Oncologie Hematologie Verpleegafdeling B1 Beschermende maatregelen bij een verminderde afweer i Patiënteninformatie Als u geïsoleerd wordt verpleegd Slingeland Ziekenhuis
Algemeen Door uw ziekte en de behandeling die u heeft gehad, is uw afweer tegen bacteriën verminderd. Bacteriën van buitenaf, maar ook bacteriën die u zelf bij u draagt, kunnen voor een infectie zorgen. Om de kans op een infectie te verkleinen, is het noodzakelijk een aantal beschermende maatregelen te treffen. In deze folder leest u meer over deze maatregelen. Verminderde afweer Door de chemotherapie, mogelijk aangevuld met radiotherapie, heeft u minder witte bloedlichaampjes (leukocyten) in uw lichaam. Dit zorgt voor een verminderde afweer. Waarschijnlijk is ook het aantal rode bloedlichaampjes en bloedplaatjes verminderd. Door een tekort aan rode bloedlichaampjes (bloedarmoede) kunt u zich meer vermoeid en mogelijk duizelig gaan voelen. Bloedplaatjes zorgen voor de bloedstolling. Door een tekort aan bloedplaatjes kunt u sneller blauwe plekken, tandvlees- of neusbloedingen of onderhuidse puntbloedinkjes krijgen. Een tekort aan rode bloedlichaampjes en bloedplaatjes kan behandeld worden met (bloed)transfusies. Beschermende maatregelen Hieronder leest u welke maatregelen nodig zijn om u zo goed mogelijk te beschermen. Deze maatregelen hebben gevolgen voor u, de verpleging, de artsen en uw bezoek. De patiëntenkamer: U wordt verpleegd op een eenpersoonskamer die voorzien is van een sluis en een luchtfiltersysteem. Een sluis is een aparte ruimte tussen uw kamer en de gang. De deuren van de sluis mogen niet openstaan of tegelijk geopend worden om te voorkomen dat bacteriën vanaf de gang binnenwaaien. Ook het raam mag niet open. Stilstaand water kan bacteriën bevatten. Laat de kraan eerst enkele seconden doorlopen voordat u deze gebruikt. Daarna kunt u het water gewoon gebruiken. Fruit en bloemen (droog-, zijde- of gewone bloemen) mogen niet op de kamer. Spullen die op de grond vallen mag u niet oprapen. Deze moeten eerst gereinigd worden door een verpleegkundige. U mag een laptop gebruiken en kunt dus internetten. Meer infor-
matie hierover krijgt u op de verpleegafdeling. Meegebrachte tijdschriften, boeken of kranten moeten nieuw en buiten het ziekenhuis gekocht zijn. Wanneer u voor een onderzoek de afdeling verlaat, krijgt u een mondkapje voor, een molton omgeslagen en een laken over uw bed. Dit dient ter bescherming tegen mogelijke ziektekiemen. Persoonlijke hygiëne: Verzorg uzelf goed door een dagelijkse douche of wasbeurt, zo nodig met hulp van een verpleegkundige. Gebruik voor uw huid ongeparfumeerde, huidvriendelijke verzorgingsproducten. Gebruik geen make-up of deodorant met parfum. Trek minstens om de dag schone kleding aan. Wij adviseren u om tijdens uw opname voldoende ruimzittende, comfortabele kleding bij u te hebben. Bij voorkeur kleding die op 40 graden te wassen is. Draagt u overdag dezelfde kleding als 's nachts? Trek dan iedere dag schone kleding aan. Was uw handen vóór iedere maaltijd. Indien u niet uit bed kunt, vraag dan een wegwerpwashandje aan de verpleegkundige. Trek slippers aan als u uit bed komt. De meeste bacteriën bevinden zich namelijk op de grond. Gebruik voor het douchen een tweede paar slippers. Na gebruik van het toilet moet u uw handen wassen en desinfecteren. De po en of urinaal moeten na elk gebruik geleegd en gedesinfecteerd worden. Waarschuw daarom de verpleegkundige als u de po of urinaal heeft gebruikt. Let goed op puistjes, open plekjes, puntbloedinkjes en wondjes. Als u deze opmerkt is het belangrijk dat u dit aan de arts of verpleegkundige vertelt. Kleine ontstekingen worden twee keer per dag behandeld met een wattenstokje en Betadine jodium. Als uw haren gaan uitvallen door de chemotherapie, kunt u een onaangenaam gevoel aan uw hoofd krijgen. Het kan helpen om de haren af te scheren. De verpleegkundige kan dit voor u doen. Voor mannen: Wanneer u tijdens de opname een baard/snor heeft, adviseren wij u deze af te scheren. Tijdens uw opname moet u zich elektrisch scheren. Nat scheren kan namelijk wondjes veroorzaken en verhoogt het risico op infecties. U mag tijdens uw opname geen sieraden en contactlenzen dragen. Uw slijmvliezen kunnen namelijk gaan irriteren. Een goede mondverzorging is erg belangrijk. Zie 'Mondverzorging'. Als het aantal bloedplaatjes sterk verlaagd is, let er dan ook op dat:
de ontlasting niet te hard wordt om het ontstaan van (bloedende) aambeien te voorkomen. Zo nodig krijgt u hier een laxeermiddel voor; een prikplek niet nabloedt na het bloedprikken. Bezoek: U mag gedurende uw opname niet meer dan twee vaste bezoekers op uw kamer ontvangen. Spreek van tevoren af wie dit voor u zijn en geef dit door aan de verpleegkundige. Als uw bezoek verkouden is, zich ziek voelt of ergens een ontsteking heeft, is het beter dat zij niet op bezoek komen. Kinderen jonger dan 12 jaar kunnen kinderziektes hebben. Daarom is het verstandig dat zij u niet bezoeken. Als u hier vragen over heeft kunt u altijd met de verpleegkundige overleggen. Voordat het bezoek naar binnen gaat moeten zij hun jas aan de kapstok in de sluis hangen, handen desinfecteren en een wegwerpschort aandoen. Bij vertrek kunnen zij de schort weggooien in de afvalemmer in de sluis. Uw bezoek mag geen handsieraden dragen op uw kamer. Voeding: Tijdens de opname krijgt u kiemarme voeding. Dit is voeding met zo min mogelijk ziekmakende bacteriën, gisten en schimmels. De belangrijkste aandachtspunten bij voeding zijn de bereidingswijze en de houdbaarheid van de voedingsmiddelen. Algemene richtlijnen: Na openen mogen dranken maximaal 24 uur gebruikt worden. Laat dranken zo kort mogelijk buiten de koelkast staan. Drink niet direct uit de verpakking maar altijd uit een glas. Of drink met een rietje. Limonadesiroop zoals roosvicee is toegestaan, als het niet langer dan een week geopend is en u het in de koelkast bewaart. Melkproducten die langer dan twee uur uit de koeling zijn, mag u niet meer gebruiken. Dit geldt ook als de verpakking nog dicht is. Energie- en eiwitrijke drinkvoeding mag u twee uur na opening niet meer gebruiken. Pro- en prebiotica producten (zoals Vifit, Danone actimel en Yakult) raden wij af. Het is onvoldoende bekend wat het infectierisico is. Het is handig kleinverpakkingen te gebruiken. Als u niet meer goed kunt eten en drinken, kan het zijn dat u vervangende voeding krijgt via het infuus. Zijn uw bloedplaatjes ook sterk verlaagd? Dan is het belangrijk scherpe of harde voedingsproducten te vermijden om een bloeding
te voorkomen. In de folder 'Hygiënische voedingsrichtlijn Hematologie' vindt u meer regels over het omgaan met voedingsmiddelen. Deze folder ontvangt u als u naar huis mag. Mondverzorging: In de periode dat u behandeld wordt is een goede verzorging van uw mond heel belangrijk. In normale omstandigheden vormt het mondslijmvlies een bescherming tegen het binnendringen van allerlei bacteriën, schimmels en virussen die in de mond voorkomen. Door de chemotherapie verliest het mondslijmvlies deze beschermende functie, waardoor wondjes in de mond kunnen ontstaan. Bovendien vermindert uw afweer door de behandeling en bent u extra vatbaar voor infecties. Wondjes in de mond raken daardoor sneller ontstoken. De verpleegkundige beoordeelt elke dag de toestand van uw mondslijmvlies. Algemene richtlijnen: Poets uw tanden vier keer per dag (na de maaltijden en voor het slapen) met tandpasta. Poets voorzichtig maar goed. Gebruik een zachte tandenborstel om tandvleesbloedingen te voorkomen. Maak de tandenborstel na gebruik goed schoon en zet deze droog weg met de haren omhoog. Vervang iedere week uw tandenborstel. Spoel de mond vier keer per dag met NaCl 0,9% (zout water). Spoel vaker bij problemen of een droge mond Droge lippen kunt u invetten met steriele vaseline. Controle van het bloed De verpleegkundige neemt regelmatig bloed bij u af om de bloedwaarden te controleren. Als het aantal rode bloedlichaampjes en/of bloedplaatsjes te laag zijn, krijgt u een bloedtransfusie of een transfusie van bloedplaatjes. Nieuwe witte bloedcellen in uw bloed geven aan dat uw afweer weer herstelt. Na een stamceltransplantatie duurt dat gemiddeld 12 tot 14 dagen. Overige controles
Om een infectie vroegtijdig te herkennen, voert de verpleegkundige regelmatig controles uit zoals het meten van de temperatuur en de bloeddruk. Begeleiding en vragen Veel mensen ervaren het als een zware tijd om geïsoleerd te worden verpleegd. Ervaren verpleegkundigen en een medisch maatschappelijk werker begeleiden u in deze periode. Vragen Als u vragen heeft kunt u deze stellen aan de verpleegkundige of uw behandelend arts. Hoe gaan wij met uw vertrouwelijke gegevens om Zodra u zich meldt in het ziekenhuis, leggen wij persoonlijke gegevens over u vast. Die gegevens zijn geheim. Alleen de arts die u behandelt, de zorgverleners die bij uw behandeling betrokken zijn en uzelf mogen uw gegevens inzien. Het ziekenhuis is verplicht om de kwaliteit van zorg te bewaken en verbeteren. Daarom kan het nodig zijn om gegevens te verstrekken aan personen binnen of buiten het ziekenhuis. Het verstrekken van gegevens is aan wettelijke regels gebonden (zie het 'Privacyreglement Patiënten', verkrijgbaar bij Bureau Patiëntenvoorlichting). Wanneer zorgverleners van verschillende zorginstanties samenwerken bij uw behandeling, noemt men dit ketenzorg. Als het voor een goede behandeling of verzorging noodzakelijk is dat de zorgverleners uit de keten toegang hebben tot uw patiëntgegevens, dan is dit toegestaan. Dit is echter alleen toegestaan als u van tevoren duidelijk bent geïnformeerd over welke hulpverleners van welke zorginstanties deel uitmaken van deze keten en u hier geen bezwaar tegen heeft. Daarnaast kunnen uw huisarts, de huisartsenpost en uw apotheker een samenvatting van uw medische gegevens inzien bij spoedeisende zorg buiten praktijkuren. Meer informatie kunt u lezen in de folder 'Uw rechten en plichten als patiënt'. Deze folder kunt u raadplegen op www.slingeland.nl (klik op: Patiënteninfo > Folders).
Slingeland Ziekenhuis Kruisbergseweg 25 Postadres: Postbus 169 7000 AD Doetinchem Telefoon: (0314) 32 99 11 Internet: www.slingeland.nl Nr. sep 15