De Haan
Inhoud Woord vooraf 4 Groente-, Fruit- en Tuinafval (GFT) 5 Snoeihout en overig tuinafval 8 9 Glas 13 Papier en karton (P&K) 14 Klein Gevaarlijk () 16 Elektrische apparaten (AEEA) 18 Kringloopgoederen 19 Textiel 21 Autobanden 22 Restafval en 22 Contactgegevens 24 Colofon Deze brochure is een initiatief van de Provincie West-Vlaanderen en IVBO en kwam tot stand in samenwerking met de West-Vlaamse intergemeentelijke samenwerkingsverbanden voor afvalinzameling en -verwerking. Eindredactie: IVBO: Thomas Bisschop Provincie West-Vlaanderen: Alexandre Lefebvre, Björn De Grande, Peter Norro Realisatie en lay-out: Art & Buro Verantwoordelijke uitgever: IVBO, Pathoekeweg 41, 8000 Brugge Voor up-to-date info: neem contact op met IVBO, Pathoekeweg 41, 8000 Brugge tel 050-45 63 11. Voor meer specifieke informatie over afvalpreventie kunt u ook terecht bij de Provincie West-Vlaanderen, tel 050-40 34 91 e-mail: bjorn.degrande@west-vlaanderen.be. Deze brochure werd gedrukt op 100% gerecycleerd papier. 2 3
GFT GROENTE-, FRUIT- EN TUINAFVAL WOORD VOORAF Milieubewust en met een buitengewone inzet heeft Vlaanderen de laatste jaren gesorteerd en gerecycleerd. Op die manier zorgen we er alvast voor dat er minder afval moet verbrand of gestort worden. We moeten zeker zo verder gaan. Toch kan het nóg beter. 'Beter voorkomen dan genezen' geldt ook voor afval. voorkomen is denken op lange termijn. Daarom is preventie hét sleutelwoord geworden in het hedendaagse, duurzame afvalbeleid. Deze gids bevat tal van tips om het huisvuil te beperken. Dit is een goede zaak voor het leefmilieu en ook voor uw budget. Deel 1: uitleg over de belangrijkste fracties, nl: wat omvatten ze, hoe en waarom voorkomen, waar kunt u terecht voor meer informatie. Als er één fractie is die voorkomen kan worden, dan is het wel Groente-, Fruit- en Tuinafval (GFT). 42% van ons huisvuil is GFT-afval. Door dit organisch afval zelf thuis te verwerken, halveert u dus niet alleen uw huisvuil, maar bekomt u boven dien een bodemverbeteraar voor de tuin. Dus: niet alleen het milieu wordt er beter van, ook uw tuin én bovendien bespaart u op vuilniszakken. Thuiscomposteren Thuiscomposteren kan op verscheidene manieren: Wormenbak: alleen voor keukenafval. Compostvat: voor keukenafval en kleine hoeveelheden tuinafval. Compostbak of composthoop: voor ke u ke nafval en grote hoeveelheden tuinafval. In uw gemeente kunt u tegen een sterk verminderde prijs een compostvat kopen. Composteren is heel eenvoudig en vraagt slechts een kleine inspanning. Goede compost kunt u bekomen door voortdurend een evenwichtige verhouding na te streven tussen Groene en Bruine materialen. Deel 2: Een alfabetisch opgestelde afvallijst '-ABC' waarin u, bij twijfel, een antwoord vindt om op de juiste manier te sorteren, te recycleren en waar mogelijk, tips om te voorkomen. wormenbak compostvat compostbak Wij zijn er zeker van dat u met deze duidelijke, overzichtelijke en vooral praktische gids nog beter kunt meewerken aan het beperken van de afvalberg. 4 Bernard De Cuyper Voorzitter IVBO Jan Durnez Gedeputeerde voor Leefmilieu 5
Groen materiaal: gemakkelijk verteerbare keukenresten grasmaaisel andere materialen met zachte structuur, veel vocht bevattend en rijk aan voedingselementen. Bruin materiaal: dorre en moeilijk verteerbare herfstbladeren stengels van kruiden en vaste planten fijne takjes, stro, dennennaalden houtsnippers Bruin materiaal is stug en breekt veel langzamer af. Het verzekert een goede luchtdoorstroming doorheen de compost. Wist u dat... theebladeren en -zakjes, koffiedik met filter, eierschalen, notendoppen, keukenrolpapier, mest van kleine huisdieren (enkel van planteneters, bv. cavia) ook composteerbaar zijn. beenderen, vlees- en visresten, saus, gekookte groenten, uitwerpselen van vleeseters (bv. van honden en katten) daarentegen beter niet gecomposteerd worden omdat ze slecht composteren, maar ook omdat ze gegarandeerd ongedierte aantrekken. Kippen Het houden van kippen is een andere manier om een deel van uw GFT-afval op een nuttige wijze kwijt te geraken. Kippen verorberen meer dan 60 kg/jaar, zowel gras als alle mogelijke etensresten. Eén kip levert u gemiddeld een nettowinst op van zo n 10 euro per jaar en regelmatig verse eitjes. Mulchmaaier Een mulchmaaier is de ideale oplossing voor uw gazon. Het fijngesnipperde grasmaaisel komt tussen de grassprietjes op de bodem terecht en vormt er een dunne mulchlaag. Met de mulchmaaier hebt u dus gewoon geen maaisel en dus geen afval meer! De mulchlaag verteert ter plaatse en geeft zijn voedingsstoffen terug aan de bodem en het gras. Het maaien gaat sneller en bemesten is ook al minder of niet meer nodig. Daartegenover staat dat u wel iets vaker moet maaien en dit het best bij droog weer. Na het maaien dient u af en toe de machine te reinigen. Indien de bodemvruchtbaarheid van uw tuin met eigen compost niet voldoende hoog is, kunt u ook VLACO-compost gebruiken. Het VLACO-label garandeert compost die milieuhygiënisch en tuinbouwkundig aan alle kwaliteitsparameters voldoet. VLACO-label Voor meer info over dit alles kunt u terecht bij de milieudienst van uw gemeente, alsook bij IVBO of de milieudienst van de Provincie West-Vlaanderen. Misschien woont er zelfs een compostmeester of iemand met groene vingers in uw buurt ; die zal u zeker ook verder kunnen helpen. Ook op het internet kunt u terecht voor info: www.ovam.be www.thuiscomposteren.be www.ecologischgroen.be Daar kunt u diverse brochures bestellen of downloaden. 6 7
SNOEIHOUT EN OVERIG TUINAFVAL Bepaalde zaken van deze fractie kunt u in beperkte hoeveelheden composteren. Beter, en bovendien heel boeiend, is ecologisch tuinieren. In een ecologische tuin houdt men bij het ontwerp, de aanleg en het beheer, rekening met natuurlijke processen en de specifieke mogelijkheden van de tuin (grootte, bodemtype, oriëntering enz.). Dit zorgt voor minder (snoei)werk en dus minder afval! PLASTIC FLESSEN EN FLACONS, METALEN VERPAKKINGEN EN DRANKKARTONS Sedert 1995 werd voor deze fractie de blauwe zak van FOST Plus ingevoerd. 2/3 van het totale volume aan drankkartons en plastic flessen die op de markt komen, worden gerecycleerd, voor metalen is dat zelfs bijna 100%. Daarom is sorteren en recycleren erg belangrijk. Ook hier is preventie zeker noodzakelijk. De discussie over de milieueffecten van drankverpakkingen liep in de voorbije jaren hoog op. Toch is iedereen het eens over de te volgen stappen om te voorkomen en te beperken: 1. probeer verpakkingen te voorkomen indien mogelijk 2. kies voor hergebruik 3. echte wegwerpverpakkingen sorteren om te recycleren 4. wegwerpverpakkingen die verbrand of gestort worden, vermijden Deze logo's geven aan dat u de lege verpakking naar de winkel mag terugbrengen, zodat ze hergebruikt kan worden. U krijgt de meerprijs in de vorm van statiegeld terugbetaald. Bij de Provincie West-Vlaanderen kunt u de brochure: 'De ecologische siertuin' (1,60 euro) bestellen op gratis nummer 0800-20 021. e-mail: ecologische.tuinen@west-vlaanderen.be Glazen of PET-retourverpakkingen vormen een zeer milieuvriendelijke oplossing, zelfs al houden we rekening met de milieunadelen van spoelen en vervoeren. Let wel: -verpakkingen blijven milieuvriendelijker dan wegwerpglas. 8 9
Sorteren - wat wel en wat niet? In deel 2 kunt u nagaan of iets al dan niet bij gedeponeerd mag worden. Zie ook de vereenvoudigde sorteerinstructies op de afvalkalender 2006. Opgepast, -zakken met niet toegelaten inhoud worden geweigerd, evenals -zakken waar flacons aan gebonden werden. Wist u dat... naast de plastic flessen van dranken, ook die van onderhouds- en verzorgingsproducten (afwasmiddel, wasproducten, douchegel enz.) met de -fractie aangeboden mogen worden; (Spoel ze wel liefst eerst wat uit.) ook lege spuitbussen van voedingsmiddelen (slagroom enz.) of cosmetica (haarlak, scheerschuim, deodorant enz.), aluminium schotels, bakjes en schaaltjes in de blauwe zak horen; aluminiumfolie daarentegen bij het moet, alsook botervlootjes, yo g h u r t- potjes en aardbeien-, champignon- & plantenbakjes; verpakkingen die geva a r l i j ke producten hebben bevat (ontstopper, motorolie, enz.) en spuitbussen van geva a r l i j ke producten (pesticiden, boenmiddel, ve r f, olie, enz.) bij het horen (zie verder). geen Opgelet: Het Groene Punt-logo! Er bestaat nogal wat verwarring over het Groene Punt-logo. Het Groene Punt-logo op een verpakking betekent dat de onderneming die het product op de markt brengt haar bijdrage betaalt voor de financiering van de selectieve inzameling, de sortering en de recyclage van huishoudelijke verpakkingen. Het Groene Punt-logo is geen sorteerinstructie. Het betekent dus niet dat de verpakking waarop het is gedrukt, ingezameld of gerecycleerd zal worden. Het betekent evenmin dat de verpakking of het product in de verpakking gerecycleerd materiaal bevat. Dit logo betekent niet altijd dat u een milieuvriendelijk of gerecycleerd product gekocht hebt. Wilt u meer weten over selectief inzamelen, sorteren en recycleren van verpakkingsafval, neem dan contact op met FOST Plus: www.fostplus.be. 10 11
Tips om verpakkingsafval te vermijden Verpakkingen zijn meestal bedoeld om de klant te verleiden, laat u op dat punt niet te gemakkelijk inpakken. Overbodige verpakkingen moet u zeker vermijden, want ze zijn duur en nadien moet u ze sorteren bij het afval. Tips Leidingwater is goedkoop en van goede kwaliteit. Dagelijks wordt het gecon - troleerd op 63 parameters. U kunt het desgewenst nog altijd nafilteren: daarvoor zijn speciale filterkannen met eenvoudig te vervangen filterpatroon op de markt. Opteer zoveel mogelijk voor verpakkingen op maat van het gezin. (zo weinig mogelijk eenpersoonsverpakkingen) Kies voor navulbare verpakkingen. Koop geconcentreerde wasproducten (kleinere flacons). Kies voor een drinkbus of thermos in plaats van een blikje, of drank in wegwerp - plastic- of brikverpakking. Sommige aluminium, plastic of kartonnen doosjes kunt u hergebruiken als opbergdoosjes, om voedsel in te vriezen of te bewaren. Koop bij voorkeur niet-verpakte producten of producten met zo weinig mogelijk verpakking of een (bio)groentepakket (vers, gezond en goedkoop). Info op www.biodichtbijhuis.be of tel. 03 281 74 75. te vermijden beter GLAS GLAZEN FLESSEN EN BOKALEN De beste oplossing voor het milieu is kiezen voor de aankoop van flessen met statiegeld (retourflessen). Deze flessen kunnen teruggebracht worden naar de winkel. Bij de fractie 'Glas' gaat het enkel over wegwerpglas: glas dat niet hergebruikt wordt, maar wel gerecycleerd kan worden. Daar het transport en de recyclage van glas meer belastend zijn voor het milieu dan de recyclage van andere verpakkingen (zoals ) is het noodzakelijk glazen wegwerpverpakkingen te vermijden. Zie ook de vereenvoudigde sorteerinstructies op de afvalkalender 2006. Enkele alternatieven: Kijk altijd bij de keuze van uw dranken uit naar flessen met statiegeld. Zoek in uw buurt een bierhandelaar, melkboer of drankencentrale waar men retourflessen aanbiedt. Koop groenten en fruit in bulk in plaats van in een bokaal. Wist u dat... vensterglas en spiegelglas enkel op het containerpark ingezameld worden, net als lampen, optisch glas (vergrootglas, brilglas enz.), porselein (servies enz.), kristal en aardewerk horen ze NIET bij de fractie 'Glas'; de glazen flessen en bokalen moeten uitspoeld worden en de deksels en kurken verwijderd; metalen deksels van bokalen en kroonkurken bij horen. Voor alle duidelijkheid nog eens de rangorde voor milieuvriendelijk gebruik herhalen: 1. Retourflessen (glas of PET/PC) 2. (bv. plastic flacons, brik en blikjes) 3. Wegwerpglas 12 13
PAPIER & KARTON (P&K) Het grootste deel van het papier dat we in de bus krijgen, hebben we niet gevraagd. Door het overaanbod aan reclamefolders e.d. hebben we stapels papier te verwerken. Papier is echter niet onbeperkt recycleerbaar: de te kleine vezels vallen uit en moeten worden aangevuld met verse houtvezel, waardoor nog steeds massaal bossen ontgonnen worden. In Scandinavië, waar het merendeel van het hout voor het papier dat wij gebruiken vandaan komt, zijn de oorspronkelijke oerbossen bijna volledig verdwenen. Ze zijn vervangen door productiebossen, houtakkers, waardoor de oorspronkelijke fauna en flora met uitsterven bedreigd zijn. Hetzelfde gebeurt ook in Canada, Rusland, Indonesië, Brazilië en Chili. Milieuvriendelijke tips! Hieronder vindt u heel wat tips. Zo kunt u ervoor zorgen dat er minder papier nodig is. Kleef een anti-reclamesticker op uw brievenbus om ongeadresseerde reclame en/of regionale pers te weigeren, als u die toch niet of nauwelijks leest. Deze stickers kunt u gratis verkrijgen in uw gemeente of bij OVAM. Geadresseerde reclame en zelfs ongewenste publicitaire faxberichten kunt u voorkomen door registratie van uw adres op de Robinsonlijst: telefoneer gratis naar 0800-91 886 of surf naar http://www.robinsonlist.be. Een andere mogelijkheid om papieroverlast te voorkomen, is het nemen van een gezamenlijk abonnement op een krant of tijdschrift (met buren, familie of vrien - den). Dit bespaart u ook heel wat. Gebruik de achterkant van een blad als kladpapier, bv. voor notities, als bood - schappenlijstje of als tekenpapier voor de kinderen. Met de komst van de computer is ons papierverbruik zeker niet verminderd, integendeel. Print enkel indien nodig. Korte stukken tekst kunnen zonder probleem van het scherm gelezen worden en digitaal bewaard worden. Zaken voor persoonlijk gebruik of niet-definitieve teksten kunnen geprint worden op kladpapier. Kies voor een kopieermachine die recto-verso kan kopiëren. Opteer bij de aankoop van een nieuwe printer voor een toestel dat recto-verso kan afdrukken. Stel dubbelzijdig afdrukken in als standaard. U haalt er op termijn ook economisch voordeel uit. Als papierverbruik onvermijdelijk is, probeer dan toch te kiezen voor het meest milieuvriendelijke papier. Kijk dan ook uit naar 100% kringlooppapier, dat bovendien niet ontinkt, noch chloorgebleekt werd (TCF). Kringlooppapier herkent u aan het kringlooplabel. Kijk uit naar de vermelding 'recycled' of 'gerecycleerd'. Zie ook de vereenvoudigde sorteerinstructies op de afvalkalender 2006. Indien u een sticker op uw brievenbus hebt, maar toch nog de ongewenste reclame ontvangt, dan kunt u dit melden bij de gemeente of rechtstreeks aan OVAM tel 015-28 42 84. 14 15
KLEIN GEVAARLIJK AFVAL Huishoudelijk afval dat door de samenstelling gevaarlijk kan zijn voor het milieu of voor de gezondheid van de mens, is 'Klein Gevaarlijk ', ook afgekort tot. Deze fractie moet een aangepaste verwerking ondergaan. Tot het behoren, naast allerlei duidelijk herkenbare chemische producten (zie hieronder), ook: verven, vernissen, lijmen, schoonmaakmiddelen en ook DE VERPAKKINGEN die er rechtstreeks mee in contact gekomen zijn ; verder ondermeer ook: frituurolie, TL-lampen, spaarlampen (geen gloeilampen). Minder dan één procent van ons huishoudelijk afval is klein gevaarlijk afval. Dit betekent niet dat deze gevaarlijke fractie mag verwaarloosd worden. Stel dat gewoon met het gemengd wordt, dan zou dit het verwerken erg bemoeilijken en voor meer vervuiling zorgen! De speciale verwerking van is zeer duur, dus is het belangrijk deze fractie zoveel mogelijk te voorkomen. stoffen die een groot gevaar betekenen voor mens en milieu en die zeker bij het klein gevaarlijk afval horen, herkent u onmiddellijk aan één van de volgende symbolen: Schadelijk Irritant Giftig Milieugevaar Batterijen In België worden jaarlijks gemiddeld 15 batterijen per inwoner gebruikt. Batterijen vormen een van de grootste fracties in het. Vanuit milieuoogpunt zijn herlaadbare batterijen veel beter dan wegwerpbatterijen. Herlaadbare batterijen (en de bijbehorende laders) zijn er de laatste jaren kwalitatief enorm op vooruit gegaan. Vooral de NiMH-batterijen (Nikkelmetaalhydride) scoren prima. Ze maken hun hogere aankoopprijs gemakkelijk goed doordat ze honderden keren herlaadbaar zijn. Eén herlaadbare batterij staat gelijk met duizend wegwerpbatterijen. Over het algemeen is na tien laadbeurten de investering reeds terugverdiend. Voor de inzameling kunt u terecht bij een van de 20.000 Bebatinzamelpunten waar gebruikte batterijen gratis kunnen worden gedeponeerd. U vindt ze o.a. in supermarkten, op het containerpark en in talrijke winkels. Voor meer info: www.bebat.be Hoe kunt u voorkomen? In het huishouden: Koop biologisch afbreekbare schoonmaakmiddelen. Gebruik geen chemische onkruidverdelgers en insecticiden. Gebruik een vliegenraam (hor) om insecten buiten te houden. Koop niet voor elke schoonmaakklus een ander kuisproduct, maar gebruik een universeel schoonmaakmiddel. Beperk producten die (resten van) klein gevaarlijk afval opleveren: u vindt er heel wat in deel 2 van deze brochure. Schaf zo weinig mogelijk apparaten aan die op batterijen werken. Gebruik toestellen die aangesloten kunnen worden op de netstroom. Moet u toch batterijen gebruiken, kies dan zeker voor herlaadbare batterijen of zonnecellen. Corrosief Ontvlambaar Oxiderend Explosief, wat doet u ermee? kunt u thuis veilig opbergen en naar het containerpark of de chemocar (zie afvalkalender) brengen in de groene milieubox. Particulieren kunnen met gebruikte injectienaalden in een naaldcontainer terecht op het containerpark of aan de chemocar. Oude en vervallen geneesmiddelen brengt u gratis binnen bij de apotheker. 16 17
Doe het zelf: Laat white spirit met verfresten bezinken en gebruik de bovenste laag van de vloeistof opnieuw. Giet in géén geval white spirit of andere oplosmiddelen in de gootsteen. Reken vooraf nauwkeurig uit hoeveel verf u nodig hebt. U vermijdt dan onnodig afval en het is goedkoper. Sluit potten steeds luchtdicht af en draai ze om. Zo blijft de verf goed. Ontstop de gootsteen met een rubberen zuignap. Lukt dat niet, schroef dan de afvoer los en maak hem schoon. Gebruik pas een ontstoppingsmiddel als ook dat niet werkt. AEEA AFGEDANKTE ELEKTRISCHE EN ELEKTRONISCHE APPARATEN Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparaten (AEEA) opsommen zou ons te ver leiden. In de alfabetische sorteerlijst in deel 2 zult u de meeste toestellen terugvinden. Het betreft beeldbuishoudend materiaal, koel- en vriestoestellen, hifiinstallaties, verlichtingstoestellen, elektrisch (tuin)gereedschap en alle andere huishoudapparaten waar een snoer aan vast zit, alsook GSM s. Toestellen aangedreven met gas of benzine/diesel en industriële toestellen horen niet bij deze fractie. Wanneer u een nieuw elektrisch of elektronisch huishoudapparaat koopt, is de verkoper verplicht het oude toestel terug te nemen, ook al heb je het niet bij hem gekocht! U kunt ook met het toestel op het containerpark terecht. Zorg er in elk geval voor dat er geen ander afval in de afgedankte toestellen blijft zitten (denk maar aan koelkasten of diepvriezers). Dit wordt immers beschouwd als sluikstorten. Als het toestel nog werkt, kunt u het best naar het kringloopcentrum brengen of de grotere stukken laten afhalen (zie blz 19). KRINGLOOPGOEDEREN Hergebruik van (huishoudelijk) afval verdient voorrang op recyclage. Alles wat herbruikbaar is, kunt u aanbieden aan het kringloopcentrum. Wat u niet meer nodig hebt is voor iemand anders misschien van onschatbare waarde. Een verstandige beslissing dus indien u uw goederen zelf brengt of de grotere stukken laat ophalen. Hoemoetudatdoen? Zelf brengen: U kan zelf de goederen naar een van de kringwinkels brengen en dit van dinsdag tot en met zaterdag van 10u tot 17u30. Laten ophalen: Indien u niet in het bezit bent van een wagen, of het zijn zaken die te groot zijn om zelf te vervoeren, dan komt men die ophalen bij u thuis. U belt het algemeen nummer 050 34 94 00 waar men uw oproep zal noteren en een afspraak voor u zal vastleggen. Indien u vlug wilt worden geholpen, belt u tijdig en niet de dag zelf. De afspraak kan in een voor- of namiddag worden vastgelegd, ook op zaterdag worden spullen opgehaald. Welke goederen worden niet opgehaald? Goederen die zwaar beschadigd zijn of volledig versleten. Alle gastoestellen zoals: gasfornuis, gaskookplaat, gasboilers, gaskachels en petroleumkachels. Alle sanitair zoals: toiletpot, WC-bril, stortbak, badkuip, zitbad, douchebak, douchekabine, bidet, wastafel. Allerlei: TL-armatuur, zonnebank. 18 19
Adressen TEXTIEL De Kringwinkel 't rad Brugge Langestraat 169-171 8000 Brugge tel 050-34 94 00 De Kringwinkel 't rad Blankenberge J.Van de Puttelaan 3 8370 Blankenberge tel 050-42 91 47 De Kringwinkel 't rad Beernem Fortstraat 9a 8730 Beernem tel 050-78 04 87 Misschien kent u iemand van uw familie of kennissenkring die de stukken nog kan gebruiken? In de winkels voor tweedehandskledij kunt u met de betere kledingstukken terecht. U kunt ze ook deponeren in een van de straatcontainers voor kledij of op het containerpark. Sommige organisaties halen zelfs huis-aan-huis op. Alles wordt uiteindelijk gerecupereerd door textielverwerkende bedrijven en liefdadigheidsinstellingen. Een andere mogelijkheid is textiel afgeven in de kringwinkel in uw buurt. Is een kledingsstuk echt versleten, dan kan het nog altijd als poetsdoek worden gebruikt. De Kringwinkel 't rad Zedelgem Torhoutsesteenweg 238 8210 Zedelgem tel 050-28 09 52 Kringloopcentrum Leefbaar Wonen Terluchtestraat 38 8020 Ruddervoorde-Oostkamp tel 050-44 56 46 Wist u dat... meerdere soorten textiel welkom zijn? Niet alleen broeken, jassen, T-shirts en schoenen, maar ook hoofddeksels, gordijnen, handdoeken, enz.; spullen die echt tot op de draad versleten of kapot zijn, of die onherstelbaar beschadigd of vuil zijn, bij het horen; kussens ook bij het horen. 20 21 Kringwinkel
AUTOBANDEN Herwaardeer de herbruikbare stofdoek i.p.v. wegwerppoetsdoekjes. Ook voor autobanden geldt er een terugnameplicht. Bij aankoop van nieuwe autobanden is de garagist of het bandenbedrijf verplicht uw oude banden terug te nemen. U kunt ook terecht op het containerpark. Voor meer informatie: www.recytyre.be Neem een brooddoos i.p.v. aluminiumfolie. Beperk verpakte tussendoortjes. Fruit is gezonder en het afval is composteerbaar. Gebruik geen afzonderlijk verpakte koekjes, melk, suikertjes, plastic roerstokjes, wegwerpkoffiefilters of wegwerpkoffiebekertjes en dergelijke op de koffietafel. RESTAFVAL EN GROFVUIL Restafval: huishoudelijk afval, ontstaan door normale werking van particuliere huishouding. Grofvuil: is brandbaar, niet recupereerbaar of recycleerbaar en is te groot voor een gewone huisvuilzak. Restafval en zijn niet voor niets de laatste fractie die we in deze gids bespreken: ze zijn echt wel laatste keus. Dit afval kan niet meer nuttig gebruikt worden en moet dan ook verbrand of gestort worden, wat uiteraard geen goede zaak is. Dit is namelijk enorm duur voor onze maatschappij en bovendien het minst milieuvriendelijk. Preventie en hergebruik zullen altijd de voorkeur genieten. Als dat niet lukt, probeer dan in elk geval juist te sorteren. Eerder in deze gids hebben we al voorbeelden gegeven om afval te voorkomen. In de alfabetische sorteer- en preventiegids in deel 2 staan er nog heel wat tips, alsook de juiste sorteerregels per fractie. Nog enkele preventietips: Laat plastic zakjes in de winkel liggen. Een boodschappentas of een handige plooibox zijn milieuvriendelijke alternatieven. Ook een kartonnen doos kunt u achteraf gebruiken om oud papier in op te bergen. Gebruik herbruikbare luiers voor de baby. Baby s zijn daarmee zindelijk op ongeveer 2 jaar. Baby s met wegwerpluiers doen er gemiddeld 2,5 tot 3 jaar over. Ongeveer een kwart van de Vlaamse gemeenten geeft een luierpremie of een pakket herbruikbare luiers. Meer informatie op de luier-pagina s van Ovam (www.ovam.be). Een overzicht van de gemeenten die herbruikbare luiers pro - moten, vindt u in hun projectendatabank. Kurken kunnen gerecycleerd worden tot bv. biologisch isolatiemateriaal. Gooi uw kurken dus niet meer weg, maar breng ze naar een van de inzamelcentra. Meer informatie: http://users.swing.be/petit.liege Gebruik herbruikbare bekers i.p.v. wegwerpexemplaren. De Provincie West- Vlaanderen stelt reeds jaren herbruikbare bekers gratis ter beschikking aan organisatoren van kleine en middelgrote evenementen. Er moet enkel een waarborg voor betaald worden. Meer info en bestellingen: Peter Norro tel 050-40 32 90, fax 050-40 34 03 e-mail: peter.norro@west-vlaanderen.be Informeer ook bij uw gemeente voor een dergelijke uitleenservice. Koop niet meer dan u echt nodig hebt, vooral bederfbare producten zoals fruit, zuivel en vlees. Die komen vaak in de vuilnisbak terecht. Als u groenten en fruit neemt aan de zelfbedieningsafdeling mag u gerust meerdere producten in één grote tas of zak opbergen en er alle etiketten opkleven. Gebruik de eierdoos opnieuw. 22 23
CONTACTGEGEVENS Beernem Milieudienst: Bloemendalestraat 112, 8730 Beernem. tel 050-28 91 25 Containerpark: Fortstraat, 8730 Beernem. tel 050-79 07 33 Openingsuren voor particulieren: woe 14u00-18u00 don - vrij 09u00-12u00 14u00-18u00 zaterdag 09u00-12u00 13u00-15u00 december - februari 13u00-17u00 maart - november Openingsuren voor zelfstandigen en beheerders van instellingen van openbaar nut: woensdag 09u00-12u00. Blankenberge Technische dienst: Scharebrugstraat 110, 8370 Blankenberge. tel 050-41 37 19 Containerpark: Scharebrugstraat 30, 8370 Blankenberge Open: di, woe, do en vrij 08u30-11u30 14u30-17u00 zaterdag 08u30-11u30 13u00-16u00 Gesloten: maandag Brugge Milieudienst: Walweinstraat 20, 8000 Brugge. tel 050-33 60 60 Containerpark St.-Pieters: Kleine Pathoekeweg 55. tel 050-31 04 98 Containerpark St.-Michiels: Ten Briele 4. tel 050-39 79 57 Open: di, woe en do 13u00-17u30 vrij 09u00-12u00 13u00-18u00 zaterdag 09u00-12u00 13u00-17u00 Gesloten: zondag, maandag en wettelijke feestdagen Damme Milieudienst: Vissersstraat 2 A, 8340 Damme. tel 050-28 87 66 Containerpark: Kalkerstraat, 8340 Moerkerke. tel 050-50 17 03 Open: di t.e.m. vrij 13u00-17u30 zaterdag 09u00-12u00 13u00-17u00 winter (november-februari) tot 16u30 De Haan Milieudienst: Leopoldlaan 24, 8420 De Haan. tel 059-24 21 28 Containerpark De Haan: Duinenweg 32, 8421 De Haan (Vlissegem) tel 059-23 32 21. Open: di t.e.m. za 10u00-11u45 14u00-18u00 (zomeruren) 10u00-11u45 13u00-17u00 (winteruren) Mini-containerpark Wenduine: Brugsesteenweg 7, 8420 De Haan (Wenduine) Open: di en za 10u00-11u45 do 13u00-16u00 Jabbeke Milieudienst: Dorpsstraat 3, 8490 Jabbeke. tel 050-81 01 33 Containerpark: Kouter, 8490 Snellegem. tel 050-81 39 11 Open: di t.e.m. vrij 13u00-18u00 zaterdag 09u00-17u00 Zuienkerke Milieudienst: Nieuwe Steenweg 39A, 8377 Zuienkerke. tel 050-41 75 77 24 25
Oostkamp Milieudienst: AC Beukenpark, Kapellestraat 19, 8020 Oostkamp. tel 050-83 31 22 e-mail: milieu@oostkamp.be Containerpark Oostkamp: Siemenslaan 2, 8020 Oostkamp tel 050-84 03 22. Open: di,woe en vrij 14u00-18u00 14u00-17u00 (n ove m b e r- f e b r u a r i) do 08u00-12u00 zaterdag 08u00-14u00 Containerpark Ruddervoorde: De Leiteweg, Ruddervoorde. tel 050-28 16 79 Open: ma en do 14u00-18u00 14u00-17u00 (n ove m b e r- f e b r u a r i) woe 08u00-12u00 zaterdag 08u00-14u00 Zedelgem Handleiding bij het sorteren 26 Milieudienst: Torhoutsesteenweg 272, 8210 Zedelgem. tel 050-28 82 20 e-mail: milieu@zedelgem.be Containerpark: Remi Claeysstraat 15, 8210 Zedelgem. tel 050-20 03 32 Openingsuren particulieren: dinsdag, vrijdag 10u00-12u00 14u00-18u00 zomer 10u00-12u00 14u00-17u00 winter woensdag 08u30-13u00 14u00-18u00 zomer 08u30-13u00 14u00-17u00 winter zaterdag 09u00-12u00 13u00-16u00 Winter: vanaf 1 oktober tot 1 maart Openingsuren zefstandige ondernemers: woensdag 08u30-13u00 Mits voorleggen van een afvalstoffenkaart, aan te kopen in de technische dienst. Tips voor een kleinere afvalberg IVBO Pathoekeweg 41 8000 Brugge tel 050-45 63 11 fax 050-45 63 45 e-mail: info@ivbo.be Openingsuren: elke werkdag van 08u00 tot 16u30 Klachten of vragen i.v.m. huis-aan-huis inzameling of lediging van glasbollen
A aansteker aardappelschillen Aansteker: Gebruik een hervulbare aansteker of een Zippo. aardappelzak (kunststof) aardappelzak (papier) aardbeienbakje (kunststof) aarde (zuiver aanleveren) grote hoeveelheden: privé ophaler aardewerk accu : steenpuin aceton actieve kool (filter voor waterbehandeling) afbijtmiddel afsluitingsdraad (kunststof) afsluitingsdraad (metaal) aftershave of glas after-sun of glas afvalolie (geen frituurolie) afwasmiddel of glas alcohol (solvent) alcoholstift alkaline batterij (of Bebat-recipiënten in handelszaken) aluminium blikje, schaaltje of bakje (leeg) aluminium voorwerp (geen folie, blikje of schaaltje/bakje) aluminiumfolie ammoniak ampul geneesmiddel (naar apotheker) glas Alcoholstift: Gebruik een navulbare stift, bij voorkeur op waterbasis. Alkaline batterij: Gebruik toestellen op net-stroom. Gebruik herlaadbare batterijen, bij vo o r- keur nikke l m e t a a l - hyd r yd e ( N i M H - b a t t e r i j e n ). Aluminiumfolie: Gebruik een brooddoos, wegbergdozen of zo nodig plastic folie. anti-rimpelcrème antiroestmiddel 29 De Haan
antivries behangpapier appel (-schil) appelsien behanglijmoplosser beits Behanglijmoplosser: 'Stoom' uw behang af. as (bv. uit kachel) benzine asbak (glas of steen) asbak (kunststof) asbesthoudende materialen (andere dan 'eternit' of cementgebonden) asfalt laten ophalen door erkende ophaler (lijst zie www.ovam.be) bestek (kunststof) bestek (metaal) bestrijdingsmiddel beton : steenpuin BH bierfles (wegwerp) gekleurd glas Bestek (kunststof): Gebruik duurzaam, metalen bestek. Bestrijdingsmiddel: Houd ongedierte, ziekten binnen de perken door vruchtwisseling toe te passen, natuurlijke vijanden aan te trekken (vogels, egels, kikkers,...). audiocassette/tape van bandopnemer, cassettespeler autoband (zonder velg) autobanden (bij nieuwe aankoop: garagist of bandenbedrijf) autobatterij autoruit vlak glas autoshampoo Autoband: Verleng de levensduur: hou een vlotte rijstijl aan, zonder bruusk optrekken of remmen. Controleer regelmatig de bandendruk. bierviltje bitumen bladeren (boom, struik, haag...) groenafval bleekwater blikje bloem (meel) bloemen groenafval Bierfles: Geef de voorkeur aan statiegeldflessen. Blikje: Geef de voorkeur aan statiegeldflessen. Gebruik een drinkbus of thermos. B autowieldop (plastiek) autowieldop (metaal) azijn of glas badschuim bakbloem baksteen : steenpuin bal ballon balpen (leeg: ) barbecue-stel (niet-elektrisch) barometer (met kwik) batterij (of Bebat-recipiënten in handelszaken) beddengoed beenderen Badschuim: Gebruik gewone zeep. Balpen: Gebruik een navulbare pen. Batterij: Gebruik toestellen op netstroom. Gebruik herlaadbare batterijen. bloempot (kunststof) bloempot (steen/aardewerk) : steenpuin boek boekentas (kunststof) boekentas (textiel of leder) boenwas boiler (gas) boiler (elektrisch) AEEA bokaal (glas) glas (metalen deksel bij ) boomschors groenafval boomstronk/-wortels groenafval ( e n kel containerpark) botervlootje braadpan brandblusapparaat brandspiritus breinaald (kunststof, goed verpakken!) Bloempot kunststof: Gebruik biodegradeerbare bloempotjes die je in de grond kunt ingraven of thuis kunt composteren, te herkennen aan het 'OK bio soil' label. Boekentas: Indien nog herbruikbaar is hij welkom in het kringloopcentrum; zelfs al beantwoordt hij niet meer aan de laatste mode. Boomschors: Laat het als muchlaag liggen tussen bomen, struiken en heesters. Gooi het op de composthoop, in de compostbak of het compostvat. breinaald (metaal) 30 31
brievenbus (kunststof) correctievloeistof brievenbus (metaal) brikverpakking (drankkarton) bril brilglas Brikverpakking: Geef de voorkeur aan retourflessen met statiegeld. corrector (tippex) correctorverdunner cosmetica of glas creoline broeksriem brons (beeldje, ) brood broodkruimels broodzak of P&K Brood: Koop niet te veel ineens. Rooster oud brood tot toast of verwerk het in broodpudding. Voer het aan de dieren. D dakpan decapant : steenpuin bruin-zonder-zon buislamp (niet breken) Broodzak: Neem uw eigen broodzak mee naar de bakker. dekbed deken deksel (kunststof) (indien op verpakking) / (indien los) C Cadeaupapier: cadeaupapier (zuiver) Verpak een geschenk in carbolineum een bruikbare verpakking (handdoek, brooddoos,...). carbonpapier cartridge (printer) Cartridge: Geef de voorkeur aan hervulbare inktpatronen. cassette (video en audio) deksel (metaal) deksel (metaal, te groot voor -zak) deodorant of glas detergent of glas dettol of glas deur (hout/metaal) houtafval/ dia (bij voorkeur zonder kader) Kunststof fles of flacon van detergent: Kies een navulbare verpakking. cd-doosje cd-schijfje cement : steenpuin cementzak (al dan niet leeg) champignonbakje chemische ontstopper chips chloroform chocolade compaktuna confituurpot wit glas conservenblikje contactlens correctielint CD-schijfje: Opgehangen aan een tak of een stokje kunnen ze nog werken als milieuvriendelijke vogelafschrikker ter bescherming van kiemende plantjes of rijpend fruit. Conservenblikje: Geef de voorkeur aan verse producten. Al eens gedacht aan een vers (bio-)groenteof fruitpakket? dicteerapparaat diepvrieszak dierlijke uitwerpselen (kleine huisdieren) AEEA (beperkte hoeveelheden) diesel diskette (computer) dissolvant of glas donsdeken dood huisdier begraven in de tuin (voorzover niet verboden door gemeentelijk reglement) of laten ophalen door erkende ophaler (verplicht voor dieren zwaarder dan 10 kg) of naar dierencrematorium of begraafplaats brengen (lijst erkende ophalers, begraafplaatsen, crematoria: zie www.ovam.be) of bel naar Rendac 053-64 02 34 Dierlijke uitwerpselen van planteneters (cavia e.d.): de mest is composteerbaar. Diskette: Gebruik een memory-stick. 32 33
dop (kunststof op plastiek fles) dop (kunststof los) dop (metaal) douchegel drankblikje drankkarton (brik) drinkbeker (glas) : stortafval drinkbeker/ -bus (kunststof) drinkbus (metaal) Douchegel: Geef de voorkeur aan zeep. Drankblikjes en -kartons: Geef de voorkeur aan statiegeldflessen. F faxpapier faxpapier op rol (thermisch) fiets fietsband fietshelm fietspomp (kunststof) fietspomp (metaal) filmrolletjes film (video) filter van dampkap Fiets: Breng nog bruikbare fietsen naar de kringloopwinkel. Fietsband: Opengesneden fietsbanden kunnen nog handig dienst doen als elastiek of bevestigingsriem (bv. voor beginnende boompjes aan een stok). Filmrolletjes: Fotografeer digitaal. drinkyoghurt (PE-fles) filterzakje (koffie) droogkuisproduct dvd-schijfje Droogkuisproduct: Geef de voorkeur aan zeep en aan wasbaar textiel. fineerhout houtafval fixeervloeistof dweil dynamiet springstoffen: politie ve r w i t t i g e n flacon (kunststof) fles (glas) wit of gekleurd glas Flacon: Kies bij voorkeur navulbare verpakkingen. E eau de cologne of Glas eierdoos (kartonvezel) eierdoos (kunststof) eierschaal elektriciteitsdraad elektrische en elektronische apparaten emmer (kunststof) AEEA Eierdoos: Kan meerdere keren gebruikt worden. Eierschaal: Verbrijzel ze en gooi ze op de composthoop, in de compostbak of het compostvat, of voeder ze aan de kippen. fles (kunststof) flesopener (kunststof) flesopener (metaal) fluostift folie (zuiver - transparant of gekleurd) fond de teint fondue-olie of glas fopspeen formol fosforzuur fotocamera (geen wegwerp) AEEA Fles (kunststof): Kies bij voorkeur flessen met statiegeld. Fluostift: Gebruik een fluopotlood. Folie: Wegwerp-microgolffolie is overbodig. Er bestaan speciale plastic deksels om spatten te voorkomen die oneindig herbruikbaar zijn. Je kunt je restjes ook bewaren in een microgolfbestendige bewaardoos die je voor het opwarmen rechtstreeks in de microgolf kunt plaatsen. emmer (metaal) fotocamera (wegwerp) envelop (al dan niet met venster) etensresten eterniet (plaat, buis, : stortafval golfplaat ) ethanol ether eyeliner Etensresten: Voeder ze aan de kippen of een huisdier (hond, poes,...). Kleine hoeveelheden ongekookte etensresten zonder vlees, vis, vet of saus: werk ze onder in het compostvat! fotografische producten foto-negatief fotopapier foto friet frituurolie, -vet of glas fruitkistje (hout/kunststof) houtafval/ fruitresten Fotografische producten/foto-negatief: Fotografeer digitaal. Frituurolie: Stel de juiste temperatuur inalsjefrietenbakt,zo gaat de olie langer mee. Verwijder ook af en toe zwarte restjes uit het vet. 34 35
G garnaalresten gasfles gebak gebit (vals) gel of glas Gasfles: Kies flessen die u leeg kunt terugbrengen naar de handelaar. H haagscheersel groenafval Haag (geknipt of geschoren): haar Stel snoeien uit tot juli, anders stimuleert u de haarlak haagplanten om sneller te haarschuim groeien. Gooi het op de composthoop, in de compostbak haarverf of het compostvat. gelaagd of gewapend glas vlak glas (containerpark) haarverzorgingsproduct geneesmiddel geneesmiddel: terug apotheker halogeenlamp geschenkverpakking geursteentje (wc) gevelreiniger geweer politie verwittigen gif gips gipsverband glas (fles, flacon en bokaal) glas glas (gerookt) vlak glas glas (vensters) vlak glas Geschenkverpakking: Zie cadeaupapier. Geursteentje: Helemaal opgebruiken! Glas (wegwerp): Geef uw bokaal een tweede leven: zoek een nuttige functie, bvb. als opbergrecipiënt (voedsel, nagels,...). halssnoer (metaal/andere) halter (gewicht fitness - metaal) hamer (hout) (metaal) handdoek handschoen (leder of textiel) handschoen (rubber of kunststof) handtas (kunststof) handtas (leder) / houtafval glasvezel hangslot glasvezelbehang glaswol gloeilamp (liefst in doosje ter bescherming tegen scherven) gootsteenontstopper gordijnen grammofoonplaat gras groenafval groenteafval gsm AEEA gyprocplaat Gootsteenontstopper: Ontstop de gootsteen met een rubberen zuignap. Lukt dat niet, schroef dan de afvoer los en maak hem schoon. Gras: Vervang (een stuk van) uw gazon door een bloemenweide die je één of twee keer per jaar maait. Zaai een traaggroeiend grasmengsel en dien hoogstens wat organische meststof of fijn gezeefde compost toe. Gebruik een mulchmaaier. hars herbicide hoed hooi groenafval horloge hout (zonder verf of houtafval vernislaag) hout (met verf of vernislaag) houtafval of houtbeschermingsmiddel houtkrullen (behandeld en houtafval hard hout) houtkrullen (van onbehan- houtafval deld, zacht hout) houtskool Herbicide: Geef onkruid geen kans door te schoffelen, te spitten, bodembedekkers te planten of mulchmateriaal aan te brengen. Hooi: Voeder het aan dieren (konijn, cavia,...) of composteer het. H o u t b e s c h e r m i n g s m i d d e l : Totaal onnodig dit binnenshuis toe te passen. Buitenshuis: kies voor materiaal dat voldoende duurzaam is en niet behandeld moet worden. huisbrandolie 36 37
I ijskreemdoos ijzer injectienaald (in naaldcontainer) inkt inktvulling (leeg) inktpatroon (printer; leeg) inlegkruisje insectenspray insecticide insulinespuit (in naaldcontainer) isolatiemateriaal IJskreemdoos: Hergebruik ze als bewaardoos voor in de diepvries of als boterhamdoos. Insectenspray en insecticide: Bestrijd insecten met natuurlijke middelen. Gebruik bv. een vliegenraam/hor. kast (metaal) kattenbakvulling keramiek kerstbal kerstboom (natuur) groenafval (alle versiering verwijderen) (kunsstof) ketchup of glas ketting keukenrol (bevuild met etensresten) kleding kleefpapier klompen houtafval Kerstboom: Koop een kerstboom met wortel die u na de kerstperiode in de tuin plant. Keukenrol: Gebruik een uitwasbare/afspoelbare (vaat)doek of spons. isomo (verontreinigd) (snippers of bolletjes) isomo (grote witte stukken) piepschuim koekjesdozen (karton) koekjesdozen (metaal) koelvloeistof koffiedik/koffiegruis J javel koffiefilter (papier) koffiefilter (plastic) kogelpen (leeg: ) Koffiefilters: Vermijd wegwerpkoffiefilters: gebruik bv. een plastic koffiefilter. jeneverkruik kogels munitie: politie verwittigen kokosnoot K kaars/kaarsvet kolengruis koper koperpoets kaart met magneetband kaas (korstje) kabel (elektriciteit, geluidsinstallatie, coax ) kapstok (plastiek) karton kartonnen wegwerpbeker kartonnen wegwerpbord kassei : steenpuin Kartonnen beker: Gebruik een gewoon glas of herbruikbare bekers. Kartonnen bord: Gebruik een gewoon bord. kraan (sanitair, loodgieterij) krant kreeftenschaal kristal (servies, vaas, beeldje...) kroonkurk kruiden (specerijen) kunstmest kunstplant (plastic) : stortafval Krant: Neem samen met je buur, kennis of collega een abonnement. Of waarom geen ruilsysteem inbouwen waarbij je allebei een abonnement op een andere titel hebt en wekelijks ruilt? kast (hout) houtafval kunststof mapje (bureau) 38 39