog (%) : 10 Commentaar over de ontplofbaarheid : Commentaar over de specifieke temperaturen : Oplosbaarheid : Verdere gegevens : 50 C) 10. STABILITEIT EN REACTIVITEIT > 400 º C Bij contact met lucht kunnen er zich explosieve mengsels vormen. Kookpunt van vloeibaar gas : - 43 C bij 1013 mbar Kritische temperatuur : ongeveer 97 C - in water: Weinig oplosbaar. - ph: Niet van toepassing - Dichtheid: In gasfase : gemiddeld 1,87 kg/m3 bij 15 C In vloeistoffase: > = 502 kg/m3 bij 15 C (overeenkomstig met 443 kg/m3 bij - Relatieve dampdichtheid: ~ 7,5 bars bij 15 C 11,5-19,3 bars bij 50 C - 1 liter vloeistof onder atmosferische druk geeft een dampvolume van ongeveer 270 liter. Stabiliteit : gebruik. Te vermijden materialen : Gevaarlijke afbraakproducten : Product is stabiel bij normale temperaturen voor opslag, hantering en Niet van toepassing Niet van toepassing
Produktnaam : Bladzijde : 1/8 11. TOXICOLOGISCHE INFORMATIE ACUTE TOXICITEIT/ACHTERGRONDEFFECT : Inademing, commentaar : Contact met huid, commentaar : Contact met de ogen, commentaar : Commentaar bij de bestanddelen : 12. MILIEU-INFORMATIE In gasvorm : Kan een verdovend effect hebben, en/of verstikkend effect door het zuurstofgehalte in de atmosfeer te doen dalen. Bij vloeibaar gas : vrieswonden. Risico op ernstige koude brandwonden (door spatten van vloeibaar gas) CHRONISCHE TOXICITEIT OF TOXICITEIT OP LANGE TERMIJN 1,3- butadieen < 500 ppm. Mobiliteit : 13. INSTRUCTIES VOOR VERWIJDERING - lucht: In de atmosfeer verdunt propaan snel en ondergaat fotochemische ontleding. - bodem: Door de grote vluchtigheid zal propaan niet gauw grond of water vervuilen. Afvalverwijdering : Verwijdering van de besmette verpakking : 14. INFORMATIE MET BETREKKING TOT HET VERVOER UN Nummer : 1965 Baan (ADR) / spoorweg (RID) : Klasse : 2 Classificatiecode : Gevaar nr. : 23 Vervoer te water (ADNR) : Klasse : 2 Classificatiecode : Maritiem (IMO-IMDG) : Klasse : 2.1 EmS Nr. : Indien het noodzakelijk is propaan dat zich in verpakkingen of opslag bevindt te verwijderen, dan is verbranding met behulp van ge%eigende installaties (fakkel) het veiligste middel Deze operatie mag uitsluitend worden uitgevoerd door speciaal opgeleid personeel en conform de regels In de verpakkingen die propaan hebben bevat bevinden zich altijd ontvlambare dampen. De flessen zijn eigendom van de tussenhandelaren: alleen zij zijn bevoegd deze te vernietigen of naar de schroot te brengenvaste propaanreservoirs mogen alleen verwijderd worden door deskundige bedrijven. Bij vaten die eigendom zijn van tussenhandelaren wordt deze operatie uitgevoerd door de tussenhandelaren zelf, dan wel onder hun verantwoordelijkheid 2F 2F F-D, S-U
Produktnaam : Bladzijde : 1/7 Lucht (IATA/ICAO) : Klasse : 2.1 Commentaar: Bijzondere bepalingen : - ADR / RID : 274 583 15. WETTELIJK VERPLICHTE INFORMATIE EG Nr. 270-990-9 Gevaarsymbolen : Alleen toegestaan in vrachtvliegtuigen. Zie speciale voorzieningen. Gevaarsymbolen : F+ Zeer licht ontvlambaar Bevat : Koolwaterstoffen, rijk aan C3-4, aardoliedestillaat (1,3-butadieen < 0,1%) R-zinnen : S-zinnen : EG-richtlijnen : R-12 Zeer licht ontvlambaar. S-2 Buiten bereik van kinderen bewaren. S-9 Op een goed geventileerde plaats bewaren. S-16 Verwijderd houden van ontstekingsbronnen - Niet roken. Richtlijn 67/548/EC gewijzigd door 200 1/59/EC (29th APT) Dit blad is een aanvulling op de technische specificaties, maar vervangt deze niet. De informatie op dit blad is gebaseerd op onze kennis van het desbetreffende product zoals ons dit op gemelde datum bekend is en wordt te goeder trouw verstrekt. De gebruiker wordt evenwel gewezen op mogelijke risico's, indien het product wordt gebruikt voor andere doeleinden dan waartoe het werd vervaardigd. Deze informatie ontheft de gebruiker daarom in geen geval van zijn verplichting kennis te nemen van de toepassingsvoorschriften en hij is derhalve zelf verantwoordelijk voor het nemen van eventuele voorzorgsmaatregelen, die voor het gebruik zijn voorgeschreven. De vermelding van de wettelijke voorschriften is uitsluitend bedoeld om de gebruiker te wijzen op zijn verplichting de noodzakelijke maatregelen te nemen en hem te helpen aan deze verplichting te voldoen, De vermelding van de wettelijke voorschriften is uitsluitend bedoeld om de gebruiker te wijzen op zijn verplichting de noodzakelijke maatregelen te nemen en hem te helpen aan deze verplichting te voldoen, zonder dat hiermee de opsomming als volledig mag worden aangemerkt. De gebruiker dient zich er zelf van te overtuigen dat buiten de hierbij genoemde verplichtingen geen andere voor hem van toepassing zijn. Geadresseerde moet zich ervan vergewissen dat er geen andere verplichtingen op hem rusten voortvloeiend uit andere teksten dan de genoemde. Mutligas nv - 30/09/2010