Vestigingsprotocol Dyslexie. Helicon VMBO Groen Nijmegen september 2013

Vergelijkbare documenten
Vestigingsprotocol Dyslexie Helicon VMBO Nijmegen September 2013

Vestigingsprotocol Dyslexie. Helicon VMBO Nijmegen september 2018

OSB PROTOCOL DYSLEXIE

3. Gevolgen van dyslexie Veel voorkomende belemmeringen die als gevolg van dyslexie kunnen voorkomen zijn:

Dyslexieprotocol Cambium College

Dyslexieprotocol Michaël college

Dyslexieprotocol Pallas Athene College

Dit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie.

Dyslexieprotocol Veurs Lyceum

Dyslexieprotocol. Beekdal Lyceum

Dyslexieprotocol Zwin College Oostburg

Protocol dyslexie. op het Zwin College

DYSLEXIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Auteur: Martin Jager

S L O E T S W E G H M H E N G E L O

B06 Dyslexiebeleid Commanderij College

Dyslexiebeleid Zaanlands Lyceum augustus 2014

1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003:

Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum

S L O E T S W E G H M H E N G E L O

Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste

Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum

Dyslexieprotocol Cambium College

Instemming MR PROTOCOL DYSCALCULIE EN ERNSTIGE REKENPROBLEMEN

Dyslexieprotocol. Mollerlyceum. (Laatste bijstelling: 11 december 2014)

Dyslexie op het Augustinianum

Dyslexie. op het. : Isendoorn College

Dyslexieprotocol

Kader dyslexie Clusius College vmbo en mbo

Protocol dyslexie Vechtstede College A. Verhulst Remedial Teacher

Dyslexiebeleid. De Savornin Lohman

DYSLEXIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Datum: Auteur: Martin Jager

Dyslexieprotocol Stanislascollege Pijnacker

Zorgbeleid RML

Wat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs?

Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College. oktober 2012

Dyslexieprotocol

Stichting Cambium College voor Openbaar Voortgezet Onderwijs. Dyslexieprotocol

Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste

Dyslexie. op het. Isendoorn College

Kader dyslexie Clusius College

Protocol dyslexie. Dyslexieprotocol Sint-Jan ( )

Dyslexieprotocol. Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is dyslexie? 3. Screening 4. Onderzoek 5. Dyslexieverklaring Dyslexieprotocol V1.

Het dyslexiebeleid van de Stichting Markland College

Beleid Dyslexie. Lorentz Casimir Lyceum

Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum

Dyslexiebeleid. Scholengemeenschap Sint Ursula. Locatie Heythuysen Tienderweg EN Heythuysen. Schooljaar

S L O E T S W E G H M H E N G E L O

Dyslexieprotocol. Stafbeleidsdocument. Scholengemeenschap, voor onderwijs dat zin geeft, voor vmbo havo atheneum gymnasium

Dyslexie. op het. : Isendoorn College

Ouders van brugklasleerlingen met dyslexie worden in het begin van het schooljaar uitgenodigd voor een informatieavond Dyslexie op het UC H/V.

Protocol dyslexie Van Maerlantlyceum Juni 2019

Protocol dyslexie Chr. College Groevenbeek. 1a. Doel en uitgangspunten van het dyslexiebeleid op Groevenbeek

Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste

Dyslexieprotocol ZUIDWESTHOEK COLLEGE OSSENDRECHT KARIN VAN OEVELEN IMANDT

Dyslexiebeleid. Greijdanus Enschede

Dyslexieprotocol Poort

DYSLEXIE PROTOCOL

DYSLEXIEBELEID OP BEUKENRODE ONDERWIJS

Dyslexieprotocol compenserende en dispenserende maatregelen. Bonhoeffer College, Enschede

Dyslexieprotocol. Cals College IJsselstein

Beleidsplan Dyslexie Andreas College, locatie Pieter Groen. Inhoudsopgave. 1. De visie op de begeleiding van de dyslectische leerling 2

dyslectisch? Op het Wim Gertenbach College kijken we naar wat een kind wél kan.

Dyslexieprotocol. 1 Wie in het BIG-register staat ingeschreven, valt onder het in de wet BIG geregelde tuchtrecht. De Wet op de

DYSLEXIEPROTOCOL (wordt op dit moment geupdate!)

In de brugklas ziet het signaleringstraject er als volgt uit:

Begeleiding van dyslexie

PROTOCOL. DYSLEXIE en DYSCALCULIE

Dyslexieprotocol Trinitas Gymnasium

Het geldende dyslexiebeleid is aangepast op een aantal gebieden. Tijdens de MR-vergadering wordt een toelichting gegeven op de wijzigingen.

Dyslexieprotocol Saenstroom opdc

Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste

Dyslexie boekje. W. de Vries Robbéweg AK Gorinchem Dyslexie

Dyslexieprotocol Trinitas Gymnasium

Dyslexie. Dyslexieprotocol Sweelinck College

PROTOCOL ONDERSTEUNING t.b.v. LEERLINGEN MET DYSLEXIE

Dyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch

Dyslexieprotocol Missie Doelgroep Leerlingen met een dyslexieverklaring Signalering Het wonderlijke weer. : Hoe gevaarlijk is een tekenbeet?

Protocol Dyscalculie. Christelijk College de Noordgouw Heerde. oktober dhr. J.M. de Vries. mw. H. Bezuijen. rector-bestuurder.

Titus Brandsmalyceum Oss Molenstraat GD Oss tel Dyslexieprotocol Dyslexieprotocol september 2017 pagina 1 van 12

Dyslexieprotocol

DYSLEXIEPROTOCOL Bonaventuracollege Mariënpoelstraat

Dyslexiebeleid

Inleiding. Dyslexieprotocol

Bij een voldoende score op het didactisch onderzoek worden geen verdere stappen genomen. Bij een lage score volgt stap 3.

DYSLEXIE Deels vernieuwde aanpak

DYSLEXIEPROTOCOL Het dyslexieprotocol Wat is dyslexie? Dyslexie Signaleringstoetsen klas 1 De werkwijze is als volgt De dyslexieverklaring

Informatie over DYSLEXIE EN DYSCALCULIE IJsselcollege, locatie Alkenlaan

Protocol dyslexie. De Rietlanden

C. DYSLEXIE Dyslexie kan worden geconstateerd door een externe ter zake deskundige; er is dan een rapport of dyslexieverklaring aanwezig.

Protocol vrijstelling van onderwijs in één der drie moderne vreemde talen Frans, Duits of Spaans

Leerlingen met dyslexie krijgen een dyslexiepasje. Voor elke leerling stelt de school een handelingsplan op.

samenvatting november 2012 Strabrecht College, Geldrop

INFOR. Dyslexieprotocol INFORMATIE OVER ONS DYSLEXIEBELEID VOOR DOCENTEN, OUDERS EN LEERLINGEN

Inhoudsopgave. Bijlagen

Dyslexie. op het Cals College. Cals College Nieuwegein

Dyslexieprotocol Passend Voortgezet Onderwijs Walcheren (PVOW) januari 2016

DYSLEXIE-protocol mei 2014

Onderwijs op Lariks - Dyslexie. M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog

Dyslexie protocol. Bernard Nieuwentijt College. Schooljaar

Protocol NT2-leerlingen 1

Transcriptie:

Vestigingsprotocol Dyslexie Helicon VMBO Groen Nijmegen september 2013 1

Vestigingsprotocol Dyslexie Helicon VMBO Groen Nijmegen Voorwoord Helicon VMBO Groen gaat uit van de definitie zoals deze door Stichting Dyslexie Nederland (SDN, 2008) gehanteerd wordt. Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau. In 2004 werd in opdracht van het ministerie van OCW het landelijke protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs ontwikkeld. Het doel van het protocol was scholen een werkwijze aan te bieden om te komen tot een eenduidige en effectieve begeleiding van leerlingen met dyslexie in het voortgezet onderwijs. In 2005 ging Helicon VMBO Nijmegen concreet aan de slag met de ontwikkeling van dyslexiebeleid binnen de school. In 2010 en in 2011 werden deze ontwikkelingen vastgelegd en werd een eerste conceptversie van het vestigingsprotocol gepresenteerd. De ontwikkelingen op het gebied van signalering, begeleiding en het uitzetten van beleid hebben in de tussentijd niet stil gestaan. Inmiddels kunnen we binnen Helicon VMBO Groen Nijmegen spreken van een geïmplementeerd dyslexiebeleid wat zich blijft verbeteren en ontwikkelen. Voor u ligt daarom het vernieuwde vestigingsprotocol dyslexie. Het vestigingsprotocol is een concrete vertaalslag van het landelijke protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs naar de onderwijspraktijk van Helicon VMBO Groen Nijmegen. In het vestigingsprotocol wordt vanaf het moment van plaatsing in het eerste leerjaar tot en met het eindexamen in leerjaar 4, beschreven hoe Helicon VMBO Groen Nijmegen om gaat met leerlingen met (mogelijke) dyslexie en wie waarvoor verantwoordelijk is. In de vorm van een tijdlijn met bijbehorende taakomschrijving wordt zichtbaar gemaakt hoe aan het dyslexiebeleid praktisch gestalte wordt gegeven. 6 september 2013, Janske Roelofs Orthopedagoog (NVO) 2

Inhoudsopgave De volgende onderwerpen worden in het protocol beschreven: 1. Met dyslexie naar Helicon VMBO Groen Nijmegen 2. Extra ondersteuning 2a. Extra ondersteuning voor brugklasleerlingen met een dyslexieverklaring 2b. Extra ondersteuning in de groep 2c. Extra ondersteuning buiten de groep 2c. Inhoud van de extra ondersteuning 3. Compenserende maatregelen 3a. Compenserende maatregelen algemeen 3b. Spraaksoftware Claroread 3c. Compenserende maatregelen examens 4. Dispenserende maatregelen 5. Signalering en screening 6. Expertiseontwikkeling 7. Tijdspad per leerjaar In de bijlagen zijn de volgende documenten opgenomen: Bijlage 1 Dyslexiekaart Bijlage 2 Adressenlijst vervolgonderzoek in regio Nijmegen Bijlage 3 Adressenlijst huiswerkbegeleidingsbureaus in regio Nijmegen Bijlage 4 Wegwijs met dyslexie binnen Helicon VMBO Groen Nijmegen 3

1. Met dyslexie naar Helicon VMBO Groen Nijmegen Ongeveer 20% van de leerlingen binnen Helicon VMBO Groen Nijmegen is in het bezit van een officiële dyslexieverklaring. Dit is een grote groep, wanneer deze wordt vergeleken met de landelijke prevalentie van 4-10%. Dyslectische leerlingen mogen zo min mogelijk belemmerd worden in het volgen van de opleiding waartoe ze op basis van hun cognitieve capaciteiten in staat zijn. Binnen Helicon VMBO Groen krijgen deze leerlingen de gelegenheid geboden om te leren omgaan met hun dyslexie. Dyslectische leerlingen in het voorgezet onderwijs kunnen problemen hebben met: - Lezen en/ of spellen op woordniveau in het Nederlands en in de moderne vreemde talen. - Het snel en accuraat lezen (decoderen) van teksten bij alle vakken. - Het snel en accuraat spellen (coderen) bij functioneel schrijven bij alle vakken. Niet al deze problemen doen zich in gelijke mate bij een individuele leerling voor. Er is bij dyslexie altijd sprake van een individueel gebonden profiel. Vanwege het grote aantal dyslectische leerlingen binnen Helicon VMBO Groen Nijmegen is er voor gekozen om een aantal faciliteiten standaard aan te bieden en een aantal faciliteiten af te stemmen op maat. Bij aanvang van het nieuwe schooljaar organiseren de en remedial teacher een kick-off bijeenkomst dyslexie voor dyslectische leerlingen uit ieder leerjaar. Tijdens deze kick-off bijeenkomst wordt het omgaan met dyslexie binnen Helicon VMBO Groen Nijmegen voor leerlingen uit leerjaar 1 geïntroduceerd en voor leerlingen uit leerjaar 2, 3 of 4 opgefrist. Na afloop van deze bijeenkomsten kan samen met de leerlingen gekeken worden of er een specifieke aanpassing voor de leerling nodig is of dat de leerling uit de voeten kan met de standaard faciliteiten. Voor de ouders van dyslectische leerlingen uit leerjaar 1 en andere geïnteresseerden wordt aan het begin van ieder schooljaar tevens een ouderavond over dyslexie georganiseerd. 2. Extra ondersteuning 2a. Extra ondersteuning voor brugklasleerlingen met een dyslexieverklaring Leerlingen die in leerjaar 1 van Helicon VMBO Groen Nijmegen starten en in het bezit zijn van een officiële dyslexieverklaring, krijgen in de periode van oktober t/m december extra ondersteuning geboden in een kleine groep door onze remedial teacher. De remedial teaching vindt zoveel mogelijk buiten lestijd plaats. Motivatie van de leerling en ouders is een voorwaarde. 2b. Extra ondersteuning in de groep, mogelijk voor alle leerlingen Indien vakdocenten leerproblemen signaleren kan er extra ondersteuning voor de leerling worden ingezet in de groep. De vakdocent of mentor kan daarbij ondersteund worden door de remedial teacher of. Daarnaast worden in de onderbouw (leerjaar 1 en 2) steunuren verzorgd en in de bovenbouw (leerjaar 3 en 4) inloopuren. Een leerling met dyslexie of vermoedens van dyslexie kan kiezen voor het steunuur Nederlands of Engels, waarin hij extra ondersteund kan worden op een specifiek probleemgebied (bijvoorbeeld grammatica/spelling of begrijpend lezen). Het doel van het steunuur is het bijspijkeren van hiaten in de basiskennis. Specifieke ondersteuning die in de klas wordt ingezet door de docent en leerling wordt door de mentor in de vorm van doelstellingen vastgelegd in het handelingsplan van de leerling. De steunuren zijn per periode vast ingepland in het lesrooster. De inloopuren plant de leerling in samenspraak met de vakdocent in, vaak buiten het reguliere lesrooster. 2c. Extra ondersteuning buiten de groep Indien de extra ondersteuning in de klas onvoldoende resultaat heeft opgeleverd of de zorgvraag te specifiek is, kan de leerling door de mentor aangemeld worden voor remedial teaching via het interne zorgteam. De mentor verzamelt de informatie van de vakdocenten, leerling en ouders. De remedial teacher gaat vervolgens in gesprek met de leerling en stelt een handelingsplan op, dat na +/- 8 weken geëvalueerd wordt. De rt wordt dan voortgezet of afgerond. Ouders worden schriftelijk of telefonisch geïnformeerd over de extra ondersteuning door de remedial teacher. 4

2d. Inhoud extra ondersteuning Het accent van de extra ondersteuning verschuift binnen het voortgezet onderwijs van het inoefenen en herhalen van specifieke lees- en spellingsvaardigheden (remediëren) naar aandacht voor taakgedrag, leerstijlen en het leren gebruiken van hulpmiddelen (compenseren). Daarnaast is er aandacht voor het sociaal emotioneel functioneren (bijv. acceptatie van en omgaan met dyslexie, versterken van het zelfvertrouwen en eigen kwaliteiten, leren doorzetten bij moeilijke taken). Een leerling wordt zelf steeds meer verantwoordelijk gemaakt voor zijn eigen leerproces. Bij aandacht voor taakgedrag, leerstijl en het gebruik van hulpmiddelen kan gedacht worden aan de volgende zaken: Begripscompensatie: betekenis wordt bij lezen en luisteren ingezet ter compensatie van ontsleutelingsproblemen. Orthografische compensatie: kennis van totale woordbeelden wordt ingezet ter compensatie van klank-teken-koppeling. Aanleren van adequate leerstijlen. Aanleren van adequate woordleer- en woordraadstrategieën. Functioneel leren inzetten van de compenserende spraaksoftware Claroread. Leren structureren van werkzaamheden en een vaste taakaanpak hanteren. Creatief zijn in bedenken van ezelsbruggetjes. Goede motivationele sturing. Het geven van directe instructies in de groep. 3. Compenserende maatregelen 3a. Compenserende maatregelen algemeen Met het oog op de specifieke maatregelen die school in acht neemt ten aanzien van leerlingen met dyslexie geldt dat elke dyslectische leerling in het bezit moet zijn van een officiële dyslexieverklaring. Compenserende maatregelen die standaard worden ingezet voor alle dyslectische leerlingen binnen Helicon VMBO Groen Nijmegen zijn: Toetsen en examens worden aangeboden in lettertype Arial lettergrootte 12. Bij toetsen en examens hebben leerlingen recht op toetstijdverlenging van 25% van de aangegeven tijd, met een maximum van 30 minuten. Bij onderdelen die vaardigheid in spelling meten worden fonetische fouten, fout geteld. Bij andere onderdelen kan fonetische spelling milder worden beoordeeld (ter beoordeling aan de docent). De docent geeft voorafgaand aan een toets aan op welke wijze de spelling wordt beoordeeld. Deze standaard maatregelen staan genoemd op de dyslexiekaart, die iedere dyslectische leerling krijgt. Er wordt van de leerling verwacht dat hij deze kaart bij toetsen en examens op de hoek van de tafel legt, zodat de surveillant in een oogopslag kan zien dat het hier gaat om een leerling met dyslexie. Compenserende maatregelen die adaptief kunnen worden ingezet binnen Helicon VMBO Groen zijn: De leerling mag opdrachten, toetsen of examens met behulp van de spraaksoftware Claroread maken, mits hij tijdens de kick-off bijeenkomst dyslexie heeft aangegeven dit hulpmiddel te willen gebruiken en het de les voorafgaand aan de toets aangegeven heeft bij de vakdocent. De leerling mag gebruik maken van de spellingscorrector in Word bij schrijfopdrachten waar het accent ligt op de inhoud/vorm en niet op de taal/spelling (vooraf bespreken met de vakdocent). Structureel gebruik van een eigen laptop (met spellingscorrector). Deskundig advies op maat door of remedial teacher. Vergroot lettertype van Arial 12 naar Arial 14. 5

3b. Spraaksoftware Claroread Op alle vaste computers en laptops binnen onze school is de spraaksoftware Claroread geïnstalleerd. Deze spraaksoftware kan Nederlandse en Engelse tekst omzetten in spraak. Het programma is eenvoudig en gebruiksvriendelijk. Helicon VMBO Groen Nijmegen heeft een aantal jaren geleden bewust gekozen voor deze spraaksoftware. Er zijn geavanceerdere programma s op de markt, zoals Kurzweil en Sprint. De ervaring leerde echter dat onze vmbo-leerlingen in de praktijk voornamelijk gebruik maken van de optie die tekst omzet in spraak en niet van het brede scala aan andere opties. Indien vanuit het basisonderwijs is gebleken dat een leerling sterk gebaat is bij een ander type spraaksoftware dan kan in overleg met alle betrokkenen worden besloten om het gebruik hiervan voort te zetten binnen Helicon VMBO Groen. De leerling moet dan echter wel in het bezit zijn van een eigen laptop waarop deze software is geïnstalleerd. In de brugklas maken alle dyslectische leerlingen kennis met de spraaksoftware Claroread onder begeleiding van onze rt-docent. We vragen hen de spraaksoftware een periode uit te proberen, zodat ze goed kunnen bepalen of ze er wel of niet bij gebaat zijn. Van leerjaar 2 t/m 4 mogen leerlingen zelf bepalen of ze het gebruik wel of niet willen voortzetten. Theorieboeken en werkboeken van verschillende vakken kunnen tijdens de jaarlijkse kick-off bijeenkomst dyslexie worden aangeleverd op USB-stick, zodat de leerling deze boeken ook kan laten verklanken middels Claroread. Leerlingen en ouders wordt de mogelijkheid geboden om de boeken die niet digitaal beschikbaar zijn zelf in te scannen op school. Indien een leerling een methode-gebonden toets of opdracht middels Claroread wil maken, kan hij dit zelf tijdig bij de vakdocent aangeven, zodat deze kan zorgen dat de toets op USB-stick wordt aangeleverd. In de onderbouw worden de Cito-toetsen digitaal afgenomen voor leerlingen met dyslexie. Ze kunnen daarbij gebruik maken van de spraaksoftware Claroread. In de bovenbouw worden de LVS-toetsen van Cito nog niet digitaal afgenomen voor leerlingen met dyslexie. In schooljaar 2013-2014 wordt daarvoor een pilot gestart. 3c. Compenserende maatregelen tijdens schoolexamens en centrale examens De schoolexamens worden bij de dyslectische leerlingen in de bovenbouw niet middels Claroread afgenomen. In het schooljaar 2013-2014 wordt daarvoor wel een pilot gestart in leerjaar 3. Bij de centrale examens wordt voor basis-/ kaderleerlingen met dyslexie door de examensecretaris een versie besteld waarbij de tekst verklankt kan worden. Voor de praktijkgerichte vakken is deze mogelijkheid er niet (m.u.v. de mini-toetsen). De centrale examens voor dyslectische leerlingen binnen de gemengde of theoretische leerweg, worden nog schriftelijk afgenomen. Deze leerlingen kunnen er voor kiezen om het examen te laten verklanken middels de spraaksoftware Claroread. Deze mogelijkheid is er alleen, als de leerling in het jaar voorafgaand aan het examen ook gebruik heeft gemaakt van deze software. 4. Dispenserende maatregelen Indien een leerling in de problemen komt door te grote hoeveelheden leerstof, kan in samenspraak met de vakdocent dan besloten worden om bepaalde (delen van) opdrachten te laten vallen. 5. Signalering en screening Bij alle brugklasleerlingen wordt in november of december klassikaal een dyslexie-screening afgenomen volgens het protocol VO. Leerlingen die al een dyslexie-verklaring hebben mogen zelf (in samenspraak met ouders) bepalen of ze hier wel of niet aan mee willen doen. Leerlingen die uitvallen op de screening worden individueel nagescreend door onze een overzicht van de resultaten + een voorlopig advies wordt naar de ouder(s)/verzorger(s) verzonden. Er zijn 3 adviezen mogelijk: 1. Direct doorverwijzen voor vervolgonderzoek bij uitval op de screening en onderbouwende dossiergegevens vanuit de basisschool (er heeft een periode van planmatige remedial teaching plaatsgevonden). 6

2. Opstarten van een rt-periode bij uitval op de screening, maar geen onderbouwende dossiergegevens vanuit de basisschool. Na afloop van de rt-periode wordt besloten om wel of niet door te verwijzen voor vervolgonderzoek. Ouder(s)/ verzorger(s) worden daarover geïnformeerd. 3. Niet doorverwijzen voor vervolgonderzoek bij te weinig uitval in relatie tot cognitieve mogelijkheden. Incidenteel komt het voor dat bij leerlingen in de bovenbouw nog vermoedens van dyslexie ontstaan. Vaak gaat het dan om leerlingen die hun zwakke technische lees- en spellingsvaardigheid hebben kunnen compenseren met goede verbale vaardigheden en een goede algemene kennis op de wereld. Wanneer docenten problemen signaleren (werktempo niet bij kunnen houden, cijfers dalen, leerling besteedt structureel teveel tijd aan huiswerk, angst over studieresultaten), melden ze de leerling aan bij het interne zorgteam. De of remedial teacher verzamelt vervolgens informatie en voert indien wenselijk een dyslexiescreening uit. Afhankelijk van de resultaten wordt geadviseerd om wel of geen vervolgonderzoek te laten uitvoeren naar dyslexie en worden voorlopige handelingsgerichte adviezen gegeven aan het docententeam. 6. Expertiseontwikkeling dyslexie Helicon VMBO Groen Het docententeam van Helicon VMBO Groen Nijmegen heeft de afgelopen jaren hard gewerkt om het dyslexiebeleid, zoals in het huidige protocol staat beschreven, te implementeren. Het protocol is door ondergetekende herhaaldelijk besproken met de vakgroepen Nederlands en Engels, de remedial teacher en is geaccordeerd door het VDTL. Meerdere malen per jaar wordt plenair aandacht besteed aan het onderwerp dyslexie en in nauwe samenwerking met leerlingen, ouders en experts wordt de expertise binnen de school gedeeld en vergroot. Op deze manier wordt het dyslexiebeleid verankerd in onze school en blijft het vestigingsprotocol een groei-document. 7

7. Tijdspad per leerjaar Tijdspad leerjaar 1 Wanneer Actie Wie juni/ juli Basisinformatie uit dossiers overnemen in digitale administratie kwadrantmodellen. augustus/ Specifieke informatie uit dossiers overnemen in digitale september kwadrantmodellen. augustus/ Dossiers controleren op aanwezigheid dyslexieverklaring, remedial teacher september ontbrekende gegevens worden opgevraagd bij ouders of basisonderwijs. augustus/ Overzichtslijst maken van leerlingen met dyslexie. remedial teacher september september Voor leerlingen met dyslexie wordt een dyslexiekaart remedial teacher september september september september/ oktober oktober oktober t/m december november november november december april januari mei juni gemaakt (zie bijlage 1). Er wordt een kick-off bijeenkomst dyslexie georganiseerd voor de dyslectische leerlingen uit leerjaar 1 waarin zij worden geïnformeerd over hoe om te gaan met dyslexie binnen Helicon VMBO Nijmegen. Overhandigen en beheren van het op school beschikbare digitale lesmateriaal aan leerlingen die daar gebruik van willen maken (PDF bestanden die te lezen zijn door Claroread). Organisatie afname Cito-toets 0 voor dyslectische leerlingen met Claroread. Er wordt een ouderavond georganiseerd voor de ouders van dyslectische leerlingen of andere geïnteresseerde ouders, waarin uitleg wordt gegeven over het dyslexiebeleid binnen Helicon VMBO Groen Nijmegen. Specifieke ondersteuningsbehoeftes voor in de klas opnemen in handelingsplan (voor LWOO-leerlingen). Leerlingen met een officiële dyslexieverklaring krijgen van oktober t/m december remedial teaching geboden in groepen. Uitvoeren dyslexiescreening deel 1 en deel 2 voor alle leerlingen uit leerjaar 1. Leerlingen die moeite hebben met bepaalde vakken worden ingeschreven voor een specifiek steunuur. Interpretatie van de resultaten van de dyslexiescreening. Leerlingen die uitvallen worden afhankelijk van de voorinformatie vanuit het basisonderwijs of informatie vanuit de mentor en vakdocenten direct doorverwezen voor vervolgonderzoek of worden een periode ingepland voor RT. RT- periode voor dyslectische leerling wordt afgerond en de resultaten worden naar ouders teruggekoppeld. Het handelingsplan wordt geëvalueerd en teruggekoppeld naar mentor. Organiseren afname Cito-toets 1 voor dyslectische leerlingen met Claroread. RT-periode voor leerlingen die zijn uitgevallen op de dyslexiescreening wordt gestart. Afronden van RT periode voor leerlingen die zijn uitgevallen op de screening en evalueren van de handelingsplannen. De resultaten worden teruggekoppeld naar ouders, leerlingen en mentoren. Leerlingen die gedurende het eerste leerjaar gediagnosticeerd zijn met dyslexie worden toegevoegde aan de dyslectenoverzicht en krijgen een dyslexiekaart. remedial teacher leerjaarcoördinator mentor mentor mentor leerjaarcoördinator remedial teacher remedial teacher 8

Tijdspad leerjaar 2 Wanneer Actie Wie september Overzichtslijst aanpassen van leerlingen met dyslexie en instromers toevoegen. leerjaarcoördinator en remedial teacher september Organiseren van kick-off bijeenkomst dyslexie voor dyslectische leerlingen uit leerjaar 2, waarin het omgaan met dyslexie binnen Helicon VMBO groen wordt geëvalueerd en opgefrist. september/ oktober oktober januari juni Overhandigen en beheren van het op school beschikbare digitale lesmateriaal aan leerlingen die daar gebruik van willen maken (PDF bestanden die te lezen zijn door Claroread). Specifieke ondersteuningsbehoeftes in de klas opnemen in handelingsplan (voor LWOO- leerlingen). Organiseren afname CITO 2 voor dyslectische leerlingen met Claroread. Leerlingen die gedurende het tweede leerjaar gediagnosticeerd zijn met dyslexie worden toegevoegd aan de dyslectenoverzicht en krijgen een dyslexiekaart. remedial teacher mentor leerjaarcoördinator 9

Tijdspad leerjaar 3 Wanneer Actie Wie september Instromers met dyslexie+ verklaringen doorgeven aan remedial teacher of. leerjaarcoördinator en zorgcoördinator september Overzichtslijst aanpassen van leerlingen met dyslexie en remedial teacher instromers toevoegen. september Organiseren van kick-off bijeenkomst dyslexie voor dyslectisch leerlingen uit leerjaar 3, waarin het omgaan met dyslexie binnen Helicon VMBO groen wordt geëvalueerd en opgefrist. september Dyslexiekaarten voor de instromers maken. Tevens controleren of alle leerlingen met dyslexie de kaart nog in remedial teacher september/ oktober oktober januari juni hun bezit hebben. Overhandigen en beheren van het op school beschikbare digitale lesmateriaal aan leerlingen die daar gebruik van willen maken (PDF bestanden die te lezen zijn door Claroread). Specifieke ondersteuningsbehoeftes in de klas opnemen in handelingsplan. o.v. Pilot schooljaar 2013-2014: organiseren digitale afname SE 1 voor dyslectische leerlingen die daar gebruik van willen maken. o.v. Pilot schooljaar 2013-2014: organiseren digitale afname SE 2 voor dyslectische leerlingen die daar gebruik van willen maken. remedial teacher mentor leerjaarcoördinator leerjaarcoördinator 10

Tijdspad leerjaar 4 Wanneer Actie Wie september Overzicht dyslexieleerlingen wordt aangepast. remedial teacher september Organiseren van kick-off bijeenkomst dyslexie voor dyslectisch leerlingen uit leerjaar 4, waarin het omgaan met dyslexie binnen Helicon VMBO groen wordt geëvalueerd en opgefrist. De mogelijkheid en voorwaarden voor het gebruik van hulpmiddelen tijdens examens wordt besproken. oktober Specifieke ondersteuningsbehoeftes in de klas opnemen mentor in handelingsplan. december Speciale voorzieningen voor examenkandidaten worden remedial teacher geïnventariseerd. januari Speciale voorzieningen voor examenkandidaten worden examensecretariaat. aangevraagd. februari/ maart Oefenen van examens met Claroread voor GL-leerlingen. remedial teacher februari/maart Oefenen van examens met ingebouwde spraakoptie voor basis- en kaderleerlingen. maart o.v. Pilot 2014-2015; organiseren digitale afname SE 3 voor dyslectische leerlingen die daar gebruik van willen maken. examens Alle leerlingen met dyslexie zitten in de computerruimte ongeacht of zij gebruik maken van de computer. vakdocenten leerjaarcoördinator examensecretariaat 11

Bijlage 1 Dyslexiekaart 12

Bijlage 2 Adressenlijst vervolgonderzoek in regio Nijmegen Orthopedagogen Maatschap, OPM Toernooiveld 5 (souterrain) 6525 ED Nijmegen T 024 3611066 www.opmnijmegen.nl Regionaal instituut dyslexie, RID Keizer Karelplein 32g 6511 NH Nijmegen T 024 7110600 www.dyslexie.net Psychologische praktijk Orthopedagoog To Helgers-Knooren Dominicanenstraat 24 6521 KD Nijmegen T 024 3239695 Opdidact Locaties; Boxmeer of Druten Koorstraat 2b 5831 GH Boxmeer T 0485 572111 www.opdidakt.nl Centrum voor Diagnostiek& Behandeling, CDB GZ-psycholoog Annya Hendriks Zeelandseweg 27A 5453 RS Langenboom T 0486 431003 www.psychologie-langenboom.praktijkinfo.nl Psychotherapiepraktijk Scharwachter Locaties; Bemmel, Elst, Huissen Parksingel 135 6681 ND Bemmel 0481 450434 info@psychotherapiepraktijkscharwachter.nl 13

Bijlage 3 Adressenlijst huiswerkbegeleidingsbureaus in regio Nijmegen Studiekunst Rijksstraatweg 203 6573 CR Beek Ubbergen www.studiekunst.nl Studiekring Nijmegen Groenestraat294 6531 JC Nijmegen www.studiekring.nl Studiecentrum Nijmegen Coördinator: Mw. R. Van der Cruijsen Archipelstraat 292 6524 LR Nijmegen Telefoon: 024-3010035 www.studo.nl Xieje Schoolstraat 4C 6581 BG Malden xiejetalent@gmail.com Instituut voor leersucces Studiebegeleiding Nijmegen Pauline Scheepers Daalsehof 2 6521 GT Nijmegen 024 3448728 www.huiswerkinstituut.net P&B Begeleiding Nijmegen, Arnhem, Eindhoven, Maastricht telefoon: 085-878 11 70 www.pnb-zorg.nl VKPS Studiebegeleiding en Personal Support Jacqueline van Kuijk, 't Leucker 21 5831 DB Boxmeer 0485-520054/ 06 17375715 www.vkps-studiebegeleiding.nl 14

Wegwijs met Dyslexie Helicon VMBO Groen Nijmegen, september 2013 - Ben jij in het bezit van een officiële dyslexieverklaring? Zorg er voor dat school z.s.m. een kopie van deze verklaring ontvangt. - Voor dyslectische leerlingen van ieder leerjaar (1 t/m 4) wordt in september of oktober een kick-off dyslexie bijeenkomst georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomst leggen de remedial teacher (Sandra) en de (Janske) uit hoe je binnen Helicon VMBO Groen Nijmegen om kan gaan met dyslexie. - Brugklasleerlingen met dyslexie krijgen in het 1 e leerjaar 5 tot 8 keer remedial teaching aangeboden, waarin aandacht wordt besteed aan; Wat betekent dyslexie voor jou? Hoe kan je de spraaksoftware Claroread gebruiken op school? Welke handige leerhulpjes kan je gebruiken? Hoe leer en organiseer je gemakkelijker? Aan welke dingen moet je zelf denken en wat kun je aan de docent vragen? - Jaarlijks wordt in september een ouderavond georganiseerd voor de ouders van alle dyslectische leerlingen uit leerjaar 1 of andere geïnteresseerden, om hen te informeren over ons beleid. - Leerlingen met een officiële dyslexieverklaring ontvangen in september een gele dyslexiekaart. Deze kaart leg je bij toetsen of examens op de rechterbovenhoek van je tafel. - Geen dyslexieverklaring maar wel vermoedens van dyslexie? In oktober/ november screenen wij alle brugklasleerlingen klassikaal. Leerlingen die uitvallen op deze screening nodigen we individueel uit en we bekijken het dossier. Afhankelijk van de resultaten nemen we contact op met de leerling en ouders om vervolgafspraken te maken. - Waar vind je Claroread? Claroread staat geïnstalleerd op alle computers en laptops in de school. Bureaublad Helicon AppStore Claroread. Indien het programma niet direct vanuit de 15

AppStore geopend kan worden ga dan naar; Start alle programma s Claroread. - Vergroting? Iedere docent zorgt er voor dat toetsen en opdrachten worden afgedrukt in minimaal Arial lettertype 12. - Digitale schoolboeken gebruiken die kunnen worden voorgelezen met Claroread? Lever je USB-stick met naam en klas in bij Sandra Kuster. Zij zet de boeken die op school beschikbaar zijn voor jou op de stick. - Nog andere digitale boeken nodig, die op school niet beschikbaar zijn? Kijk op www.dedicon.nl of het schoolboek dat je graag wilt hebben ook in PDF-bestand beschikbaar is, zodat het gelezen kan worden door Claroread. Geef vervolgens bij Sandra aan dat je dit boek wilt bestellen. Zij doet dit voor jou. De kosten worden vergoed door de school. Is het boek wat je zoekt helemaal niet digitaal beschikbaar? Helicon biedt jou de mogelijkheid om gebruik te maken van de scan-apparatuur op school. Maak daarvoor een afspraak met Sandra of Janske. - Thuis ook boeken of tekst laten voorlezen door de computer? Op www.lexima.nl kun je spraaksoftwareprogramma s bestellen (ook Claroread). Deze kosten zijn voor eigen rekening. - Heb je nog andere vragen? Loop dan gerust even binnen in de zorgkamer. - Filmpje: http://player.omroep.nl/?aflid=13308241&start=00:00:00 Met vriendelijke groet, Sandra Kuster & Janske Roelofs remedial teacher (NVO) Helicon VMBO Groen Nijmegen Helicon VMBO Groen Nijmegen 16