Nieuwsbrief. Een ijsvogel als beloning en hulp van bevers. In dit nummer o.a.:

Nieuwsbrief Een ijsvogel als beloning en hulp van bevers nieuwsbrief nummer 40 In Biddinghuizen is sinds het najaar van 2005 een vrijwilligersgroep via Landschapsbeheer actief met kleinschalig natuurbeheer. De groep is heel enthousiast, zo enthousiast dat er regelmatig extra dagen worden gewerkt als dat nodig is. Een deel van de werkdagen wordt begeleid door Landschapsbeheer, een deel wordt zelfstandig gewerkt. De groep is in het begin vooral bezig geweest met bosrandbeheer op het eiland in de zandwinplas in het dorpsbos. De saaie, rechte bosrand is in de loop van de jaren veranderd in een gevarieerde struikrand, geflankeerd door hoge bomen. In de winter blijkt dat de vogels de bosrand waarderen. Dan zie je in de kale takken de oude nesten goed zitten. Er is nog een vogel die profiteert van het vrijwilligerswerk. Ergens in het dorpsbos heeft de groep twee bomen omgetrokken om in de wortelkluit een broedplek voor ijsvogels te maken. Een paartje vond de broedplek zeer geschikt en betrok een gang in de kluit. Helaas mislukte het broedsel een paar keer door verstoring. Maar in 2011 zijn er drie jonge ijsvogels uitgevlogen. Een mooie beloning voor alle inspanningen. Elk voorjaar wacht de vrijwilligers de zware klus om de reuzenberenklauw te bestrijden. In een deel van het dorpsbos staan erg veel planten van deze woekerende soort. Gelukkig levert de gemeente ook een bijdrage door het maaien van de reuzenberenklauwen die in het gras staan. De planten in de bosrand en vlak langs de oever moeten ieder voorjaar vervolg op pagina 2 februari 2012 In dit nummer o.a.: Fruitbomen op schoolpleinen in Flevoland Ilse Suijkerbuijk: "Natuur is dichterbij dan u denkt" Achter de wolken schijnt de zon Wei van Geluc(t) Weidevogelbeleving Gratis bloemenmengsels voor zweefvlieg en honingbij Natuur en Landschap in de pionierstijd

natuur/landschap vervolg van pagina 1 minstens twee keer met een scherpe schoffel worden omgeschoffeld. Dit jaar wordt de bestrijding uitgebreid door als de planten nog laag zijn met een schop zo n twintig centimeter diep de wortel door te steken. Hopelijk overleeft de plant dit niet en komt er vervolgens iets minder werk in mei en juni. De omvorming van de bosrand aan de zuidkant van het eiland is nu afgerond. Het was een grote verrassing dat al heel snel daarna een vrijwilliger van de groep knaagsporen van een bever op het eiland vond. Die bever heeft in de buurt een burcht gemaakt. De groep is inmiddels bezig om de bosrand aan de andere zijde van de plas om te vormen. Daar zijn de eerste bomen omgezaagd en geknot. De stammen worden met een handlier in de bosrand getrokken. Daar kunnen straks paddenstoelen op groeien. Van de takken wordt een dichte takkenril gemaakt. Met het opruimen van de takken helpt de bever ook. De top van sommige bomen lag in het water en bevers hebben die takken alvast afgeknaagd. De bomen zelf staan voor de bever net te ver van het water om ze veilig om te kunnen knagen. Maar takken in het water vormen een buitenkansje voor een bever. Dit project ontvangt een bijdrage uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Europa investeert in zijn platteland. Bijzondere waarnemingen Stijve ogentroost in 2011 herontdekt door Landschapsbeheer in het voormalig Gronddepot aan de Gelderseweg in Zeewolde. In 2010 was de plant ondanks zoekwerk niet gevonden, maar afgelopen jaar dook de Stijve ogentroost weer op, niet ver van de oude groeiplaats. Lelystad, op een afstand van 4 km van het Oostvaardersveld en 125 eieren bij Hajé-wegrestaurants op 2 km van het kerngebied. Weer meer franjestaarten tijdens de wintertellingen van vleermuizen in het Waterloopbos. Na het record van 13 in 2011, komen we nu op 17 dieren die gebruik maken van een voormalig zoutwaterreservoir. Het zoeken naar nieuwe burchten van de bever is in volle gang. Leuk om dan te mogen constateren dat de speciaal voor bevers heringerichte oevers van de kanalen ook daadwerkelijk gebruikt worden. Een bever vond bijvoorbeeld het eiland in de Lage Vaart tussen Lelystad en Dronten geschikt om een mooie burcht te bouwen. Colofon Wilt u naar aanleiding van deze nieuwsbrief reageren? U kunt ons bellen, schrijven of e-mailen. Deze nieuwsbrief verschijnt 3 keer per jaar en is een uitgave van: Landschapsbeheer Flevoland Botter 14-03, 8232 JP Lelystad Tel. (0320) 294939 Flevoland@landschapsbeheer.net www.landschapsbeheer.net twitter: @LBFlevoland Samenstelling/foto's medewerkers Landschapsbeheer Flevoland Mirjam Stoffer Eindredactie Arda van der Lee Ontwerp en lay-out Ruitervorm BNO Oplage 2900 stuks 2 Stijve ogentroost Succesvolle reproductie van de ringslang buiten het Oostvaardersveld: 450 eieren werden aangetroffen in de ecozone bij Een vuursalamander in Lelystad? Op 25 november kreeg Landschapsbeheer deze melding binnen. Dit dier is vast uitgezet/ ontsnapt want zijn leefgebied is eigenlijk bij een beek in Zuid-Limburg. Landschapsbeheer Flevoland maakt zich sterk voor behoud, beheer en ontwikkeling van natuur en landschap buiten de eigenlijke natuurgebieden. Ons werk wordt mede mogelijk gemaakt door bijdragen van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de Provincie Flevoland en de Nationale Postcode Loterij.

organisatie Fruitbomen op schoolpleinen in Flevoland Flevolandse scholen, die hun schoolplein groener willen maken, kunnen via het project Fruitbomen op Flevolandse schoolpleinen een aantal fruitbomen op hun plein aanplanten. Het hele jaar door kunnen de leerlingen dan van dichtbij zien hoe de bloesems zich ontwikkelen tot appels, die ze vervolgens zelf samen met leraren kunnen plukken en verwerken tot een heerlijke appelmoes of vruchtentaart. In overleg met de scholen zal een feestelijke plantdag voor de leerlingen, leraren en (groot) ouders worden georganiseerd. Samen met het Centrum Biologische Landbouw zorgt Landschapsbeheer in het project Smaak van Flevoland voor de fruitbomen op het schoolplein. Bij het project hoort ook een lesprogramma over fruitbomen. Daarnaast krijgen de leerkrachten op verzoek hulp om een passend lesprogramma voor de verwerking van de producten te maken. Hierbij zal geput worden uit ervaringen die in dit project opgedaan worden in de Kinderkookcafés in Flevoland. Scholen kunnen ook zelf deelnemen aan deze kinderkookcafés. Na het planten zijn de scholen zelf verantwoordelijk voor het onderhoud van de bomen. Dat is een voorwaarde om in aanmerking te komen voor deelname aan Fruitbomen op Flevolandse Schoolpleinen. Per school zal er een onderhoudsplan worden opgesteld, waarbij wordt aangegeven wie het onderhoud zal uitvoeren. Om de kneepjes van het vak te leren, mag per school één persoon deelnemen tegen een reductieprijs van 10,- aan de cursus hoogstamsnoei van Landschapsbeheer Flevoland. Deze cursus hoogstamsnoeien zal eind 2012 weer van start gaan. Wilt u ook fruitbomen op het schoolplein? Neem dan contact op met Margriet Brouwer 0320-294939 of brouwer@landschapsbeheer.net. column Het jaar van de... 2012 is weer begonnen. Dit is het jaar van de bij (5 natuurorganisaties), het jaar van de historische buitenplaatsen, het jaar van de bever (zoogdiervereniging), het jaar van de coöperatie (Verenigde Naties). Of toch het jaar van de apocalyps (Maya)? Landschapsbeheer Flevoland is net zo breed bezig als er thema-jaren zijn. Wij hebben samenwerking (coöperatie) in onze genen zitten, historische buitenplaatsen zijn misschien niet direct in Flevoland te vinden, maar cultuurhistorie is zeker een belangrijk thema voor ons. Ook het jaar van de bij sluit goed aan bij onze projecten (denk alleen al aan onze akkerranden die zeer geschikt zijn voor de bij). Bevers en Flevoland horen gewoon bij elkaar. In een paar jaar tijd is de beverpopulatie in Flevoland snel gegroeid, op de voet gevolgd door Landschapsbeheer Flevoland. Het jaar van de apocalyps laten we graag aan ons voorbijgaan of zou het dan toch mis gaan gelet op de bezuinigingen? Het wordt in ieder geval weer een spannend jaar. Dit jaar zal Landschapsbeheer Flevoland nog weinig last ondervinden van de bezuinigingen op natuur en landschap. In 2012 hebben wij gelukkig nog veel werk omhanden. Naast de gebruikelijke werkzaamheden wordt dit jaar ook gebruikt om mee te praten in de verschillende gremia die zich (gaan) bezig houden met de provinciale nota vitaal platteland en het gemeenschappelijk landbouwbeleid. In deze beleidsstukken worden Europees, nationaal en provinciaal de afspraken gemaakt voor de toekomstige middelen voor landschap voor de periode 2014-2020. Logisch dat wij daar dichtbij willen zitten. Samenwerken, daar gaat het dit jaar om. Samen staan we sterker richting politiek, samen-werken voor de flora en fauna in Flevoland en samen met onze vrijwilligers heerlijk werken in het landschap. 2012 wordt weer een mooi jaar! Geert Gielen directeur 3

vrijwilligers Natuur is dichterbij dan je denkt "Mensen denken vaak dat je naar het oude land moet om de natuur te beleven. Maar de natuur is dichterbij dan je denkt. Gewoon bij je om de hoek." Van het gezicht van Ilse Suijkerbuijk, projectleider bij het IVN en vrijwilligster voor Landschapsbeheer, is de liefde voor de Flevolandse natuur duidelijk af te lezen. "Op school had ik een leuke biologieleraar. Dat heeft zeker een rol gespeeld in mijn studiekeuze. Na de middelbare school heb ik Europese en tropische bosbouw gestudeerd aan de bosbouwschool in Velp. De liefde voor de natuur is ook altijd de rode draad in mijn werk geweest. Ik heb tot nu toe altijd gewerkt bij maatschappelijke organisaties die zich op de een of andere manier inzetten voor de natuur. Ik werk nu alweer ruim 10 jaar als projectleider bij het IVN." "In 2007 is het IVN samen met Landschapsbeheer gaan praten met de gemeente Lelystad. Doel was om bewoners actief te betrekken bij het beheer van de natuur in hun eigen woonomgeving. Als pilot is toen de kwelstrook Batavia gekozen. De kwelstrook is een lange, smalle strook tussen het parkeerterrein van Bataviahaven en de Houtribweg in Lelystad." "Je zou het misschien niet verwachten, maar dit is echt een uniek stukje natuur. Door het brakke kwelwater komen hier bijzondere planten voor. Je kunt in de kwelstrook echt op safari gaan", glimlacht Ilse. "Als je in de kwelstrook bent, lijkt de drukte en het verkeer ineens heel ver weg en valt alles van je af." "Sinds 2008 wordt het kleinschalig natuurbeheer gedaan door een groep enthousiaste vrijwilligers. Als het even kan, sla ik geen werkdag over. Het is altijd heel gezellig en ik leer ook erg veel van de andere vrijwilligers. Sommigen hebben echt een enorme plantenkennis." Ook Siebren, de 14-jarige zoon van Ilse, gaat regelmatig mee naar de kwelstrook. "Ik vind vooral zagen erg leuk. Ook zeisen wil ik graag doen, maar daar moet je eerst een cursus voor doen. Toen we aan het werk waren in de kwelstrook heb ik een keer een eendenei gevonden. Dat was wel vet!" De liefde voor de natuur heeft Siebren niet van een vreemde. Klussen voor de natuur bij NL-Doet op 16 en 17 maart NL-Doet is de grootste vrijwilligersactie in Nederland, georganiseerd door het Oranje Fonds. Ook vanuit Landschapsbeheer Flevoland doen we mee met een aantal leuke en interessante (buiten)klussen. Zeewolde Op zaterdag 17 maart wordt in Zeewolde in de heemtuin een natuurmuur gebouwd, een speciaal gemetselde muur van natuurlijke materialen, die interessant is voor planten en insecten. Contactpersoon Margriet Brouwer: 0320-294939. Almere Op zaterdag 17 maart kunt u bij de Buitenkans in Buiten meehelpen om een speeleilandje te maken met schommel en bankje. Het bruggetje moet ook opgeknapt worden. Contactpersoon Nellie de Groot: Nelliedegroot@planet.nl Zaterdag 17 maart: In Almere Haven wordt een natuurlijk pad gemaakt voor de toekomstige beeldenroute in de ecologische groenstrook Kronkelveld. Contactpersoon Sia Schipper: sia.schipper@planet.nl Lelystad Vrijdag 16 maart: In de werkschuur van Landschapsbeheer Flevoland staat materiaal klaar om verschillende nestkasten te timmeren voor mezen, vleermuizen en mussen. Misschien zelfs een reuzenmussenkast. Contactpersoon Jeroen Reinhold: 0320-294939. Zaterdag 17 maart: In de Natuurspeeltuin de Spettertuin in Lelystad kunt u meehelpen om van boomstammen, beton en stenen een bouwwerk te maken, waar kinderen heerlijk met water kunnen spelen. De Spettertuin is gelegen tussen de Horst, Rozengaard en de Zoom. Contactpersoon Margriet Brouwer: 0320-294939. Nagele Zaterdag 17 maart: op het voormalige ponyweitje wordt de insectenmuur afgemaakt en allerlei speelelementen voor de kinderen gemaakt. Contactpersoon Arda van der Lee: 0320-294939. Wilt u zich aanmelden voor één van bovenstaande klussen, dan kunt u hiervoor terecht bij www.nl-doet.nl 4

overheid/bedrijfsleven Achter de wolken schijnt de zon Natuurwet In de nieuwe Natuurwet worden drie wetten samengevoegd. Dit pakt voor natuur en landschap in Nederland helaas helemaal verkeerd uit. Er vindt een harde tweedeling in gebieden plaats: wel of niet vallend binnen de Natuurwet. Gebieden die binnen de Natuurwet vallen zoals de 166 gebieden die onder de Vogel- en Habitatrichtlijn vallen, worden redelijk beschermd. Maar dat is slechts een klein deel van Nederland. Het beheer van gebieden daarbuiten wordt overgelaten aan de provincies. Deze natuurwet ademt erg de sfeer uit dat het wel wat minder kan met de bescherming van natuur en landschap. Dat is gezien alle bedreigingen in ons cultuurlandschap naar mijn mening een ernstige misvatting. deelnemers Loop voor Landschap v.l.n.r. Geert Gielen, Arno Willems en Marc Witteman 2012 wordt een spannend jaar. De nieuwe natuurwet en de bezuinigingen op natuur en landschap zijn belangrijke items die de toekomst van Landschapsbeheer mede bepalen. Reden genoeg voor Landschapsbeheer Nederland om in alle provincies de Loop voor Landschap te organiseren. Bezuinigingen De uitgaven voor natuur en landschap nemen in de begroting van het rijk van 2011 tot 2016 met 75% af. Daarbij wordt er fors gedecentraliseerd. Het rijk blijft verantwoordelijk voor natuur, maar de provincie is uitvoerder van het beleid. Landschap wordt door het ministerie niet meer gezien als een belangrijk beleidsonderwerp. Er is dan ook hoegenaamd geen budget meer voor. Hoewel het ministerie stelt Natuur, de biodiversiteit in het bijzonder, is de basis van onze primaire levensbehoeften: (drink)water, voedsel en zuurstof lijkt echter de economie het leidende principe. Consequenties voor Landschapsbeheer Flevoland Landschapsbeheer Flevoland zit niet bij de pakken neer. Het Gemeenschappelijk landbouwbeleid en de (nog te schrijven) nota Vitaal Platteland van de provincie Flevoland gaan kansen bieden. Welke dat zijn is nog te vroeg om te beoordelen, maar dat er kansen zijn staat eigenlijk al wel vast. Naast deze Europese, nationale en provinciale zaken zijn ook de Flevolandse gemeenten een belangrijke partner voor Landschapsbeheer Flevoland. Ik merk momenteel dat er verschillende gemeenten veel interesse tonen voor bijvoorbeeld burgerparticipatie. Dat biedt weer kansen, die wij graag met beide handen pakken. Landschapsbeheer Flevoland wil 2012 ook benutten om nog beter te laten zien wat wij allemaal Doen in het Groen. Wij zijn daadwerkelijk aan het werk in het Groen. Dat maakt ons een interessante partner voor alle partijen die enige betrokkenheid voelen bij het landschap van Flevoland en dat zijn er gelukkig steeds meer. U hoort van ons. Meer informatie bij Geert Gielen (directeur Landschapsbeheer Flevoland) 0320-294939. Visatlas - In Flevoland zwemmen zo n 40 vissoorten. Onder de waterspiegel zie je er niet zo veel van, maar zonder die vissen zou Flevoland er heel anders uitzien. Denk alleen maar aan alle extra muggen of het gemis van futen in de stad. De hengelsportverenigingen, waterschap Zuiderzeeland, RAVON, Provincie, beroepsvissers en Landschapsbeheer hebben de krachten gebundeld en de visgegevens eens bij elkaar gelegd. Gezamenlijk zijn ze nu de visatlas aan het schrijven. Naast een verhaal over de 40 vissoorten ook verhalen over de mensen achter de vis. Belevenissen en gedachtes van terreinbeheerders, beroepsvissers, hengelaars e.d. Omdat het unieke watersysteem een belangrijke rol speelt in de verspreidingsmogelijkheden van de vissen is ook daar aandacht aan geschonken. Mocht u belangstelling hebben voor de toekomstige atlas dan kunt u dit alvast aangeven bij www.visseninflevoland.nl. Dan wordt u op de hoogte gehouden van de uitgavedatum en de (voorinteken) prijs. 5

agenda Activiteiten voorjaar 2012 Aanmelden bij Landschapsbeheer Flevoland: (0320) 294939, via www.landschapsbeheer.net /agenda of bij de contactpersoon. Kleinschalig natuurbeheer Heel Flevoland Zeiscursus als voorbereiding voor de zeiskampioenschappen (zie ook achterpagina) De cursus wordt gegeven op zaterdag 19 mei van 9.30 uur tot 15.30 uur. In juni wordt de cursus bij voldoende belangstelling nogmaals gegeven. De locatie wordt nog bekend gemaakt. Voor vrijwilligers van Landschapsbeheer is de cursus gratis. Voor overige belangstellenden 35,- exclusief de eventuele aanschaf van een zeis. Opgave bij Ria Heemskerk, heemskerk@landschapsbeheer.net Bevers tellen In juni en juli worden het aantal uitkomende dieren van circa 30 burchten in Flevoland geteld: op vrijdag 22 juni en 20 juli vindt de telling plaats in het Natuurpark Lelystad. Voor mensen die nog nooit geteld hebben een goede kans om het te leren van een ervaren teller. Start om 20.00 uur op P-terrein van het Natuurpark Lelystad. Op zaterdag 23 juni en 21 juli zal bij de andere burchten gepost worden in de driehoek Lelystad-Almere-Zeewolde. Wil je een burcht tellen, meld je dan aan bij Jeroen Reinhold. Ringslangen tellen Wil je leren hoe je ringslangen moet tellen, ga dan mee tijdens een monitoringsronde in het Oostvaardersveld. Tellingen vinden plaats op 21 april, 13 mei, 9 juni, 23 juni, 14 juli, 25 aug en 8 sept. Verzamelen om 14.00 uur op de Knardijk ter hoogte van de Lage Knarsluis (Lage Vaart). Opgeven bij reinhold@landschapsbeheer.net Noordoostpolder Wei van GeLuc In Nagele wordt de komende maanden op de wei gewerkt aan de insectenmuur en wordt de bloemenwei gemaaid met de zeis en gehooid. Er wordt gewerkt op 17 maart en 30 juni van 9.30-12.30 uur. Verzamelen op de hoek van de Gerstehof in Nagele. Voor meer informatie of opgeven Arda van der Lee 0320-294939 of vanderlee@landschapsbeheer.net Wilgenknotten Eigen Wijze Ook dit jaar weer een knotdag op zaterdag 24 maart bij Eigen Wijze nabij Bant. Een bekende plaats met de bekende gastvrijheid. De dag begint om 9.30 uur en duurt tot 15.00 uur. Voor lunch, koffie en thee wordt gezorgd. Opgeven bij Tiem van Veen (0320) 294939 of veen@landschapsbeheer.net Oostelijk Flevoland Natuurlijk Lelystad - Vleermuizen Er wordt in Lelystad op de fiets gezocht naar vleermuizen met behulp van vleermuisdetectoren. Ga je mee? We verzamelen bij het kantoor van Landschapsbeheer Flevoland: dinsdag 8 mei van 21.30 tot 23.00 uur. Opgeven bij reinhold@landschapsbeheer.net Oeverzwaluwen Elke woensdag in maart gaan we oeverzwaluwwanden beheren. Verzamelen om 13.00 uur op kantoor Landschapsbeheer Flevoland. Het betreft de wanden: Heembeton Lelystad; Burchtkamp Lelystad; Ooievaarsplas tussen Lelystad-Almere en nogmaals Heembeton Lelystad. Opgeven bij Jeroen Reinhold (reinhold@landschapsbeheer.net). De activiteit duurt tot ongeveer 16.00 uur Vissen Ga je mee rivierdonderpadden zoeken in het Bovenwater bij Lelystad-Haven? Met een zaklamp zijn ze goed te zien. Verzamelen donderdag 26 april 21.00 uur op P-terrein voor winkelcentrum Ringdijk. Een zaklantaarn is handig. Avond gaat niet door bij harde wind, dus opgeven is noodzakelijk. reinhold@landschapsbeheer.net Spettertuin Lelystad Natuurspeelplaats de Spettertuin is volop in ontwikkeling. Op zaterdag 17 maart, woensdag 18 april en 16 mei van 13.30-16.00 uur wordt er gewerkt. Voor meer informatie of opgave kunt u contact opnemen met Margriet Brouwer 0320-294939 of brouwer@landschapsbeheer.net Bergbos Lelystad In het Bergbos in Lelystad voeren vrijwilligers allerlei klussen uit om het bos natuurlijker en gevarieerder te maken. Activiteiten op 31 maart van 13.00-15.00uur en in de zomer op dinsdagavond 24 april en 26 juni vanaf 19.00u. Verzamelen op de parkeerplaats aan de Bronsweg. Voor meer informatie of opgave Petra Borsch 06-53994608 of borsch@landschapsbeheer.net Kwelstrook Batavia In Lelystad bij Bataviastad langs de Houtribweg ligt een bijzondere natuurstrook. Deze zomer gaan we verder met het begaanbaar maken en houden van het pad, en de botanisch waardevolle delen maaien en afvoeren. Er wordt gewerkt op 4 maart van 9.30 tot 12.30uur en op dinsdagavond 3 april, 24 april, 15 mei, 5 juni, 26 juni van 19.00uur tot 21.30uur. Wij verzamelen bij de fietsbrug tussen de Boeier en Bataviastad. Voor meer informatie of opgave Petra Borsch 06-53994608 of borsch@landschapsbeheer.net Eiland/dorpsbos Biddinghuizen Natuurlijk, kleinschalig beheer op het natuureiland en in het dorpsbos. Activiteiten: Reuzenberenklauw bestrijden do. 19 april, 24 mei en 21 juni van 13.00 tot 16.00 uur. Verzamelen bij het gebouw van de ijsclub, nabij de Sportlaan. Informatie en aanmelden bij Lodewijk van Kemenade (0320) 294936 of kemenade@landschapsbeheer.net 6

Dorpsbos Swifterbant Natuurlijk, kleinschalig beheer in het dorpsbos van Swifterbant. Activiteiten: Reuzenberenklauw bestrijden maandag 21 mei en 18 juni van 13.00 tot 16.00 uur. Verzamelen bij de kruising Zwanebloem-Bisontocht. Informatie en aanmelden bij Lodewijk van Kemenade (0320) 294936 of kemenade@landschapsbeheer.net Zuidelijk Flevoland Zeewolde - Voormalig Gronddepot Zeewolde Kleinschalig natuurbeheer op diverse locaties in Zeewolde. Zaterdag 10 maart haag planten, zaterdag 12 mei en 2 juni reuzenberenklauw bestrijden. Zaterdag 2 juli padonderhoud en nacontrole reuzenberenklauw. Verzamelen om 13.00 uur bij ingang Gronddepot (houten hek) aan de Gelderse weg. Informatie en aanmelden bij Lodewijk van Kemenade 0320-294939 of kemenade@landschapsbeheer.net Zeewolde - Heemtuin Polderwijk Voor aanleg en beheer van de nieuwe heemtuin in de Polderwijk worden mensen met groene vingers en enthousiaste klussers voor het maken van voorzieningen voor dieren gezocht. Werkdagen zijn op woensdagochtend 29 februari, 28 maart, 25 april en 30 mei. We beginnen om 9.30 uur. Informatie en opgave bij Margriet Brouwer: 0320-294939 of brouwer@landschapsbeheer.net Wilgen knotten in Almere Samen met de enthousiaste wilgenknotgroep de Knoot wilgen knotten. Deze groep is al ruim 18 jaar actief. T/m 17 maart gaat de groep iedere zaterdagochtend aan het werk. Begin en eindtijden zijn voor niemand een verplichting. Meer info: www.deknoot.nl. Opgeven bij Theo Haasnoot: deknoot@xs4all.nl; wilgenknotter@hotmail.com of (036) 5364796. Bosrand Almere Buiten Dit jaar veel aandacht om de natuurwaarde van de randen te vergroten. De werkdagen zijn op de laatste zaterdag van de maand; 31 maart, 28 april, 26 mei en 30 juni van 10.00-12.30 uur. Verzamelplaats is de witte brug aan het Moutmolenpad. Meer info: www.bosrandwerkgroep.nl. Opgeven bij André Heuzer: 06-27025087of andre@heuzer.nl Kronkelveld Almere Haven Kom ook helpen om dit ecologisch waardevolle gebied natuurlijker en landschappelijk mooier te maken. Werkdagen: zaterdag 17 maart, 14 april, 12 mei en 30 juni van 10.00-12.00 uur. Opgeven bij Sia Schipper (036) 5319360 of sia.schipper@planet.nl Polderpark Almere Kleinschalig beheer en onderhoud van de vlindertuin en bloemenweide. In de zomer wordt er op woensdag 18 april, 16 mei en 13 juni, 18 juli en 15 aug gewerkt van 19-21 uur en elke 3 e zaterdag van de maand van 10.00 tot 13.00 uur: 17 maart, 21 april, 19 mei en 16 juni. Verzamelen onder de pergola in de vlindertuin. Informatie en aanmelden bij Gerard Gidding (036) 5327072 of fam.gidding@gmail.com Lumièrepark Almere Lekker bezig zijn, iets leren over de natuur, gezond en goedkoper dan de sportschool. Activiteiten zijn op zondag (18 maart en 17 juni van 10.00-12.00 uur.) In de zomermaanden ligt de nadruk op maaien met de zeis. Voor informatie of opgeven Roelof van der Valk: (036) 5375504 of vrijwilligersgroeplumierepark@hotmail.com Beatrixpark Almere Buurtbewoners van het Beatrixpark zetten zich vrijwillig in voor kleinschalig onderhoud in delen van het park, voor meer variatie in planten en dieren. Activiteiten: 1 e zaterdag van de maand: 3 maart, 7 april, 5 mei en 2 juni van 13.30-16.30 uur, op de website staat aangegeven wat er allemaal gedaan wordt. Aanmelden via www.beatrixpark.tk of Diana Stam: (036) 5334180. De Buitenkans Almere-Buiten Wilt u eens meewerken om de bosstrook bij deze nieuwe ecologische wijk gevarieerder te maken? Activiteiten in de bosrand zijn op de 1 e zaterdag van de maand, 3 maart, 7 april, 5 mei en 2 juni van 13.30-16.00 uur. Verzamelen bij de poel in de wijk. Neem contact op met Nellie de Groot (036) 5378361 / 06-46307971 of mail naar Nelliedegroot@planet.nl De Hoekwierde Almere-Haven Een ochtend meewerken om het vogelbosje aan de Hoekwierde ecologisch gevarieerder te maken? U bent van harte welkom op de 2 e zaterdag van de maand; 10 maart, 14 april, 12 mei en 9 juni van 9.30 tot 12.30 uur. Verzamelen bij de gezamenlijke ruimte aan de Hoekwierde- Centraal Wonen. Opgeven bij Petra Borsch 06-53994608 of borsch@landschapsbeheer.net De Uithof Almere Haven Een ochtend meewerken om in het bosje van de Uithof een bospad aan te leggen en het ecologisch gevarieerder te maken? U bent van harte welkom op de 2 e zaterdag van de maand; 10 maart, 14 april, 12 mei en 9 juni van 13.30 tot 16.00 uur. Verzamelen bij het fietspad bij de Montessorischool aan de Uithof. Opgeven bij Petra Borsch 06-53994608 of borsch@landschapsbeheer.net Stadsboerderij Almere Op 31 maart vindt de jaarlijkse werkdag op de Stadsboerderij plaats. Deze dag gaan we de fruitbomen en leilindes snoeien en de elzenhaag toppen. De werkdag begint om 10.00 uur en duurt tot 15.00 uur. Voor koffie, thee en lunch wordt gezorgd. Opgeven bij Tiem van Veen (0320) 294939 of veen@landschapsbeheer.net 7

interview Wei van Geluc(T) 1-gezinswoningen. Een aantal mannen is hier spontaan begonnen met schoffelen in het gemeentegroen. Daar bleef het niet bij. Vervolgens plantten ze er bloemen die ze mooi vonden. En wat begon met schoffelen is uitgegroeid tot een hechte gemeenschap, waar bijvoorbeeld ook een straatfeest is georganiseerd. Dat is toch geweldig?" "Ik heb een mooie houten T gekregen van mijn voorganger met daarbij de opdracht die te plaatsen in de Wei van Geluc". Het enthousiasme straalt van het gezicht van wethouder Wouter Ruifrok van de Noordoostpolder. "Als ik die T plaats, is het project voor mij meer dan 100% geslaagd." "De stedelijke natuur mag van mij allemaal best wat spannender, minder netjes. Als je het gras niet altijd millimetert, zie je dat er mooie bloemen opkomen. En in struiken en boshagen zie je muizen en de mooiste vogels, zoals de groenling. Ik vind de Wei van Geluc in Nagele dan ook een geweldig initiatief. Hier wordt een voormalige paardenwei omgetoverd tot een natuurspeelplek en ontmoetingsplek voor de buurt. Er wordt een vlindertuin aangelegd en er komt een insectenhotel. De betrokkenheid van de bewoners is groot en ook het wijkbeheer is razend enthousiast." "Een ander mooi voorbeeld van bewonersparticipatie in het groen is de Boszoom in Marknesse. Een straat met "Ik zie beslist ook mogelijkheden voor het versterken van de ecologische omgeving in de nieuwbouwwijk Emmelhage in Emmeloord. Net als in iedere nieuwbouwwijk heb je hier stukken braakliggend terrein. Hoe kun je die terreinen anders inrichten, zodat ze ook aantrekkelijk zijn voor de nieuwe bewoners? In Almere zie je initiatieven om braakliggende terreinen in te richten als natuurontmoetingsplekken, waar kinderen lekker kunnen ravotten. Ik zou dat ook graag zien in Emmelhage." "Je wilt zeker nog weten wanneer ik die T in de Wei van Geluc ga plaatsen?", glimlacht Wouter. "Tja, wanneer is voor mij het project gelukt? Ik zie dat het een prachtig gebied aan het worden is. Ik zou graag willen dat we er met elkaar voor kunnen zorgen dat dit prachtige initiatief ook in de toekomst behouden blijft. Als we daar een goede basis voor hebben gelegd, is het project voor mij GelucT!" Het genietmoment van Ria Heemskerk Het was een zonnige zomerdag en we waren net teruggekomen van vakantie in de Eifel. Daar hadden we een paar weken heerlijk genoten van alles wat groeit en bloeit en altijd weer boeit. Druk bezig met het leeghalen van de auto, zie ik ineens een wonderlijke rups aan de blaadjes van de vlechtheg knabbelen. Tijd voor inspectie. Dit is echt een grapje van moeder natuur: lange zwart-grijze haren bedekken het dier als een soort potsierlijke wimpers, de kleurencombinatie van zwart, oranje en rood lijkt met een penseel te zijn aangebracht op het lijf en een malle knobbel maakt het geheel af. Als kind heb ik heel wat rupsen op zolder opgekweekt, maar dit exemplaar slaat werkelijk alles. Na enig zoeken blijkt het de rups van een Drietand (Acronicta tridens) te zijn. Na het ontpoppen zal hij verder leven als een onopvallende, bruine nachtvlinder. 8

agrariërs Weidevogelbeleving jonge kieviten Ieder jaar na de winter, zo rond half maart, dan begint mijn hart sneller te kloppen en mijn bloed sneller te stromen. De weidevogels zijn in Flevoland weer boven de akkers en de weilanden te zien. Vooral de kievit zorgt voor menig ontspannend uurtje als ik de baltsende vogels volg in hun capriolen boven de geploegde akkers. Als echte Fries afkomstig van een boerderij heb ik vroeger in mijn jeugd menig kievitsei gevonden tijdens mijn tochten door de Friese weilanden en akkers. In 1998 ben ik in Dronten komen wonen en heb hier mijn passie voor de weidevogels voortgezet. In de afgelopen 13 jaar heb ik samen met vele andere vrijwilligers onder de vlag van Landschapsbeheer Flevoland heel wat uren in de velden doorgebracht om de nesten van vooral kievit en scholekster op te zoeken. Deze nesten worden gemarkeerd door aan weerszijden van het nest een bamboestok in de grond te zetten. Wanneer de boer nu landwerkzaamheden gaat uitvoeren ziet hij waar de nesten zich bevinden en kan hij hier rekening mee houden. Dit kan zijn door er met zijn machines omheen te werken (maaien, ploegen e.d.), maar hij kan de nesten ook verplaatsen. Vooral het vrije zwerven over de velden in aanwezigheid van de vogels, waarbij je tegelijk een frisse neus haalt en de nodige conditie opdoet, zijn voor mij elementen die dit tot één van de leukste bezigheden van het jaar maken. Het Greppelveld bij de brug over de randmeren naar Elburg is voor mij de mooiste plek in Oostelijk Flevoland om weidevogels te aanschouwen. Vanaf de Stobbenweg, die hoger ligt dan de naastgelegen weilanden, zijn de vogels goed te observeren. Vooral de aanwezigheid van watersnippen die tijdens het baltsen hun karakteristieke blatende geluid laten horen, was een pracht. Helaas hebben deze vogels zich de laatste jaren niet meer laten zien in het Greppelveld. Naast de kieviten in het gebied, kan men hier ook scholeksters, grutto s, tureluurs, wulpen en diverse eendensoorten te zien en te horen krijgen. Vooral in het voorjaar is het in dit gebied een feest voor het oor. tekst: Jouke de Jong Gratis bloemenmengsels voor zweefvlieg en honingbij Bijen en zweefvliegen zijn nuttige insecten. Bijen leveren met het bestuiven van bloemen een essentiële bijdrage aan onze voedselproductie en biodiversiteit. Helaas baart de bijenstand ons zorgen. De afgelopen jaren zijn de aantallen en vitaliteit van bijenvolken, van zowel de honingbij als de wilde bij met wel 30% teruggelopen. Zweefvliegen kunnen meehelpen bij het tegengaan en laag houden van luizendruk in gewassen als graan en aardappelen. De aanleg van speciaal samengestelde, bloemrijke akkerranden, overhoeken, bermen, sloottaluds of dijken bieden bijen en zweefvliegen het broodnodige voedsel. Door het bloemenmengsel goed te beheren kunnen ook loopkevers en spinnen zich er vestigen. Deze rovers trekken in het voorjaar de akker in en kunnen daar wel 50% van de aanwezige bladluizen wegvreten. Landschapsbeheer Flevoland stelt gratis een speciaal bloemenmengsel voor bijen en zweefvliegen beschikbaar voor agrariërs en burgers met een boerenerf in Flevoland om een geschikte locatie in te zaaien. Voorwaarde is wel dat u het mengsel zaait in een strook die meerdere jaren blijft liggen en op een natuurvriendelijke wijze beheerd wordt. Heeft u interesse om in aanmerking te komen voor een bloemenmengsel, dan kunt u contact opnemen met Tiem van Veen: 0320-294939. Aanmelden mogelijk tot uiterlijk 19 maart. 9

cultuurhistorie Natuur en Landschap in de pionierstijd Op de site www.flevolandsgeheugen.nl die door Nieuwland Erfgoedcentrum wordt beheerd zijn al bijna 300 fragmenten uit de interviews te lezen en te beluisteren. Van sommige interviews worden ook video opnames gemaakt door de videoclub FlevoLacus. Er wordt nog hard gewerkt om ook fragmenten uit die video opnames op de site te plaatsen. Ga vooral zelf eens kijken op de site, het is de moeite waard. Als u als zoekterm landschapsbeheer intoetst dan komt er een lijst van alle fragmenten van de vrijwilligers op het scherm. Dan komt u bijvoorbeeld het volgende fragment tegen uit het interview van Janny Haagsma met de heer Johan Zorge: De bodem gaf niet alleen vliegtuig- en scheepswrakken prijs. De heer Zorge vond ook stenen en bossen uit een ver verleden. Hij vertelt: Bij Urk had je nog al eens gebieden met heel wat steen er in. Dat was een puinhoop hoor, bergen met stenen. Dan moest je heel langzaam werken met de machines. En die stenen werden geraapt. Ja, die boeren moesten ze zelf opruimen, dat was gewoon ieder voor zich. Maar ik heb op Urk ook nog wel eens een stuk bos gehad. Dat stikte van het hout, dat moet nog van heel vroeger geweest zijn. Daar wist je niet door heen te komen. En dat spulletje heb ik ook bij Emmeloord gehad. Dat is nu Emmelhage. Ik heb nog nooit zulke bomen gezien. Die bomen waren nog keihard, je kon er wel een spijker op recht slaan. Maar als je het helemaal aan de natuur overgeeft en er komt licht en lucht bij, dan is het na een paar jaar weg. Dat gaat zo snel, daar sta je gewoon versteld van. De informatie uit de interviews wordt steeds uitgebreider, want de groep geïnterviewden is divers. Er zijn veel boeren en boerinnen bij, maar ook mensen met allerlei andere beroepen. Ook zijn er bewoners geïnterviewd die de beginperiode als kind beleefd hebben. De komende anderhalf jaar gaan de vrijwilligers nog door met het afnemen van interviews. Naast publicatie op de site komt er ook een boekje en een Dvd met de leukste fragmenten uit de interviews. Dit project ontvangt een bijdrage uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Europa investeert in zijn platteland. Weidevogelkijkdag - Komt u dit jaar ook (weer) genieten van de weidevogels op zaterdag 21 april? De weidevogelkijkdag is dit jaar bij familie van der Wal aan de Wrakkenpad 13 II te Creil. Dit gebied is een pareltje voor weidevogels met veel broedende kieviten, scholeksters en soms ook grutto s en tureluurs. Om de vogels goed in het vizier te krijgen en weinig te verstoren gaan we weer rondrijden met de vogelkijkhut vanaf 10.00 uur tot 16.00 uur. Geïnteresseerden kunnen ook de melkrobot van deze moderne melkveehouder bekijken. 10

nieuw project Vergroening op het agrarische bedrijf Hoe is de inzet voor natuur en landschap bij agrarische bedrijven en hoe is die inzet nog te verhogen? Op die vraag wil Landschapsbeheer Flevoland in samenwerking met een vijftal bedrijven een antwoord krijgen. Daarbij wordt samen met u als deelnemer bekeken welke natuur- en (streekeigen) landschapselementen op uw erf aanwezig zijn en welk beheer daar plaatsvindt. Vervolgens gaan we bepalen in hoeverre uw bedrijf al voldoet aan de natuur- en landschapsnorm en welke elementen extra inpasbaar zijn om die norm te halen. Hiervoor zullen we een checklist gebruiken conform de 7 % norm ecologisch aandachtsgebied op het bedrijf van de Europese Commissie in het kader van het Gemeenschappelijk landbouwbeleid. Ook het natuurgericht beheer van natuur- en landschapselementen op het bedrijf zal binnen dit project aan bod komen. Als hoofdlijn voor het onderhoud geldt regelmatig maaien, schonen en snoeien, gecombineerd met afvoer van materiaal om wilde planten en diersoorten meer kansen te geven. Het pleksgewijs laten staan van planten in slootkanten, rietkragen en overhoekjes en het plaatselijk verwerken van snoeihout biedt een duidelijke meerwaarde als broed- en schuilgelegenheid voor veel dieren. Door het invullen van de checklist zal ook het huidige beheer inzichtelijk worden. Er is nog veel discussie rondom de voorgestelde norm. Wij willen graag met een kleine groep agrariërs de mogelijkheden en onmogelijkheden in kaart brengen. Wij zoeken 5 deelnemers die mee willen doen en mee willen denken om vergroening op het boerenbedrijf inzichtelijk en haalbaar te maken. Zowel biologische als gangbare bedrijven kunnen meedoen. Heeft u interesse om mee te denken, en ziet u mogelijkheden op uw eigen bedrijf, neem dan contact op met Margriet Brouwer: tel: 0329-294938, of brouwer@landschapsbeheer.net. Otters langs de snelweg Dode dieren langs de snelweg worden door automobilisten met oog voor de natuur vaak gemeld op www.waarneming.nl. Handig, want als er plotseling veel dode dieren liggen, wordt dat meteen duidelijk. Zo ook in het najaar van 2011. In korte tijd waren er vier dode otters langs de A6 gevonden. Reden om met Rijkswaterstaat langs de snelweg te gaan kijken. Deze inspectieronde leerde dat de aanwezige faunavoorzieningen handiger ingericht kunnen worden voor de otter. Samenwerking met o.a. Staatsbosbeheer, Flevo-Landschap en Provincie is daarvoor noodzakelijk. Aan de Lemstervaartzijde van de snelweg is de Provincie bereid gevonden om een belangrijk deel van de werkzaamheden uit te voeren. Het werk kan goed gecombineerd worden met de aanleg van natuurvriendelijke oevers, gepland in september 2012, waardoor de aanpassingen nauwelijks iets kosten. Nu maar hopen dat ook de andere maatregelen uitgevoerd kunnen worden. Daarvoor moet nog naar geld gezocht worden. 11

soortenbeheer Zeiscursus voor provinciaal kampioenschap in Flevoland? de grondbeginselen te leren. In de cursus zitten 3 onderdelen: hoe kan ik maaien met de zeis, hoe maak ik de zeis scherp (haren van de zeis), en staat de zeis wel goed aan de steel? Er is een mobiele smid aanwezig die de zeis afstelt op de eigen lichaamslengte zodat je er prettig mee werkt. Na afloop neem je een goede zeis en goede basistechnieken mee naar huis. Stelt u zich eens voor dat u zo de zeis uit de schuur kunt halen en heerlijk ouderwets naar de vogeltjes luisterend een strookje gras maait met de zeis. Ondertussen genietend van de geur van het vers gemaaide gras en het ritme van de beweging. Bovendien geen ergernissen: de zeis start altijd, de benzine is nooit op, je hoeft weinig beschermende kleding aan en de zeis maakt geen herrie. Werken met de zeis lijkt een fluitje van een cent. Maar wie het eens probeert weet wel beter. Brandnetels maaien wil wel, maar gras maaien is al een stuk moeilijker. Je belandt met de punt van de zeis in de grond of zwaait over het gras heen. Goed maaien met de zeis is een kunst, maar een kunst die te leren is. Degenen die goed met de zeis kunnen omgaan hebben vaak in hun jeugd geleerd hoe ze met de zeis moeten maaien en zijn dit nog steeds niet verleerd. Maar dit aantal wordt steeds kleiner. En dat is jammer. Een zeis is namelijk in sommige gevallen een heel goed alternatief voor een bosmaaier of een maaimachine. Voor kleinschalig natuurbeheer is de zeis daardoor zeer geschikt. Vooral bij kleinere of onregelmatige stukjes is een zeis handiger. Je kunt gemakkelijk om een orchidee heen maaien en dieren die in het gras zitten hebben een veel grotere kans om weg te vluchten dan bij motorgereedschap. Bij het maaibeheer van natuurterreintjes gebruikt Landschapsbeheer meestal zeisen. Om meer mensen het oude ambacht van het maaien met de zeis te leren en er zo voor te zorgen dat deze kunst niet verloren gaat, wil Landschapsbeheer graag een provinciaal zeiskampioenschap voor teams in Flevoland organiseren. Om de kandidaten goed voor te bereiden komt er in het voorjaar een bijzondere zeiscursus met een zeer ervaren docent. De cursus duurt één dag en is bedoeld om Niet alleen vrijwilligers van Landschapsbeheer kunnen meedoen met de zeiscursus maar ook mensen die een stukje (eigen) grond hebben en daar graag met de zeis willen maaien. Vrijwilligers van Landschapsbeheer kunnen een persoonlijke zeis in bruikleen krijgen als zij in hun eigen vrijwilligersgroep de zeis vaak (willen) hanteren. Overige deelnemers kunnen via Landschapsbeheer een professionele zeis aanschaffen. De eerste cursus wordt gegeven op zaterdag 19 mei 2011 van 9.30 uur tot ongeveer 15.30 uur. De locatie wordt nog bekend gemaakt. Voor vrijwilligers van Landschapsbeheer is de cursus gratis. Overige belangstellenden betalen e 35,-, exclusief de eventuele aanschaf van een zeis. Per cursusdag kunnen maximaal 15 personen deelnemen. Opgave bij Ria Heemskerk, heemskerk@landschapsbeheer.net. Wilt u meer informatie dan kunt u contact opnemen met Lodewijk van Kemenade kemenade@landschapsbeheer.net of 0320-294936. Geef de teek geen kans - Meestal zijn tekenbeten onschuldig. Toch is het belangrijk om een tekenbeet te voorkomen. Teken kunnen namelijk besmet zijn met een bacterie (Borrelia burgdorferi) die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. In Nederland wordt de ziekte van Lyme hoofdzakelijk overgebracht door de schapenteek. Deze teek wordt algemeen gevonden in bossen en struikgewassen. Sokken, broekspijpen en polsen insmeren met een antimug-middelen met DEET biedt een goede bescherming tegen een tekenbeet. Zo n middeltje zit nu standaard in de EHBO-koffers van Landschapsbeheer Flevoland. Geef de teek dus geen kans. Ook een tekencontrole na een werkdag in de natuur is een kleine moeite en kan veel ellende voorkomen. Heeft een teek u toch te pakken, dan kunt u hem eenvoudig zelf verwijderen. 12