Rondreis door het Onbekende Hart van Bhutan 16 dagen reiscode BR.04 Startdatum Beste reistijd Startpunt Eindpunt : iedere dag van het jaar mogelijk : 1 maart 1 juni en 1 september 15 december : Paro (Bhutan) : Samdrup Jongkhar (grens met India) Reisbeschrijving Tijdens deze unieke rondreis trek je van west naar oost, dwars door het onbekende hart van Bhutan. Je leert het land in al haar facetten kennen. Bhutan zoals het ooit was en nog altijd is! Je bezoekt authentieke kloosters, mystieke valleien en afgelegen dorpjes. Je ontmoet gastvrije Bhutani in gebieden waar nog niet veel reizigers je voor gingen. Het land van de donderende draak, Bhutan, is een nog nauwelijks ontdekt paradijs voor liefhebbers van indrukwekkende berglandschappen, ongerepte natuur, boeddhistische kloosters en cultuur. Door het weren van westerse invloeden lijkt het of de tijd in Bhutan stil is blijven staan. Een groot deel van de bevolking leeft nog zoals ze dit honderden jaren geleden ook al deden. Het landschap met zijn bergen, groene valleien en zeldzame flora en fauna is nog ongerept en van een wondermooie schoonheid. Voor de liefhebbers zijn er mooie wandeltochten mogelijk. Dag tot dag beschrijving Dag 1: aankomst in Paro Op het vliegveld van Paro word je afgehaald door je Bhutanese gids die je tijdens de reis door Bhutan zal begeleiden. Hij heeft je naam op een bordje staan zodat je hem eenvoudig herkent. We raden je aan om, voordat je door de douane gaat op het vliegveld, US dollars in Bhutanees geld om te wisselen, aangezien er tijdens de reis niet altijd geld kan worden opgenomen. Paro was in de oudheid een levendige handelsnederzetting op één van de belangrijkste handelsroutes naar Tibet. De stad ligt op ongeveer 2400 meter hoogte, in de prachtige Parovallei: een gebied met enkele van de mooiste bezienswaardigheden van Bhutan. De huizen in Paro wordt vaak gekleurd door de rode pepers die aan de ramen hangen te drogen. De rode pepers zijn het hoofdbestanddeel van het populaire lokale gerecht hemadatsi. Je bezoekt s middags Paro Dzong. Leuk om te weten: het kloosterfort vormde het decor voor de film Little Buddha, dus misschien herken je het wel. Boven de dzong ligt een oude wachttoren met mooi uitzicht over de vallei. Hier is het nationaal museum van Bhutan gevestigd. In het museum vind je o.a. gebruiksvoorwerpen, klederdracht, traditionele textiel en festivalmaskers uit de geschiedenis van Bhutan. Ook wordt er aandacht besteed aan de rijke flora en fauna van het land. Na aankomst in je hotel heb je vervolgens de tijd om op eigen gelegenheid rond te kijken. Het is leuk om het oude centrum van Paro te bezoeken. Dag 2: Paro Je wordt s ochtends naar Sartsam Chorten, ten noorden van Paro, gebracht. Hier start de wandeltocht naar het meest bekende klooster van Bhutan, Taktshang Monastery, ook wel Tiger s Nest genoemd. De naam Tiger s Nest is ontstaan uit een oude legende waarin de boeddha Padmasambhava op de rug van een tijger naar deze plek vloog, waarna er een tempel werd gebouwd. Padmasambhava wordt in Tibet en Bhutan gezien als de grondlegger van het boeddhisme. Het klooster is gebouwd tegen een klif van ruim 3000 meter, zo n 700
meter boven de Paro-vallei. Het klooster is per paard of te voet bereikbaar. Na twee à drie uur pittig omhoog wandelen (of hobbelen op de rug van een paard), kom je vlakbij dit spectaculair tegen een bergwand 'geplakte' klooster. Het uitzicht op de Paro-vallei en het zien van het klooster, hangend aan een steile rotswand tussen gekleurde gebedsvlaggetjes, is alleen al de klim meer dan waard. De prachtige en indrukwekkende tempel is voor bezoekers toegankelijk. Je gids zal je een rondleiding geven en je van alles uitleggen. Neem een aantal briefjes van 10 of 20 ngultrum mee naar binnen als je een offer wilt brengen of een boterlamp wilt aansteken. Veel Bhutani nemen een flesje mee van het heilige water dat in de kleine grot stroomt, bij de ingang van het klooster. Het drinken van het heilige water zuivert de geest, zo gelooft men. Als je niet ziek wilt worden kun je echter beter niet van dit heilige water drinken. De tocht naar beneden gaat een stuk sneller. In een uurtje ben je weer beneden. NB: de tocht naar beneden kan alleen te voet (en dus niet per paard) worden afgelegd. Er is een grote kans dat je tijdens de rit van en naar het Tiger s Nest prostrerende pelgrims tegenkomt. Men gaat languit op de grond liggen, staat weer op, schuifelt een klein stukje vooruit, heft de handen boven het hoofd en voor het hart en gaat weer languit op de grond liggen. Net zolang totdat ze hun eindbestemming hebben bereikt (Kichu Lhakhang). Als je het fijn vindt om in de namiddag een bezoek te brengen aan Kichu Lhakhang, de oudste tempel van Bhutan, laat dit dan aan je gids weten. Kichu Lhakhang is in de 7 e eeuw gebouwd door de Tibetaanse koning Songtsen Gampo. Dag 3: Van Paro naar de Haa-vallei Vanuit Paro rijd je in ca. 2,5 uur naar de Haa-vallei. Dwars door de rhododendronbossen, loofbossen en eikenbossen klim je langzaam omhoog naar de Chela La pas. De pas ligt op 3988 meter. De top van de berg wordt aangegeven met allemaal gebedsvlaggetjes. Je hebt vanaf deze plek zicht op de Jhomolhari (7326m), één van de bergreuzen van Bhutan. Een mooie plek voor een foto! De gebedsvlaggetjes in de kleuren blauw, groen, rood, geel en wit staan symbool voor water, hout, vuur, aarde en ijzer. Ook staan ze voor de vijf mediterende Boeddha s. Je komt de vlaggetjes door heel Bhutan tegen. Bij de pas kom je langs Kila nunnery, het oudste vrouwenklooster in Bhutan. Hier wonen nog 32 nonnen, die je vaak in en rondom het klooster ziet mediteren. Je rijdt door naar Haa, waar je incheckt in je hotel. NB: als je wilt kun je de pittige maar mooie Lungchutze trail lopen. Deze trektocht duurt ca. drie uren en start halverwege tussen Paro en Haa. De trektocht komt o.a. langs Kila Nunnery. Geef het aan bij boeking als je deze trektocht wilt doen. De Haa-vallei is pas sinds 2002 geopend voor toeristen. Het is de meest westelijke vallei van Bhutan, grenzend aan Tibet. De vallei is omgeven door karakteristiek gevormde bergtoppen, die heilig zijn voor de lokale bevolking. De hoogste bergtop is gewijd aan Ap Chhundu, de beschermgod van de Haa-vallei. Het is leuk om een wandeling door de vallei te maken. Haa betekent mysterieus. Als je door de vallei loopt, langs de oevers van de rivier, met de dichte naaldbossen en de magnifieke Himalaya s op de achtergrond, begrijp je dat meteen. Dag 4: Van Haa naar Thimpu In de ochtend reis je, in 3 tot 4 uren, langs de zuidelijke route naar Thimpu, de verrassend relaxte hoofdstad van Bhutan. s Middags bezoek je de belangrijkste bezienswaardigheden van Thimpu. Aan de oever van de Wang Chu-rivier ligt de grootste dzong (kloosterburcht) van Bhutan, de Tashi Cho Dzong. Het is een van de mooiste dzong s van het land. Aansluitend reis je naar Tango-monastery, zo n 14 kilometer ten noorden van Timpu. Het hooggelegen klooster, het kost een klein uurtje om naar boven te wandelen, is erg mooi. Jonge monniken krijgen hier les in de leer van het boeddhisme. Dag 5: Van Thimpu naar Lobesa (Punakha-vallei) Na het ontbijt reis je in ca. 3-4 uren via de Dochu La-pas naar Punakha. Al zigzaggend klim je per auto over de op 3115 meter hoogte gelegen Dochu La-pas. Bijna op de top, rijd je door een oase van blauwe, groene, rode, gele en witte wapperende gebedsvlaggen. De weg naar boven wordt vervolgd met maar liefst 108 chortens (boeddhistische religieuze bouwwerken). De lokale bevolking gelooft dat de Dochu La-pas de woonplek is van vele geesten onder wie de geest van een kannibalistische godin. Vanaf de top heb je bij helder weer een fantastisch
uitzicht op de grandioze bergpieken van de Himalaya. Ook kun je het Chimi Lhakhang klooster zien liggen. Het is gebouwd door de Divine Madman, een legendarisch figuur uit de Bhutanese geschiedenis. Hij was ervan overtuigd dat een losbandig leven met veel plezier de weg naar het nirvana openlegt. Overal in het land zie je fallussymbolen geschilderd op de muren en deuren van de huizen, een herinnering aan het wilde liefdesleven van deze populaire heilige. Na de pas daal je af naar de Punakha-vallei. In de middag breng je hier een bezoek aan Rinchengang-village. De vervallen historische huizen van Rinchengang zijn tegen een heuvel gebouwd en doen eerder denken aan een dorp in Kabul, Afghanistan dan aan een Bhutanese nederzetting. De bewoners van Rinchengang komen oorspronkelijk uit Afghanistan, ze kwamen hier, lang geleden, wonen om te helpen bij de bouw van het fort van Wangdue Phodrang. Aansluitend reis je door naar de vruchtbaarheids-tempel van Chimi Lhakhang. Vrouwen die moeite hebben om zwanger te worden komen vanuit het hele land naar Chimi Lhakhang toe. Door het uitvoeren van boeddhistische rituelen, het aanbieden van offergaven en het verkrijgen van de zegen van de priesteres hopen ze alsnog een kindje te krijgen. De tempel is in 1499 gebouwd door lam Drukpa Kuenley, de Divine Madman. Tijdens de wandeling naar de tempel zul je dan ook vele houten en geschilderde fallussen tegenkomen. De bevolking gelooft dat de fallus de kwade geesten op afstand houdt. Grappig detail is de stupa die je tegenkomt bij één van de bochten langs de weg. Op dit punt zijn in het verleden meerdere ongelukken gebeurd. Logisch, zouden wij westerlingen zeggen, de weg loopt hier dusdanig haaks dat een iets te hard rijdende auto eenvoudig uit de bocht vliegt. De Bhutani zijn echter te rade gegaan bij een priester en deze ontdekte een kwade geest bij deze bocht. En dus is er, in plaats van waarschuwingsborden en een vangrail een stupa geplaatst om de kwade geest weg te jagen. Tenslotte bezoek je Sangchhen Dorji Lhuendrup Lhakhang Nunnery, gelegen op een heuveltop van waaruit je bij helder weer een práchtig uitzicht hebt over de vallei en de besneeuwde pieken van de Himalaya s. In de tempel van het klooster vind je een aantal bijzondere Boeddha- en Tara-beelden. In het klooster wordt hoger religieus onderwijs gegeven. Iedere namiddag houden de nonnen een ceremonie in de tempel die je als gast mag bijwonen. Dag 6: Van Punakha naar Phobjikha s Ochtends breng je een bezoek aan de Punakha dzong, zonder twijfel de mooiste dzong van Bhutan. De dzong ligt midden op de plek, waar de rivieren Pho (= vader) en Mo (= moeder) elkaar ontmoeten. Diep onder het klooster ligt volgens de mythe ook nog eens een heilig meer. Monniken komen dan ook vanuit de wijde omgeving naar deze gewijde plaats. Als je geluk hebt wordt er een gebedsdienst gehouden: murmelende monniken, trommelgeroffel, gerinkel van bellen en brandende boterlampjes. Een mystieke belevenis! In ca. drie uur rijd je naar de Phobjika-vallei, gelegen in het westen van het Jigmy Singye Wangchuck National Park. In deze vallei brengt de zwartnekkraanvogel de winter door, van eind oktober t/m februari. Deze zeldzame en met uitsterven bedreigde vogelsoort komt vanaf de Tibetaanse hoogvlakte naar Bhutan om te overwinteren. De kraanvogel heeft voor de Bhutanese bevolking een bijzondere betekenis en hij speelt een rol in vele liederen, mythes en legenden. De komst van de kraanvogel naar Bhutan geeft het einde van het oogstseizoen aan. Dag 7: Phobjikha Je bezoekt het kraanvogel observatie- en educatiecentrum, waar je naast informatie ook goede telescopen vindt, waarmee je de kraanvogels kunt observeren. Ook kun je kiezen voor een mooie trektocht over het platteland van Bhutan. Bespreek met je gids hoe lang je wilt wandelen. Ga je voor een relaxte tocht van anderhalf uur, een stevige dagtocht of iets er tussen in? Tijdens de hike kom je o.a langs kleine gompa s, dorpjes, boerderijen, schooltjes en kloosters. De omgeving staat bekend de mooie natuur. Er zijn meerdere mogelijkheden: 1. Gantey Nature Trail - ca. 1,5 uur wandelen wandelroute: Gangtey Gompa via Semchubara-village naar Khewa Lhakhang. 2. Gangtey Nature Trail in combinatie met Tenkhor Yuetshe Sum Trail ca 6 uren wandelen - wandelroute: Gangtey Trail via Gophu/Dogsena/Pangsa/Janchu naar Khewa.
3. Shashi La Trail - ca. 4 tot 5 uur wandelen wandelroute: Gangtey via Ramgokha-village en de Shashi La pas naar Kalekha. 4. Khotokha Trail - ca. 4 tot 5 uur wandelen - wandelroute: Longtey via de Kayche La pas naar Gangtey Dag 8: Van Phobjikha naar Trongsa In de ochtend stap je in de auto voor de mooie reis naar Trongsa. Tijdens de ca. 4 uur durende rit zul je zeker een aantal malen stoppen om van het uitzicht te genieten. Vanaf de Pele La-pas heb je bij helder weer bijvoorbeeld een schitterend zicht op de besneeuwde pieken van de Himalaya s. De lunch gebruik je aan de voet van de grote 18 e eeuwse Chedebji Chorten, ontworpen naar voorbeeld van de beroemde Swayambhunath tempel in Kathmandu. Na de lunch en een bezoek aan de chorten van Chedebji reis je door naar Trongsa. Dag 9: Van Trongsa naar Jakar (Bumthang) In de ochtend breng je een bezoek aan de mooie Trongsa Dzong, een imposant complex. Vervolgens rijd je in ca. 2,5 uur naar Bhumtang, het spirituele hart van Bhutan. Onderweg bezoek je, als je wilt, het Yatra Weaving Centre. Ze hebben hier prachtige wollen geweven stoffen en het is dan ook een goede plek om een souvenir te kopen. Daarnaast ben je in de gelegenheid om een lokale bierbrouwerij en kaasmakerij te bezichtigen. Bhumtang heeft vier valleien: Chokhor, Tang, Ura en Chume. Chokhor is de grootste vallei en heeft de meest belangrijke religieuze bouwwerken. Dag 10: Jakar excursies Vandaag bezoek je de mooiste plaatsen van Bumthang. Mebar Tsho (ook wel Lake of Burning Fire genoemd) is een voor de bevolking heilig meer. De legende verteld dat Pema Lingpa hier in de 12 e eeuw, door Guru Rimpoche in het meer verstopte heilige schatten, ontdekte. Tamzing Lhakhang (Temple of Good Message) is de belangrijkste boeddhistische tempel uit de Nyingma traditie, de oudste Tibetaans-boeddhistische stroming in Bhutan. Ook zie je het mooie Wangdi Choling paleis. Dag 11: Van Jakar naar Mongar Na het verblijf in Bumthang-valley is het tijd om verder het onbekende hart van Bhutan in te trekken. Vandaag heb je een lange maar mooie reisdag voor de boeg. In zes tot zeven uren rijd je naar het plaatsje Mongar in het oosten van Bhutan. Na 1,5 uur kom je aan in Ura, één van de mooist gesitueerde dorpjes in Bhutan. Het is leuk om hier rond te kijken. De dicht op elkaar gebouwde huizen en de met kinderhoofdjes geplaveide straatjes maken dat je je in de middeleeuwen waant. Vanaf de Ura La pas heb je, bij helder weer, een magnifiek uitzicht op de één na hoogste Himalaya-reus van Bhutan, Mount Gangkhar Phuensum (7570m). Gaandeweg wordt het landschap steeds groener en tropischer en de bergen grilliger. De weg slingert langs steile kliffen en af en toe rijd je zelfs dwars door een waterval die over de weg stroomt. Een deel van de rit gaat dwars door het Thrumshingla National Park. Je komt in warmer en lager gelegen gebied. Kijk niet vreemd op als je apen door de bomen ziet slingeren. Families zijn aan het werk op de velden en kinderen zwaaien vrolijk en onvermoeibaar naar alle voorbijgangers. Het oosten van het land wordt minder vaak bezocht door reizigers en de voorzieningen zijn hier dan ook minder goed ontwikkeld. Dag 12: Mongar Vanuit Mongar maak je (mits de weersomstandigheden en de conditie van de weg het toelaten) een gecombineerde dagexcursie naar de dzong van Lhuentse en het weversdorpje Khoma. De route die je aflegt is schitterend! Steile kliffen en afgronden met een kronkelende bergrivier waarover op sommige plekken hangbruggen zijn gespannen, behangen met kleurige gebedsvlaggen. De klippen waarop Lhuentse dzong staat zijn aan bijna alle zijden nagenoeg verticaal. Het bouwwerk uit 1654 ligt spectaculair op de top van een rots boven de Kuri Chu. Khoma is bekend is om het Kishuthara textiel, een vorm van zijde met boeiende patronen. De kleding die hiervan gemaakt wordt dragen de Bhutanezen alleen tijdens bijzondere gelegenheden als bruiloften en festivals; de stoffen zijn namelijk erg kostbaar.
Dag 13: Van Mongar naar Trashigang Je rijdt in een uur of vier naar Trashigang, een van de leukste plaatsen in Bhutan. Net als Mongar, is Trashigang geconcentreerd gebouwd tegen een steile bergwand aan. De straten zijn met elkaar verbonden door middel van smalle trappetjes. Trashigang heeft ook een dzong, maar lang niet zo groot en imposant als je eerder in het westen hebt gezien. Maar het is een gezellig stadje, met kleine winkeltjes en een paar theehuizen. Dag 14: Trashigang Je kunt vandaag natuurlijk in Trashigang blijven, maar ook een uitstapje maken naar Tashi Yangzi. Dit dorp is een kleine twee uur rijden. De weg ernaar toe is práchtig. In Tashi Yangzi kun je een kora om de imposante chorten lopen. Tashi Yangzi heeft ook een kunstacademie die je kunt bezoeken. De studenten laten je graag hun werk zien. Op de terugweg, vlakbij het bijna verlaten handelsdorpje Duksum, ligt Gom Kora: een klein tempeltje met een knalgeel dak. In de tempel vind je mooie oude fresco s. De centrale figuur van deze tempel is wederom Guru Rinpoche die hier, zo wil het verhaal, zó lang heeft zitten mediteren dat hij een afdruk heeft achtergelaten in het immens grote rotsblok net achter de grote tempel. Dag 15: Van Trashigang naar Samdrup Jongkhar Vandaag een lange (ca 6 uren) maar mooie reis naar het grensstadje Samdrup Jongkhar. De weg slingert langs diepe ravijnen, die soms volledig onzichtbaar zijn door het wolkendek. Links en rechts zie je kleine dorpjes in de bergen die meestal alleen lopend te bereiken zijn. Het is af en toe onbegrijpelijk hoe deze huizen ooit tegen deze steile bergwanden zijn gebouwd! Na de Yongphu La pas daalt de weg af naar het plaatsje Khaling, gelegen in een kleine vallei. Het laatste deel van de reis slingert de weg nog verder naar beneden. Bij helder weer kun je al een glimp opvangen van de vlakte van Assam, de deelstaat in India. Samdrup Jongkhar is een typische grensplaats, met alle drukte die daar bij hoort. Je waant je al een beetje in India; het wemelt er van de Indiase handelaren en winkeltjes met Indiase producten. Dag 16: Vertrek uit Bhutan Je steekt vandaag de grens over naar India en neemt afscheid van Bhutan en je gids. Aan de andere kant van de grens kun je een Indiase taxi bestellen (niet bij de prijs inbegrepen) die je in ca. vier uur tijd naar het vliegveld van Gauwahati (India) brengt. Hier vandaan reis je op eigen gelegenheid verder naar Delhi, voor de terugvlucht naar huis. NB: als je wilt dat we ook de reis door India voor je verzorgen dan kan dat! Of het nu alleen gaat om het vervoer naar Gauwahati en de vlucht naar Delhi of om een langer reisprogramma. Prijs van deze reis Laagseizoen (januari/februari/december) Aantal reizigers 1 persoon 2 personen 3-9 pers. 10-16 pers. Prijs per persoon 3125 2975 2625 2495 Toeslag éénpersoonskamer 395 p.p Hoogseizoen (maart/april/mei/september/oktober/november) Aantal reizigers 1 persoon 2 personen 3-9 pers. 10-16 pers. Prijs per persoon 3750 3595 3195 3095 Toeslag éénpersoonskamer 475 p.p - Voor kinderen t/m 12 jaar geldt een korting: op aanvraag - Toeslag éénpersoonskamer geldt vanaf twee reizigers
Prijs optioneel Taxikosten Samdrup Jongkhar (Bhutan) Gauwahati Airport (India): 95 euro per taxi (max. 3 zitplaatsen per taxi) Prijs inclusief Al het vervoer in Bhutan zoals genoemd in de reisbeschrijving (privé-vervoer) Alle overnachtingen van dag 1 t/m dag 15 in driesterren hotels en guesthouses op basis van tweepersoonskamers (bij één reiziger op basis van éénpersoonskamers) Alle maaltijden (ontbijt/lunch/diner) in Bhutan Alle excursies zoals genoemd in reisbeschrijving (inclusief gids, vervoer, entree) Professionele Engels-sprekende Bhutanese gids en chauffeur in Bhutan Visum Bhutan Permits Bhutan Toeristenbelasting Bhutan Tijdens de hele reis lokale reisbegeleiding beschikbaar Garantie SGR Garantie Calamiteitenfonds Prijs exclusief Persoonlijke uitgaven (telefoonrekening, wassen van kleding, fooien, etc.) (Eventueel) huur paard voor tocht naar het 'Tigers Nest' in Paro Persoonlijke verzekeringen (o.a. ziektekosten en repatriëring) Boekingskosten à 25,- per boeking (inclusief bijdrage Calamiteitenfonds) (Inter)nationale vliegtickets Visum India Alle uitgaven en kosten die niet genoemd staan onder prijs inclusief Onze reisbestemmingen liggen buiten de westerse wereld, zodat je in contact komt met andere gebruiken, culturen en mentaliteiten. Dat maakt onze reizen extra interessant, maar houd er rekening mee dat sommige dingen anders zijn dan thuis. Eten, hotels, vervoermiddelen en infrastructuur verschillen in nogal wat landen van wat wij in Nederland en België gewend zijn. Je kunt een driesterrenhotel in India niet vergelijken met een Nederlands driesterrenhotel en een bus in Vietnam biedt minder beenruimte dan een Europese touringcar. Als je van tevoren rekening houdt met dit soort zaken, dan zal eventueel oponthoud of ongemak niet vervelend zijn. Houd er rekening mee dat vanwege het avontuurlijke karakter van onze reizen en onvoorziene omstandigheden (een weg kan onbegaanbaar raken, een vervoermiddel kan kapot gaan of een binnenlandse vlucht heeft vertraging) het voor kan komen dat we, ondanks zorgvuldige planning vooraf, toch genoodzaakt zijn een dagindeling of programmaonderdeel aan te passen. Een programmawijziging gebeurt zoveel mogelijk in overleg met de reizigers maar de uiteindelijke beslissing ligt bij de reisbegeleiding. Op deze overeenkomst is de SGR-garantieregeling van toepassing. Je vindt de voorwaarden op www.sgr.nl/garantieregeling. Op verzoek stuurt SGR deze voorwaarden kosteloos toe. Op deze overeenkomst is eveneens de garantieregeling van Stichting Calamiteitenfonds Reizen van toepassing. Deze voorwaarden vind je op www.calamiteitenfonds.nl/garantieregeling. Op verzoek stuurt SCR deze voorwaarden kosteloos toe.