Department of Chemical Engineering P&O Chemische Technologie VEILIGHEID 1. Opstellenvan eenrisicoanalyse 2. Veiligwerkenin het labo Prof. Kristel Bernaerts, Prof. Tom Van Gerven en Prof. Peter Van Puyvelde Infosessie - februari 2011
Inhoud Doelpubliek: studenten P&O die werken in laboratoria van het departement CIT Verplichte infosessie Inhoud: Werkplekken en begeleiding Basisregels chemische practica Basisregels microbiologische practica In geval van een ongeluk Basisinformatie specifieke info via begeleiding vraag uitleg bij twijfel
Evaluatie Werkpraktijken/attitude in het labo worden mee opgenomen in de evaluatie van het project!!
Werkplekken & Begeleiding Wie, Wat, Waar?
Werkplekken Verschillende stappen in het project Stap 1: plantaardige grondstof > glucose Stap 2: glucose > glycerol Stap 3: glycerol > 1,3PDO Stap 4: 1,3PDO > PTT Stap 5: verwerking van PTT Stap 6: recyclage van PTT
Werkplekken Laboratoria waarin jullie mogen experimenten uitvoeren Stap 1: Afdeling TFSM, lokaal 02.30 Stap 2: Afdeling BioTeC, lokalen 00.22, 00.25, 00.30 Stap 3: Afdeling BioTeC, lokalen 00.22, 00.25, 00.30 Stap 4: Afdeling Reo, lokalen 01.27, 02.30 Stap 5: Afdeling Reo, lokaal 91.11 Stap 6: Afdeling TFSM, lokaal 02.30 Lokaal 01.06 is steeds beschikbaar om te vergaderen.
Begeleiding Stap 1: Ruixin Zhang(office 03.34) Stap 2: IvanLule(office 00.17) Stap 3: Maria Baka, Pieter-Jan D Huys(office 00.15-17) Stap 4: Sylvia van Loon (office 01.16) Stap 5: Wouter Mathues(office 01.43) Stap 6: Rafael Santos (office 02.07) Informeer EERST bij begeleider vooraleer bepaalde apparatuur/chemicaliën aan te wenden!
Begeleiding Ruixin Zhang: ruixin.zh@gmail.com Ivan Lule: ivan.lule@cit.kuleuven.be Maria Baka: maria.baka@cit.kuleuven.be Pieter-Jan D Huys: pieterjan.dhuys@cit.kuleuven.be Sylvie van Loon: sylvie.vanloon@cit.kuleuven.be Wouter Mathues: wouter.mathues@cit.kuleuven.be Rafael Santos: rafael.santos@cit.kuleuven.be Informeer EERST bij begeleider vooraleer bepaalde apparatuur/chemicaliën aan te wenden!
Werkplekken Hou u aan de geldende voorschriften! cglp cgmp
Niveau-1 Oogdouche EHBO-post Douches 91. 11
Niveau00.00 00. 22 Oogdouche 00. 25 EHBO-post 00. 30 00.42 Local HSE officer Kristel Bernaerts
Niveau00.01 EHBOpost Oogdouche 01. 27
Niveau00.02 EHBOpost Oogdouche 02.03
Basisregels chemische practica Wat verwachten wij van jullie?
Basisregels chemische practica https://admin.kuleuven.be/vgm/intranet/chem ischeveiligheidbasisregelspractica.html
Basisregels chemische practica Houding Wees steeds bewust van de potentiële gevaren Pas continu CGLPtoe (Code voor Goede Labopraktijken) Laat nooit een experiment ongecontroleerd achter. Voer nooit alleen een experiment uit. Bij twijfel aangaande een experiment,vraag vooraf uitleg.
Basisregels chemische practica Persoonlijke hygiëne Eten, drinken, roken is verboden in laboratoria. Hou uw laboratoriumjassteeds dicht. Doe de laboratoriumjas uit bij het verlaten van het lokaal. Was uw handen bij het verlaten van het laboratorium. Bind lang haar bijeen.
Basisregels chemische practica Orde en netheid Hou het werkblad proper. Sluit alle recipiënten na gebruik enzet ze terug op hun plaats. Noteer alle gegevens nauwlettend in een laboschrift. Hou alle niet noodzakelijke papieren, boeken en schrijfgerief buiten het labo of opslaglokaal. Label uw materiaal (o.a., inhoud, eigenaar) Hou de vloer vrij van stukjes glas, papier en natte vlekken om uitglijden te vermijden.
Basisregels chemische practica Beschermingsmiddelen Draag steeds een laboratoriumschort. Draag veiligheidsbril tijdens manipulatie van gevaarlijke chemicaliën en opstellingen. Maak gebruik van andere beschermingsmiddelen zoals zuurkasten en handschoenen in functie van de risico s. Deze risico s zullen in de risicoanalyseworden vastgelegd.
Basisregels chemische practica Afvalbeheer Spring zuinigom met producten zodat het afval beperkt wordt Verzamel chemisch afval in de daarvoor bestemde recipiënten. Een kleurcode en een etiket geven de aard van de inhoud van de vaten aan. Draai de stop van het vat nooit volledig vast. De afvalcategorievan de fracties die tijdens een experiment worden bekomen, wordt vastgelegd bij het opstellen van de risicoanalyse.
Incidenten Basisregels chemische practica Waarschuwin geval van een incident direct het toezichthoudend personeel Ken de locatie van de veiligheidsuitrusting Ken de locatie van de veiligheidsuitrusting (blussers, branddeken, douches, oogdouche, EHBO-kastje, interventiekit, nooduitgang)
Risicoanalyse Basisregels chemische practica Stel vooraf zelf een risicoanalyse op. Volg daarna de door u bepaalde preventiemaatregelennauwgezet op. Indien er iets fout loopt, verwittig onmiddellijk het toezichthoudend personeel. Ken de maatregelen ingeval er iets verkeerd gaat.
Code goede labopraktijken(cglp) https://admin.kuleuven.be/vgm/intranet/chem ischeveiligheidcodegoedelabopraktijken.html Doorlezen voor start in het labo Pas CGLP toe tijdens uw activiteiten!
Enkele praktische zaken 1. Etikettering van chemicaliën (GHS!) 2. Werken in zuurkast 3. Afvalbeheer 4. Opslag chemische producten
1. Etikettering van chemische producten Gevaarlijke producten Pictogrammen Risk (R) en Safety (S) zinnen
1. Etikettering van chemische producten NIEUW! GloballyHarmonizedSystem of Classification and Labelling of Chemicals(GHS) Invoering 1 december 2010 voor zuivere stoffen 1 juni 2015 voor mengsels (overgangsperiodes)
1. Etikettering van chemische producten Pictogrammen GEZONDHEID FYS MILIEU
1. Etikettering van chemische producten H-zinnen Hazard statements gevarenaanduiding, vervangen R-zinnen, risico s van een stof H... 2 fysisch gevaar - vb. H225 Licht ontvlambare vloeistof en damp. 3 gevaar voor gezondheid -vb. H310 Dodelijk bij contact met de huid. 4 gevaar voor milieu - vb. H400 Zeer giftig voor in het water levende organismen.
1. Etikettering van chemische producten P-zinnen Precautionarystatements veiligheidsaanbevelingen, vervangen S-zinnen, veiligheidsvoorschriften voor omgaan met stof P... 1 algemeen vb. P102 Buitenhet bereikvan kinderenhouden. 2 preventie vb. P231 Onder inert gas werken. 3 repons vb. P311 Een ANTIGIFCENTRUM of arts raadplegen. 4 opslag vb. P402 Op een droge plaats bewaren. 5 afval vb. P501 Inhoud/verpakking afvoeren naar
bescherming van werknemer handelingen met vluchtige of giftige solventen 2. Werken in zuurkast uitdampen van oplossingen waarbij andere dan H 2 O damp vrijkomt Schuifraam dicht tenzij u aan trekkast werkt tijdens het werken: opening 30 cm hou de trekkast proper
3. Chemischafval Afvalcategoriën Cat. 1: Zure anorganische afvalvloeistoffen Cat. 2: Basische anorganische afvalvloeistoffen Cat. 3: Niet-gehalogeneerdeorganische afvalvloeistoffen Cat. 4: Gehalogeneerdeorganische afvalvloeistoffen Cat. 5: Bijzondere afvalvloeistoffen Cat. 6: Klein chemisch afval (KCA)
4. Productenkast Kastdeuren steeds sluiten! Jouw labotafel is géén opslagplaats! Plaats gebruikte producten terug op einde van dag.
Basisregels microbiologische practica Wat is er zo bijzonder aan werken met micro-organismen?
Inperkingsniveauslaboratoria Risicoklassen voor micro-organismen I niet-pathogeen inperkingsniveau 1 (L1) II zwak pathogeen, i.e., laag infectievermogen en goed te bestrijden inperkingsniveau 2 (L2) Inperkingsniveau L1 voor lokaal 00.30 L2 voor andere delen van het labo zie informatie op toegangsdeuren labo!
Inperkingsvoorwaarden BELANGRIJKSTE INPERKINGS- EN TOEGANGSVOORWAARDEN: de deuren blijven zoveel mogelijk gesloten; lokaal enkel betreden met toelating van de verantwoordelijke; labojassen(en handschoenen)worden verplicht gedragenen verlaten het lokaal niet; levensvatbare micro-organismenmoeten fysiek ingeperktworden (gesloten recipiënten) wanneer ze niet gemanipuleerd worden; dewerkoppervlakkenworden ontsmetmet een geschikt ontsmettingsmiddel na het beëindigen van de labo-activiteitenen ook wanneer biologisch materiaal gemorst is; een nota met gebruiksaanwijzing van ontsmettingsmiddelenmoet aanwezig zijn;
BELANGRIJKSTE INPERKINGS- EN TOEGANGSVOORWAARDEN(vervolg) Inperkingsvoorwaarden eten, drinken en roken, gebruik van cosmetica en stockeren van etenswaren voor menselijke consumptiezijnverbodenin deze lokalen; na afloop van de proefnemingen wordt al het mogelijk besmet materiaalchemischofdoor autoclaveringgeïnactiveerdof afgevoerd als risicohoudend biologisch afval; handenmoetengewassenworden alvorens het labo te verlaten(met desinfecterende zeep) en telkens als dit nodig blijkt; ongevallen en incidenten moeten onmiddellijk gemeld worden aan de laboverantwoordelijkevoor veiligheid (K. Bernaertsof dagelijkse begeleider).
Werkvoorschriften 1. Code voor Goede Microbiologische Praktijk (CGMP) 2. Ontsmettingsprocedure 3. Handhygiëne 4. Afvalbeheer
1. Code voor Goede Microbiologische Praktijk hangt uit in labo https://admin.kuleuven.be/vgm/intranet/bioveiligheidcode GoedeMicrobiologischePraktijk.html belangrijke regels aanvullend bij inperkingsvoorwaarden Na het morsen wordt direct ontsmet(zie procedure). Opslag van biologisch materiaal gebeurt op een veilige manier. Experimenten worden genoteerd in een laboschriftdat in of nabij het labo bewaard wordt. Gebruikte materialenworden ontsmetvoordat ze worden gewassen of hergebruikt. Geen rugzakken en jassen in het labo.
2. Ontsmettingsprocedure L2 Na beëindigen van de labo-activiteitenof bij morsen met biologisch risicohoudend materiaal van risicoklasse 2 onmiddellijkopkuisen met 70% ethanol (of javeloplossing, dettol, ) Voorzorgsmaatregelen: draag handschoenen Breng voldoende desinfectans aan. Laat gedurende (10 30) minuten inwerken. Maak de oppervlakte terug proper met behulp van papieren tissue en naar het centrum van de vervuiling toe. Verzamel het gecontamineerde materiaal en gooi het in een gele container voor. Sluit de container af.risicohoudend biologisch materiaal Procedure wordt aangeleerd tijdens activiteiten in labo.
2. Ontsmettingsprocedure L2 Wat wanneer gebruiken? 70% Alcohol (gedenatureerde ethanol) dagelijks gebruik vegetatieve bacteriën, schimmels, virussen handen, huid, oppervlakken en materialen Javel(0.01 tot 1%, 1u) occasioneel Bacteriën (incl. meeste sporen), schimmels, virussen, oppervlakken en materialen Lage concentraties (< 2% actieve chloor) van javelkunnen geloosd worden, oplossingen met een concentratie > 2% actieve chloor moeten afgevoerd worden als chemisch afval van categorie 5 (speciale afvalvloeistoffen). Dettol Occasioneel vegetatieve bacteriën, schimmels, virussen handen, huid, oppervlakken gepaste verdunning (zie verpakking)
3. Handhygiëne Wassen van de handen reinigen en ontdoen van zichtbaar en onzichtbaar vuil beginen einde van de werkdag, bij verlaten van het labo, voor en na elke pauze 1.Handen wassenmet vloeibare zeep 2. Nadien ontsmetten met Alcogel Procedure hangt op in labo! Procedure wordt aangeleerd!
Risicohoudend biologisch afval door autoclavering inactiveren of afvoeren als risicohoudend biologisch afval Cordi-doos Geel vat voor laag risico, niet vloeibaar risicohoudend biologisch afval hoog risico en/of vloeibaar afval Naaldcontainer naalden en andere scherpe voorwerpen Naalden NIET herkappen!!!
Risicohoudend biologisch afval Voor goed gebruik: Cordi-dozen Niet overvullen!! Indien vol: sluiten en wegbrengen naar lokaal 00.31 Nieuwe dozen: in microscopielokaal Naaldcontainers Vol => markeerlijn (ongeveer 2/3) Indien vol: sluiten deponeren in cordi-doos
In geval van een ONGELUK Wat als er toch iets mis gaat?
In geval van een ongeluk Ken plaats van meest nabije EHBO-post! Lijst van EHBO helpers Informeer steeds begeleiding EHBO Contact met wegspattende chemicaliën of brandwonden: onmiddellijk spoelen met water (oogdouche) gedurende minstens 15 minuten. Prikongevallen steeds melden
In geval van een ongeluk Morsen van producten Ruim gemorst product onmiddellijkop volgens de instructies die u van het toezichthoudend personeel hebt ontvangen. Waarschuw onmiddellijk het toezichthoudend personeel ingeval grotere hoeveelheden product zijn vrijgekomen. Gebruik interventiekit bij (zeer) gevaarlijke producten (en grote volumes) Volg ontsmettingsproceduresbij morsen microbiologisch materiaal.
Interventiekit Te gebruiken bij morsen en lekken van gevaarlijke stoffen gebruikte materiaal verwijderen als categorie 6 (KCA afval, blauw dekselvat) Ken locatie op jouw werkplak!
In geval van ernstig incident KULeuven Noodnummer 2 22 22 Geefde volgendeinlichtingen: uwnaamen functie de naamvan het gebouwen eventueelhet lokaal de redenvan de oproep Blijfterplaatseterbeschikkingvan de hulpdiensten om hen de nodige informatie te geven.
1.roep: brand! brand! 2. blus: éénpoging In geval van brand 3. (Laat) de hulpploegenwaarschuwenvia het noodnummer 22222 Primaire Blusmiddelen blusdeken CO 2 -blusser Ken hun plaats op jouw werkplek!
In geval van brand Aanhoudend geluidssignaal= evacuatiebevel Schakel elektrische toestellen uit. Laat de lichten branden. Laboproeven'veilig' stellen. Sluit gas-en waterkranen. Doe ramen en deuren dicht. Verlaat onmiddellijk het gebouw. (neem jas en portefeuille / handtas mee) of
Risicoanalyseen persoonlijke beschermingsmiddelen Voorkomen is beter dan genezen
Gevaren en risico s Risicoanalyse 1. verbonden aan chemische producten 2. verbonden aan microbiologische agentia 3. verbonden aan opstellingen of gebruikt materiaal (e.g., glasbreuk, naalden) Preventiemaatregelen 1. Collectieve beschermingsmiddelen (e.g., zuurkast, lokale of ruimtelijke afzuiging, lekbak) 2. Persoonlijke beschermingsmiddelen Afvalbeheer Vergeet uw risico-analyse niet!
Persoonlijkebeschermingsmiddelen Laboratoriumshort Iedereen! Alleen IN laboratorium (zeker in microbiologisch labo) Handschoenen Kijk eigenschappen na! Zuurresistent, thermische bescherming, Werken met gevaarlijke producten Veiligheidsbril Werken met gevaarlijke producten, bvb. bereiden oplossingen, overgieten, werken in trekkast, gevaarlijke opstellingen, Stofmasker Afwegen/werken met gevaarlijke poeders Afzuiging
Tot slot Veel Succes en werk veilig!