117 INFO Met het vervallen van de toelating van Ronilan FL missen we weer een breed inzetbare resistentiebreker. Daarnaast werd Ronilan FL alom geprezen vanwege z n goede sclerotinawerking en brede toelating. Rovral Aquaflo is hét product om Ronilan FL te vervangen! Ook Rovral Aquaflo heeft een zeer breed etiket en is, mits preventief toegepast, zeer effectief tegen o.a. sclerotinia. Ook voor Rovral Aquaflo geldt dat het een uitstekende afwisselpartner is voor de moderne, vaak resistentiegevoelige, middelen. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat Rovral Aquaflo, zeker als het gaat om sclerotiniabestrijding, niet onder hoeft te doen voor de nieuwere middelen. Aantasting door grauwe schimmel (botryotinia) of rattenkeutelziekte (sclerotinia) betekent in alle gevallen opbrengst en kwaliteitsverlies. Voorkom dit door uw gewas regelmatig te controleren en preventief te spuiten met Rovral Aquaflo. Rovral Aquaflo is in een zeer groot aantal teelten toegelaten. (zie pagina 2). Rovral Aquaflo Preventief fungicide Sterk tegen rattenkeutelziekte Sterk tegen grauwe schimmel In veel teelten toegelaten Past perfect in een anti-resistentiestrategie Rovral Aquaflo Rovral Aquaflo is een schimmelbestrijdingsmiddel dat voor 50% bestaat uit de werkzame stof iprodion. Het is geformuleerd als een vloeibaar suspensieconcentraat (SC). Rovral Aquaflo is zacht voor het gewas en bovendien niet schadelijk voor natuurlijke vijanden. Iprodion werkt vooral preventief. Rovral Aquaflo dient daarom te worden toegepast voordat er een schimmelaantasting heeft plaatsgevonden. Door iprodion wordt de kieming van de door de schimmels gevormde sporen tegengegaan. Omdat iprodion niet systemisch werkt, maar wel wordt opgenomen in de waslaag is het voor een optimale werking belangrijk dat Rovral Aquaflo goed verdeeld wordt over het gewas. Dit kan bereikt worden door het toevoegen van een uitvloeier als Promotor, die naast een goede uitvloeiing ook voor een beter opname en herverdeling in de waslaag zorgt. Voor meer informatie over Promotor raadpleegt u info 180. Daarnaast is het dus belangrijk dat Rovral Aquaflo op de plek komt waar het nodig is. Naast het gebruik van een uitvloeier is het tijdig toepassen van groot belang om de onderste gewasetages goed te beschermen. In (bijna) gesloten gewassen is het uiterts moeilijk om goed onderin het gewas te komen, daar waar juist de aantastingen meestal beginnen. Met Rovral Aquaflo kunnen een aantal belangrijke schimmelziekten bij verschillende gewassen worden bestreden. Belangrijke ziekten waartegen het middel kan worden ingezet zijn o.a. sclerotiënrot rattenkeutelziekte en botryotinia grauwe schimmel.
Breed toegelaten Rovral Aquaflo is toegelaten in de teelt van droog te oogsten landbouwerwten, veldbonen, karwij en koolzaad, kersen, bessen en druiven, aardbeien, bramen en frambozen, andijvie, sla (met uitzondering van veldsla) en rucola, stamslabonen, stamsnijbonen, stokslabonen, stoksnijbonen, spekbonen, pronkbonen en peulen, asperge-erwt, doperwt, kapucijners, suikererwten en kikkererwten, de bedekte teelt van augurken, courgettes, komkommers, meloenen, patisson, pompoenen, kalebassen en watermeloenen, aubergines, tomaten, paprika s, Spaanse pepers en cayenne peper en radijs, de teelt van Chinese broccoli, sluitkool, Chinese kool, amsoi, paksoi, chosum, comatsuna, bloemkool, broccoli en spruitkool, en op plantbedden van koolgewassen (m.u.v. boerenkool), wortelen, uien en sjalotten, asperges, kruiden, bloembollen en bloemknollen, bolbloemen en knolbloemen, bloemisterijgewassen en vaste planten, bedekte veredelingsteelten en zaadteelt van akkerbouwgewassen en groentegewassen. Rovral Aquaflo mag worden toegepast als plantgoedbehandeling van aardappelen, bloembollen en bloemknollen. Rovral Aquaflo mag toegepast worden door middel van zaadbehandeling van zaden van lijnzaad, vezelvlas, spinazie, snijbieten, koolgewassen, radijs, rammenas, knolselderij, wortelen, kroten, bieten, snijselderij, knolvenkel en venkel. Rovral Aquaflo mag worden toegepast door middel van ruimtebehandeling van kassen en andere teeltruimten. Het etiket is echter continue aan verandering onderhevig, dus voor een actuele lijst van gewassen waarin Rovral Aquaflo is toegelaten kunt u het beste het etiket raadplegen op www.agro.basf.nl. Rovral Aquaflo mag niet gebruikt worden in grondwaterbeschermingsgebieden. Sclerotiënrot (Sclerotinia sclerotiorum) Een groot aantal gewassen zoals knolselderij, bonen, witlof, erwten, blauwmaanzaad, wortelen, koolzaad en aardappelen kunnen door de schimmel Sclerotinia sclerotiorum, de veroorzaker van sclerotiënrot, worden aangetast. Naast cultuurgewassen zijn een groot aantal onkruiden waardplant voor sclerotinia. Van ongeveer 400 soorten breedbladige onkruiden en cultuurgewassen is bekend dat ze aangetast kunnen worden door sclerotinia. De schimmel overleeft vele jaren in de grond in de vorm van zwarte sclerotiën (rattenkeutels). Uit de sclerotiën die in de toplaag (tot 5 cm diepte) liggen groeien kleine paddestoeltjes (apotheciën) die onder gunstige omstandigheden zeer grote aantallen sporen (ascosporen) kunnen uitstoten. De meeste apotheciën worden Kleine paddestoeltjes (apotheciën) van Sclerotiënrot die zeer grote aantallen sporen kunnen uitstoten Overlevingsvorm (sclerotiën) van Sclerotiënrot gevormd zo n 2 tot 8 weken na het sluiten van het gewas. Voor de vorming van apotheciën is het namelijk nodig dat de grond gedurende enkele dagen goed vochtig is, en de (grond) temperatuur voldoende hoog: optimaal is 10 tot 15 C. Als het daarna wisselvallig weer (sterk schommelende RV) is worden de ascosporen uitgestoten. Deze ascosporen verspreiden zich via de wind door het gewas, tot een afstand van maximaal 50 meter. Vandaar dat sclerotinia een redelijk perceelsgebonden ziekte is. Voor een geslaagde infectie via de uitgestoten ascosporen hebben deze minimaal 48 uur vrij water bij een (lucht)temperatuur van 15 tot 25 C nodig. De eerste aantasting vindt plaats op afstervend organisch materiaal bijv. sterk verouderd blad of afgevallen bloemblaadjes. Vanaf deze eerste infectieplek wordt de (jonge) levende plant geïnfecteerd. Afhankelijk van het gewas vormt zich in of op de plant wit schimmelpluis waarin zwarte bolletjes (sclerotiën/rattekeutels) ontstaan. 2 DIVISIE AGRO
Indien regelmatig vatbare gewassen worden verbouwd, raakt de grond steeds meer besmet met de schimmel en kunnen vatbare gewassen gemakkelijk worden aangetast. Sclerotiën kunnen vele jaren in de grond achterblijven. Grauwe schimmel (Botryotinia fuckeliana / cinerea) De schimmel Botryotinia fuckeliana of grauwe schimmel, voorheen beter bekend als Botrytis, komt algemeen voor en kan een groot aantal gewassen aantasten. Als regel worden afstervende of beschadigde plantendelen het eerst aangetast, daarna worden ook de gezonde delen snel geïnfecteerd. Bij erwten en bonen vormen de afgevallen bloemblaadjes een ideale voedingsbodem. De eerste schimmelsporen worden via de lucht aangevoerd. Deze eerste sporen ontstaan waarschijnlijk op plantenresten. Koele en vochtige omstandigheden zijn gunstig voor infectie. Onder koele omstandigheden kunnen er ook apotheciën gevormd worden. Deze vormen dan ascosporen die door de wind verspreid worden. Als overlevingsvorm kunnen ook sclerotiën gevormd worden. Na de infectie gaan de aangetaste plantendelen rotten. Onder vochtige, warme weersomstandigheden breidt de aantasting zich snel uit. Kenmerkend voor de schimmel is de aanwezigheid van grijs schimmelpluis. Toepassingen Rovral Aquaflo is in een groot aantal teelten toegelaten, een aantal toepassingen voor de akkerbouw worden hierna beschreven. Voor een volledig overzicht verwijzen wij u wederom naar het actuele etiket op www.agro.basf.nl Diverse koolsoorten In de teelt van broccoli, bloem-, sluit- en spruitkool kan Rovral Aquaflo ingezet worden tegen alternaria. Verder heeft Rovral Aquaflo een goede werking tegen botrytis, wat in de bewaring van kool een rol kan spelen. Ook een behandeling tegen rhizoctonia op plantbedden is toegestaan. In de koolteelt mogen maximaal 3 toepassingen per teelt worden uitgevoerd. Erwten (inclusief asperge-erwten, doperwten, kapucijners, suikererwten en kikkererwten). Grauwe schimmel en sclerotiënrot zijn belangrijke schimmelziekten bij conservenerwten en droog te oogsten erwten. Beide schimmelaantastingen kunnen worden voorkomen door op het moment dat de eerste bloemen bloeien een bestrijding uit te voeren met Rovral Aquaflo. Onder droge weersomstandigheden kan met de bespuiting worden gewacht tot het moment dat de eerste bloemblaadjes vallen. Bij droog te oogsten erwten kan het bij wisselvallig weer nodig zijn na 10 dagen de bespuiting te herhalen. Voor een betere verdeling vooral (onder)in het gewas spuiten in combinatie met een uitvloeier (b.v. Promotor). In de conservenerwten mag maximaal één toepassing per teelt worden uitgevoerd. In de droog te oogsten erwten mogen maximaal 2 toepassingen per teelt worden uitgevoerd. Advies erwten Conservenerwten: 1,5 l/ha Rovral Aquaflo. droog te oogsten erwten: 1 l/ha Rovral Aquaflo. Karwij In karwij kan Rovral Aquaflo ingezet worden tegen sclerotinia, waarbij ook enige nevenwerking op vroege verbruining (Mycocentrospora) is te verwachten. Op percelen waar aantasting valt te verwachten is het het beste om bij het zichtbaar worden van de eerste bloemen al een behandeling uit te voeren. Na gebruik van Rovral Aquaflo in karwij mag het zaad niet voor dierlijke of humane consumptie worden gebruikt. In de karwijteelt mogen maximaal 2 toepassingen per teelt worden uitgevoerd. Advies karwij 1 l/ha Rovral Aquaflo, indien nodig herhalen. Advies kool Tegen alternaria: 1 l/ha, indien nodig na 14 dagen herhalen. Tegen rhizoctonia in plantbedden: 4 l/ha kort voor opkomst. (Niet in boerenkool) Koolzaad Sclerotiënrot kan op percelen waar de infectiedruk (vruchtwisseling) groot is, bij koolzaad de zaadopbrengst sterk nadelig beïnvloeden. Op het moment is er geen middel toegelaten tegen sclerotinia in koolzaad. Rovral Aquaflo mag echter wel ingezet worden tegen alternaria in koolzaad. Het toepassingstijdstip tegen alternaria is zodanig dat dan DIVISIE AGRO 3
Sclerotiënrot in koolzaad (Sclerotinia sclerotiorum) Detail sclerotiënrot in stamslabonen (Sclerotinia sclerotiorum) optimaal wordt geprofiteerd van de (neven)werking tegen sclerotinia. De bespuiting dient plaats te hebben in de periode begin bloei tot volle bloei. Als richtlijn is aan te houden dat de bespuiting uiterlijk uitgevoerd moet worden als de eerste bloemblaadjes beginnen te vallen. Als er eerder in de teelt al één of meerdere bespuitingen met bijvoorbeeld Caramba zijn uitgevoerd, wordt de infectiedruk al behoorlijk verlaagd. Wel is dan uit oogpunt van resistentiemanagement het gebruik van Rovral Aquaflo te prefereren in plaats van andere triazolen. Voor een betere verdeling vooral (onder)in het gewas spuiten in combinatie met een uitvloeier (b.v. Promotor). In de koolzaadteelt mogen maximaal 2 toepassingen per teelt worden uitgevoerd. Advies koolzaad 1 l/ha Rovral Aquaflo. Stam(sla)bonen, spekbonen, pronkbonen en peulen Grauwe schimmel en sclerotiënrot kunnen problemen geven bij de teelt van stamslabonen. Aantasting kan worden tegengegaan door een preventieve bespuiting met Rovral Aquaflo. De bespuiting uitvoeren in het witte knop stadium. Afhan- kelijk van de ziektedruk, de weersomstandigheden en de ontwikkeling van het gewas, zonodig de bespuiting na 10 tot 14 dagen herhalen. Voor een betere verdeling vooral (onder)in het gewas spuiten in combinatie met een uitvloeier (b.v. Promotor). Maximaal 2 behandelingen per teelt. Advies stamslabonen 1 l/ha Rovral Aquaflo. Voeg altijd 0,3 l/ha Promotor toe. Veldbonen Chocoladevlekkenziekte wordt veroorzaakt door de schimmel Botryotinia fabae. Deze geeft aan de bonen en aan de onderzijde van het blad evenals op de stengel, roodbruine vlekjes. Later worden de bladeren grijs-zwart en vallen gemakkelijk af. Bestrijding is mogelijk door een bespuiting met Rovral Aquaflo, zodra de eerste bloemblaadjes vallen. De behandeling na 7 dagen herhalen. In de veldbonenteelt mogen maximaal 2 toepassingen per teelt worden uitgevoerd. Advies veldbonen 1 l/ha Rovral Aquaflo. Sclerotiënrot in stamslabonen (Sclerotinia sclerotiorum) Chocoladevlekkenziekte (Botryotinia fabae) DIVISIE AGRO 4
Uien De toepassing van Rovral Aquaflo in uien wordt beschreven in info 106; het complete schimmelbestrijdingsadvies in uien. Witlof* Kuilrot, veroorzaakt door Sclerotinia sclerotiorum, kan tijdens de trek witlofpennen ernstig aantasten. De schade is tegen te gaan door te zorgen voor gezonde wortels en door schone wortels, vrij van grond, voor het opzetten te behandelen met Rovral Aquaflo. * De toelating in witlof vervalt per 14 juni 2009. Wij werken er aan deze toepassing zo spoedig mogelijk weer op het etiket te krijgen. Advies witlof Voor het behandelen kan er worden gekozen uit één van de twee toegestane methoden: Vóór opslag van de pennen: Bij het in opslag brengen van de pennen een bespuiting op de lopende band uitvoeren. Voor een goede bevochtiging is een hoeveelheid van 10 á 20 liter spuitvloeistof per 1000 kg pennen voldoen de. Dosering: 130 ml per 1000 kg pennen. Ná het opzetten van de pennen: De behandeling direct na het opzetten van de pen nen, vóór het eventueel aanbrengen van de dek grond uitvoeren. Voor een goede bevochtiging is een hoeveelheid van 10 liter spuitvloeistof per 10 m2 voldoende. Dosering: 80 ml per 10 m². Detail kuilrot (Sclerotinia sclerotiorum) Wortelen Sclerotiënrot veroorzaakt bij wortelen rot, waarbij de wortels zijn overgroeid met een wit schimmelpluis met daarin grote zwarte sclerotiën. Aantasting treedt vooral op bij zware loofontwikkeling en op percelen die ernstig besmet zijn. Aantasting is te voorkomen door kort voor het sluiten van het gewas een bespuiting uit te voeren met Rovral Aquaflo in combinatie met 0,3 l/ha Promotor. Deze bespuiting werkt tevens ter voorkoming van een vroege aantasting van alternaria en/of stemphylium en bewaarziekteschimmels. De bespuiting uitvoeren zodra de eerste paddenstoeltjes (apotheciën) aanwezig zijn. Indien de eerst volgende bespuitingen tegen alternaria vervolgens met Signum worden uitgevoerd, wordt het gewas in de periode met het hoogste infectierisico optimaal beschermd tegen sclerotiënrot. Daarnaast heeft een late toepassing van Rovral Aquaflo een goede werking tegen diverse bewaarziekten. In de wortelteelt mogen maximaal 4 toepassingen per teelt worden uitgevoerd. Advies wortelen 1,5 l/ha Rovral Aquaflo. Kuilrot (Sclerotinia sclerotiorum) 5 DIVISIE AGRO
Sclerotina in bewaring (Sclerotinia sclerotiorum) Sclerotina in veld (Sclerotinia sclerotiorum) Toepassingswenken Om optimaal te profiteren van de werking van Rovral Aquaflo bij veldbespuitingen doen wij de volgende aanbevelingen: Gebruik voldoende water, minimaal 400 l/ha. Gebruik van een uitvloeier kan de werking van Rovral aquaflo positief beïnvloeden. Pas bij het gebruik van een uitvloeier eventueel de waterhoeveelheid aan. Gebruik indien mogelijk luchtondersteuning voor een goede indringing in het gewas. In de teelt van o.a. diverse koolsoorten, karwij, koolzaad, uien, sjalotten en wortelen op percelen die grenzen aan oppervlaktewater mag Rovral Aquaflo alleen worden toegepast indien gespoten wordt met een spuitdop uit de categorie met minimaal 75% driftbeperking. Rovral Aquaflo mag niet meer in grondwaterbeschermingsgebieden worden gebruikt. Veiligheidstermijnen De termijn tussen de laatste bespuiting en de oogst mag niet korter zijn dan: Stokbonen 3 dagen Stam(sla)bonen 7 dagen Droog te oogsten erwten: 10 dagen (Chinese) broccoli, bloemkool, sluit- en spruitkool, tuinbonen, veldbonen & peulen: 2 weken Conservenerwten, zaaiuien, 1e-jaars plantuien, 2e-jaars plantuien, zilveruien en sjalotten: 3 weken Wortelen: 4 weken Koolzaad: 50 dagen Caramba, Kenbyo FL, Promotor, Ronilan FL, Rovral Aquaflo en Signum zijn geregistreerde handelsmerken van BASF. Lees voor gebruik altijd eerst het etiket BASF Nederland B.V. - Postbus 1019-6801 MC ARNHEM - Telefoon (026) 371 72 71 - www.agro.basf.nl