Watervogeltellingen in Fryslân provinciale nieuwsbrief maandelijkse tellingen ganzen + zwanen, watervogels en slaapplaatsen seizoen 2014/2015 nr 6. Februari 2015 Beste tellers, 3 februari 2015 De Midwintertelling 2015 was een spannende, al was het alleen al vanwege het weer. De geplande telling van hoogwatervluchtplaatsen in het Waddengebied op 10 januari moesten we uitstellen. Van 8 t/m 12 januari was de wind stormachtig in het Waddengebied, in combinatie met zware buien en een forse verhoging van het tij, waardoor dijkbewaking nodig en tellen onmogelijk was. Een weekend later, toen de Midwinterteling in het binnenland plaatsvond, was de vrijdag voorjaarsachtig, de zaterdag met berijpte velden en strak blauwe lucht perfect, de zondag nat, wind en waterkoud en de maandag windstil en vrij zonnig. En een weekend daarna, toen de uitgestelde Midwintertelling in de Waddenzee plaatsvond, waren de omstandigheden prima, afgezien wat sneeuw en ijzel in de vroege ochtend. Spannend was de telling ook vanwege de situatie in de weiland. Volop veldmuizen, weinig gras. De resultaten zijn ernaar. Zodoende een dikke nieuwsbrief! Uilenavondje! Sovon/FFF-Voorjaarsbijeenkomst 2014 gaat in Fryslân de boeken in als het jaar van de Veldmuis. Daarmee was 2014 ook een fenomenaal uilenjaar in het Friese. Kerkuilen die op grote schaal 2 e legsels produceerden en tot in de winter reproductief e waren, deels met 3 legsels. Ransuilen, waarvan de roestplaatstellingen al zo'n 1800 individuen opleverden. En de Velduil, die tegen alle verwachtingen in met tientallen paren tot broeden kwam in het gangbare boerenland. Alle drie soorten uilen worden onderzocht, gevolgd en geringd door tal van Friese vrijwilligers. Daar valt veel over te vertellen, want er werden records verbroken en verwachtingen overtroffen. Johan de Jong (Kerkuil), Harry Wijnandts (Ransuil) en Romke Kleefstra (Velduil) presenteren op dit speciale Uilenavondje van Sovon en FFF de actuele gegevens van de drie muizenspecialisten in Fryslân. Dat gaat gepaard met veel aandacht voor de Veldmuis, die in 2014 letterlijk en figuurlijk alles in Fryslân op de kop zette! Kortom, wees erbij op deze speciale uileneditie van de Sovon/FFF-Voorjaarsbijeenkomst! Informatie: donderdag 19 maart as., Hotel Oostergoo (Nieuwe Kade 1) te Gou, zaal open: 19.15 uur, aanvang programma: 19.45 uur. Iedereen welkom, toegang gratis. Ransuil te Marssum, sep. 2015. Foto: Meino Zondervan Midwintertelling 2015: goede teldekking en grote aantallen muizeneters, meeuwen en steltlopers In 2014 bereikten we met zijn allen al een prima teldekking, maar in 2015 deden we daar nog een klein schepje bovenop. Niet alleen het buitengebied werd geteld, maar ook enkele grote plaatsen als Leeuwarden, Sneek en Heerenveen werden op watervogels onderzocht (figuur 1). Geen overbodige luxe als we bijv. kijken naar het Waterhoen. In 2014 telden we er met de Midwintertelling 222 in het Friese binnenland, nu 1042, waarvan 352 in Leeuwarden, 188 in Sneek en 46 in Heerenveen! Tegenover dik 120.000 Stormmeeuwen in het Friese binnenland stonden nu 102.000, waarvan 142 (0,1%) bebouwde kom van de Figuur 1. Volledigheid van ingevoerde telresultaten van de Midwintertelling 2015, stand 30 januari jl. Groene gebieden zijn ingevoerd, rode nog niet.
drie grote plaatsen. In het geval van de Kokmeeuw werden een jaar geleden 12.000 exemplaren geteld en ditmaal 15.600, waarvan bijna 1400 in de drie grote plaatsen (9%). Dat laat zien dat de verhouding Kok-/Stormmeeuw binnen en buiten de stad nogal verschilt. In de eerste resultaten springen een aantal soorten er duidelijk uit, zoals de Meerkoet. Vorig jaar telden we er dik 9300, nu ruim 15.500, waarvan 1500 nabij Reduzum en ruim 1000 bij de Lemsterhoek. Wat te denken van bijna 50.000 Goudplevieren in het Friese binnenland, waarvan grote concentraties in de Haskeveenpolder (22.830) en de omgeving Idzega (16.300). Zou het de combinatie van zacht winterweer en door Veldmuizen omgewoelde weilanden zijn die de soort aanspreken. Ook de Kievit was namelijk veel talrijker met in totaal 95.500 in het binnenland tegenover 30.000 vorig jaar! Ook hier springen de polders rond Idzega en Haskeveenpolder eruit met respectievelijk 17.900 en 16.500 Kieviten. Het muizeneffect is in ieder geval wel af te lezen in de aantallen muizeneters. Buizerds hadden al een goed broedseizoen in Fryslân, met een dichte bezetting en goede reproductie. Sindsdien zullen de volwassen en jonge vogels weinig moeite hebben de maag en krop gevuld te houden. Met de Midwintertelling in 2014 telden we 282 Buizerds, verdeeld over 76 telgebieden (3,7 per telgebied). De afgelopen Midwintertelling telden we er 723 verdeeld over 89 telgebieden (8,1 per telgebied). Het aantal waargenomen Torenvalken verdubbelde, van 42 in januari 2014 (25 telgebeiden), naar 80 (43 telgebieden). De reigers? Vorig jaar met de Midwintertelling telden we 436 Blauwe Reigers in het binnenland, nu telden we er 1114! Zelfde verhaal met de Grote Zilverreiger. Vorig jaar 598, ditmaal 908. Figuur 2. Verspreiding van Buizerds tijdens de Midwintertelling in Fryslân in 89 telgebieden (geen integrale telling dus!). Mocht u op de rop en raas internetfora of in discutabele columns in dagbladen lezen dat er geen predatoren zijn in Fryslân die muizen eten, denk dan even aan de Midwintertelling van 2015! Zwanen en ganzen in Fryslân in januari Het is een mager ganzenseizoen. Hoewel sommigen dat aan Veldmuizen toeschrijven (er groeit op veel plekken geen gras meer), is dat het al sinds de start van de herfst, toen de schade nog beperkt was. Het zachte weer zal van grote invloed zijn. Zowel het aantal Kol- als Brandganzen lag opnieuw ver beneden peil (tabel 1). Bij de Kolgans valt wel op dat de soort zich met name rond en ten zuiden van de Tjonger ophield, met 7300 in de Tjongervallei bij het Katlijker Schar, 6700 in Polder Echten en bijna 5000 in De Weeren nabij de Rottige Meente. De grootste aantallen Brandganzen zaten oost van de Fluessen (33.000), in de Fjûrlannen bij Aldeboarn (16.000) en tussen Gaast en Workum (14.000). Met de Kleine Rietgans is het in onze provincie helemaal treurnis troef. Ze waren bijna afwezig. Opvallend is het grote aantal Knobbelzwanen. Dat zou wellicht te maken kunnen hebben met goede broedresultaten van de eigen populatie. Mooie aantallen werden gezien in de Arumerpolder (151), bij mantgum/reduzum (146) en bij Ferwerd/Birdaard (115). Noemenswaard is nog de Toendrarietgans. Meer dan de helft van alle toendra s werd tijdens de Midwintertellingen geteld in telgebieden in de omgeving van Bakkeveen en Donkerbroek, gebieden die normaliter niet geteld worden. Wellicht moeten we die dus iedere maand maar tellen! Tabel 1. Zwanen en ganzen op het vasteland van Fryslân tijdens de Midwintertelling van 2015. gem. jan. jan. 2015 Knobbelzwaan 3.300 3.755 Kleine Zwaan 1.060 229 Wilde Zwaan 190 202 Toendrarietgans 8.800 5.902 Kleine Rietgans 19.600 166 Kolgans 220.200 155.584 Grauwe Gans 15.200 29.467 Grote Canadees 250 615 Brandgans 270.750 226.359 Rotgans 920 1.608 Nijlgans 730 896 Blauwe Kiekendieven op slaapplaatsen De FFF-Slaapplaatsentelgroep heeft in verband met de uitzonderlijke omstandigheden in de Friese weilanden (Veldmuizen) dit seizoen slaapplaatstellingen van Blauwe Kiekendieven geïnitieerd. Dat levert aardige aantallen (tabel 2), zeker als we bedenken dat dat overzicht niet compleet is. Er zijn onherroepelijk meer slaapplaatsen in Fryslân te vinden. Tot voor kort hielden de meeste Blauwe Kiekendieven zich op in het kustgebied (Noard-Fryslân bûtendyks en Lauwersmeer), maar inmiddels worden ook op de
Tabel 2. Blauwe Kiekendieven op slaapplaatsen in Fryslân in de winter van 2014/2015. okt nov dec jan Noard-Fryslân Bûtendyks 14 43 53 37 Lauwersmeer 5 0 26 34 Groote Wielen 0 0 - - Ottema-Wiersmareservaat 0 0 0 0 Houtwiel 0 0 8 - Wide Mar 0 0 0 0 Wiersylsterrak 0 0 - - Alde Feanen 0 6-25 It Eilân 0 0 7 - Bokkumermar 0 0 0 0 De Deelen 0 3-0 Sneekermeer-Noord 0 0 4 5 Sneekermeer-Zuid 0 0 0 4 Witte en Zwarte Brekken 0 0 0 0 Oudega (ZWF) 3 6 7 6 It Swin 1 3 8 0 Bonne Brekken 0 5 7 0 Slijkenburg 0 0 6 22 Duurswouderheide 0 0 - - Fochteloërveen - 3 - - 23 69 126 133 binnenlandse slaapplaatsen respectabele aantallen gezien, zoals Alde Feanen en Slijkenburg. Van 1-7 februari wordt weer geteld. Wie weet zijn de aantallen in het binnenland dan nog wat verder aangetrokken. Nijsgjirrige soorten In tabel 3 staan de nijsgjirrige soorten, waarbij ik door het enorme grote aantal Grote Zilverreigers ditmaal die soort buiten beschouwing heb gelaten, afgezien van de verspreidingskaart (figuur 3). Zoals gebruikelijk werden de grootste concentraties in en rond de grote laagveenmoeassen vastgesteld (Alde Feanen 72, Figuur 2. Verspreiding van Grote Zilverreigers tijdens de Midwintertelling in 2015, stand 30 jan. 2015. De Deelen 85, Brandemeer 57, Rottige Meente 57), maar opvallend waren ook de aantallen tussen Langweer en St Nyk (51). Verder is het een gevarieerd lijstje met soorten, deels beïnvloed door de tellingen binnen de bebouwde kom. Gegevens van de Waddeneilanden en wadplaten ontbreken nog, omdat die tellingen bij het schrijven van deze nieuwsbrief nog onvolledig waren. Tel ze! Romke Kleefstra Tabel 3. Nijsgjirrige soorten in Fryslân tijdens de Midwintertelling van 2015 (stand 30 jan. 2015). Soort N Gebied(en) Waarnemer(s) Roerdomp 1 Bouwepet e.o. Jappie Seinstra Roerdomp 1 Het Houtwiel Aend Leijstra Roerdomp 1 noord van Kollum Jeffrey Huizenga Roerdomp 1 Slûshoeke (Lytse Deelen) Romke Kleefstra Roerdomp 1 Heegermeer-Noord Bert Zijlstra Zwarte Zwaan 1 Mantgum-Reduzum-Leeuwarden Ian Borwell Zwarte Zwaan 2 Leeuwarden-Stad Jeroen Breidenbach, Merel Zweemer Zwarte Zwaan 1 Petgatten De Feanhoop Sip Veenstra Zwarte Zwaan 2 Tjongervallei-Katlijk Ingeborg Meutgeert Indische Gans 1 Heerenveen-Oranjewoud Gerard Tamminga, Anne-Jan vd Berg ea Kleine Canadese Gans 6 Oosternijkerk-Lioessens Sieds Boersma Kleine Canadese Gans 26 Gaast-Workum-Ferwoude Jan Kramer Kleine Canadese Gans 2 Polder De Samenvoeging Jan Kramer Roodhalsgans 1 Warns-Hemelum Yde Kuipers Muskuseend 1 Caminghaburen Jeroen Breidenbach, Linda Veeman Muskuseend 19 Heerenveen-Oranjewoud Gerard Tamminga, Anne-Jan vd Berg ea Muskuseend 1 Broed-Noord & -Zuid Wiebe Visser Mandarijneend 2 Bergumermeer Arend Timmerman Azn. Kraanvogel 3 Fochteloo-Tachtig Bunder Dirk Hiemstra Geelpootmeeuw 1 Caminghaburen Jeroen Breidenbach, Linda Veeman Klapekster 2 De Deelen Romke Kleefstra Klapekster 2 Lindevallei Tom Jager Bonte Kraai 1 Schoterzijl-Scherpenzeel Theo Meijer
Extra Soorten Beste tellers, 31 januari 2015 Het zal mogelijk niemand verbazen dat in de afgelopen telmaand recordaantallen werden genoteerd voor de Blauwe Kiekendief, de Slechtvalk en de Velduil. Ook Ruigpootbuizerd, Smelleken en zelfs Bruine Kiekendief kwamen vaker op papier dan gemiddeld in de januarimaanden vanaf 2004. Romke gaat in het begin van deze nieuwsbrief al in op het verband tussen de vele Veldmuizen en de roofvogels. Bij de waargenomen kwelderzangertjes was per soort sprake van een wisselend beeld, bij de ene soort wat meer en bij de andere wat minder. Hierna vind je een wat uitgebreidere terugblik op de roofvogels en op het kleine grut van de Extra Soorten tijdens de Midwintertelling in januari 2015. Het gebruikelijke overzicht van de Extra Soorten in de afgelopen telmaand, met de namen van de tellers en de telgebieden kun je ook weer in dit bericht vinden. Stand per 30 januari 2015. Ter vergelijking is ook een overzicht opgenomen van de getelde Extra Soorten in de maanden januari vanaf 2004. Tot slot: een Estse Ûnwaarsfûgel bij de Prystershoek. Smelleken bij Raard, 17 dec. 2010 (Henk Hiemstra) Roofvogels op het vasteland van Fryslân In de afgelopen telmaand werden ruim 1 ½ maal zoveel Blauwe Kiekendieven (55) gezien dan gemiddeld in de maand januari (35) vanaf 2004. Ook de Bruine Kiekendief schijnt te hebben geprofiteerd van de omstandigheden (volop voedsel en een zachte winter). Het langjarig januarigemiddelde voor deze soort staat op 2 exemplaren. Nu kwamen 5 bruine kieken in de boeken. Weliswaar werden in het vorige telweekend met 15 exemplaren minder Ruigpootbuizerds gezien dan gemiddeld in januari in de afgelopen vier jaar (22), maar toch nog 1 ½ keer zoveel dan gemiddeld in januari vanaf 2004. Kennelijk waren de omstandigheden in januari jl. ook gunstig voor de overwinterende Slechtvalken, 51 genoteerde exemplaren ten opzichte van het langjarig januarigemiddelde van 27 exemplaren. De waargenomen 7 Smellekens in de afgelopen telmaand waren ook bijna het dubbele van het januari gemiddelde (4). Een prachtig vogeltje om in beeld te krijgen bij de tellingen. Zie de foto van Henk Hiemstra van alweer enige tijd geleden bij Raard. Het verhaal van de Velduilen is inmiddels ruim genoeg bekend. Ook in januari jl. werd weer een record aantal (31) genoteerd. Maar liefst 27 (!) exemplaren werden door Bert Zijlstra in de Gouden Bodem gezien. Bert schreef: Het is hier bingo met de Velduilen en er zitten nog meer rond Heeg. Nog een groep van 12 en een groep van 20". Dirk Hiemstra (bij Fochteloo) en Marten Sikkema (in de Oude Bildtpollen) hadden het genoegen een Zeearend te kunnen bijschrijven. Marten voegde aan zijn melding toe: De adulte Zeearend verzorgde een prachtig spektakel! Actief jagend over de kwelderrand. Meerdere pijlsnelle stootduiken en koprollen gezien, prachtig! Klein grut op het vasteland van Fryslân De waargenomen aantallen Fraters (143) en Sneeuwgorzen (183) lagen in januari jl. zo'n beetje in de buurt van de langjarig januarigemiddelden voor deze soorten, Fraters gemiddeld 232 en Sneeuwgorzen 167. Er werden in het afgelopen telweekend geen IJsgorzen genoteerd. Daartegenover kwam het prachtige aantal van 15 IJsvogels in de boeken, waarvan 5 in de stad Leeuwarden en naaste omgeving. Deze soort is al enige tijd duidelijk aan het herstellen van klappen uit eerdere jaren. Op het vasteland van Fryslân kregen alleen S. Kazimier (40 exx.) en Harry Feenstra (16 exx.) Strandleeuweriken in beeld. Op het Posthuiswad was Kees Camphuysen de gelukkige met 22 Strandleeuweriken. Het aantal waargenomen exemplaren van deze soort bij de watervogeltellingen loopt gestaag terug. Een Ûnwaarsfûgel (Stormmeeuw) bij Workum Kijk daar, volgens mij zie ik daar een Stormmeeuw met een kleurring aan z'n poot, zei mijn medeteller Eelco Brandenburg tijdens onze januaritelling rond Workum. Dat had een onderbreking van minstens een kwartier tot gevolg op de Prystershoek bij Workum. In het kleine groepje van zo'n 40 Stormmeeuwen stapte inderdaad een exemplaar met een witte pootring rond. Stevig gehinderd door het plaatselijk lange gras en door de uiterst beweeglijke vogel wisten we uiteindelijk toch de code op de ring vast te leggen. De vogel bleek op 4 juni 2002 als juveniel mannetje geringd te zijn in de broedkolonie op het eilandje Kakrarahu pal voor de kust van de Matsalu baai in het Matsalu National Park in Estland. Van 2005 tot en met 2014 is het dier ieder seizoen teruggezien in de broedkolonie op Kakrarahu. Nu voor het eerst buiten Estland. Waren Eelco en ik bepaald niet ontevreden over! Een noflike en succesvolle telling toegewenst! Jan Kramer
Tabel 4. Getelde aantallen Extra Soorten op het Friese vasteland in januari 2004-2015. 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 gem Blauwe Kiekendief 28 32 44 17 27 37 20 82 27 35 32 55 35 Bruine Kiekendief 2 3 2 1 0 1 1 5 2 4 4 5 2 Frater 534 265 351 29 271 133 125 139 284 331 95 143 232 Grote Gele Kwik 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 2 0 IJsgors 6 10 0 0 1 1 0 0 31 3 2 0 5 IJsvogel 1 1 0 1 8 7 2 1 1 2 3 15 2 Ruigpootbuizerd 4 7 4 3 5 1 2 27 22 14 23 15 10 Slechtvalk 28 27 24 24 20 16 18 32 32 34 44 51 27 Smelleken 6 3 2 6 2 4 4 3 6 6 1 7 4 Sneeuwgors 517 187 403 67 111 94 83 151 30 149 42 183 167 Strandleeuwerik 595 883 151 56 328 57 720 77 105 336 87 56 309 Velduil 4 1 1 0 0 0 0 15 1 0 0 31 2 Visarend 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Zeearend 0 2 2 0 0 0 0 0 0 2 0 2 1 totaal 1725 1421 984 204 773 353 975 532 541 916 333 565 796 Tabel 5. Extra Soorten op de Waddeneilanden en wadplaten in het Friese deel van de Waddenzee in januari 2015. BLAUWE KIEKENDIEF SLECHTVALK Vliehors, oost Jelle Abma 1 Vliehors, west Jelle Abma 1 Kooisplek + Afloop Carl Zuhorn 1 Kroon's polders Leon Kelder 1 Kooisplek + Afloop Leon Kelder 0 Posthuiswad Kees Camphuysen 2 3e Duintjes Chris van Turnhout 1 Westerveld M. Muller 1 Punt en Muy Erik van Winden 1 Richel Romke Kleefstra, Eelke S. Dijkstra 1 Strandvlakte Erik van Winden 1 Polder de Eendracht west Dirk Kuiken 1 Weilandjes paal 15-19 Erik van Winden 1 Polder Noord Erik van Winden 1 FRATER Midsland - Formerum Piet Zumkehr 1 Noordvaarder Ruurd Noordhuis 52 Formerum - Oosterend Piet Zumkehr 2 1e Duintjes Rinse van der Vliet 6 Oosterend - Wierschuur Leo Bot 1 RUIGPOOTBUIZERD 1e Duintjes Rinse van der Vliet 1 1e Duintjes Rinse van der Vliet 1 4e Duintjes Popko Wiersma 2 Weilandjes paal 15-19 Erik van Winden 1 Doodemanskisten Ruurd Noordhuis 1 SMELLEKEN Plaat Rob Strietman c.s. 1) 1 Formerum - Oosterend Piet Zumkehr 1 Griend Arie Baas c.s. 2) 3 SNEEUWGORS Oostpunt tot Schietkamp Carl Zuhorn 9 Paal 18 - paal 22 Rinse van der Vliet 34 1) Rob Strietman c.s. 2) Arie Baas c.s. Posthuiswad Kees Camphuysen 18 Rinkse Koster Hennie van Amstel Richel Romke Kleefstra, Eelke S. Dijkstra 155 Wout Bakker Theo Baas STRANDLEEUWERIK Ger Molenaar Posthuiswad Kees Camphuysen 22 VELDUIL Griend Arie Baas c.s. 2) 4 Tabel 6. Extra Soorten op het vasteland van Fryslân in januari 2015. BLAUWE KIEKENDIEF SLECHTVALK Blikfeart Epi Mulder 1 Wierzijlsterrak Sieds Boersma 1 Vliegveld Leeuwarden eo Jan Kramer 1 Blikfeart Epi Mulder 1 Holwerder & Blijaerpolder Henk Hiemstra 1 Van Harinxmakanaal - Fn - Lwd Jan de Boer 2 Ferwerd - Birdaard Henk Hiemstra 1 Witmarsum - Schettens Jan Visser 2 Kolkhuizen - Rinsumageest Arend Leijstra 1 Witmarsum - Schettens Jan Visser 2 De Lits, Rietveld Sietze de Groot 2 Oosterlittens - Bozum P. de Graaf 2 Ottema Wiersma reservaat eo Anneke Zeinstra 2 Mantgum - Leeuwarden Ian Borwell 1 Oud Dokk.diep - Nwe Zwemmer Klaas van der Bij 1 Ferwerd - Birdaard Henk Hiemstra 1 It Greate Ear - Burum Lukas en Rommert Cazemier 1 Het Oogvliet Henk Hiemstra 1 De Lauwers - Gerkesklooster Lukas en Rommert Cazemier 2 Kolkhuizen - Rinsumageest Arend Leijstra 1 zuid van Hardegarijp Albert Jongbloed 1 Groote Wielen eo Freek Nijland c.s. ******* 1 Warga - Grouw Joop de Graaf 1 Oer de Wiel Sake van der Werff 1 Alde Feanen - Princehof Anton Huitema c.s. * 2 De Lauwers - Gerkesklooster Lukas en Rommert Cazemier 3 Goengahuizen Anton Huitema & Sip Veenstra 1 Cornelia 3 Hoeve Jan de Boer 1 Sorremorsterpolder - Botmeer Jan Kleefstra 2 Sluishoek Romke Kleefstra 1 Sorremorsterpolder - Botmeer Jan Kleefstra 2 Augustinusga - Harkema Jeffrey Huizenga 1 Botmeer Anton Huitema & Sip Veenstra 1 Bakkeveen - Waskemeer Sjouke Scholten 1 Polder Poppenhuizen Jan Kleefstra 1 Gouden Bodem Bert Zijlstra 1 Polder Poppenhuizen Jan Kleefstra 1 Slotermeer - Spannenburg Romke Kleefstra 3 Polder Kooihuizen Kor Nijboer c.s. ** 1 Ald Hof - Akmarijp Sjoerd Bakker en Harm v d Wal 1 zuid van Exmorra - Ritseburen Kor Nijboer c.s. ** 1 Polder de oude Geeuw Romke Kleefstra 1
vervolg Tabel 6 - Blauwe Kiekendief vervolg Slechtvalk Oudega - Harich - Westerend Romke Kleefstra 1 Geeuwpolder - Graverij Sjoerd Bakker en Harm v d Wal 2 Elahuizen - Woudsend Romke Kleefstra 1 Witte & Zw Brekken, Oudhof Sjoerd Bakker en Harm v d Wal 1 Geeuwpolder - Graverij Sjoerd Bakker en Harm v d Wal 1 Schoterzijl - Scherpezeel Theo Meijer 2 Bloksleatpolder - Langst.poel Sjoerd Bakker en Harm v d Wal 2 Rottige Meenthe - Linde Henk Ruiter 1 Jentjemeer Sjoerd Bakker en Harm v d Wal 1 Tjonger Krompad-Slijkenburg J. de Vlas 2 De Staten Sjoerd Bakker en Harm v d Wal 2 Workumerwaard Jan Kramer en Eelco Brandenburg 1 Boornzwaag over de Wielen Anton Silvius en Jacob Bos 1 Steile Bank Hans de Waard en Freek v d Haak 1 Tjeukemeer noordzijde Jan Stegeman 1 Holwerd oost buitendijks Meino Zondervan c.s. **** 1 Boezemlanden Groote Brekken Jouke Alberda 1 Noorderleeg west bui noord Sieds Boersma en Jan de Boer 2 Brandemeer/De Hellingen Jan Stegeman 2 Noorderleegs buitenveld Tjalling Walda en Lucas Hemrica 2 Petgaten SBB Oldelamer Siep van der Veen en Dick Peters 1 Oude Bildtpollen west bui Teake Roosjen en Ricus Engelmoer 3 Schoterzijl - Scherpezeel Henk Ruiter 1 Oude Bildtpollen oost binn Hans Horstmann 1 Slijkenburg - Spanga - Linde Henk Ruiter 2 Oude Bildtpollen oost bui w Hans Horstmann 1 Tjonger Krompad-Slijkenburg J. de Vlas 4 Oude Bildtpollen oost bui o Marten Sikkema 1 Oldetrijne - Wolvega Lies Lockhorst-v Overeem c.s *** 2 Koehool-Harlingen binnen Johan Taal 1 Lindevallei west Tom Jager 1 Holwerd west buitendijks Harry Feenstra 1 SMELLEKEN Holwerd west binnendijks Harry Feenstra 1 Dedgum - Blauwhuis Kor Nijboer c.s. ** 1 Oude Bildtpollen west binn Teake Roosjen en Ricus Engelmoer 1 Zuidermeerpolder - Roode Klif Yde Kuipers 1 Vlakke - en Oudegaasterbrekken Jouke van der Meulen 1 Boezemlanden Groote Brekken Jouke Alberda 1 BRUINE KIEKENDIEF Holwerd oost buitendijks Meino Zondervan c.s. **** 1 Oosthoekpolder Germ Schiphof 2 Blija oost buitendijks Jaap Meindertsma, Betty Hanenburg 2 Workumerveld, It Heidenskip Germ Schiphof 1 Noorderleeg west bui noord Sieds Boersma en Jan de Boer 1 Schoterzijl - Scherpezeel Theo Meijer 1 SNEEUWGORS Hondennest Hans de Waard en Freek v d Haak 1 Workumerwaard Tjerk Kunst 25 FRATER Holwerd oost buitendijks Meino Zondervan c.s. **** 60 Holwerd oost buitendijks Meino Zondervan c.s. **** 40 Oude Bildtpollen west bui Teake Roosjen en Ricus Engelmoer 50 Holwerd west buitendijks Harry Feenstra 42 Oude Bildtpollen oost bui w Hans Horstmann 42 Blija oost buitendijks Jaap Meindertsma, Betty Hanenburg 20 Oude Bildtpollen oost bui o Marten Sikkema 6 Polder Vijfhuizen Tjalling Walda 7 STRANDLEEUWERIK Noorderleegs buitenveld Tjalling Walda en Lucas Hemrica 6 Wierum - Ternaard bui S. Kazimier 40 Oude Bildtpollen oost bui w Hans Horstmann 28 Holwerd west buitendijks Harry Feenstra 16 GROTE GELE KWIKSTAART VELDUIL Caminghaburen Jeroen Breidenbach en Linda Veeman 1 Vliegveld Leeuwarden eo Jan Kramer 2 Ureterp - Bakkeveen Sjouke Scholten 1 Polder Kooihuizen Kor Nijboer c.s. ** 1 IJSVOGEL Gouden Bodem Bert Zijlstra 27 Sneek Lydia Barkema-Drost c.s. ***** 1 Vierhuis tot Oosterzeeburen Anneke Zeinstra 1 Mantgum - Leeuwarden Ian Borwell 2 ZEEAREND Leeuwarden-stad Jeroen Breidenbach, Merel Zweemer 5 Fochteloo - Tachtig Bunder Dirk Hiemstra 1 Holwerder & Blijaerpolder Henk Hiemstra 1 Oude Bildtpollen oost bui o Marten Sikkema 1 Alde Feanen - Princehof Anton Huitema c.s. * 2 Rotstergaast - de Tjonger Gerard Tamminga c.s. ****** 2 * Anton Huitema c.s. ***** Lydia Barkema-Drost c.s. De Weeren, De Kom Tom Jager 1 Henk van den Berg Peter Menninga Lindevallei west Tom Jager 1 Tjebbe de Jong Klaas Haringa RUIGPOOTBUIZERD Freerk Jelsma Ype vd Werf Groote Noorderpolder Wil Grond en Heine Lindeboom 1 Van Harinxmakanaal - Fn - Lwd Jan de Boer 1 ** Kor Nijboer c.s. ****** Gerard Tamminga c.s. Oud Dokk.diep - Nwe Zwemmer Piet Zuidema en F.J. de Boer 1 Johan Tielenburg A.J. van den Berg It Greate Ear - Burum Klaas van der Bij 1 Theo Veenstra Minke van den Berg zuid van Hardegarijp Albert Jongbloed 1 Van Oordt's Mersken e.o. Jan de Boer 1 *** Lies Lockhorst-v Overeem c.s ******* Freek Nijland c.s. Geeuwpolder - Graverij Sjoerd Bakker en Harm v d Wal 1 Mark Manchester Fokko Winterwerp Boornzwaag over de Wielen Anton Silvius en Jacob Bos 1 Teike van Minnen oostzijde Koevordermeer Anton Silvius en Jacob Bos 2 **** Meino Zondervan c.s. oostzijde Koevordermeer Anton Silvius en Jacob Bos 2 Sije Schotanus Boezemlanden Groote Brekken Jouke Alberda 1 Eelke Folmer plasjes langs de dijk Rinnest Foekema 1 Holwerd west buitendijks Harry Feenstra 1 Romke Kleefstra, Natuurmuseum Fryslân, Schoenmakersperk 2, 8911 EM Leeuwarden tel.: 058-2164166, e-mail: romke.kleefstra@sovon.nl Jan Kramer, Rixtwei 339, 8915 JC Leeuwarden tel.: 058-2121648, e-mail: j.r.kramer@hetnet.nl