INFORMATIEBOEKJE Profielkeuze VWO 2013-2014

INFORMATIEBOEKJE Profielkeuze VWO 2013-2014 MEERSSEN/VALKENBURG 1

INDEX Inleiding Pag.3 1. Tijdpad Pag.4 2. Korte beschrijving van de tweede fase Pag.5 3. Keuzeformulieren Atheneum en Gymnasium Pag.6 4. Bevorderingsnormen en aanvullende regels rond de keuzemogelijkheden Pag.8 5. Doorstroomrechten van VWO naar WO en HBO Pag.11 6. Korte beschrijving van de vakken uit de tweede fase Pag.21 2

INLEIDING Inleiding De Profielkeuze, die dit jaar door de leerlingen in leerjaar 3 gemaakt wordt, is een van de stappen op weg naar het kiezen van een vervolgopleiding en een beroep. Daarnaast biedt het keuzeproces gelegenheid voor de leerling zichzelf beter te leren kennen. De leerling wordt in dit keuzeproces door een aantal mensen begeleid. De mentor zal tijdens LOB-mentorlessen met de leerlingen aan de slag gaan. Ze zullen hierbij de methode Profielkiezer gebruiken. De decaan zal een aantal LOB-lessen verzorgen en ondersteunt de mentoren. Ouders en leerlingen kunnen met vragen, waarop de mentor geen antwoord weet bij de decaan terecht. Bureau Profiel-asl neemt in november testen af. Het betreft een capaciteiten-, interesse en studievaardigheid/motivatie-test. De uitslag hiervan dient ter ondersteuning van de profielkeuze. Tot slot is er nog één belangrijke begeleider. En dat zijn de ouders. Zij kennen hun kind van jongs af aan. Het gesprek aan de keukentafel is daardoor voor leerlingen heel belangrijk. Ook samen de profielkiezer, de methode die in de LOB-lessen wordt gebruikt, bekijken en bespreken kan veel opleveren. Op tot een goede keuze te komen moet een aantal aspecten bekeken worden. Te denken valt aan capaciteiten (in welke vak ben ik goed?), interesse (voor schoolvakken, maar ook daarbuiten), vaardigheden en karaktereigenschappen. Daarnaast is er praktische informatie nodig met betrekking tot vakkenaanbod en doorstroomrechten naar vervolgopleidingen. In dit boekje staat alle praktische informatie bij elkaar. Naast het tijdpad met betrekking tot de profielkeuze wordt een aantal schema s en gegevens gepresenteerd: het profielkeuzeformulier met alle keuzemogelijkheden; de vakken met een * zijn schoolexamenvakken, waarin geen centraal examen wordt afgelegd. Bevorderingsnormen aanvullende regelingen rond de profielkeuze een volledig overzicht waarin de doorstroomrechten naar het Hoger Onderwijs is opgenomen. een inhoudsbeschrijving van alle vakken afzonderlijk. V.Aussems Decaan Emailadres: vaussems@stellamariscollege.nl 3

1. Het tijdpad 11 t/m 25 oktober Decaan verzorgt opstartles in alle derde klassen 24 oktober Voorlichtingsavond voor ouders/verzorgers Vanaf 21 okt tot feb. LOB-lessen in mentoruur m.b.v. de Profielkiezer en www.profielkiezer.nl 28 oktober Deadline aanmelding testdag 6 november testdag Profiel-ASL VWO3 24 t/m 28 februari Profielkeuzeweek - proeflessen tweede fase vakken - interview beroepsbeoefenaar 28 februari Uiterlijk inleveren voorlopig profielkeuzeformulier Begin april Leerlingbesprekingen - resultaten - profielkeuze 14/17 april Ouderavond mentoren (terugkoppeling) 18 april Uiterlijk inleveren definitieve profielkeuze Mei/juni/juli Bijstelling definitieve profielkeuze alleen mogelijk als - Vrije deelvak < 20 inschrijvingen - leerling doubleert met gekozen profiel, maar kan wel bevorderd worden in ander profiel 4

2. Korte beschrijving van de tweede fase In de bovenbouw dient elke leerling in 4 VWO, in 5 VWO en in 6 VWO met diverse onderdelen van de studie bezig te zijn: lessen volgen, studeren, presentaties voorbereiden, informatie opzoeken, deelnemen aan excursies enzovoort. Hij is dus bezig met kennis, inzicht en vaardigheden verwerven. Het profiel Elke leerling stelt zijn profiel (=vakkenpakket) samen met vakken uit drie delen, te weten: Het Gemeenschappelijk Deel (GD) Alle vakken van het GD zijn verplicht Het Profiel Deel (PD) De leerling kiest één van de vier profielen en volgt hierbinnen de verplichte en keuze vakken behorende bij dat profiel. De profielen zijn: Cultuur en Maatschappij = CM Economie en Maatschappij = EM, Natuur en Gezondheid = NG Natuur en Techniek = NT Het Vrije Deel (VD) één verplicht vak naar keuze uit het VD. Het vrije deel Het Vrij Deel kunnen we splitsen in een verplicht VD en een vrijwillig VD. Het verplicht VD moet ingevuld worden met 1 examenvak. Het vrijwillig VD mag naar eigen keuze ingevuld worden. Onder voorwaarden mag 1 extra examenvak gekozen worden. De leerling mag er ook voor kiezen om de studietijd die daarvoor is ingeruimd te spenderen aan de examenvakken. School- en centraal examen In alle vakken van GD, PD en VD wordt examen afgelegd. Er zijn 2 soorten examens: schoolexamen en centraal examen. Sommige vakken hebben alleen een schoolexamen; de school kan deze vakken laten afsluiten in het voorlaatste jaar. De andere vakken hebben zowel een school- als centraal examen; deze vakken worden afgesloten in het laatste jaar. Het schoolexamen van alle vakken kan aspecten bevatten, die in het examendossier worden opgenomen: A. toetsen met gesloten en/of open vragen: te vergelijken met proefwerken; hiervoor worden cijfers gegeven die meetellen in het eindcijfer. B. praktische opdrachten: een interview, een onderzoek, een practicum enz.; hiervoor worden cijfers gegeven die meetellen in het eindcijfer. C. handelingsdeel: hiervoor kán een cijfer gegeven worden dat dan meetelt in het eindcijfer In het laatste jaar wordt door elke leerling een profielwerkstuk gemaakt. Dit is een werkstuk dat minstens één groot vak uit het profiel betreft; hiervoor wordt een cijfer gegeven dat meetelt in het eindcijfer als onderdeel van het combinatiecijfer. 5

Definitieve keuze Datum: 2014 Naam:...Klas:... ONDER VOORBEHOUD: (zie Informatie Tweede Fase) Handtekening Ouder(s):... Gymnasium Cultuur & Maatschappij Economie & Maatschappij Natuur & Gezondheid Natuur & Techniek Gemeensch. Deel 2040 2040 2040 2040 Nederlands 480 X Nederlands 480 X Nederlands 480 X Nederlands 480 X Engels 400 X Engels 400 X Engels 400 X Engels 400 X ANW* 120 X ANW* 120 X ANW* 120 X ANW* 120 X KCV* 160 X KCV* 160 X KCV* 160 X KCV* 160 X Maatschappijleer* 120 X Maatschappijleer* 120 X Maatschappijleer* 120 X Maatschappijleer* 120 X LO* 160 X LO* 160 X LO* 160 X LO* 160 X 1 x kiezen Latijn 600 Latijn 600 Latijn 600 Latijn 600 Grieks 600 Grieks 600 Grieks 600 Grieks 600 Profiel Deel 1880-1920 1920 1880-1960 2000 Geschiedenis 480 X Economie 480 X Scheikunde 440 X Natuurkunde 480 X Aardrijkskunde 440 X Geschiedenis 480 X Biologie 480 X Scheikunde 440 X Wiskunde A 520 X Natuurkunde 480 X Wiskunde B 600 X Man & Organisatie 440 X Biologie 480 X 1 x kiezen Wiskunde C 480 Wiskunde A 520 Wiskunde A 520 Wiskunde B 600 1 x kiezen Frans 480 Duits 480 Vrij Deel 440-600 440-600 440-600 440-600 Frans 480 Frans 480 Economie 480 Economie 480 Duits 480 Duits 480 Tekenen 480 Tekenen 480 1x of 2x kiezen Tekenen Zet een X achter het vak dat je het liefst wil. Is dit 480 Tekenen 480 Informatica* 440 Informatica* 440 een vak dat alleen doorgaat bij minimaal 20 Informatica* 440 Informatica* 440 Bew Sport & Ma* 440 Bew Sport & Ma* 440 inschrijvingen (cursief gedrukte vakken), zet dan Filosofie 480 Filosofie 480 Filosofie 480 Filosofie 480 een R van reserve achter één van de andere vakken. Zet een N achter het vak dat je zou willen Bew Sport & Ma* 440 Bew Sport & Ma* 440 Latijn 600 Latijn 600 Latijn 600 Latijn 600 Grieks 600 Grieks 600 laten naroosteren Een tweede vak nageroosterd. in het vrije deel wordt altijd Grieks 600 Grieks 600 Frans 480 Frans 480 aardrijkskunde 440 Duits 480 Duits 480 FLE-1 FLE-1 FLE-1 FLE-1 Geheel vrij deel 160-360 SLU 160-320 SLU 120-360 SLU 80-240 SLU Profielwerkstuk 80 X 80 X 80 X 80 X Totaal studielast minimaal 4800 4800 4800 4800 6

Atheneum Definitieve keuze Datum:. 2014 ONDER VOORBEHOUD: (zie Informatie Tweede Fase) Naam:...Klas:... Handtekening Ouder(s):... Economie & Cultuur & Maatschappij Maatschappij Natuur & Gezondheid Natuur & Techniek Gemeensch. Deel 1920 1920 1920 1920 Nederlands 480 X Nederlands 480 X Nederlands 480 X Nederlands 480 X Engels 400 X Engels 400 X Engels 400 X Engels 400 X ANW* 120 X ANW* 120 X ANW* 120 X ANW* 120 X CKV* 160 X CKV* 160 X CKV* 160 X CKV* 160 X Maatschappijleer* 120 X Maatschappijleer* 120 X Maatschappijleer* 120 X Maatschappijleer* 120 X LO* 160 X LO* 160 X LO* 160 X LO* 160 X 1 x kiezen Frans 480 Frans 480 Frans 480 Frans 480 Duits 480 Duits 480 Duits 480 Duits 480 Profiel Deel 1880-1920 1920 1880-1960 2000 Geschiedenis 480 X Economie 480 X Scheikunde 440 X Natuurkunde 480 X Aardrijkskunde 440 X Geschiedenis 480 X Biologie 480 X Scheikunde 440 X Man & Organisatie 440 X Natuurkunde 480 X Wiskunde B 600 X Wiskunde A 520 X Biologie 480 X 1 x kiezen Wiskunde C 480 Wiskunde A 520 Wiskunde A 520 Wiskunde B 600 1 x kiezen Frans 480 Duits 480 Vrij Deel 440-480 440-480 440-480 440-480 1x of 2x kiezen Tekenen 480 Tekenen 480 Tekenen 480 Tekenen 480 Zet een X achter het vak dat je het Filosofie 480 Filosofie 480 Filosofie 480 Filosofie 480 liefst wil. Is dit een vak dat alleen Bew Sport & Ma* 440 Bew Sport & Ma* 440 Bew Sport & Ma* 440 Bew Sport & Ma* 440 doorgaat bij minimaal 20 inschrijvingen (cursief gedrukte Informatica* 440 Informatica* 440 Informatica* 440 Informatica* 440 vakken), zet dan een R van reserve Aardrijkskunde 440 Economie 480 Economie 480 achter één van de andere vakken. Frans 480 Zet een N achter het vak dat je zou willen laten naroosteren Duits 480 Een tweede vak in het vrije deel wordt altijd nageroosterd. Geheel vrij deel FLE-1 FLE-1 FLE-1 FLE-1 400-480 SLU 400-440 SLU 360-480 SLU 320-360 SLU Profielwerkstuk 80 X 80 X 80 X 80 X Totaal studielast minimaal 4800 4800 4800 4800 7

4. Bevorderingsnormen en aanvullende regels rond de keuzemogelijkheden Uit de bevorderingsnormen van leerjaar3 naar de tweede fase blijkt dat de resultaten van een leerling aan minimumeisen moeten voldoen om in het gekozen profiel bevorderd te worden. Deze bevorderingsnormen staan op onze site onder de knop School bevorderingsnormen bevorderingsnormen leerjaar 3. Voor het gemak zijn ze hieronder ook opgenomen. BEVORDERINGSNORMEN KLAS 3 GYMNASIUM Cijfers - alle cijfers van het hele jaar worden gemiddeld tot een jaarcijfer; - het jaarcijfer wordt (rekenkundig) afgerond op decimaal 0 of 5 tot een rapportcijfer; - rapportcijfers lager dan 3,0 zijn niet toegestaan. Uitslagbepaling - in de rapportbespreking wordt de bevorderingsuitslag vastgesteld aan de hand van onderstaande normen; daarbij wordt rekening gehouden met het profiel(deel) en de vakken die de leerling kiest, voor zover die in klas 3 gegeven worden; - bij de bevorderingsuitslag wordt bovendien rekening gehouden met bijzondere sociale omstandig-heden en dossiergegevens; - er mag niet twee keer in dezelfde jaarlaag of in twee opeenvolgende jaarlagen worden gedoubleerd; - de uitslag die wordt vastgesteld door de rapportvergadering is bindend; - de rapportvergadering kan besluiten een of meer taken op te leggen; - als een leerling niet kan of wenst door te stromen naar 4 Gymn dan worden de cijfers voor de vakken LA en GR niet meegeteld. Extra vak in het vrije deel: Een leerling kan een extra vak kiezen in het vrije deel van het profiel, maar alleen als: - het totale aantal verliespunten in gekozen profiel 0 is ÉN - het betreffende vak minstens 6,5 gemiddeld is, ÉN - gemiddelde van rapportcijfers van de vakken in gekozen profiel minstens 6,50 is. In uitzonderingsgevallen kan in overleg tussen mentor/tutor, teamleider en docent, in het belang van de leerling, van deze regel worden afgeweken. Bevordering van 3 Gymn naar 4 Gymn als: - gemiddelde van alle rapportcijfers minstens 5,75 is, ÉN - gemiddelde van rapportcijfers van NE-FA-DU-EN-GS-AK-WI-NA-SK-EC-BI minstens 5,50 is. - gemiddelde van rapportcijfers van de vakken in gekozen profiel VOLDOENDE* is, ÉN - gemiddelde van rapportcijfers van de vakken in gekozen profieldeel VOLDOENDE* is, ÉN - minstens 5,5 voor het gekozen vak LA en/of GR. Bespreking voor bevordering van 3 Gymn naar 4 Gymn, 4 Ath of 4 Havo, óf doubleren als: - gemiddelde van rapportcijfers van NE-FA-DU-EN-GS-AK-WI-NA-SK-EC-BI minstens 5,50 is. - gemiddelde van rapportcijfers van de vakken in gekozen profiel minstens 6,00 is, ÉN - gemiddelde van rapportcijfers van de vakken in gekozen profieldeel minstens 6,00 is. Bespreking voor bevordering van 3 Gymn naar 4 Ath of 4 Havo, óf doubleren als: - gemiddelde van rapportcijfers van NE-FA-DU-EN-GS-AK-WI-NA-SK- rapportcijfer EC-BI minstens 5,50 is. Doubleren: - in alle andere gevallen. 6,0 of meer 0 5,5 ½ 5,0 1 4,5 1½ 4,0 2 3,5 2½ 3,0 3 aantal verliespt 8

BEVORDERINGSNORMEN KLAS 3 ATHENEUM Cijfers - alle cijfers van het hele jaar worden gemiddeld tot een jaarcijfer; - het jaarcijfer wordt (rekenkundig) afgerond op decimaal 0 of 5 tot een rapportcijfer; - rapportcijfers lager dan 3,0 zijn niet toegestaan. Uitslagbepaling - in de rapportbespreking wordt de bevorderingsuitslag vastgesteld aan de hand van onderstaande normen; daarbij wordt rekening gehouden met het profiel(deel) en de vakken die de leerling kiest, voor zover die in klas 3 gegeven worden; - bij de bevorderingsuitslag wordt bovendien rekening gehouden met bijzondere sociale omstandig-heden en dossiergegevens; - er mag niet twee keer in dezelfde jaarlaag of in twee opeenvolgende jaarlagen worden gedoubleerd; - de uitslag die wordt vastgesteld door de rapportvergadering is bindend; - de rapportvergadering kan besluiten een of meer taken op te leggen. Extra vak in het vrije deel: Een leerling kan een extra vak kiezen in het vrije deel van het profiel, maar alleen als: - het totale aantal verliespunten in gekozen profiel 0 is ÉN - het betreffende vak minstens 6,5 gemiddeld is, ÉN - gemiddelde van rapportcijfers van de vakken in gekozen profiel minstens 6,50 is. In uitzonderingsgevallen kan in overleg tussen mentor/tutor, teamleider en docent, in het belang van de leerling, van deze regel worden afgeweken. Bevordering van 3 Ath naar 4 Ath als: - gemiddelde van alle rapportcijfers minstens 5,75 is, ÉN - gemiddelde van rapportcijfers van NE-FA-DU-EN-GS-AK-WI-NA-SK-EC-BI minstens 5,50 is. - gemiddelde van rapportcijfers van de vakken in gekozen profiel VOLDOENDE* is, ÉN - gemiddelde van rapportcijfers van de vakken in gekozen profieldeel VOLDOENDE* is. Bespreking voor bevordering van 3 Ath naar 4 Ath of 4 Havo, óf doubleren als: - gemiddelde van rapportcijfers van NE-FA-DU-EN-GS-AK-WI-NA-SK-EC-BI minstens 5,50 is. - gemiddelde van rapportcijfers van de vakken in gekozen profiel minstens 6,00 is, ÉN - gemiddelde van rapportcijfers van de vakken in gekozen profieldeel minstens 6,00 is. Bespreking voor bevordering van 3 Ath naar 4 Havo of 4 VMBO, óf doubleren als: - gemiddelde van rapportcijfers van NE-FA-DU-EN-GS-AK-WI-NA-SK-EC-BI minstens 5,50 is. Doubleren: - in alle andere gevallen. rapportcijfer aantal verliespt 6,0 of meer 0 5,5 ½ 5,0 1 4,5 1½ 4,0 2 3,5 2½ 3,0 3 9

Zoals ook uit de bevorderingsnormen blijkt moet een leerling aan voorwaarden voldoen om een extra vak te mogen kiezen. Dit vak wordt altijd nageroosterd. Dat betekent dat de leerling het bij het ontvangen van zijn rooster aan het begin van het schooljaar nog niet ingeroosterd ziet staan. De leerling moet zich vervolgens melden bij Dhr J. Becker. Hij kijkt met de leerling naar de mogelijkheden om het vak alsnog in te roosteren. Hierbij is het basisrooster het uitgangspunt en kan het dus gebeuren dat een leerling van dit nageroosterde vak niet alle lessen kan volgen. Met betrekking tot het in VWO4 wijzigen van de profielkeuze of vakken in het profiel staan in het PTA (zie site) de volgende regels opgenomen: 1. wisselen van vak is in een aantal gevallen mogelijk, echter, in verband met in te halen leerstof van het nieuwe vak liefst vóór een vakantieperiode. 2. wisselen van vak gebeurt altijd in overleg met de decaan en na goedkeuring van de examencommissie. 3. in 4 Vwo mag je het vak verwisselen voor een ander vak tot de Kerstvakantie. 4. wisselen van profiel(deel) is in 4 Vwo in een aantal gevallen mogelijk tot de Kerstvakantie, in verband met de in te halen leerstof. 5. wisselen van profiel(deel) gebeurt altijd in overleg met de decaan en na goedkeuring van de examencommissie. 6. je kunt door wisseling van vak of profiel(deel) niet bevorderd worden als je met het bestaande profiel doubleert. De groepsgrootte. Voor de vakken die alleen in het vrije deel worden aangeboden, geldt dat deze alleen aangeboden worden indien minimaal 20 leerlingen het vak kiezen. Dit geldt op VWO voor Filosofie, Tekenen, BSM en Informatica. Keuzemogelijkheden onder voorbehoud Stella Maris College biedt de leerlingen ruime keuzemogelijkheden. Het profieldeel is zo ingericht dat we de aansluiting naar de opleidingen in het Hoger Onderwijs (HBO/WO) horende bij het profiel optimaliseren. In het vrij deel kan een keuze worden gemaakt uit een aantal profieldeelvakken en andere vakken. Het is echter mogelijk dat er te weinig aanmeldingen zijn om een vak te kunnen laten doorgaan. Ook bestaat de mogelijkheid dat een leerling een unieke keuze maakt die organisatorisch onuitvoerbaar blijkt te zijn. In verband hiermee geldt het keuzeformulier onder voorbehoud. Beperking in de keuzemogelijkheden binnen het profiel. als de situatie zich voordoet dat er zich te weinig leerlingen aanmelden voor een vak om een groep te kunnen formeren, of, als een keuze wordt gemaakt die organisatorisch niet realiseerbaar blijkt te zijn, dan wordt in een gesprek met de leerling bekeken voor welke alternatieven gekozen kan worden. Deficiëntie. Bij doorstroom van HAVO naar VWO moet een deficiëntie (bijvoorbeeld Frans of Duits) na het CE zelfstandig worden weggewerkt. 10

5. Doorstroomrechten Met een HAVO-diploma kun je doorstromen naar het HBO. Daarnaast ben je ook toelaatbaar op het hoogste niveau van het MBO (soms ook versnelde trajecten mogelijk). Tot slot kun je kiezen voor VWO. Voor doorstroom naar het HBO zijn doorstroomrechten geformuleerd. Deze doorstroomrechten geven aan welke vakken en welk profiel een leerling moet hebben om toegelaten te worden tot een HBO-opleiding. Naast deze doorstroomrechten hebben een aantal opleidingen nog aanvullende eisen. Hieronder staat het overzicht zoals dat in januari 2013 in de staatscourant is gepubliceerd. VAN VWO NAAR WO BIJLAGE C BEHORENDE BIJ ARTIKEL 2, TWEEDE LID, VAN DE REGELING NADERE VOOROPLEIDINGSEISEN HOGER ONDERWIJS 2007 Eisen voor opleidingen van het wetenschappelijk onderwijs, bij de VO-profielen zoals die vanaf 1 augustus 2007 worden aangeboden 1. In deze bijlage wordt verstaan onder: NT: profiel natuur en techniek NG: profiel natuur en gezondheid EM: profiel economie en maatschappij CM: profiel cultuur en maatschappij ak: aardrijkskunde biol: biologie econ: economie grtl: Griekse taal en cultuur latl: Latijnse taal en cultuur nat: natuurkunde nlt: natuur, leven & technologie schk: scheikunde wisa: wiskunde A wisb: wiskunde B 2emvt: tweede moderne vreemde taal Ad: Associate degree 2. Verklaring van de in deze bijlage gebruikte symbolen: *: dit profiel geeft toegang tot de betreffende opleiding #: dit profiel geeft geen toegang tot de betreffende opleiding Economie 1. B Actuariële wetenschappen * wisb wisb wisb 2. B Bedrijfseconomie * * * wisa of wisb 3. B Bedrijfskunde * * * wisa of wisb 4. B Econometrie en Operationele research * wisb wisb wisb 5. B Economie * * * wisa of wisb 6. B Economie en Bedrijfseconomie * * * wisa of wisb 7. B Economie en Bedrijfskunde * * * wisa of wisb 8. B Economie en Informatica * * * wisa of wisb 9. B Fiscale economie * * * wisa of wisb 10. B International Business * * * wisa of wisb 11. B International Business Administration * * * wisa of wisb Gedrag en Maatschappij * : Toegangsrecht # : Geen toegangsrecht 1. B Algemene sociale wetenschappen * * * * 2. B Bestuurs- en Organisatiewetenschap * * * * 3. B Bestuurskunde * * * * 4. B Communicatiewetenschap * * * * 11

Gedrag en Maatschappij 5. B Criminologie * * * * 6. B Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie * * * * 7. B Europese Studies * * * * 8. B International Bachelor's Programme in Communication and Media * * * * 9. B Milieu-maatschappij-wetenschappen * * * * 10. B Onderwijskunde * * * * 11. B Organisatiewetenschappen * * * * 12. B Pedagogische wetenschappen * * * * 13. B Personeelwetenschappen * * * * 14. B Politicologie * * * * 15. B Psychologie * * * * 16. B Sociale Geografie en Planologie * * * * 17. B Sociologie * * * * 18. B Technische Planologie * * * wisa of wisb 19. B Vrijetijdwetenschappen * * * * Gezondheidszorg 1. B Bewegingswetenschappen biol nat # # 2. B Biomedische wetenschappen biol nat # # 3. Diergeneeskunde biol nat # # 4. B European Public Health * * * * 5. Geneeskunde biol nat # # 6. B Geneeskunde biol nat # # 7. B Gezondheid en leven biol * biol + schk # 8. B Gezondheidswetenschappen * * * * 9. B Klinische technologie biol nat + wisb # # 10. B Medische Informatiekunde * nat nat nat + (wisa of wisb) 11. B Tandheelkunde biol nat # # Landbouw en Natuurlijke omgeving 1. B Agrotechnologie * nat wisb + nat + (schk of biol) wisb + nat + (schk of biol) 2. B Bedrijfs- en Consumentenwetenschappen * * * wisa of wisb 3. B Biologie biol nat # # 4. B Biotechnologie * * 2 uit nat, schk en biol nat + schk + biol 5. B Bodem, Water, Atmosfeer * nat nat + schk (wisa of wisb) + nat + schk 6. B Bos- en natuurbeheer * * biol of ak wisa + (biol of ak) 7. B Dierwetenschappen * * schk (wisa of wisb) + schk 8. B Economie en Beleid * * * wisa of wisb 9. B Gezondheid en Maatschappij * * * wisa of wisb 10. B Internationaal Land- en Waterbeheer * nat nat (wisa of wisb) + nat 11. B Internationale Ontwikkelingsstudies * * * wisa of wisb 12. B Landschapsarchitectuur en ruimtelijke planning * * * (wisa of wisb)+ (ak of biol) 13. B Levensmiddelentechnologie * * wisb + nat + schk wisb + nat + schk 14. B Milieuwetenschappen * nat nat + schk (wisa of wisb) + nat + schk 15. B Moleculaire Levenswetenschappen * nat of (wisb+nlt) wisb + nat + schk wisb + nat + schk 16. B Plantenwetenschappen * * 2 uit biol, nat en schk biol + nat + schk 17. B Toegepaste Communicatiewetenschap * * * * 18. B Voeding en Gezondheid * * schk + biol schk + biol Natuur 1. B Aarde en economie * * * wisa of wisb 12

Natuur 2. B Aardwetenschappen * nat nat + schk (wisa of wisb) + nat + schk 3. B Beta-gamma * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + (nat of schk) 4. B Biofarmaceutische Wetenschappen biol * biol + nat + schk # 5. B Biologie biol nat # # 6. B Business Analytics * wisb wisb wisb 7. B Farmaceutische Wetenschappen * nat nat + schk (wisa of wisb) + nat + schk 8. B Farmacie * nat nat + schk (wisa of wisb) + nat + schk 9. B Informatica * wisb wisb wisb 10. B Informatie, Multimedia en Management * * * wisa of wisb 11. B Informatiekunde * * * wisa of wisb 12. B Kennistechnologie * wisb wisb wisb 13. B Kunstmatige Intelligentie * * * wisa of wisb 14. B Life Science and Technology * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + nat + schk 15. B Lyfestyle Informatics * * * wisa of wisb 16. B Medische Natuurwetenschappen * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + nat + schk 17. B Milieu-natuurwetenschappen * nat nat + schk (wisa of wisb) + nat + schk 18. B Moleculaire Levenswetenschappen * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + nat + schk 19. B Molecular Science and Technology * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + nat + schk 20. B Natuur- en Sterrenkunde * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 21. B Natuurkunde * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 22. B Natuurwetenschap en Innovatiemanagement * nat nat + schk (wisa of wisb) + nat + schk 23. B Psychobiologie biol nat # # 24. B Scheikunde * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + nat + schk 25. B Science * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + nat + schk 26. B Science, Business & Innovation * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + nat + schk 27. B Sterrenkunde * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 28. B Wiskunde * wisb wisb wisb Recht 1. B Bestuurskunde * * * * 2. B European Law School * * * * 3. B Fiscaal recht * * * * 4. B Internationaal en Europees Recht * * * * 5. B Notarieel Recht * * * * 6. B Ondernemingsrecht * * * * 7. B Recht en Bestuur * * * * 8. B Recht en ICT * * * * 9. B Rechtsgeleerdheid * * * * Taal en Cultuur 1. B Afrikaanse talen en culturen * * * * 2. B Algemene Cultuurwetenschappen * * * * 3. B American Studies * * * * 4. B Arabische Taal en Cultuur * * * * 5. B Archeologie * * * * 6. B Archeologie en Prehistorie * * * * 7. B Chinastudies * * * * 8. B Communicatie- en Informatiewetenschappen * * * * 9. B Culturele Informatiewetenschap * * * * 10. B Cultuurwetenschappen * * * * 11. B Duitse Taal en Cultuur * * * * 12. B Engelse Taal en Cultuur * * * * 13. B Europese Studies * * * * 14. B Film- en Literatuurwetenschap * * * * 15. B Finoegrische Talen en Culturen * * * * 13

Natuur 16. B Franse Taal en Cultuur * * * * 17. B Friese Taal en Cultuur * * * * 18. B Geschiedenis * * * * 19. B Godgeleerdheid * * * * 20. B Godsdienstwetenschap * * * * 21. B Griekse en Latijnse Taal en Cultuur latl of grtl latl of grtl latl of grtl latl of grtl 22. B Hebreeuwse en Joodse Studies * * * * 23. B Hebreeuwse Taal en Cultuur * * * * 24. B Humanistiek * * * * 25. B Internationale betrekkingen en internationale organisatie * * * * 26. B Islam en Arabisch * * * * 27. B Islamitische theologie * * * * 28. B Italiaanse Taal en Cultuur * * * * 29. B Japanstudies * * * * 30. B Keltische Talen en cultuur * * * * 31. B Koreastudies * * * * 32. B Kunsten, Cultuur en Media * * * * 33. B Kunstgeschiedenis * * * * 34. B Latijns-Amerikastudies * * * * 35. B Latijnse Taal en Cultuur * * * * 36. B Liberal Arts en Sciences * * * * 37. B Literatuurwetenschap * * * * 38. B Media en Cultuur * * * * 39. B Midden-Oostenstudies * * * * 40. B Muziekwetenschap * * * * 41. B Nederlandkunde/Dutch studies * * * * 42. B Nederlandse Taal en Cultuur * * * * 43. B Nieuwgriekse Taal en Cultuur * * * * 44. B Oude Culturen van de Mediterrane Wereld * * * * 45. B Oudheidkunde * * * * 46. B Portugese Taal en Cultuur * * * * 47. B Religie in Samenleving en Cultuur * * * * 48. B Religie en levensbeschouwing * * * * 49. B Religiestudies * * * * 50. B Roemeense Taal en Cultuur * * * * 51. B Romaanse Talen en Culturen * * * * 52. B Russische Studies * * * * 53. B Scandinavische Talen en Culturen * * * * 54. B Slavische Talen en Culturen * * * * 55. B Spaanse Taal en Cultuur * * * * 56. B Taal en Cultuurstudies * * * * 57. B Talen en Culturen van het Midden Oosten * * * * 58. B Taalwetenschap * * * * 59. B Theater- Film en Televisiewetenschap * * * * 60. B Theaterwetenschap * * * * 61. B Theologie * * * * 62. B Theologie Klassiek * * * * 63. B Theologie Plus * * * * 64. B Wereldgodsdiensten * * * * 65. B Wijsbegeerte * * * * 66. B Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied * * * * 67. B Zuid- en Zuidoost-Aziëstudies * * * * 14

Techniek nr Opleidingen NT NG 1 EM CM 1. B Advanced Technology * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + nat + schk 2. B Bedrijfsinformatietechnologie * wisb wisb wisb 3. B Biomedische technologie * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 4. B Bouwkunde * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 5. B Civiele Techniek 2 * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 6. B Creative Technology * * * * 7. B Electrical Engineering * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 8. B Industrial Design * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 9. B Industrieel Ontwerpen * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 10. B Life Science & Technology * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + nat + schk 11. B Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 12. B Maritieme Techniek * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 13. B Scheikundige Technologie * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + nat + schk 14. B Molecular Science and Technology * wisb + nat wisb + nat + schk wisb + nat + schk 15. B Technische Aardwetenschappen * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 16. B Technische Bedrijfskunde * wisb wisb wisb 17. B Technische Bestuurskunde * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 18. B Technische Informatica * wisb wisb wisb 19. B Technische Innovatiewetenschappen * wisb wisb wisb 20. B Technische Natuurkunde * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 21. B Technische Wiskunde * wisb wisb wisb 22. B Werktuigbouwkunde 2 * wisb + nat wisb + nat wisb + nat 1 Voor alle opleidingen geldt dat de instelling aan de student met het profiel NG de gelegenheid kan geven om aan de eisen na en wisb uiterlijk bij afronding van de propedeutische fase te voldoen. 2 Voor deze opleidingen geldt dat de instelling aan de student met het profiel EM of CM de gelegenheid kán geven om aan de eisen na en wisb uiterlijk bij afronding van de propedeutische fase te voldoen. Sectoroverstijgend 2. B Tourism * * * wisa of wisb VAN VWO NAAR HBO Economie (instroom met vwo-diploma) 1. B Accountancy 3 * * * * 2. B Advanced Business Creation econ of m&o econ of m&o * econ of m&o 3. B Bedrijfseconomie 3 * * * * 4. B Bestuurskunde/overheidsmanagement econ econ * econ 5. B Business Administration in Hotel Management 1 2 e mvt 2 e mvt 2 e mvt * 6. B Business IT & Management 3 * * * * 7. B Commercieel Management 3 * * * econ of m&o 8. B Commerciële economie 3 econ of m&o econ of m&o * econ of m&o 9. B Communicatie 3 * * * * 10. B Communicatiesystemen * * * * 11. B European Studies 2 e mvt 2 e mvt 2 e mvt * 12. B Facility management 3 econ of m&o econ of m&o * econ of m&o 13. B Financial services management econ of m&o econ of m&o * econ of m&o 14. B Fiscaal Recht en Economie econ econ * econ 15. B Fiscale economie * * * * 15

Economie (instroom met vwo-diploma) 16. B Food and business * * * * 17. B Functiegerichte Bachelor in toerisme en recreatie 3 * * * econ of m&o 18. B Hbo-rechten * * * * 19. B Hogere Juridische opleiding * * * * 20. B Hoger Hotelonderwijs 1,3 2 e mvt 2 e mvt 2 e mvt * 21. B Hoger toeristisch en recreatief onderwijs 3 * * * econ of m&o 22. B Informatiedienstverlening en -Management 3 * * * * 23. B Informationmanagement * * * * 24. B Information Security Management * * * * 25. B Integrale veiligheid * * * * 26. B Integrale veiligheidskunde econ econ * econ 27. B International Business * * * econ of m&o of wisa 28. B International business and Languages econ of m&o econ of m&o * econ of m&o 29. B International business and Managementstudies econ of m&o of 2 e mvt econ of m&o of 2 e mvt * * 30. B Journalistiek * * * * 31. B Kunst en economie * * * * 32. B Lifestyle * * * * 33. B Logistiek en economie econ of m&o econ of m&o * econ of m&o 34. B Management, economie en recht, opleiding voor 3 econ of m&o econ of m&o * econ of maw of m&o 35. B Media and entertainment management * * * * 36. B Media, informatie en communicatie econ of m&o econ of m&o * econ of m&o 37. B Toegepaste Bedrijfskunde 2 e mvt 2 e mvt 2 e mvt * 38. B Oriëntaalse talen en communicatie * * * * 39. B People and Business Management * * * * 40. B Security Management * * * * 41. B Small business & retail management 3 econ of m&o econ of m&o * econ of m&o 42. B Sport, management en ondernemen 1 * * * * 43. B Trade management Azië econ of m&o econ of m&o * econ of m&o 44. B Vastgoed en makelaardij * * * econ of m&o 45. B Vertaalacademie 5 2 e mvt 2 e mvt 2 e mvt * 46. B Vitaliteitsmanagement & Toerisme 3 * * * * 47. B Vrijetijdsmanagement 3 * * * econ of m&o 48. B Windesheim Honours College * * * wisa of wisb 1 Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen ex artikel 7.26 dan wel artikel 7.26a van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. 3 Aan deze opleiding is bij ten minste één instelling een Ad verbonden. 5 Frans of Duits verplicht indien deze taal wordt gekozen. Gedrag en maatschappij (instroom met vwo-diploma) 1. B Creatieve therapie 1 * * * * 2. B Culturele en maatschappelijke vorming * * * * 3. B Godsdienst-pastoraal werk * * * * 4. B Human Resource Management 3 * * * * 5. B Imam/Islamitisch geestelijk werker * * * * 6. B Integrale veiligheidskunde econ econ * econ 7. B Maatschappelijke werk en dienstverlening * * * * 8. B Pedagogiek 3 * * * * 9. B Pedagogisch Management Kinderopvang * * * * 16

Economie (instroom met vwo-diploma) 10. B Sociaal-juridische dienstverlening 3 11. B Sociaal pedagogische hulpverlening * * * * * * * * 12. B Social work * * * * 13. B Sport en bewegen 1 * * * * 14. B Sport en bewegingseducatie * * * * 15. B Toegepaste psychologie * * * * 1 Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen ex artikel 7.26 dan wel artikel 7.26a van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. 3 Aan deze opleiding is bij ten minste één instelling een Ad verbonden. Gezondheidszorg (instroom met vwo-diploma) 1. B Audiologie * * * * 2. B Ergotherapie, opleiding voor * * * * 3. B Farmakunde * * * * 4. B Fysiotherapeut, opleiding tot * * * * 5. B Huidtherapie * * * * 6. B Kunstzinnige therapie * * * * 7. B Logopedie, opleiding voor 1 * * * * 8. B Management in de zorg 1,3 * * * * 9. B Medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken * * * * 10. B Medische Hulpverlening * * * * 11. B Mondzorgkunde * * * * 12. B Oefentherapie Cesar * * * * 13. B Oefentherapie Mensendieck, opleiding tot * * * * 14. B Optometrie * * * * 15. B Orthoptie * * * * 16. B Podotherapie, opleiding * * * * 17. B Psychomotorische Therapie en Bewegingsagogie 1 * * * * 18. B Sport, gezondheid en management 3 * * * * 19. B Toegepaste gerontologie * * * * 20. B Verloskunde 1 biol * biol + schk biol + schk 21. B Verpleegkundige, opleiding tot 3 * * * * 22. B Voeding en diëtetiek * * * * 1 Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen ex art 7.26 dan wel artikel 7.26a van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. 3 Aan deze opleiding is bij ten minste één instelling een Ad verbonden. Landbouw en natuurlijke omgeving (instroom met vwo-diploma) 1. B Bedrijfskunde en agribusiness 3 * * * * 2. B Biotechnologie * * # # 3. B Bos- en natuurbeheer * * * * 4. B Dier- en veehouderij 3 * * schk # 5. B Diermanagement * * biol # 6. B Educatie en kennismanagement groene sector 2,3 * * * * 7. B Food Commerce and Technology * * wisa of wisb wisa of wisb 8. B Food design and Innovation * * * * 9. B Greenport Business & Retail * * * wisa of wisb 10. B Kust- en zeemanagement * * * wisa of wisb 11. B Land- en watermanagement * * schk of nlt schk of nlt 12. B Landscape and Environment * * * econ of wisa of 17

Economie (instroom met vwo-diploma) Management 3 13. B Milieukunde 3 * * schk of nlt # 14. B Plattelandsvernieuwing * * * * 15. B Toegepaste Biologie * * schk # 16. B Tropische landbouw * * * # 17. B Tuinbouw en akkerbouw 3 * * schk of nlt # 18. B Tuin- en landschapsinrichting 3 * * * * 19. B Voedingsmiddelentechnologie * * wisa + schk # 20. B Watermanagement * * * # 2 Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs en/of beroepsonderwijs en volwasseneneducatie van de tweede graad. 3 Aan deze opleiding is bij ten minste één instelling een Ad verbonden. Onderwijs (instroom met vwo-diploma) 1. B Aardrijkskunde 2 * * * * 2. B Algemene economie 2 econ of m&o econ of m&o wisb * econ 3. B Basisonderwijs, opleiding tot leraar * * * * 4. B Beeldende kunst en vormgeving, docent 1 * * * * 5. B Bedrijfseconomie 2,3 econ of m&o econ of m&o 6. B Biologie 2 * * biol of nlt * econ 7. B Bouwkunde I en II 2,3 * * * wisa of wisb 8. B Bouwtechniek I en II 2,3 * * * wisa of wisb 9. B Consumptieve techniek I en II 2,3 * * * * 10. B Dans, docent 1 * * * * 11. B Duits 2 * * * * 12. B Economie 2 econ of m&o econ of m&o biol of nlt * econ 13. B Elektrotechniek I en II 2,3 * * * wisa of wisb 14. B Engels 2,3 * * * * 15. B Frans 2 * * * * 16. B Fries 2 * * * * 17. B Geschiedenis 2 * * * * 18. B Gezondheidszorg en welzijn 2,3 * * * * 19. B Godsdienst 2 * * * * 20. B Informatie en communicatietechnologie, docent 2,3 * * * wisa of wisb 21. B Installatietechniek I en II 2,3 * * * wisa of wisb 22. B Islam-godsdienst 2 * * * * 23. B Lichamelijke opvoeding 1 * * * * 24. B Maatschappijleer 2 * * * * 25. B Mechanische techniek I en II 2,3 * * * wisa of wisb 26. B Mens en maatschappij 2,3 * * * * 27. B Mens en Technologie 2 * * * wisa of wisb 28. B Motorvoertuigentechniek I en II 2,3 * * * wisa of wisb 29. B Muziek, docent 1 * * * * 30. B Natuurkunde 2 * nat of nlt nat of nlt # 18

Economie (instroom met vwo-diploma) 31. B Nederlands 2 * * * * 32. B Omgangskunde 2,3 * * * * 33. B Opleiding tot Leraar Nederlandse Gebarentaal (NGT)/Bacheloropleiding tot Tolk NGT 1,2,3 * * * * 34. B Opleidingskunde * * * * 35. B Pedagogiek 2 * * * * 36. B Scheikunde 2 * * schk of nlt 37. B Spaans 2 * * * * 38. B Techniek 2,3 * * nat of nlt 39. B Theater, docent 1 * * * * 40. B Verzorging/huishoudkunde 2 * * * * 41. B Verzorging/gezondheidskunde 2 * * * * 42. B Werktuigbouwkunde I en II 2,3 * * * wisa of wisb 43. B Wiskunde 2 * * * wisa of wisb 1 Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen ex artikel 7.26 dan wel artikel 7.26a van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. 2 Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs en/of beroepsonderwijs en volwasseneneducatie van de tweede graad. 3 Aan deze opleiding is bij ten minste één instelling een Ad verbonden. Taal en cultuur (instroom met vwo-diploma) 1. B Autonome beeldende kunst 1 * * * * 2. B Circus and Performance Art 1 * * * * 3. B Circus Arts 1 * * * * 4. B Cultureel Erfgoed * * * * 5. B Dans 1,3 * * * * 6. B Film en televisie 1 * * * * 7. B Muziek 1,3 * * * * 8. B Muziektherapie 1 * * * * 9. B Theater 1 * * * * 10. B Vormgeving 1,3 * * * * # # 1 Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen ex artikel 7.26 dan wel artikel 7.26a van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. 3 Aan deze opleiding is bij ten minste één instelling een Ad verbonden. Techniek (instroom met vwo-diploma) 1. B Advanced Sensor Applications * wisb # # 2. B Aot-techniek * nat of nit nat # 3. B Applied science * * # # 4. B Aquatische ecotechnologie * * # # 5. B Archeologie * * * * 6. B Autotechniek 3 * nat of nlt nat # 7. B Automotive * nat of nlt nat # 8. B Aviation * nat of nlt nat # 9. B Bedrijfsmanagement mkb * * * wisa of wisb 10. B Bedrijfswiskunde * * * wisa of wisb 11. B Bewegingstechnologie * * * * 12. B Bio-informatica * * * wisa of wisb 13. B Biologie en medisch laboratoriumonderzoek 3 * * # # 14. B Biometrie * * * * 19

Economie (instroom met vwo-diploma) 15. B Biotechnologie * * # # 16. B Bouwkunde 3 * nat of nlt nat # 17. B Bouwmanagement en vastgoed * * * * 18. B Bouwtechnische bedrijfskunde 3 * * * # 19. B Built Environment * nat of nlt nat # 20. B Business engineering * nat of nlt nat # 21. B Business Management 3 econ of m&o econ of m&o * maw, econ of m&o 22. B Chemie * * # # 23. B Chemische technologie 3 * * # # 24. B Civiele techniek 3 * nat of nlt nat # 25. B Climate & Management * * * * 26. B Communication and multimedia design * * * * 27. B Elektrotechniek 3 * nat of nlt nat # 28. B Embedded Systems Engineering * nat of nlt # # 29. B Engineering, design and innovation * nat of nlt nat # 30. B Forensisch onderzoek * nat of nlt # # 31. B Game architecture and design * * * * 32. B Geodesie * * * wisa of wisb 33. B Gezondheidszorgtechnologie * * * wisa of wisb 34. B Human technology * * * * 35. B Industrieel product ontwerpen 3 * * * # 36. B Industriële automatisering * * * # 37. B Informatica 3 * * * * 38. B International Maintenance Management * * * # 39. B Kunst en techniek 1 * * * * 40. B Logistiek en technische vervoerskunde * * * # 41. B Luchtvaarttechnologie * nat of nlt nat # 42. B Maritiem officier 1 * nat of nlt nat # 43. B Mechatronica * nat of nlt nat # 44. B Mediatechnologie * * * * 45. B Milieugerichte materiaaltechnologie * * wib + (schk of nat) wib + (schk of nat) 46. B Milieukunde 3 * * schk # 47. B Mobiliteit * * * # 48. B Netwerk infrastructuur design * * * wisa of wisb 49. B Ocean Technology * nat of nlt nat # 50. B Orthopedische technologie * * nat of nlt # 51. B Ruimtelijke ordening en planologie * * * # 52. B Scheepsbouwkunde 3 * nat of nlt nat # 53. B Stedenbouwkundig Ontwerpen * * * * 54. B Technische bedrijfskunde 3 * * * # 55. B Technische commerciële confectiekunde * * * * 56. B Technische commerciële textielkunde * * * * 57. B Technische informatica 3 * * * * 58. B Technische natuurkunde * nat of nlt nat # 59. B Werktuigbouwkunde 3 * nat of nlt nat # 1 Voor deze opleiding gelden aanvullende eisen ex artikel 7.26 dan wel artikel 7.26a van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. 3 Aan deze opleiding is bij ten minste één instelling een Ad verbonden. Sectoroverstijgend (instroom met vwo-diploma) 1. B Delta Management * * * # 2. B HBO-ICT * * * * 20