Directie werkloosheidsreglementering Werkloosheidsbureaus Nummer riodoc 100378 Ons kenmerk 31000/0452/02533A/AMO Contactpersoon Amanda Morel, Attaché Telefoon 02/515.44.69 Fax 02/515.43.15 E-mail amanda.morel@onem.be Bijlage(n) 3 Datum 07.07.2010 Betreft: PLAATSELIJKE RUILDIENSTEN (LETS en SEL) Bestemmeling: Diensten vrijstellingen en betwiste zaken Inhoud: Deze onderrichting behandelt de grenzen van de toegelaten cumulatie van werkloosheidsuitkeringen met activiteiten verricht in het kader van de lokale uitwisselingssystemen (LETS 1 ) in het Nederlandstalige landsgedeelte en de 'services d'échange locaux' (SEL) in het Franstalige landsgedeelte. 1. Definitie en werking van een 'lokaal uitwisselingssysteem' en een 'service d'échange local' (LETS en SEL) Een lokaal uitwisselingssysteem is een plaatselijke en gesloten vereniging van personen die onderling diensten en kennis uitwisselen, waarbij deze ruilactiviteiten gemeten worden in een door de leden gekozen ruileenheid. Dit lokale uitwisselingssysteem werkt meestal als volgt: een groep personen en/of verenigingen beslissen om diensten uit te wisselen. Hiertoe wordt een ruilmiddel gekozen en een lijst opgesteld waarin iedereen aankondigt welke diensten hij aanbiedt of vraagt. Deze lijst wordt verspreid onder alle leden van de 'LETS', samen met ruilbonnen. Indien iemand wenst in te gaan op een vraag of een aanbod, neemt hij rechtstreeks contact op met de aanbieder of de aanvrager. Vervolgens vult hij een ruilbon in die de waarde van het geleende goed of de geleverde dienst preciseert. De centrale administratie van de LETS verzamelt al deze bonnen om een overzicht te behouden op de situatie van de rekening van elk lid. Voor meer uitleg over de werking, zie bijlage 1. Voor voorbeelden van SEL, zie bijlage 2. 1 Local exchange trading system.
2. Voorbeelden van wederzijdse hulp a) Catherine stemt ermee in Marie enkele uren te helpen bij het strijkwerk. Marie valoriseert de dienst die Catherine haar verleent en geeft haar 20 "grains de SEL" (de ruilmunt gekozen in de SEL). b) Piet kan niet met een computer werken. Luc is bereid om hem een initiatie te geven zodat hij nadien een echte opleiding kan gaan volgen. Piet valoriseert de dienst die Luc hem verleent en geeft hem 20 'stafkes'. Dat is de plaatselijke munteenheid van de LETS van SINT-NIKLAAS. c) Paul wil iets doen voor zijn medemens. De LETS van Brussel heeft mensen van vreemde origine die zich in België willen integreren. Paul beslist dus om deze mensen vertrouwd te maken met zijn cultuur. 3. Kenmerken van een 'lokaal uitwisselingssysteem' en een 'service d'échange local' (LETS en SEL) De activiteiten binnen de SELS of LETS hebben de volgende kenmerken: - een niet-commercieel doel: het doel is voornamelijk het ontwikkelen van wederzijdse sociale hulp waarbij de ruil en de solidariteit worden bevorderd alsook het organiseren van ontmoetingen om zo de band tussen mensen te bevorderen; - het gaat over een dienst die sporadisch en van korte duur, niet professioneel is; - het doelpubliek is de andere leden, mensen uit alle sociale geledingen; - een compensatie in de vorm van een puntensysteem zonder geldwaarde: het puntensysteem heeft geen enkele betekenis of economische waarde buiten de groep. Het moet duidelijk gaan om een lokaal ruilmiddel waarmee de leden van een SEL of LETS een andere dienst kunnen kopen die wordt georganiseerd door de SEL of LETS. 4. Cumulatie met de werkloosheidsuitkeringen De cumulatie van werkloosheidsuitkeringen met een activiteit verricht binnen een SEL of een LETS, is in principe toegelaten. De werkloze of de bruggepensioneerde wordt in principe beschouwd als iemand die gratis een activiteit verricht met dien verstande dat de punten die de 'seller' of 'letser' ontvangt, niet beschouwd moeten worden als een vorm van betaling, maar slechts een element van wederkerigheid vormen, inherent aan de uitwisselingen binnen de SEL of LETS. De activiteit valt dus onder artikel 45bis van het KB van 25 november 1991. 2
5. De grenzen van de cumulatie van de arbeid verricht in een SEL of LETS Rekening houdend met de 4 kenmerken vermeld in punt 3: De directeur kan in gevallen van kennelijk misbruik de cumulatie van deze arbeid met de werkloosheidsuitkeringen weigeren. a) Dat zal het geval zijn wanneer de aard van de dienst een hoge graad van professionalisme vertoont of de wederzijdse hulp te regelmatig, repetitief en langdurig is. In deze hypothesen vertoont de activiteit immers meer een commercieel dan een sociaal karakter, vormt zij oneerlijke concurrentie ten opzichte van het gewone arbeidscircuit en neemt zij de plaats in van een betrekking. b) Misbruik zal eveneens weerhouden kunnen worden wanneer de werkloze of de bruggepensioneerde voor de verleende dienst vergoedingen ontvangt die de reëel gemaakte kosten of de beperken van het forfait overschrijden (30,22 euro per dag en 1208,72 euro in totaal per jaar). Motivering van de beslissing tot weigering : "Krachtens artikel 45bis van het KB van 25.11.1991 houdende de werkloosheidsreglementering kan de directeur de uitoefening van de een vrijwillige activiteit zoals bedoeld in de wet van 03.07.2005 betreffende Aangezien... (vermeld de feiten: welke activiteit, welke frequentie,...), - heeft het werk, gezien zijn aard, omvang en frequentie of gezien het kader waarin het wordt uitgeoefend niet of niet langer de kenmerken van een activiteit die in het verenigingsleven gewoonlijk door vrijwilligers wordt verricht; - kunnen de materiële of financiële voordelen, overeenkomstig de voormelde wet van 3 juli 2005 of de fiscale wetgeving, niet geneutraliseerd worden; - is uw beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt gevoelig verminderd (*) Krachtens de wet van 03.07.2005 en het artikel 45bis van het KB van 25.11.1991, is de uitoefening van de activiteit niet toegelaten met het behoud van de werkloosheidsuitkeringen." (*) Een gemotiveerde beslissing tot weigering wegens belemmering voor de beschikbaarheid, kan niet genomen worden ten opzichte van een werkloze of bruggepensioneerde die vrijgesteld is van beschikbaarheid (zie onderrichting RIODOC nr. 062513). 3
c) De directeur kan de cumulatie van deze arbeid met de werkloosheidsuitkeringen ook verbieden wanneer de wederzijdse hulp wordt verricht ten behoeve van een onderneming of een natuurlijke persoon die zelfstandige is (in het kader van de zelfstandige activiteit). Motivering van de beslissing tot weigering : "Krachtens artikel 45bis van het KB van 25.11.1991 houdende de werkloosheidsreglementering kan de directeur de uitoefening van de een vrijwillige activiteit zoals bedoeld in de wet van 03.07.2005 betreffende Gelet op het feit dat de activiteit wordt verricht voor een onderneming of voor een natuurlijke persoon die zelfstandige is, - heeft het werk, gezien zijn aard, omvang en frequentie of gezien het kader waarin het wordt uitgeoefend niet of niet langer de kenmerken van een activiteit die in het verenigingsleven gewoonlijk door vrijwilligers wordt verricht. - kunnen de materiële of financiële voordelen, overeenkomstig de voormelde wet van 3 juli 2005 of de fiscale wetgeving, niet geneutraliseerd worden". 6. Werkwijze Een werkloos of een bruggepensioneerd lid geeft zijn activiteit aan via het formulier C45B (zie de voormelde onderrichting). Er werd een nummer (Y02/072010/2010-28/45bis voor LETS VLAANDEREN VZW) toegekend ingevolge een C45F. Opmerking: voor de personen die helpen buiten een LETS gelden de regels van de C45A. 7. Activiteiten van de LETS of SEL gedurende de wachttijd De jongere mag tijdens de wachttijd vrijwilligerswerk verrichten binnen een LETS, of SEL, op voorwaarde dat hij beschikbaar blijft voor de arbeidsmarkt. Hij moet geen enkele formaliteit vervullen. 8. 'Beheerder Indien de omvang van de LETS of SEL dit toelaat (beheer van een LETS van kleine omvang) mag een werkloze als vrijwilliger een LETS of SEL beheren, op voorwaarde dat hij hiervan aangifte doet (C45B), dat hij beschikbaar blijft en dat de voordelen die hij eventueel ontvangt het toegelaten bedrag van de terugbetaling van kosten niet overstijgt (hetzij 4
terugbetaling van reële kosten, hetzij forfaitaire vergoeding (30,22 euro per dag en in totaal 1208,72 euro per jaar). 9. Bijzondere gevallen: uitwisseling van goederen De werkloze ruilt een goed tegen een ander goed. Een werkloze mag een goed tegen een ander goed ruilen. Het gaat om de beschikking over zijn privé-eigendom en het vormt geen arbeid. De werkloze verleent een dienst in ruil voor een goed. Dit is in principe niet toegelaten, behalve indien de waarde van het goed in ruil voor de dienst zeer bescheiden is (30,22 euro per dag en in totaal 1208,72 euro per jaar). Als de waarde niet bescheiden is, kan de werkloze zijn uitkeringen niet behouden en moet hij dus uitgesloten worden. Motivering "Krachtens artikel 45bis van het KB van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering, kan de directeur de uitoefening van de een vrijwillige activiteit zoals bedoeld in de wet van 3 juli 2005 betreffende De voormelde wet definieert het vrijwilligerswerk als arbeid zonder compensatie. In dit geval kunnen de materiële of financiële voordelen, overeenkomstig de voormelde wet van 3 juli 2005 of de fiscale wetgeving, niet geneutraliseerd worden". Bijlagen 1 Uitleg over de LETS of SEL. 2 Voorbeeldlijst van de SEL opgericht in het Franstalige landsgedeelte. Voor de LETS in het Nederlandstalige landsgedeelte kunt u terecht op de website: www.letsvlaanderen.be 3 Informatiebrief (ingevolge een ruling) die de grenzen van de cumulatie bepaalt. De administrateur-generaal, Georges CARLENS 5