Liturgieen preeksuggesties 23 en 24 oktober 2010 Missiezondag 1
Missiezondag 2010 Inleiding Welkom op Missiezondag. Vandaag komen in alle parochies gelovigen samen om voor elkaar te bidden en het werk van de wereldkerk te steunen. Dit jaar gaan onze gebeden uit naar Ethiopië, het oudste christelijke land van Afrika. Naast de grote nationale Ethiopisch-orthodoxe kerk zijn er ook protestanten en rooms katholieken. De katholieken vormen een kleine gemeenschap die echter zeer actief is op maatschappelijk gebied. Hun leidraad is Jezus woord: Wie zichzelf vernedert zal verhoogd worden. Begroeting Begroeten wij elkaar in de naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Gebed om ontferming We worden stil en maken ruimte om tot onszelf te komen, en tot God. Ontferm U over ons als wij opgaan in prestatie, inzet en ijverzucht. Ontferm U over ons als wij aan onze naaste voorbij leven. Ontferm U over ons als wij vol zijn van eigendunk en eigen gelijk. 2
Openingsgebed God, geen ander hebt U ons gegeven dan Hij die onze vrijheid en vrede is, Jezus, onze herder en leidsman ten leven. Laat zijn woorden ons vervullen van Uw levensadem, in deze tijd, heel ons leven. Amen. Lezingen Jezus Sirach 35, 12-18 Timoteüs 4, 6-8.16-18 Lucas 18, 9-14 3
Overweging Zeg Ethiopië, en je denkt aan marathonlopers en hongersnood. Maar wist u ook dat Ethiopië het oudste christelijke land van Afrika is. Reeds in het Nieuwe Testament wordt gesproken over de Ethiopiër, die zich liet dopen door de apostel Filippus (Handelingen 8, 26-40). Maar het zijn vooral de monniken die vanaf 500 Ethiopië tot een christelijk land maken. Nog steeds is de meerderheid van de bevolking christen; de meesten van hen behoren tot de Ethiopisch-orthodoxe kerk. Katholieken vormen met één op de honderd inwoners een kleine kerkgemeenschap, maar wel één die zeer actief is ook op maatschappelijk gebied. Zo zijn bijna alle parochies betrokken bij een groots project voor veilig drinkwater en bij een voorlichtingsprogramma voor jongeren over aids. Parochievrijwilligers ontvangen daartoe de nodige training, en ook wordt gezorgd voor spirituele verdieping via biblesharing groepen, Bijbelgroepen. Een kleine kerk, maar dienstbaar. Dienstbaar is ook de Farizeeër in het evangelie van vandaag. In ons taalgebruik komt hij er bekaaid van af, maar dat heeft hij niet verdiend. Want wat een ijver legt deze man aan de dag. Ga er maar aan staan. Hij schenkt een tiende van al zijn inkomsten (mochten alle parochianen dat ook doen!) en hij vast tweemaal per week; kortom, hij doet meer dan de wet voorschrijft en geeft ook nog eens veel geld weg. Het kost hem een rib uit zijn lijf. En, hij bidt voor anderen, zelfs voor criminelen en uitbuiters. Al die inspanningen verricht hij uit edele motieven. Hij wil niet oppervlakkig leven zoals zoveel mensen doen. Deze Farizeeër is een waardevolle getuige. Vooral in een tijd waarin veel mensen het wel geloven en oppervlakkig leven, alsof geloof overbodig is en je jezelf ook niet hoeft in te zetten voor je naasten. Deze Farizeeër is geen schijnheilige opschepper, wel een overijverige gelovige, een die anderen laat weten dat hij een echte jood is. Nu weet de tollenaar - dankzij diezelfde Farizeeërs - dat hij ernstig in gebreke blijft. Zijn leven is een puinhoop, collaboratie met de bezetter en afpersing via tolgelden. Herstellen kan hij niet meer, immers hoe kan hij nog nagaan wie hij bedrogen heeft? Hij erkent zijn zondig leven, hij praat het niet goed. Hij keert zich in deemoed tot God. Zondebesef gaat samen met Godsbesef. Hij weet: alles is ons gegeven en voor God zijn we allemaal, al 4
doen we nog zoveel goede dingen, maar heel gewone mensen. In dat vertrouwen komt hij naar de tempel en bidt: God, wees mij zondaar genadig. En waar staan wij zelf? Ongetwijfeld gaat onze sympathie uit naar de underdog, naar de man die in deemoed zijn schuld belijdt; we hebben waarschijnlijk nauwelijks aandacht voor de Farizeeër. Nu gaat het Jezus niet om twee categorieën van mensen maar om twee levenshoudingen die veelal in een en dezelfde mens terug te vinden zijn. Ook wij, als we eerlijk zijn, moeten bekennen dat wij allebei de figuren die van de tollenaar en de Farizeeër - in onze geloofshouding meedragen. Voor onszelf voelen wij ons misschien vooral verwant met de tollenaar, maar feitelijk hebben we meer de trekken van de Farizeeër. Wij staan op onze kennis en kunde, wij kijken neer op eenvoudige gelovigen of zijn roomser dan de paus, voelen ons superieur ten opzichte van andere volken, en zelfs wanneer wij geld schenken willen wij controle houden over de bestedingen. Over zelfverheffing gesproken, en eigenwaan. Nee, bescheidenheid en deemoed zijn niet onze grootste deugden. Daarom is het goed om op Missiezondag te kijken naar christenen elders in de wereld, naar Ethiopië bijvoorbeeld. De Ethiopische mens is zeer godsdienstig, zegt Mgr. Van Ruijven, de Nederlandse missiebisschop van Nekemte. God hoort bij het leven. In hun ronde kerken raken alle gelovigen graag betrokken in de urenlange vieringen via zang en dans, de mannen veelal in kleurige liturgische kledij en de vrouwen in het wit. Doordat Ethiopië is omgeven door islamitische landen neemt de Ethiopisch-orthodoxe kerk, een nationale kerk, een geïsoleerde positie in. De katholieke kerk, zo vertelt hij, heeft een internationaal karakter en brengt zo een nieuwe dimensie binnen. In dit arme land is de katholieke kerk volop actief in ontwikkelingswerk, gezondheidszorg en onderwijs zover de financiële middelen het toelaten. Die middelen zijn zeer beperkt. En daarom is het goed dat wij vandaag de kerk van Ethiopië gedenken in haar zorg voor de mensen. Op Missiezondag willen wij God danken voor de christenen van Ethiopië en overal ter wereld, voor alle goeds dat God ook door ons wil bewerken. Daarvoor hoeven we niet onszelf op de borst te kloppen. Alle goeds is gave van Hem Die alleen goed is. Amen. 5
Geloofsbelijdenis Ik geloof in God, die de wereld heeft geschapen en scheppend bezig is, die verdrukten opricht en ballingen thuisbrengt. Hij is een levende God. Ik geloof in Jezus, die gekomen is om op te zoeken wat verloren was, die zich gegeven heeft voor alle mensen, om de verspreide kinderen van God samen te brengen in één huis. Hij is de hoop van de wereld. Ik geloof in de heilige Geest die in ieder van ons wil wonen, die ons eenzelfde taal doet spreken, die waar zal maken al wat ons beloofd werd. Hij is de Geest van liefde. Amen. 6
Voorbede Laten we bidden tot God die vol liefde is voor wie Hem aanroepen. Wij bidden U: voor de christenen van Ethiopië, die te midden van armoede opkomen voor de zwakken en zich inzetten voor schoon water en voldoende voedsel: dat ze vol vreugde blijven bouwen aan Gods woning onder de mensen. Voor allen die zich de mindere voelen, die gebukt gaan onder schuld en angst en neerslachtigheid; voor de velen die echt honger lijden, de ouders die hun kinderen zien sterven door gebrek aan voedsel: dat ze krijgen wat nodig is om als mens te kunnen leven. Voor allen hier bijeen: dat wij onze zelfgenoegzaamheid afleggen en niet neerzien op andere mensen; dat God ons wijsheid mag geven, dat Hij ons vervult met mildheid en bescheidenheid. God, verhoor onze gebeden voor uw kerk over de hele wereld. Geef dat ze gegrondvest blijft op Jezus, dienaar van de mensen. Maak ons tot zijn getuigen, in woord en daad, vandaag en alle dagen van ons leven. Amen. 7
Collecte De collecte is vandaag op Missiezondag voor de Wereldkerk, met name voor de kerk van Ethiopië. Met onze bijdrage ondersteunen wij de vorming van priesters en vrijwilligers, de opvang van kinderen, kortom, het werk van de kerken ginds. Graag uw steun voor parochies wereldwijd. Gebed over de gaven Goede God, met brood en wijn vieren wij Uw aanwezigheid onder ons. Wij bidden U: Aanvaard ons zoals wij zijn. Uw liefde zij ons tot kracht. Amen. Eucharistisch gebed VI Vredeswens Vrede! Vrede voor u en uw naasten. Vrede voor deze wereld. Vrede in uw hart. Dat ons verlangen naar vrede wordt gevoed door de vrede van Christus. Dat wensen we elkaar. 8
Slotgebed Eeuwige God, Uw woord hebben wij gehoord, Uw gaven hebben wij gedeeld. Wij vragen U: Help ons solidair te zijn met armen en ontrechten, met allen die worden veracht. Sterk ons met uw Geest om voort te gaan op de weg van Jezus uw Zoon, tot welzijn van allen. Amen. 9
Mededeling & Zegen Bij het heengaan ontvangt u een flyer waarmee u ansichtkaarten kunt bestellen. Daarmee steunt u de parochies wereldwijd, het werk van Missio. De wereldkerk heeft vrienden nodig die willen investeren in Woord en Daad, in gebed en actie. Doet u mee? Zegen Gun elkaar alle goeds en God staat voor je in. Vergeef, wees mild en God laat je delen in zijn licht. Zie naar elkaar om en God zal je vrede zijn. Ga met de zegen van God: Vader, Zoon en heilige Geest. Amen. 10
Liedsuggesties Wij zoeken U als wij samenkomen (Jongerius), openingslied Door de wereld gaat een woord (GvL 431), openingslied Zingt en speelt, Psalm 96 I (GvL blz 154), tussenzang Deze wereld omgekeerd (GvL 428), een ander Magnificat God wil een tempel bouwen (GvL 447), communielied, Marialied De aarde is vervuld (GvL 417), slotzang God die ons heeft voorzien (GvL 444), slotzang 11
Postbus 93140 2509 AC Den Haag T 070 304 74 44 E missio@missio.nl F 070 381 83 55 www.missio.nl